Γράφει ο ανθρωπολόγος Νίκος Κοσματόπουλος, ειδικά για το politicongr: Η ιδιαίτερη θέση του Ισραήλ έγκειται σε κάτι πολύ πιο γήινο και καθημερινό· στην παραγωγή και διάδοση κατασταλτικών τεχνολογιών και περιγραφικών εννοιών, πάνω στις οποίες βασίζεται σε ένα μεγάλο μέρος η μεταπολεμική δυτική κυριαρχία, όχι μόνο στο πλαίσιο του παγκόσμιου καπιταλισμού, αλλά και σε εκείνο της καταπολέμησης του εσωτερικού εχθρού. Ο «στόλος της Ελευθερίας» ξαναέφερε στο προσκήνιο με τον πιο έντονο τρόπο τις δύο διαφορετικές προσεγγίσεις που κυριαρχούν σε Ελλάδα και Ευρώπη σχετικά με το Ισραήλ και το Παλαιστινιακό. Απο τη μιά, η άποψη πως το Ισραήλ είναι το μακρύ χέρι της Δύσης και ο τοποτηρητής τους στην περιοχή, οπότε και λαμβάνει άφεση αμαρτιών για την φονική του πολιτική ενάντια στους γηγενείς Παλαιστινίους.
Από την άλλη, η άποψη πως το Ισραήλ είναι η μόνη δημοκρατία της Μέσης Ανατολής και απαραίτητος σύμμαχος της Ευρώπης στον πόλεμο εναντίον της (ισλαμικής) τρομοκρατίας. Κοινό στοιχείο των δύο απόψεων είναι πως το Ισραήλ είναι μια μοναδική περίπτωση παγκοσμίως. Κι αυτό γιατί είτε είναι το μόνο κράτος που μπορεί να καταπατά το διεθνές δίκαιο εδώ και 60 χρόνια και να μένει ατιμώρητο, είτε γιατί είναι το μόνο κράτος παγκόσμια του οποίου η ύπαρξη αμφισβητείται ευθέως από «ισλαμιστές τρομοκράτες» και άλλους αντισιωνιστές στην Δύση ή την Ανατολή. Στην πρώτη περίπτωση, η ατιμωρησία εξηγείται μέσω του ρόλου του εβραϊκού λόμπυ στις ΗΠΑ και του αμερικάνικου Ιμπεριαλισμού στην Μέση Ανατολή, ο οποίος έχει κοινά συμφέροντα με το Ισραήλ.
Στην δεύτερη περίπτωση, η θεωρία της υπαρξιακής απειλής στηρίζεται στην ύπαρξη ενός αέναου αντισημιτισμού στην βάση της χριστιανομουσουλμανικής αντίληψης για τον Εβραϊσμό. Σίγουρα υπάρχουν καλά επιχειρήματα και στοιχεία και για τις δύο θεωρίες. Στη βάση τους, όμως, οι δύο απόψεις δεν διαφέρουν ως προς τον δογματισμό, με τον οποίο εφαρμόζουν μια υλιστική αντίληψη για τον ιμπεριαλισμό, η πρώτη, και μια κουλτουραλιστική αντίληψη για τον αντισημιτισμό, η δεύτερη.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα
Ενώ είναι σημαντικό να προσδώσουμε στο Ισραήλ ως κράτος και σύμβολο την ιδιαιτερότητα που του ανήκει στην μεταπολεμική ιστορία, είναι ακόμα πιο σημαντικό να μην γίνει αυτό με θεωρίες συνωμοσίας. Μία ιστορική ανάλυση θα έδειχνε πως η ιδιαιτερότητα του Ισραήλ έγκειται ακριβώς στον ρόλο που έπαιξε και συνεχίζει να παίζει αυτό το κράτος-σύμβολο ως πεδίο παραγωγής των ίδιων των ορισμών των λέξεων που μας αφορούν, όπως: ανθρώπινα δικαιώματα, τρομοκρατία, Ισλαμισμός, Δύση, δημοκρατία.
Κι εδώ η κουβέντα αρχίζει από τα βασικά. Κι αυτό, γιατί καμία έννοια από τις προαναφερόμενες δεν αποτελεί θέσφατο και δεν έχει παγιωμένο νόημα στην ιστορική εξέλιξη. Αντιθέτως, κάθε μια από αυτές τις έννοιες είναι παράγωγα ιστορικών και τοπικών συγκυριών, ή αλλιώς γεννήματα μιας χωρο-χρονικής στιγμής τα οποία έχουν αποκτήσει έκτοτε αύρα όχι μόνο παγκοσμιοποίησης αλλά και αιωνιότητας. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι συμβαίνει.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι γέννημα του Ολοκαυτώματος και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενώ η αδηφαγία της Δύσης να προκαλέσει ακόμα έναν καταστροφικό πόλεμο έδωσε σάρκα και οστά στην ανάγκη να συσταθεί ο ΟΗΕ στη σύγχρονή του μορφή, η τραγική μοίρα των Εβραίων της Ευρώπης υπήρξε η βάση για την δημιουργία της χάρτας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και για την εισαγωγή του ορισμού της Γενοκτονίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ηταν η γενοκτονία των Εβραίων της Ευρώπης η οποία καθόρισε την επεξεργασία της Ευρωπαϊκής ταυτότητας και ήταν η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ εκείνη η πράξη η οποία έδωσε στην Ευρώπη την δυνατότητα άφεσης αμαρτιών και επανάκτησης του ηθικού αναστήματος που είχε απολέσει λόγω πολέμων, ναζισμού, ατομικής βόμβας και αποικιοκρατίας.
Με άλλα λόγια, το Ισραήλ είναι όχι μόνο η βάση πάνω στην οποία χτίστηκε η δυτική μεταπολεμική ηθική ανωτερότητα αλλά και η κολυμπήθρα του Σιλωάμ στην οποία ξεπλύθηκε η αμαρτία της Δύσης απέναντι σε κάθε καταπιεσμένο συνολικά. Ως αποτέλεσμα, κάθε επίθεση στο Ισραήλ λαμβάνεται ως απειλή στην ευρωπαϊκή μεταπολεμική ηθική τάξη.
Ο “τρομοκράτης”
Ακόμα πιο κεντρικός υπήρξε ο ρόλος του Ισραήλ στην παραγωγή και διάδοση της έννοιας του «τρομοκράτη», τουλάχιστον στην τωρινή χρήση του, καθώς επίσης η σχεδόν ταύτιση της έννοιας του τρομοκράτη με εκείνη του Ισλαμιστή.
Η ιστορία της έννοιας τρομοκράτης πάει φυσικά πολύ πίσω, όταν αναρχικοί επαναστάτες επιτίθονταν με βόμβες και πιστόλια ενάντια σε βασιλιάδες, τσάρους και αστυνομικούς διευθυντές στην Ρωσία, την Ιταλία και αλλού. Ωστόσο, η χρήση της έννοιας «τερορίστας» φαίνεται να περιορίζεται από το 1917 και μετά, αφού ο ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο πέρασε σε επίπεδο κρατών. Ο όρος στην νέα του μορφή εισάγεται από το Ισραήλ και τους συμμάχους του στην επαύριο των γεγονότων του 1972 στους Ολυμπιακούς του Μονάχου κι έκτοτε διέγραψε λαμπρή πορεία στα διεθνή αστυνομικά μυθιστορήματα, εγχειρίδια και λεξικά.
Όπως με τον τρομοκράτη, του οποίου τα χαρακτηριστικά ήταν να μιλάει αραβικά και να είναι μέλος της ΟΑΠ ή του Δημοκρατικού Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, και να πιστεύει στον Μάο, έτσι και με την τωρινή εκδοχή του αρχέτυπου του ισλαμιστή τρομοκράτη, ο οποίος είναι πια μέλος της Χαμάς, μιλάει αραβικά και πιστεύει στον Αλλάχ, το Ισραήλ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην τρόπο με τον οποίο αυτά τα αρχέτυπα χτίστηκαν, περιγράφηκαν και μεταδόθηκαν στον υπόλοιπο κόσμο.
Κυριαρχία
Τέλος, η ίδια η ηθική και πολιτιστική ταυτότητα της Δύσης σήμερα βασίζεται όχι μόνο στον τρόπο που ξεπέρασε την προηγούμενη της ηθική κατάπτωση και πολιτιστική κατάντια περίπου 60 χρόνια πριν, αλλά πάνω από όλα στις σημερινές μάχες για κάθε είδους κυριαρχία στο παγκόσμιο στερέωμα. Έτσι, τουλάχιστον σε δύο μέτωπα, η ιδιαιτερότητα του Ισραήλ είναι παρούσα.
Πρώτον, στη στάση της Δύσης με τον οντολογικό της Άλλο, δηλαδή τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, στον οποίο το Ισραήλ φιλοδοξεί να αποκτήσει το ρόλο του Ακρίτα, δίνοντας την πολιτιστική και ηθική μάχη στο όνομα ολόκληρης της δυτικής κυριαρχίας. Με άλλα λόγια, το Ισραήλ επιμένει να δίνει σε αυτήν την συνάντηση χαρακτηριστικά αναμέτρησης, σε αντίθεση με τον τωρινό ανταγωνιστή του για την ίδια θέση, την Τουρκία, η οποία φαίνεται να προωθεί το μοντέλο της «συνάντησης», αν όχι της «δημιουργικής όσμωσης». Μέσα από την αποδοχή του ρόλου του Ακρίτα, το Ισραήλ ανάγεται σε καθοριστικό παράγοντα όχι μόνο ηθικής, αλλά και πολιτιστικής ταυτότητας της Δύσης μιας και στα σύνορα κάθε πολιτισμού ατσαλώνεται η ταυτότητά του. Εν ολίγοις, το Ισραήλ καταλαμβάνει μια προνομιακή θέση στον καθορισμό της Δυτικής ταυτότητας όμοιας σχεδόν με εκείνη που κατείχε μέχρι τώρα η αρχαία Ελλάδα στον ιστορικό/φιλοσοφικό αυτοκαθορισμό της ευρώπης.
Δεύτερον, στον παγκόσμιο καταμερισμό παραγωγής προϊόντων κρατικής καταστολής. Το Ισραήλ είναι η μοναδική πυρηνική δύναμη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και ο στρατός του κατέχει τουλάχιστον την 6η θέση παγκόσμια σε επίπεδο αποτελεσματικότητας και εξοπλισμού.
Στα καθ’ ημάς, η διοργάνωση της Ολυμπιάδας το 2004 έδωσε σε πολλούς την ευκαιρία να ενημερωθούν για τον σημαντικό ρόλο που οι υπηρεσίες και εταιρείες ασφαλείας του Ισραήλ έπαιξαν πριν και κατά την διάρκεια των Αγώνων. Εκτοτε η συμμετοχή σε οποιαδήποτε διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας αποτέλεσε μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να δοκιμάσει κανείς τα προηγμένα προϊόντα της ισραηλινής βιομηχανίας εμφυλίου πολέμου καθώς αυτά προσγειώνονται στα κορμιά ή στα μάτια των διαδηλωτών.
Ο Τζεφ Χάλπερ, Ισραηλινός ανθρωπολόγος και πρόεδρος της Ισραηλινής Επιτροπής ενάντια στις Κατεδαφίσεις Σπιτιών στην Παλαιστίνη περιγράφει τη δυνατότητα του κράτους να παράγει και να δοκιμάζει τεχνολογίες καταστολής και καταπίεσης και κάνει λόγο για «εργαστήρι 4.000.000 πειραματόζωων», αναφερόμενους στους Παλαιστίνιους εντός του Ισραήλ. Άλλωστε, το Ισραήλ είναι η μοναδική δυτική δύναμη που διεξάγει συνεχόμενο πόλεμο (ανοικτό ή καλυμμένο, διακρατικό ή εμφύλιο) ήδη πριν την ανάφλεξη του 2ου παγκοσμίου πολέμου.
Συνοψίζοντας, ναι, το Ισραήλ κατέχει ρεκόρ μοναδικότητας στο παγκόσμιο στερέωμα. Μόνο που αυτή του η μοναδικότητα δεν οφείλεται ούτε στο γεγονός πως στην Βίβλο ο Ιεχωβάς το βάφτισε περιούσιο λαό, ούτε στο γεγονός της ύπαρξης του εβραϊκού λόμπυ, αλλά ούτε στην ύπαρξη του αδιαμφισβήτητου αντισημιτισμού. Η ιδιαίτερη θέση του Ισραήλ έγκειται σε κάτι πολύ πιο γήινο και καθημερινό· στην παραγωγή και διάδοση κατασταλτικών τεχνολογιών και περιγραφικών εννοιών, πάνω στις οποίες βασίζεται σε ένα μεγάλο μέρος η μεταπολεμική δυτική κυριαρχία, όχι μόνο στο πλαίσιο του παγκόσμιου καπιταλισμού, αλλά και σε εκείνο της καταπολέμησης του εσωτερικού εχθρού.
greeknation.blogspot.com
greeknation.blogspot.com
