Stratfor: Ποιοι είναι οι στόχοι της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής
Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει προκαλέσει έντονους προβληματισμούς σε γείτονες και μη της Τουρκίας, λόγω της προκλητικής και ιδιαίτερα επιθετικής εξωτερικής πολιτικής του,
που απειλεί με αποσταθεροποίηση και «περιπέτειες» την ευρύτερη περιοχή.
Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει προκαλέσει έντονους προβληματισμούς σε γείτονες και μη της Τουρκίας, λόγω της προκλητικής και ιδιαίτερα επιθετικής εξωτερικής πολιτικής του,
που απειλεί με αποσταθεροποίηση και «περιπέτειες» την ευρύτερη περιοχή.
Πέρα από τα αναθεωρητικά σχόλια για τη Συνθήκη της Λωζάνης, ο Τούρκος πρόεδρος πρόσφατα εξέφρασε με πολύ ξεκάθαρο τρόπο την αντίθεση της Άγκυρας στο καθεστώς της Δαμασκού, δηλώνοντας πως η Τουρκία έχει στόχο την πτώση της κυβέρνησης Άσαντ, κάτι που ήρθε σε αντίθεση με πρόσφατους υπαινιγμούς του πως η τουρκική κυβέρνηση ίσως να είναι ανοικτή σε διαπραγματεύσεις με τη συριακή κυβέρνηση.
Η τοποθέτηση αυτή προκάλεσε εκνευρισμό στη Μόσχα, καθώς δεν έχει περάσει πολύς καιρός μετά τις κινήσεις εξομάλυνσης των ρωσοτουρκικών σχέσεων, οι οποίες ήταν σε κρίση μετά την κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους στα σύνορα Τουρκίας- Συρίας. Εν τέλει, μετά από συνομιλία Πούτιν- Ερντογάν, ο πρόεδρος της γείτονος ανακάλεσε, ισχυριζόμενος πως οι στρατιωτικές ενέργειες της χώρας του στη Συρία έχουν στόχο τρομοκρατικές οργανώσεις και όχι «κάποια χώρα ή πρόσωπο».
Παράλληλα, πιο πολύπλοκες από ποτέ φαίνονται και οι σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, με τακτικούς τουρκικούς «τσαμπουκάδες» και απειλές περί ματαίωσης της συμφωνίας για το προσφυγικό και «ανοίγματος πυλών» στους πρόσφυγες και μετανάστες που επιθυμούν να εισέλθουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο- ενώ παράλληλα σε εξέλιξη (έστω και «αθόρυβα») είναι το παζάρι περί ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ και απελευθέρωσης βίζας, παρά τις «δηλητηριώδεις» δημόσιες εκατέρωθεν τοποθετήσεις και δηλώσεις.
Όπως υπογραμμίζεται σε δημοσίευμα- ανάλυση της Stratfor, αν και οι θέσεις και στάσεις της Τουρκίας όσον αφορά στη Συρία και την ΕΕ προκαλούν σύγχυση στους ηγέτες του εξωτερικού, στην πραγματικότητα αντικατοπτρίζουν τους πολλαπλούς, και συχνά αντιφατικούς, στρατηγικούς στόχους της χώρας.
Η Τουρκία στη Συρία
Η Τουρκία, σύμφωνα με τη Stratfor, έχει πολλαπλούς στόχους στη Συρία, αλλά βασικός σκοπός της είναι η δημιουργία μιας διαχωριστικής «σφήνας» ανάμεσα στις αυτόνομες κουρδικές περιοχές.
Όταν εδραιώσει τον έλεγχό της επί της στρατηγικής σημασίας πόλη της αλ Μπαμπ, θα διαθέτει ένα ισχυρό προπύργιο – προγεφύρωμα για να μπορέσει να εμποδίσει τους Σύριους Κούρδους από το να ενωθούν σε μια βιώσιμη αυτόνομη ζώνη. Ωστόσο, για να το πετύχει αυτό, η Τουρκία πρέπει να αποφύγει τις συγκρούσεις με τις δυνάμεις που πρόσκεινται στο καθεστώς Άσαντ, το οποίο στηρίζεται από τη Ρωσία.
Σε τελική ανάλυση, η Άγκυρα πρέπει να αντιμετωπίσει με ρεαλισμό τις επαφές της με τη Μόσχα και τη Δαμασκό- και βάσει αυτού προκύπτει το «άνοιγμα» του Ερντογάν για διαπραγματεύσεις με τον Άσαντ και πιο συχνές επαφές με τη Ρωσία.
Ωστόσο, τα συμφέροντα της Τουρκίας στη Συρία δεν σταματούν εκεί. Η Άγκυρα, σημειώνει η Stratfor, ανταγωνίζεται το Ιράν όσον αφορά στην άσκηση επιρροής στη Συρία, επιδιώκοντας να θέσει τη χώρα υπό σουνιτικό έλεγχο και εντός της σφαίρας επιρροής της. Η παραμονή Άσαντ στην εξουσία εμποδίζει την επίτευξη αυτού του στόχου, και για αυτό ο Ερντογάν επιθυμεί πτώση του Σύριου προέδρου.
Όμως τα εμπόδια είναι πολλά: Όσο η Ρωσία και το Ιράν στηρίζουν την κυβέρνηση Άσαντ, οι πιστές σε αυτήν δυνάμεις θα έχουν σημαντικό πλεονέκτημα στη Συρία. Επίσης, καθώς οι ΗΠΑ γίνονται όλο και πιο επιλεκτικές όσον αφορά στο ποιος αντάρτικες οργανώσεις υποστηρίζουν, η συριακή κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα περαιτέρω αποδυνάμωσης των αντικαθεστωτικών. Αυτό θα αναγκάσει την Τουρκία και τους συμμάχους της στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου να αυξήσουν την υποστήριξή τους προς τις σουνιτικές οργανώσεις. Η ρωσική παρουσία στη Συρία και ο κίνδυνος στρατιωτικών συγκρούσεων, ωστόσο, περιορίζουν αυτά που οι Τούρκοι μπορούν να κάνουν στη βόρεια Συρία.
Τουρκία και Ευρώπη
Αντίστοιχα, η Τουρκία έχει διαφορετικούς σκοπούς στις σχέσεις της με την Ευρώπη. Γεωγραφικά η γείτονας είναι «κλειδοκράτορας» απέναντι σε μεγάλες μεταναστευτικές ροές στην Ευρώπη και μπορεί να αποτελέσει για τη Δύση χρήσιμο αντίβαρο στη ρωσική ισχύ στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο. Αν η Τουρκία ωστόσο επωμιστεί μεγαλύτερα βάρη στο προσφυγικό, αναμένει παραχωρήσεις από την Ευρώπη, όπως η απελευθέρωση βίζας. Ταυτόχρονα, η Άγκυρα πρέπει να αντιμετωπίσει τις αρνητικές αντιδράσεις των αγορών όσον αφορά στην πολιτική αναταραχή που επικρατεί στη χώρα (ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος) και την αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες, προκειμένου να θέσει υπό έλεγχο το πρόβλημα της πτώσης της λίρας.
Αν και η Τουρκία θα μπορούσε να προσπαθήσει να αλλάξει κάπως τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στην αντιτρομοκρατική της νομοθεσία ώστε να εξευμενιστεί η ΕΕ και να διατηρηθεί σε ισχύ η συμφωνία, δεν είναι πρόθυμη να προβεί σε ουσιώδεις αλλαγές. Ανεξαρτήτως οποιωνδήποτε επιφανειακών τροποποιήσεων, όπως εκτιμάται στην ανάλυση της Stratfor, η κυβέρνηση Ερντογάν θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τον νόμο, ως πρόσχημα, εναντίον των πολιτικών της αντιπάλων.
Επαφίεται στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αποφασίσουν μέχρι ποιο σημείο θα κάνουν τα στραβά μάτια, εθελοτυφλώντας στην καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και κρατώντας υπό έλεγχο την προσφυγική κρίση.
«Η Τουρκία δεν είναι σε θέση να κάψει τις γέφυρές της με την ΕΕ, ούτε τον ντελικάτο διακανονισμό της με τη Ρωσία, για να αποφευχθεί αντιπαράθεση. Και ως εκ τούτου, η Άγκυρα θα συνεχίσει την εναλλαγή ανάμεσα στις απειλές προς τις Βρυξέλλες και τα παζάρια για διάλογο μαζί της.
Ο Ευρωπαίοι έχουν πολλά να παίζονται για να κλείσουν την πόρτα στην Άγκυρα, και η Τουρκία, αντίστοιχα, δεν μπορεί να κόψει δεσμούς με την Ευρώπη» καταλήγει η ανάλυση.
