«Απ’ εδώ έφυγε ο Παύλος για
Ο Μακεδονομάχος Παύλος Μελάς δεν είχε κανένα πιεστικό λόγο να πάρει μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα και να θυσιάσει τη ζωή του. Ο νεαρός αξιωματικός καταγόταν από τη μεγάλη και ιστορική οικογένεια των Μελάδων της Ηπείρου, μία από τις πιο ισχυρές στρατιωτικές και πολιτικές οικογένειες του Βυζαντίου.
Ο πατέρας του, Μιχαήλ Μελάς, ήταν έμπορος στη Μασσαλία με μεγάλη περιουσία. Εκεί γεννήθηκε και ο Παύλος στις 29 Μαρτίου του 1870. Η μητέρα του Ελένη ήταν κόρη πλούσιου εμπόρου από την Οδησσό. Η οικογένεια του ήρθε στην Ελλάδα το 1874. Εγκαταστάθηκε σε ένα μεγαλοπρεπές κτίριο στην Πανεπιστημίου, όπου σήμερα στεγάζεται η Αθηναϊκή Λέσχη.
Έζησε ανέμελα τα παιδικά και νεανικά του χρόνια, τη στιγμή που οι περισσότεροι Έλληνες πάλευαν για την επιβίωση τους.
Ο πατέρας του έγινε βουλευτής και δήμαρχος Αθηναίων. Η οικογένεια του ήταν από τις πιο σημαντικές της ελληνικής κοινωνίας.
Απέκτησαν εξοχικό σπίτι στην Κηφισιά. Απολάμβαναν βόλτες με την προσωπική τους άμαξα και σύχναζαν στην Αθηναϊκή Λέσχη, την οποία ίδρυσε ο πατέρας του Παύλου.
Ο πατέρας του έγινε βουλευτής και δήμαρχος Αθηναίων. Η οικογένεια του ήταν από τις πιο σημαντικές της ελληνικής κοινωνίας.
Απέκτησαν εξοχικό σπίτι στην Κηφισιά. Απολάμβαναν βόλτες με την προσωπική τους άμαξα και σύχναζαν στην Αθηναϊκή Λέσχη, την οποία ίδρυσε ο πατέρας του Παύλου.
Δείτε το σπίτι σήμερα. Λήψη 20 Ιανουαρίου 2017 από τον συνεργάτη μας UP DRONES:
Ο Παύλος Μελάς με τα παιδιά του Μιχαήλ και Ζωή, το 1898. Φωτογραφικό Αρχείο Ε.Ι.Μ.
Νεανικά Χρόνια
Στα 22 του χρόνια θα γίνει μέλος μιας εξίσου αριστοκρατικής οικογένειας. Της οικογένειας Δραγούμη. Πεθερός του γίνεται ο μετέπειτα πρωθυπουργός της Ελλάδος Στέφανος Δραγούμης και κουνιάδος του ο υποπρόξενος Ίων Δραγούμης.
Ο Παύλος Μελάς ήταν τρισευτυχισμένος. Απολάμβανε καντάδες και ρομαντικούς περιπάτους με τη γυναίκα του Ναταλία.
Έχτισε ένα ωραίο σπίτι στην οδό Τατοΐου για να στεγάσει την οικογένεια του. Πέρναγε τον ελεύθερο χρόνο του με τα δύο του παιδιά που υπεραγαπούσε.
Το Μιχάλη ή Μικέ, όπως τον φώναζαν χαϊδευτικά και τη Ζωή ή Ζάζα. Λάμβανε μέρος στις πιο περιζήτητες κοσμικές εκδηλώσεις της Αθήνας.
Κι όμως άφησε αυτή την τρυφηλή και χαρισματική ζωή για να γίνει αντάρτης, σε κακοτράχαλα βουνά που δεν είχε ξαναπατήσει.
Δεν λύγισε ούτε τη στιγμή που ο γιος του έκλαιγε απαρηγόρητα, παρακαλώντας τον να μη φύγει.
Ο Παύλος Μελάς ήταν τρισευτυχισμένος. Απολάμβανε καντάδες και ρομαντικούς περιπάτους με τη γυναίκα του Ναταλία.
Έχτισε ένα ωραίο σπίτι στην οδό Τατοΐου για να στεγάσει την οικογένεια του. Πέρναγε τον ελεύθερο χρόνο του με τα δύο του παιδιά που υπεραγαπούσε.
Το Μιχάλη ή Μικέ, όπως τον φώναζαν χαϊδευτικά και τη Ζωή ή Ζάζα. Λάμβανε μέρος στις πιο περιζήτητες κοσμικές εκδηλώσεις της Αθήνας.
Κι όμως άφησε αυτή την τρυφηλή και χαρισματική ζωή για να γίνει αντάρτης, σε κακοτράχαλα βουνά που δεν είχε ξαναπατήσει.
Δεν λύγισε ούτε τη στιγμή που ο γιος του έκλαιγε απαρηγόρητα, παρακαλώντας τον να μη φύγει.
Το σπίτι όπου έζησε ο Μακεδονομάχος Παύλος Μελάς, επί της οδού Τατοΐου 50, που σχεδίασε ο ίδιος. Κτίστηκε το 1894-1897, αποτελεί ιδιαίτερο και μοναδικό δείγμα εξοχικής κατοικίας στο τέλος του 19ου αιώνα στα αθηναϊκά προάστια
Σε ένα γράμμα που έγραψε στη σύζυγό του ανέφερε: «Αν το αίμα ενός επιφανούς Έλληνα βάψει τη μακεδονική γη, σύσσωμο το έθνος θα εγερθεί και η Μακεδονία θα σωθεί.»
Οι λόγοι που τον έκαναν αντάρτη
Στα οκτώ του χρόνια ανακαλύπτει στο υπόγειο του σπιτιού του ξύλινες κάσες γεμάτες όπλα.
Ο πατέρας του του εξήγησε ότι τα συγκέντρωνε για να τα στείλει κρυφά στους επαναστάτες της Κρήτης.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο μικρός Παύλος, άκουγε με θαυμασμό τον πατέρα του να μιλά για επανάσταση για τις κακουχίες του ελληνισμού και για το μέλλον της Ελλάδας.
Σκεφτόταν ότι όταν μεγαλώσει θα γίνει στρατιωτικός για να πολεμήσει για την πατρίδα του.
Ο πατέρας του του εξήγησε ότι τα συγκέντρωνε για να τα στείλει κρυφά στους επαναστάτες της Κρήτης.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο μικρός Παύλος, άκουγε με θαυμασμό τον πατέρα του να μιλά για επανάσταση για τις κακουχίες του ελληνισμού και για το μέλλον της Ελλάδας.
Σκεφτόταν ότι όταν μεγαλώσει θα γίνει στρατιωτικός για να πολεμήσει για την πατρίδα του.
Το μικρό νεοκλασικό των 100 περίπου τ.μ. σήμερα στέκει εγκαταλελειμμένο και ξεχασμένο. Η εγγονή και κληρονόμος του Παύλου Μελά γνωστή γλύπτρια Ναταλία Ιωαννίδου, που ζει με μία σύνταξη 800 ευρώ, κλήθηκε να καταβάλλει 6.500 ευρώ συνολικά για την ακίνητη περιουσία της μέσα στην οποία περιλαμβάνεται και το σπίτι με το οικόπεδο του Παύλου Μελά…
Όπως και έγινε. Το 1886 έγινε δεκτός στη Σχολή Ευελπίδων.
Μόλις αποφοίτησε το 1892, παντρεύτηκε αμέσως. Η σχέση του με την οικογένεια Δραγούμη τον επηρέασε βαθύτατα.
Εκείνοι κατάγονταν από την περιοχή της Καστοριάς. Τους απασχολούσε ιδιαίτερα η τύχη της Μακεδονίας. Εκείνη την εποχή ήταν οθωμανική επαρχία και οι συνεχείς επιθέσεις των Βουλγάρων κομιτατζήδων ταλαιπωρούσαν τον ελληνικό πληθυσμό.Ο Μελάς άρχισε να σκέφτεται, όπως και άλλοι αξιωματικοί, ότι κάτι πρέπει να γίνει.
Το 1897 λαμβάνει μέρος στον ελληνοτουρκικό πόλεμο, όπου η Ελλάδα μετά την ήττα της αναγκάζεται να συνθηκολογήσει με τους Τούρκους.
Τους αποζημιώνει και χάνει εδάφη που είχε κερδίσει από την ελληνική επανάσταση.
Απογοητευμένος από αυτές τις εξελίξεις, γίνεται με ενθουσιασμό ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Μακεδονικού Κομιτάτου.
Μόλις αποφοίτησε το 1892, παντρεύτηκε αμέσως. Η σχέση του με την οικογένεια Δραγούμη τον επηρέασε βαθύτατα.
Εκείνοι κατάγονταν από την περιοχή της Καστοριάς. Τους απασχολούσε ιδιαίτερα η τύχη της Μακεδονίας. Εκείνη την εποχή ήταν οθωμανική επαρχία και οι συνεχείς επιθέσεις των Βουλγάρων κομιτατζήδων ταλαιπωρούσαν τον ελληνικό πληθυσμό.Ο Μελάς άρχισε να σκέφτεται, όπως και άλλοι αξιωματικοί, ότι κάτι πρέπει να γίνει.
Το 1897 λαμβάνει μέρος στον ελληνοτουρκικό πόλεμο, όπου η Ελλάδα μετά την ήττα της αναγκάζεται να συνθηκολογήσει με τους Τούρκους.
Τους αποζημιώνει και χάνει εδάφη που είχε κερδίσει από την ελληνική επανάσταση.
Απογοητευμένος από αυτές τις εξελίξεις, γίνεται με ενθουσιασμό ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Μακεδονικού Κομιτάτου.
«Απ’ εδώ έφυγε ο Παύλος για τη Μακεδονία στα 1904», γράφει η μαρμάρινη πλάκα στην οδό Τατοΐου 50 στην Κηφισιά. Εδώ έζησε με τη σύζυγο του, Ναταλία, αδελφή του επίσης μεγάλου Έλληνα Ίωνα Δραγούμη, και τα δυο παιδιά τους Μιχάλη (Μίκης) και Ζωή (Ζέζα).
Δείτε εδώ το βίντεο της «Μηχανής του Χρόνου» για τον θάνατο του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, μετά από προδοσία
Με τον αγαπημένο του γιο Μικέ
Η οργάνωση του Μακεδονικού Αγώνα
Σκοπός αυτής της οργάνωσης ήταν να προετοιμάσει την αντίδραση του ελληνικού πληθυσμού της Μακεδονίας απέναντι στις θηριωδίες των Βουλγάρων κομιτατζήδων.
Έτσι, τον Φεβρουάριο του 1904 ο Μελάς, μετά από κυβερνητική εντολή, μεταβαίνει κρυφά στη Μακεδονία.
Τον συνόδευσαν άλλοι τρεις αξιωματικοί, μεταξύ των οποίων και ο εγγονός του Κολοκοτρώνη.
Γύρισε πίσω απογοητευμένος, καθώς διαπίστωσε πως δεν υπήρχε διάθεση για αντίσταση. Δεν το έβαλε όμως κάτω.
Τον Ιούλιο ξαναπήγε. Αυτή τη φορά μεταμφιέστηκε σε ζωέμπορα, με το όνομα Πέτρος Δέδες.
Κατάφερε να έρθει κοντά με τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής, λόγω του χαρισματικού χαρακτήρα του.
Τους μίλησε, έκανε τις σωστές επαφές και τους έπεισε ότι η ελευθερία δεν χαρίζεται.
Πλέον, το έδαφος είχε προετοιμαστεί κατάλληλα.
Έτσι, τον Φεβρουάριο του 1904 ο Μελάς, μετά από κυβερνητική εντολή, μεταβαίνει κρυφά στη Μακεδονία.
Τον συνόδευσαν άλλοι τρεις αξιωματικοί, μεταξύ των οποίων και ο εγγονός του Κολοκοτρώνη.
Γύρισε πίσω απογοητευμένος, καθώς διαπίστωσε πως δεν υπήρχε διάθεση για αντίσταση. Δεν το έβαλε όμως κάτω.
Τον Ιούλιο ξαναπήγε. Αυτή τη φορά μεταμφιέστηκε σε ζωέμπορα, με το όνομα Πέτρος Δέδες.
Κατάφερε να έρθει κοντά με τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής, λόγω του χαρισματικού χαρακτήρα του.
Τους μίλησε, έκανε τις σωστές επαφές και τους έπεισε ότι η ελευθερία δεν χαρίζεται.
Πλέον, το έδαφος είχε προετοιμαστεί κατάλληλα.
Στις 13 Οκτωβρίου του 1904, ο νεαρός ανθυπολοχαγός του πυροβολικού με το επιχειρησιακό όνομα Καπετάν Μίκης Ζέζας, οργανώνει αντάρτικο σώμα στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία.
Προσπαθούσε με ανταρτοπόλεμο, καθώς δεν είχε στρατό στη διάθεση του, να προστατεύσει τους ντόπιους από τους Βούλγαρους, δηλώνοντας το παρών της ελληνικής πολιτείας, η οποία επισήμως δεν ήξερε τίποτα.
Σε ένα από τα γράμματα που καθημερινά έγραφε στη σύζυγό του αναφέρει:
«Αν το αίμα ενός επιφανούς Έλληνα βάψει τη μακεδονική γη, σύσσωμο το έθνος θα εγερθεί και η Μακεδονία θα σωθεί.»
Και ήθελε να είναι αυτός ο επιφανής Έλληνας που θα έβαφε με το αίμα του τη μακεδονική γη.
Ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε στις 13 Οκτωβρίου του 1904, στα Στάτιστα, από Οθωμανικό απόσπασμα.
Προσπαθούσε με ανταρτοπόλεμο, καθώς δεν είχε στρατό στη διάθεση του, να προστατεύσει τους ντόπιους από τους Βούλγαρους, δηλώνοντας το παρών της ελληνικής πολιτείας, η οποία επισήμως δεν ήξερε τίποτα.
Σε ένα από τα γράμματα που καθημερινά έγραφε στη σύζυγό του αναφέρει:
«Αν το αίμα ενός επιφανούς Έλληνα βάψει τη μακεδονική γη, σύσσωμο το έθνος θα εγερθεί και η Μακεδονία θα σωθεί.»
Και ήθελε να είναι αυτός ο επιφανής Έλληνας που θα έβαφε με το αίμα του τη μακεδονική γη.
Ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε στις 13 Οκτωβρίου του 1904, στα Στάτιστα, από Οθωμανικό απόσπασμα.
