Αγάπησε και υπηρέτησε την Πατρίδα μας

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ - Ο Πνευματικός Ηγέτης

Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ για την Romfea.gr.

Στην μνήμη του πολύκλαυστου Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου (1998-2008) που τον ανέδειξαν αληθινά και αδιαμφισβήτητα Πνευματικό Ηγέτη, Άνδρα Εκκλησιαστικό σοφό, συνετό και επιστήμονα (Δευτερονομίου α  13) έχοντα τα χαρακτηριστικά που καταγράφει ο θεόπνευστος λόγος του Θεού και κόσμησαν τους θεοφόρους Πατέρες και Ποιμένες της Εκκλησίας μας καταθέτουμε την μαρτυρία μας από την εμπειρία της ιερατικής και αρχιερατικής διακονίας μας επί τριάκοντα και πέντε έτη υπό την πνευματική ευθύνη και καθοδήγησή του, λαβόντες αφορμή από την τέλεση Μνημοσύνου υπέρ αναπαύσεως της ψυχής αυτού την Δευτέρα 21 Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία εόρταζε την ονοματική του εορτή.   

1ον. Για την πλούσια πολύκαρπη και καλλίκαρπη πνευματική διακονία του δικαίως δύναται να του αποδοθεί ο τίτλος του Καλού Ποιμένος κατά την περιγραφή του Κυρίου μας που έχει τα εξής χαρακτηριστικά: 

 α .  αυτοθυσία. 

«Ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων» (Ιωάννου ι  11). 

Έθεσε τα πλούσια προσόντα του και τα χαρίσματα με τα οποία τον είχε προικίσει η πρόνοια του Θεού στην διακονία του ευαγγελίου του Ιησού Χριστού. Ενώ άνετα ηδύνατο με αυτά να διεκδικήσει επίζηλη κοσμική σταδιοδρομία σε πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής, εν τούτοις  όλη την πνευματική προίκα του, εννοώ τα τάλαντα και τα εκκλησιαστικά αξιώματα, αλλά και όσα ο ίδιος απέκτησε και καλλιέργησε τα προσέφερε θυσία  λογική και ευάρεστη στο θρόνο του Θεού ποιμαίνοντας το λογικό ποίμνιο.   

 β .  αγώνας για την υπεράσπιση και προστασία των προβάτων 

«Ο μισθωτός δε και ουκ ων ποιμήν, ου ουκ εισί τα πρόβατα ίδια, θεωρεί τον λύκον ερχόμενον και αφίησι τα πρόβατα και φεύγει• και ο λύκος αρπάζει αυτά και σκορπίζει τα πρόβατα. ο δε μισθωτός φεύγει, ότι μισθωτός εστι και ου μέλει αυτώ περί των προβάτων » (Ιωάννου ι  12-13).

Αγωνίσθηκε με λόγια και έργα να προστατέψει τα πνευματικά δικαιώματα του ευσεβούς λαού του Θεού της Εκκλησίας χωρίς να φοβείται, χωρίς να μεμψιμοιρεί, χωρίς να αποφεύγει κόπους και φροντίδες, χωρίς να παραλείψει τα καθήκοντά του, χωρίς να παύσει παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια να ενεργεί για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων της Εκκλησίας. Υπερασπίσθηκε χωρίς να λιποτακτεί και χωρίς να αδιαφορεί την πνευματική ταυτότητα και φυσιογνωμία των Ορθοδόξων Χριστιανών. 

 γ .  γνώση του ποιμνίου και των προβλημάτων του. 

«τούτω ο θυρωρός ανοίγει, και τα πρόβατα της φωνής αυτού ακούει, και τα ίδια πρόβατα καλεί κατ' όνομα και εξάγει αυτά » (Ιωάννου ι  3) 

 «εγώ ειμι ο ποιμήν ο καλός, και γινώσκω τα εμά και γινώσκομαι υπό των εμών» (Ιωάννου ι 14).

Ο πιστός λαός, τον ανεγνώριζε ηγέτη του, τον αποδεχόταν, τον ακολουθούσε, τον καμάρωνε, καυχιόταν γι’ αυτόν, χαιρόταν γι’ αυτόν κι αυτός χαιρόταν για τον υπέροχο λαό που ζούσε στην αυλή του Κυρίου, στην αγία Εκκλησία Του.

Γνώριζε τις ανάγκες του λογικού ποιμνίου και προνοούσε γι’ αυτές αναπτύσσοντας ποικίλα κατάλληλα και αποτελεσματικά προγράμματα και πρωτοβουλίες. 

 δ . αύξηση των προβάτων

«Και άλλα πρόβατα έχω, α ουκ έστιν εκ της αυλής ταύτης• κακείνά με δει αγαγείν, και της φωνής μου ακούσουσι, και γενήσεται μία ποίμνη, εις ποιμήν» ( Ιωάννου ι  14).

Με τον διαυγέστατο, σαφέστατο και «εν χάριτι άλατι ηρτυμένο» (Προς Κολοσσαείς δ  5) λόγο του και το παράδειγμά της ζωής του ενέπνευσε  την πίστη στις καρδιές των ανθρώπων και έθεσε την Εκκλησία στο κέντρο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας. Κάλεσε όλους στην σύναξη των τέκνων του Θεού.

Δίδαξε σε όλους να θεωρούν την Εκκλησία τους μάνα τους και την πίστη στο Θεό ελπίδα και νόημα ζωής. Ο λαός του Θεού που «ακουμπούσε» σ’ αυτόν  επιζητούσε την παρέμβασή του.

Αυτό που οι άγιοι Απόστολοι είπαν στον Κύριο μας Ιησού Χριστό ότι «πάντες ζητούσι σε» (Μάρκου α  37) συνέβη στο μακαριστό αρχιεπίσκοπο. Ακόμη και σήμερα τον αναζητεί με αγωνία ο λαός του Θεού καθώς πλήττεται ανελέητα.  

ε .  καθοδήγηση των προβάτων 

«Και όταν τα ίδια πρόβατα εκβάλη, έμπροσθεν αυτών πορεύεται, και τα πρόβατα αυτώ ακολουθεί, ότι οίδασι την φωνήν αυτού» (Ιωάννου ι 4 ).
 Οι ανησυχίες του για τις εξελίξεις στην Εκκλησία και στην κοινωνία γενικώτερα η διορατικότητά του τον έφερναν πολλά χρόνια μπροστά από την εποχή του. Τα συμβαίνοντα σήμερα επαλήθευσαν τους προβληματισμούς του και την αγωνία του για την πορεία του λαού του Θεού. Ανησηχούσε και προετοιμαζόταν για τα δύσκολα που τα έβλεπε να έρχονται καλπάζοντας παρά τις λοιδορίες των άσπονδων εχθρών του.  

 2ον. Ένας ακόμη χαρακτηρισμός του ανήκει, ότι αναδείχθηκε και εργάσθηκε ως Ιεραποστολικός Εργάτης κατά την περιγραφή του Αποστόλου Παύλου.

 α . Ταπεινός υπηρέτης που κοπίασε πολύ και αντιμετώπισε πολλούς πειρασμούς.

«δουλεύων τω Κυρίω μετά πάσης ταπεινοφροσύνης και πολλών δακρύων και πειρασμών των συμβάντων μοι εν ταις επιβουλαίς » (Πράξεων κ  19).

Όλοι γνωρίζουν πόσο πολεμήθηκε, αλλά και πόσο κοπίασε. Ποιές ψυχοφθόρες επιβουλές θέλησαν να τον καθυποτάξουν και να τον  αναγκάσουν να υποταχθεί και αυτός έμεινε όρθιος και αγωνιστής στις επάλξεις του καθήκοντος. Επιβουλές εκ των έσωθεν, επιβουλές εκ των θύραθεν, επιβουλές εκ των αντιμαχομένων, επιβουλές από εκείνους για τους οποίους ήταν «βαρύς και βλεπόμενος» (Σοφίας Σολομώντος β  15) που δεν ανεχόταν ούτε να τον βλέπουν.    

β . Υπερασπίσθηκε με παρρησία και ειλικρίνεια τα δίκαια της Εκκλησίας 

«Ως ουδέν υπεστειλάμην των συμφερόντων του μη αναγγείλαι υμίν και διδάξαι υμάς δημοσία και κατ’ οίκους, διαμαρτυρόμενος Ιουδαίοις τε και Έλλησι την εις τον Θεόν μετάνοιαν και πίστιν την εις τον Κυριον ημών Ιησούν Χριστόν » (Πράξεων κ  20-21)

Δεν απέκρυψε ποτέ την σκέψη του, δεν συμβιβάσθηκε μ’ όσους επεδίωκαν να σιωπήσει, να μην καταθέσει στην κοινή κονίστρα της ζωής την γνώμη του. Ήταν διαυγής και ξεκάθαρος, τολμηρός και διορατικός, ειλικρινής και συνεπής στις απόψεις του.

Υπερασπίστηκε με γενναιότητα και παρρησία τις απόψεις του. Και με τα επιχειρήματα του διεκδικούσε την δικαίωση και αναγνώριση του δικαίου των απόψεών του. Αθλητής με κρίση και δράση, ικανός να παλεύει για τις απόψεις του. Κήρυκας της επιστροφής στον Θεό και στην πίστη στον Κύριο Ιησού Χριστό. 

 

γ . Εκτελούσε τη διακονία του προθύμως και με χαρά.

«Αλλ' ουδενός λόγον ποιούμαι ουδέ έχω την ψυχήν μου τιμίαν εμαυτώ, ως τελειώσαι τον δρόμον μου μετά χαράς και την διακονίαν ην έλαβον παρά του Κυρίου Ιησού, διαμαρτύρασθαι το ευαγγέλιον της χάριτος του Θεού » (Πράξεων κ  24).

Δεν κουραζόνταν να εργάζεται για να εκπληρώσει τα πνευματικά του καθήκοντα. Τρεφόταν από την συνεχή λειτουργική ζωή και την διδαχή του λόγου του Θεού. Δεν διεξεδίκησε πρόσκαιρη δόξα, ούτε φθειρόμενο πλούτο, ούτε κοσμικά αξιώματα.

Θεωρούσε την ιερωσύνη ως το μέγα αξίωμα και την ποιμαντική τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών «άγειν το πολυτροπώτατον ζώον τον άνθρωπο» κατά τον μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας Γρηγόριο Θεολόγο (Απολογητικός της εις τον Πόντον φυγής ένεκεν, και αύθις επανόδου εκείθεν, μετά την του πρεσβυτέρου χειροτονίαν, εν ω τι το της ιερωσύνης επάγγελμα,  PG 35, 425).

Τον χρόνο του διέθετε νύκτα και ημέρα για όλους και για όλα. Εργαζόταν πολύ. Ξεκουραζόταν ελάχιστα. Πάντα χαιρόταν όταν εκτελούσε την αποστολή του.

Την πόρτα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής δεν έκλεισε σε κανένα. Στο γραφείο του άκουγε όλους με προσήνεια, με υπομονή και με κατανόηση. Για όλα ενεργούσε ακόμη και για εκείνα που ενδεχομένως εθωρούνταν περιττά και ασήμαντα. Ήθελε να είναι επίκαιρος, συνεπής, καταδεκτικός, αποτελεσματικός, ευεργετικός.  

 δ . Αδιάκοπος νουθεσία
 «Διο γρηγορείτε, μνημονεύοντες ότι τριετίαν νύκτα και ημέραν ουκ επαυσάμην μετά δακρύων νουθετών ένα έκαστον» (Πράξεων κ  31).

 Στις ημέρες μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στις νουθεσίες του για να αντλήσουν δύναμη και έμπνευση στον αγώνα της ζωής τους. 

ε .  Εργάτης αφιλάργυρος που ευαγγελίσθηκε την αλήθεια του Θεού αδαπάνως για την Εκκλησία

Στην διακονία του και στη ζωή του ακολούθησε με συνέπεια την αποστολική πρακτική που εκφράζεται στους αποστολικούς λόγους.

«αργυρίου η χρυσίου η ιματισμού ουδενός επεθύμησα » (Πράξεων κ  23)

 «Τις ουν μοι εστιν ο μισθός; ίνα ευαγγελιζόμενος αδάπανον θήσω το ευαγγέλιον του Χριστού, εις το μη καταχρήσασθαι τη εξουσία μου εν τω ευαγγελίω » (Προς Κορινθίους Α  θ  18)

στ  Ἡ  μέριμνα πασών των Εκκλησιών 

«Χωρίς των παρεκτός η επίστασίς μου η καθ' ημέραν, η μέριμνα πασών των εκκλησιών. 29 Τις ασθενεί, και ουκ ασθενώ; τις σκανδαλίζεται, και ουκ εγώ πυρούμαι; » (Προς Κορινθίους Β  ια  28-29) 

Στην πολυσχιδή διακονία του μεριμνούσε ως Αρχιεπίσκοπος για την Ιερά Αρχιεπισκοπή του, αλλά και ως Πρωθιεράρχης για την Τοπική μας Εκκλησία σε σχέση με τις λοιπές Τοπικές Εκκλησίες.

Συμπαραστάθηκε στα προβλήματά τους και ανέπτυξε τους υφιστάμενους πνευματικούς δεσμούς κατά την ορθόδοξη Εκκλησιολογία.

 ζ . Ἐπιδίωκε την σωτηρία όλων 

«Και εγενόμην τοις Ιουδαίοις ως Ιουδαίος, ίνα Ιουδαίους κερδήσω• τοις υπό νόμον ως υπό νόμον, ίνα τους υπό νόμον κερδήσω » (Προς Κορινθίους Α  θ  20)

Όλος ο τρόπος του αναπτυσσόταν με καταλληλότητα για να ελκύσει στον Χριστό και να εμπνεύσει την πίστη σ’ όλους τους ανθρώπους, ιδιαιτέρως μάλιστα στους νέους ανθρώπους για τους οποίους πονούσε όταν απεγοητεύοντο και χαιρόταν στις επιτυχίες τους και τις διακρίσεις τους.

η  . Δύναμη του και στήριγμά του είχε τον λόγο του Θεού

«Καγώ ελθών προς υμάς, αδελφοί, ήλθον ου καθ' υπεροχήν λόγου η σοφίας καταγγέλλων υμίν το μαρτύριον του Θεού» (Προς Κορινθίους Α  β  1)

Συνήθιζε να λέγει, ότι η πρώτη και κύρια δύναμή μου είναι ο Θεός και η αλήθειά Του. Γι’ αυτό και δήλωνε και τόνιζε, ότι δεν θα φοβηθώ και δεν θα εγκαταλείψω την διακονία μου να διαδίδω το λόγο του Θεού, να υπηρετώ την Εκκλησία όσο κι’ αν ενοχλεί. 

θ . Φιλοπατρία –Φιλογένεια 

«Αδελφοί, η μεν ευδοκία της εμής καρδίας και η δέησις η προς τον Θεόν υπέρ του Ισραήλ εστιν εις σωτηρίαν» (Προς Ρωμαίους ι 1)

Αγάπησε και υπηρέτησε την Πατρίδα μας. Με διάκριση εξέφερε και κατέθετε την άποψή του για την πρόοδο, για την ευημερία των Ελλήνων που τους οραματιζόταν ενωμένους, κοσμουμένους με την πνευματική παράδοση τους, την ιστορία τους, την γλώσσα τους, τον πολιτισμό τους να ζουν ανάμεσα στους άλλους λαούς ειρηνικά προβάλλοντας την λαμπρή κληρονομιά των πατέρων τους. 

Αιωνία η μνήμη
του μακαριστού και αοιδίμου
Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος
Χριστοδούλου 
(1939-2008).