Στις 25 Μαρτίου κάθε χρόνο, σε ολόκληρη την Ελλάδα, γιορτάζεται η επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης ενάντια στην Οθωμανική Κυριαρχία η οποία, συμβατικά, άρχισε με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, αν και η διείσδυση των Οθωμανών στον ελλαδικό χώρο ξεκίνησε από παλιότερα.
Το 1814, τρεις έμποροι, ο Νικόλαος Σκουφάς, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ και ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ίδρυσαν στην Οδησσό της Ρωσίας τη Φιλική Εταιρεία, μια μυστική και παράνομη οργάνωση που είχε ως στόχο τη συγκέντρωση πόρων και τη δημιουργία δομών για την κήρυξη επανάστασης για την ίδρυση ανεξάρτητου εθνικού κράτους.
Η Φιλική Εταιρεία ξεσήκωσε πιο οργανωμένα τους Έλληνες, έβαλε στους κόλπους της με κάθε μυστικότητα ανθρώπους που ήθελαν να πολεμήσουν ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και επί 6 περίπου χρόνια οργάνωσε ηθικά αλλά και υλικά τον αγώνα. Εφοδιάζοντας όλους τους επαναστάτες με όπλα, σιγά σιγά άρχισε η επανάσταση να παίρνει σάρκα και οστά.
Αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας ορίστηκε στις 12 Απριλίου 1820 στην Πετρούπολη ο Έλληνας πρίγκιπας Αλέξανδρος Υψηλάντης, αξιωματικός του Ρωσικού στρατού και γιος του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας. Έτσι, στις αρχές του 1821 αφού προηγήθηκαν αρκετές μεμονωμένες μάχες στον ελλαδικό χώρο, ο οργανωμένος ένοπλος αγώνας στην Πελοπόννησο, στη Στερεά, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στη Μολδοβλαχία και στα νησιά ξεκίνησε. Ένας αγώνας που τελικά θα δημιουργήσει πολλούς Φιλέλληνες στο εξωτερικό.
Οι Έλληνες οργανώθηκαν πολιτικά και συνέστησαν προσωρινή κεντρική διοίκηση, η οποία επέβαλε την εξουσία της στους επαναστατημένους, μετά από δύο εμφυλίους πολέμους. Οι οθωμανικές δυνάμεις με τη συνδρομή του Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά την επανάσταση αλλά η πτώση του Μεσολογγίου το 1826 σε συνδυασμό με το κίνημα του Φιλελληνισμού, συνέβαλαν στη μεταβολή της διπλωματικής στάσης των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων, που είχαν αντιμετωπίσει με δυσαρέσκεια το ξέσπασμα της επανάστασης.
Σημαντικές προσωπικότητες της Ελληνικής Επανάστασης ήταν:
- ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, γνωστός και ως Γέρος του Μοριά
- ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, επαναστάτης και αρματωλός, στρατηγός της επανάστασης
- ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, στρατιωτικός και πολιτικό πρόσωπο μετά την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους
- ο Αθανάσιος Διάκος, οπλαρχηγός που έδρασε στη Στερεά Ελλάδα
- ο Ρήγας Φεραίος- Βελεστινλής, εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης
- ο Γρηγόριος Παπαφλέσσας, κληρικός, πολιτικός και αγωνιστής
- ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ναύαρχος και πολιτικός, 5 φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας (1844, 1848-9, 1864-5, 1877)
- η Μαντώ Μαυρογένους, με δικά της εξοπλισμένα πλοία, καταδίωκε τους πειρατές
- η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ήρωας της Επανάστασης
- ο Νικήτας Σταματελόπουλος η αλλιώς Νικηταράς,
- ο Κίτσος Τζαβέλας, αγωνιστής, στρατηγός και μετέπειτα υπουργός και πρωθυπουργός.
- ο Ανδρέας Μιαούλης, πλοιοκτήτης, ναύαρχος του ελληνικού στόλου
- ο Μάρκος Μπότσαρης, στρατηγός και μέλος της Φιλικής Εταιρίας
- ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, οπλαρχηγός
- οι Δημήτριος και Αλέξανδρος Υψηλάντης, λόγιοι και μέλη της Φιλικής Εταιρείας
Τα βασικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης:
26/1/1821 Σύσκεψη κληρικών, προεστών και καπεταναίων με τον Παπαφλέσσα και τον Π. Πατρών Γερμανό στο Αίγιο με θέμα την κήρυξη της Επαναστάσεως
16/2/1821 Στο Κισνόβιο, πρωτεύουσα της Βεσσαραβίας, Ο Υψηλάντης παίρνει την απόφαση για την κήρυξη της Ελληνικής Επαναστάσεως
3/3/1821 Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης συγκροτεί στη Μολδοβλαχία τον «Ιερό Λόχο»
23/3/1821 Αναγγέλλεται επίσημα στις Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις η έναρξη της Επαναστάσεως
25/3/1821 Ο Επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός κηρύσσει την Έναρξη της Επαναστάσεως στην πλατεία Αγίου Γεωργίου Πατρών
29/3/1821 Δύναμη 300 Μανιατών υπό τον Θ. Κολοκοτρώνη δίνει την πρώτη μάχη του Αγώνα στον Άγιο Αθανάσιο της Καρύταινας και νικά τους 1700 Τούρκους της περιοχής
8/5/1821 Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς
12,13/5/1821 Μάχη Βαλτετσίου
18/5/1821 Μάχη των Δολιανών
20/5/1821 Το Μεσολόγγι κηρύσσει την Επανάσταση
7/6/1821 Μάχη Δραγατσανίου, κατά την οποία οι Ιερολοχίτες με επικεφαλής το Νικόλαο Υψηλάντη παρέμειναν ακλόνητοι στις θέσεις τους και έπεσαν ηρωικά για την ελευθερία της σκλαβωμένης Ελλάδας
23/9/1821 Άλωση της Τρίπολης
1/1/1822 Α΄ Εθνική Συνέλευση - Προσωρινό Πολίτευμα
20/2/1822 Ναυμαχία Πατρών
2/4/1822 Καταστροφή της Χίου
6/6/1822 Ανατίναξη της Τουρκικής Ναυαρχίδας στο λιμένα της Χίου από τον Πυρπολητή Κων/νο Κανάρη.
4/7/1822 Μάχη του Πέτα
26/7/1822 Μάχη στα Δερβενάκια
29/3/1823 Συνέρχεται στο Άστρος Κυνουρίας η Β΄ Εθνική Συνέλευση
29/5/1824 Καταστροφή της Κάσου
20,22/6/1824 Καταστροφή των Ψαρών
15/4/1825 Περιφανής νίκη των Ελλήνων κατά ισχυρών τουρκικών δυνάμεων στο Λεβίδι Αρκαδίας.
23/4/1825 Μάχη στη γέφυρα της Αλαμάνας, θάνατος Αθανάσιου Διάκου
20/5/1825 Μανιάκι - Παπαφλέσσας
22/5/1825 Δολοφονία Μπουμπουλίνας
2/6/1825 Ναυμαχία μεταξύ Ελληνικού και Τουρκικού Στόλου έξω από το λιμένα της Σούδας και νίκη των Ελλήνων
5/6/1825 Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος δολοφονείται στην Ακρόπολη Αθηνών
13/6/1825 Οι Δ. Υψηλάντης και Κ. Μαυρομιχάλης με 480 άνδρες αντιμετωπίζουν τους 6.000 Αιγυπτίους του Ιμπραήμ στους Μύλους του Άργους και πετυχαίνουν περιφανή νίκη.
10,11/4/1826 Έξοδος των πολιορκημένων του Μεσολογγίου
22/6/1826 Μάχη της Βέργας (Μάνης) και νίκη των Ελλήνων εναντίον των δυνάμεων του Ιμπραήμ Πασά
23/4/1827 Πεθαίνει ο Γεώργιος Καραισκάκης
6/7/1827 Οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, Αγγλία, Ρωσσία και Γαλλία, υπογράφουν τη συνθήκη του Λονδίνου – Αυτονομία της Ελλάδος
20/10/1827 Ναυμαχία Ναυαρίνου
6/1/1828 Άφιξη του Καποδίστρια στο Ναύπλιο ως πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας
19/1/1828 Πεθαίνει στη Βιέννη ο Γεν. Αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης
22/2/1841 Κηρύσσεται επανάσταση στα Σφακιά της Κρήτης
4/2/1843 Θάνατος Κολοκοτρώνη
3/9/1843 Επανάσταση της Γ΄ Σεπτεμβρίου – Σύνταγμα
25/9/1849 Θάνατος Νικηταρά
21/5/1864 Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα
9/11/1866 Ολοκαύτωμα μονής Αρκαδίου
24/5/1881 Υπογράφεται συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Αγγλίας-Γαλλίας, με την οποία η Θεσσαλία και η Άρτα προσαρτώνται στο Ελληνικό Κράτος
5/4/1897 Η Τουρκία κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Ελλάδας
4/6/1897 Υπογράφεται μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας οριστική ανακωχή, που σήμανε τη λήξη του ατυχούς Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897
Για τους Έλληνες είναι διπλή εορτή. Στις 25 Μαρτίου γιορτάζουμε και τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Άλλα σημαντικά γεγονότα που έγιναν 25 Μαρτίου:
- 1838: Πρώτος επίσημος εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης που καθιερώθηκε με σχετικό διάταγμα του Βασιλέως Όθωνα.
- 1896: Πραγματοποιείται στο Παναθηναϊκό Στάδιο η πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα (παλαιό ημερολόγιο)
- 1924: Η Ελλάδα ανακηρύσσει την Α’ Ελληνική Αβασίλευτη Δημοκρατία
- 1957: Ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (σημερινή Ε.Ε.)
