…Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουμε απ΄ τα χρόνια του Σουλεϊμάν ειδικές πληροφορίες από την Αθήνα περί του παιδομαζώματος, όπως τις καταγράφει ο Κ. Άμαντος. Πρέπει να φανταστούμε ότι με παρόμοιο τρόπο γινόταν το παιδομάζωμα σε όλη την Ανατολή (Εκ των χρόνων του Σουλεϊμάν (1547) αναφέρεται και το Γενιτσαρομάζωμα (=παιδομάζωμα) εις τας Σέρρας εις το Χρονικόν του Πασά Συνοδινού, ΔΙΕ τ. 2, σ. 648: «ήλθεν ο σκλάβος Νταβήσαγας για το Γιανιτσαρομάζωμα».)
και ότι μυριάδες άπειροι νέων Ελλήνων αποσπάστηκαν απάνθρωπα από τις αγκάλες των γονέων τους, εξισλαμίσθησαν και υπηρέτησαν έτσι τους σουλτάνους στα σχέδια υποδουλώσεως και καταστροφής. Λίγοι από αυτούς τους νέους με την ευφυΐα τους ανέρχονταν σε υψηλά αξιώματα, γίνονταν βεζίρηδες και ενίοτε, ενθυμούμενοι την καταγωγή τους, φαίνονταν χρήσιμοι στους Χριστιανούς).
Πριν πολλά έτη έγινε γνωστή και νέα πηγή ελληνική για το παιδομάζωμα από χειρόγραφο του Πανεπιστημίου της Τυβίγγης: «Από την Κωνσταντινούπολιν κάθε πέντε χρόνια εβγαίνουσι πεντακόσιοι άνδρες και λέγονται Τούρκοι Γιανίτζαροι…. και διαμοιράζονται εις πάσαν πόλιν από δέκα πέντε…. Παγαίνουν από πόλιν εις πόλιν και μαζεύουν τα παιδιά και τα φέρνουν εις την πρώτην πόλιν και εκεί κάθονται και τα διαλέγουσιν από ένα-ένα, όποιον είναι εύμορφον εις την θεωρίαν και άξιον εις την ανδρείαν….. Και παίρνουν αυτά και πορεύονται εις την Κωνσταντινούπολιν, την καρδιά βάνετε εις τον νουν σας, άρχοντες, πόσες μάνες κόπτουν τα μάγουλά των και πόσοι πατέρες δέρνουν τα στήθια τους με τες πέτρες και τι λύπη να έχουν εκείνοι οι Χριστιανοί δια τα παιδιά τους, πώς τα χωρίζονται ζωντανά και πόσες μητέρες ελέγασι κάλλιον να ήθελαν πεθάνει και να τα θάψωμεν εις την εκκλησίαν μας παρά οπού σας αναθρέψαμεν τόσο τρανά και τώρα σας χωριζόμεθα ζωντανά και σας πηγαίνουν να σας τουρκέψουν να εβγήτε από την πίστιν μας την χριστιανικήν. Κάλλιον να ηθέλατε αποθάνει.
Πριν πολλά έτη έγινε γνωστή και νέα πηγή ελληνική για το παιδομάζωμα από χειρόγραφο του Πανεπιστημίου της Τυβίγγης: «Από την Κωνσταντινούπολιν κάθε πέντε χρόνια εβγαίνουσι πεντακόσιοι άνδρες και λέγονται Τούρκοι Γιανίτζαροι…. και διαμοιράζονται εις πάσαν πόλιν από δέκα πέντε…. Παγαίνουν από πόλιν εις πόλιν και μαζεύουν τα παιδιά και τα φέρνουν εις την πρώτην πόλιν και εκεί κάθονται και τα διαλέγουσιν από ένα-ένα, όποιον είναι εύμορφον εις την θεωρίαν και άξιον εις την ανδρείαν….. Και παίρνουν αυτά και πορεύονται εις την Κωνσταντινούπολιν, την καρδιά βάνετε εις τον νουν σας, άρχοντες, πόσες μάνες κόπτουν τα μάγουλά των και πόσοι πατέρες δέρνουν τα στήθια τους με τες πέτρες και τι λύπη να έχουν εκείνοι οι Χριστιανοί δια τα παιδιά τους, πώς τα χωρίζονται ζωντανά και πόσες μητέρες ελέγασι κάλλιον να ήθελαν πεθάνει και να τα θάψωμεν εις την εκκλησίαν μας παρά οπού σας αναθρέψαμεν τόσο τρανά και τώρα σας χωριζόμεθα ζωντανά και σας πηγαίνουν να σας τουρκέψουν να εβγήτε από την πίστιν μας την χριστιανικήν. Κάλλιον να ηθέλατε αποθάνει.
Τότε λαμβάνουσιν αυτά τα παιδιά και πορεύονται εις την Κωνσταντινούπολιν και βαίνουν και τα ξυρίζουσι τα κεφάλια και όποιο είναι αρχοντόπαιδο και εύμορφο πολύ του αφήνουν σημάδι από τα μαλλιά του σιμά εις το αυτί και το σημάδι εκείνο λέγεται «τζουλούφιον». Εκείνα τα παιδιά οπού αφήνουσι το τζουλούφι τα παίρνει ο Αγαρηνός ο μέγας εις το παλάτι του και τα άλλα μοιράζονται οι πασάδες και οι άλλοι άρχοντες οι Τούρκοι της Κωνσταντινουπόλεως, έως να μάθουν τα τούρκικα να μιλούν! Και μαθαίνουσι και το τουφέκι και το δοξάριον να το τοξεύωσιν ίσα».
Για όλους αυτούς τους λόγους πολλοί Χριστιανοί πάντρευαν τα παιδιά τους σε ηλικία 8-12 ετών (S. Gerlach, Turkisches Tagebuch σ. 314, σ. 257 ο οποίος αναφέρει παράδειγμα γυναικός, που είχε δύο παιδιά και παρακαλούσε να πεθάνουν, για να μην τα πάρουν οι Τούρκοι.) για να αποφύγουν το παιδομάζωμα για τα αγόρια, την αρπαγή για τα κορίτσια. Εκεί έχει τη ρίζα της και η παροιμία: «δώδεκα χρονώ κορίτσι για ς’ τόν άνδρα για ς’ τόν Άδη». Το συστηματικό παιδομάζωμα ήταν λιγότερο φοβερό από το αυθαίρετο και το άτακτο, την αρπαγή και αιχμαλωσία παιδιών.
Χαρακτηριστική είναι η εξής είδηση από έγγραφο του 1456: Οι Έλληνες μικρού νησιού των Νοτίων Σποράδων (των σημερινών Δωδεκανήσων) «έχουν αγανάκτησιν από τον Τούρκον, που παίρνουν τα παιδιά μας και κάμνουν τα Μουσουλμάνους» και γι’ αυτό παρακαλούν τους Ιωαννίτες της Ρόδου να στείλουν πλοία να τους πάρουν για να ζήσουν «ως υποτακτικοί της αυθεντίας» τους και αν δεν στείλουν «το κρίμα να είναι απάνω των». Η είδησις αυτή αποδεικνύει ότι όχι μόνον κατά τετραετίαν, αλλ’ αυθαιρέτως όσες φορές ήθελαν ή μπορούσαν, άρπαζαν τα παιδιά των Χριστιανών. Για το παιδομάζωμα σώθηκε χαρακτηριστικό άσμα:
«Ανάθεμά σε, βασιλιά, και τρις ανάθεμά σε,
με το κακό οπόκαμες και το κακό που κάνεις,
στέλνεις, δένεις τους γέροντας και πρώτους τους παπάδες.
Κλαίν οι γονέοι τα παιδιά κ’ οι αδελφές τ’ αδέλφια,
κλαίγω κ’ εγώ και καίγομαι και όσο ζω θα κλαίγω.
πέρσι πήραν το γυιόκα μου, φέτο τον αδελφό μου».
Βαθμηδόν όμως το συστηματικό παιδομάζωμα έπαυσε να είναι τόσο φοβερό. Οι Χριστιανοί έκρυβαν τα παιδιά ή έδιναν χρήματα σε φίλους τους Τούρκους, οι οποίοι πρόθυμα έδιναν τα δικά τους παιδιά ή και δωροδοκούσαν τους υπαλλήλους του παιδομαζώματος. Έτσι ο βάϊλος της Βενετίας Contarini γράφει το 1640 ότι οι Γενίτσαροι λαμβάνονται από Τούρκους, οι οποίοι πρόθυμα δίνουν τα παιδιά τους, ενώ οι Χριστιανοί πληρώνουν χρήματα αντ’ αυτών. Η προθυμία των Τούρκων είναι ευνόητη, αφού οι Γενίτσαροι αποτελούσαν την αυτοκρατορική φρουρά, λάμβαναν ανώτερους μισθούς και μεγάλα δώρα, κατά την ανάρρηση μάλιστα νέων σουλτάνων. Άλλοτε πάλι επιτρέπονταν σε αυτούς να λεηλατήσουν κάποια επαρχία αντί των οφειλομένων δώρων!
Τις πληροφορίες περί παιδομαζώματος συμπληρώνει ιδιαίτερη ελληνική πηγή, το βιβλίο «περί της καταστάσεως των σήμερον ευρισκομένων Ελλήνων», που εκδόθηκε το 1619 από τον Χριστόφορο Άγγελο. Αυτός ονομάζει το παιδομάζωμα δεκατισμό (decimatio). Το βιβλίο του Χρ. Αγγέλου μεταφράστηκε και έγινε πολύ γνωστό στην Ευρώπη.
Για όλους αυτούς τους λόγους πολλοί Χριστιανοί πάντρευαν τα παιδιά τους σε ηλικία 8-12 ετών (S. Gerlach, Turkisches Tagebuch σ. 314, σ. 257 ο οποίος αναφέρει παράδειγμα γυναικός, που είχε δύο παιδιά και παρακαλούσε να πεθάνουν, για να μην τα πάρουν οι Τούρκοι.) για να αποφύγουν το παιδομάζωμα για τα αγόρια, την αρπαγή για τα κορίτσια. Εκεί έχει τη ρίζα της και η παροιμία: «δώδεκα χρονώ κορίτσι για ς’ τόν άνδρα για ς’ τόν Άδη». Το συστηματικό παιδομάζωμα ήταν λιγότερο φοβερό από το αυθαίρετο και το άτακτο, την αρπαγή και αιχμαλωσία παιδιών.
Χαρακτηριστική είναι η εξής είδηση από έγγραφο του 1456: Οι Έλληνες μικρού νησιού των Νοτίων Σποράδων (των σημερινών Δωδεκανήσων) «έχουν αγανάκτησιν από τον Τούρκον, που παίρνουν τα παιδιά μας και κάμνουν τα Μουσουλμάνους» και γι’ αυτό παρακαλούν τους Ιωαννίτες της Ρόδου να στείλουν πλοία να τους πάρουν για να ζήσουν «ως υποτακτικοί της αυθεντίας» τους και αν δεν στείλουν «το κρίμα να είναι απάνω των». Η είδησις αυτή αποδεικνύει ότι όχι μόνον κατά τετραετίαν, αλλ’ αυθαιρέτως όσες φορές ήθελαν ή μπορούσαν, άρπαζαν τα παιδιά των Χριστιανών. Για το παιδομάζωμα σώθηκε χαρακτηριστικό άσμα:
«Ανάθεμά σε, βασιλιά, και τρις ανάθεμά σε,
με το κακό οπόκαμες και το κακό που κάνεις,
στέλνεις, δένεις τους γέροντας και πρώτους τους παπάδες.
Κλαίν οι γονέοι τα παιδιά κ’ οι αδελφές τ’ αδέλφια,
κλαίγω κ’ εγώ και καίγομαι και όσο ζω θα κλαίγω.
πέρσι πήραν το γυιόκα μου, φέτο τον αδελφό μου».
Βαθμηδόν όμως το συστηματικό παιδομάζωμα έπαυσε να είναι τόσο φοβερό. Οι Χριστιανοί έκρυβαν τα παιδιά ή έδιναν χρήματα σε φίλους τους Τούρκους, οι οποίοι πρόθυμα έδιναν τα δικά τους παιδιά ή και δωροδοκούσαν τους υπαλλήλους του παιδομαζώματος. Έτσι ο βάϊλος της Βενετίας Contarini γράφει το 1640 ότι οι Γενίτσαροι λαμβάνονται από Τούρκους, οι οποίοι πρόθυμα δίνουν τα παιδιά τους, ενώ οι Χριστιανοί πληρώνουν χρήματα αντ’ αυτών. Η προθυμία των Τούρκων είναι ευνόητη, αφού οι Γενίτσαροι αποτελούσαν την αυτοκρατορική φρουρά, λάμβαναν ανώτερους μισθούς και μεγάλα δώρα, κατά την ανάρρηση μάλιστα νέων σουλτάνων. Άλλοτε πάλι επιτρέπονταν σε αυτούς να λεηλατήσουν κάποια επαρχία αντί των οφειλομένων δώρων!
Τις πληροφορίες περί παιδομαζώματος συμπληρώνει ιδιαίτερη ελληνική πηγή, το βιβλίο «περί της καταστάσεως των σήμερον ευρισκομένων Ελλήνων», που εκδόθηκε το 1619 από τον Χριστόφορο Άγγελο. Αυτός ονομάζει το παιδομάζωμα δεκατισμό (decimatio). Το βιβλίο του Χρ. Αγγέλου μεταφράστηκε και έγινε πολύ γνωστό στην Ευρώπη.
Το παιδομάζωμα, το οποίο δείχνει και μόνο του πόσο ταπεινώνει και καταστρέφει τους λαούς η υποδούλωση, έδωσε τεράστια δύναμη στους Τούρκους. Δεν έδωσε μόνο τα φοβερά τάγματα των Γενιτσάρων, με τα οποία κατανίκησαν τόσους λαούς, αλλά και ανωτέρους πολιτικούς και άλλους ηγέτες, οι οποίοι βοήθησαν τη διάσωση της Τουρκίας επί τόσους αιώνες. Και αυτός ο περίφημος Σινάν, ο μεγαλύτερος Τούρκος αρχιτέκτονας, γεννήθηκε το 1489 στην Καισάρεια από γονείς Χριστιανούς. Χωρίς αυτόν δεν μπορεί να γίνει λόγος περί τουρκικής τέχνης. Ο Σινάν έκτισε υπό την επίδραση της Αγίας Σοφίας πολλά ονομαστά τζαμιά, μεταξύ των οποίων το Σουλεϊμανιέ στην Κωνσταντινούπολη, το Σελιμιέ στην Αδριανούπολη καθώς και το Κουσούμ Τζαμί στην πόλη μας, στα Τρίκαλα Θεσσαλίας…
olympia.gr
