Από την ανακάλυψη της φωτογραφίας και του κινηματογράφου μέχρι σήμερα κάθε μεγάλο ιστορικό γεγονός καταγράφεται στο συλλογικό υποσυνείδητο της ανθρωπότητας με μια ή το πολύ δύο εμβληματικές εικόνες.
Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είχε τους Αμερικανούς στρατιώτες, που υψώνουν την αστερόεσσα στην Ίβο Τζίμα. Ο πόλεμος του Βιετνάμ καταγράφηκε με την φωτογραφία της εκτέλεσης ενός Βιετ Κογκ στη Σαϊγκόν και λίγο αργότερα με την σκηνή του ελικοπτέρου που απομάκρυνε τους τελευταίους Αμερικανούς διπλωμάτες από την πόλη. Όσο για την εξέγερση της πλατείας Τιενανμέν, πριν από 20 χρόνια, κανένας δεν θυμάται τίποτα περισσότερο από την εικόνα του άνδρα με το λευκό πουκάμισο που στέκεται μπροστά σε μια ίλη αρμάτων μάχης.
Για την σημερινή προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης Μαδούρο στην Βενεζουέλα, σχεδόν το σύνολο των δυτικών ΜΜΕ αποφάσισαν ομόφωνα ποια θα (ήθελαν να) είναι η εικόνα που θα χαραχθεί για πάντα στη μνήμη μας: Η αποκλεισμένη γέφυρα στα σύνορα Κολομβίας — Βενεζουέλας από όπου θα περνούσε η ανθρωπιστική βοήθεια των ΗΠΑ αν δεν την μπλόκαρε, όπως λένε η κυβέρνηση της Βενεζουέλας. Για ορισμένους αυτό είναι το απόλυτο σύμβολο της απόφασης του Μαδούρο να αφήσει το λαό του να λιμοκτονεί προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία.
Όπως συμβαίνει όμως όταν επιχειρούμε να αποτυπώσουμε σύνθετα πολιτικά γεγονότα σε μια και μόνο φωτογραφία… μια εικόνα μπορεί να λέει χίλια ψέματα. Ειδικά όταν επιλέγεται από τους κυρίαρχους του πολιτικού και μιντιακού συστήματος.
Καταρχήν η συγκεκριμένη γέφυρα δεν έχει χρησιμοποιηθεί από το 2015 με ευθύνη και της Κολομβίας. Ο Μαδούρο λοιπόν δεν έκλεισε κάποιο πέρασμα. Τοποθετώντας βέβαια οχήματα και βυτιοφόρα στη μέση της, υπέπεσε σε ένα ακόμη τεράστιο επικοινωνιακό σφάλμα, όπως αυτά που χαρακτηρίζουν το σύνολο της καριέρας του.
Ποιοι είναι όμως αυτοί που θέλουν να περάσουν τα σύνορα για «βοηθήσουν το λαό της Βενεζουέλας»; Σίγουρα όχι ο ΟΗΕ και ο Ερυθρός Σταυρός, οι οποίοι καταδίκασαν την μονομερή απόφαση των ΗΠΑ να στείλουν ανθρωπιστική βοήθεια χωρίς τη συγκατάθεση της νόμιμης κυβέρνησης της Βενεζουέλας. Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες την αποστολή προετοιμάζουν η κυβέρνηση της Κολομβίας σε συνεργασία με την αμερικανική πρεσβεία στην Μποκοτά και την USAID (την υπηρεσία αρωγής των ΗΠΑ που έχει εμπλακεί σε ουκ ολίγες επιχειρήσεις ανατροπής κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο).
Η δεύτερη σημαντική πληροφορία, την οποία «αποκρύπτει» η συγκεκριμένη φωτογραφία, είναι ότι η κυβέρνηση της Βενεζουέλας δέχεται εδώ και μήνες ανθρωπιστική βοήθεια, από υπηρεσίες του ΟΗΕ, μέσα από νόμιμα κανάλια επικοινωνίας. Για άλλη μια φορά όμως η επικοινωνιακή διαχείριση του Μαδούρο έγινε μπούμερανγκ. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας, αντί να τονίσει ότι η χώρα χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια για να ανταπεξέλθει (μεταξύ άλλων) στις αμερικανικές κυρώσεις που δυσχεραίνουν την εισαγωγή απαραίτητων φαρμάκων, μιλούσε «ψιθυριστά» για τη συνεργασία της με τον ΟΗΕ.
The Venezuelan people desperately need humanitarian aid. The U.S. & other countries are trying to help, but #Venezuela’s military under Maduro's orders is blocking aid with trucks and shipping tankers. The Maduro regime must LET THE AID REACH THE STARVING PEOPLE. #EstamosUnidosVE pic.twitter.com/L4ysYJaM6H— Secretary Pompeo (@SecPompeo) February 6, 2019
Η τρίτη πληροφορία, που λείπει από τη φωτογραφία είναι ότι η ανθρωπιστική βοήθεια των ΗΠΑ (ύψους περίπου 20 εκατομμυρίων δολαρίων) είναι «ψίχουλα» μπροστά στο κόστος των κυρώσεων που έχει επιβάλλει η Ουάσιγκτον. Υπολογίζεται ότι η οικονομία της Βενεζουέλας έχει ήδη ζημιωθεί κατά τουλάχιστον έξι δισεκατομμύρια δολάρια και το κόστος αναμένεται να γιγαντωθεί με τον αποκλεισμό στις πωλήσεις πετρελαίου.
Τη στιγμή δηλαδή που οι ΗΠΑ απειλούν να προκαλέσουν πραγματικό λιμό στη χώρα διακόπτοντας την βασικότερη πηγή εισοδήματος της χώρας, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν τον Μαδούρο σαν τον άνθρωπο που αρνείται την είσοδο φαρμάκων και τροφίμων.
Όποια άποψη και αν έχει κανείς για τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, ένα κυρίαρχο κράτος έχει το δικαίωμα να ελέγχει τα σύνορά του — ειδικά όταν γειτονικές χώρες μιλούν ανοιχτά για το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης. Πολύ περισσότερο όταν, σύμφωνα με πληροφορίες, πριν από λίγες ημέρες εντοπίστηκαν φορτία με παράνομο οπλισμό που κάποιοι προσπαθούσαν να εισάγουν στη χώρα.
Πίσω λοιπόν από την εμβληματική φωτογραφία της γέφυρας στα σύνορα Κολομβίας — Βενεζουέλας κρύβεται και ένα ακόμη σαφές μήνυμα: ξεχάστε την έννοια του κυρίαρχου έθνους κράτους, όπως διαμορφώθηκε από τις συνθήκες της Βεστφαλίας στα μέσα του 17ου αιώνα.
Τα σύνορά σας θα πρέπει να είναι κλειστά μόνο όταν βγαίνουν από αυτά μετανάστες και πρόσφυγες αλλά ανοιχτά στις ροές κεφαλαίων αλλά και στην «ανθρωπιστική βοήθεια» — που όπως έλεγε ένας δημοσιογράφος του Fox News «πρέπει να συνοδεύεται από ανθρώπους με όπλα».
