Γιατί οι Αμερικανοί θεωρούν τη βάση της Σούδας την «καλύτερη στη Μεσόγειο»
Όπως αναφέρεται, μέσα στο τελευταίο έτος η αμερικανική παρουσία στη Σούδα
έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, καθώς στους προβλήτες του Μαραθίου έχουν «δέσει» δεκάδες
έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, καθώς στους προβλήτες του Μαραθίου έχουν «δέσει» δεκάδες
–όλων των ειδών– πολεμικές μονάδες, «με τη βάση εκεί να μετατρέπεται σε απαραίτητη στάση για τη δραστηριοποίηση στην ευρύτερη περιοχή και πέρα από αυτήν».
«Από τη ναυτική βάση του Νόρφολκ στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ μέχρι τον Ινδικό Ωκεανό, η βάση της Σούδας είναι η μοναδική που μπορεί να προσφέρει στον αμερικανικό στόλο δυνατότητες ελλιμενισμού, μετασκευών, συντήρησης και ανεφοδιασμού. Κάπως έτσι εξηγείται και το προσωνύμιο «Best in the Med» που έχουν προσδώσει οι Αμερικανοί στη Σούδα» σημειώνεται στο δημοσίευμα, όπου συμπληρώνεται πως κάθε χρόνο η χρήση της βάσης αυξάνεται, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να θέτουν στο τραπέζι των συζητήσεων ανάγκη για ανανέωση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defense Cooperation Agreement - MDCA), υπό την οποία καθορίζεται η χρήση των εγκαταστάσεων και στην Κρήτη, για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους.
To US Naval Support Activity Souda Bay βρίσκεται 17 χλμ ανατολικά των Χανίων, με το US Naval Detachment, Souda Bay, να ιδρύεται το 1969. Σημειώνεται πως, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Πολεμικού Ναυτικού, το 1953, με την είσοδο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ ο Ναύσταθμος της Σούδας τοποθετήθηκε από την ανωτέρα διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων της Ευρώπης στα έργα Ναυτικής υποδομής πρώτης προτεραιότητας λόγω κυρίως της ανάγκης της παρουσίας του 6ου Αμερικανικού Στόλου στη Μεσόγειο. Ως άμεσο αποτέλεσμα υπήρξαν οι μεγάλες χρηματοδοτήσεις που υπερκάλυψαν τις ανάγκες των προγραμματισθέντων στη Σούδα έργων.
Όσον αφορά στην ιστορία των εγκαταστάσεων στην περιοχή, το Πολεμικό Ναυτικό έκανε ουσιαστικά την εμφάνισή του στην Κρήτη το 1929 όταν δημιουργήθηκε Ναυτικό Κλιμάκιο με επικεφαλής τον σημαιοφόρο τηλεγραφητή Χ. Βάρφη και μερικούς ναύτες προκειμένου να ενεργοποιήσουν τον ραδιοτηλεγραφικό σταθμό Χανίων που είχε εγκατασταθεί στο κτήμα του Μεχμέτ Χαμίτ Μπέη - Βεϊζαδέ στις Μουρνιές Χανίων. Το 1935 με βασιλικό διάταγμα οι ακτές του κράτους κατανεμήθηκαν σε 6 «Ναυτικές Αμυντικές Περιοχές». Η Ν.Α.Π.-2 Κρήτης είχε έδρα τα Χανιά. Τον επόμενο χρόνο δημοσιεύεται ο ΑΝ 376/36 «περί μέτρων ασφαλείας οχυρών θέσεων». Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Κρήτη τέθηκε υπό αγγλική στρατιωτική αμυντική προστασία. Στη διάρκεια του πολέμου και της γερμανικής επίθεσης για την κατάληψη της Κρήτης το λιμάνι της Σούδας έπαιξε αποφασιστικό ρόλο και συνέβαλε στην ενίσχυση του αγωνιζόμενου στρατού με εφόδια και εφεδρείες. Ο βομβαρδισμός από την ιταλική και γερμανική αεροπορία υπήρξε σφοδρός. Καμιά άλλη περιοχή της Ελλάδας δεν εδέχθη για τόσο μεγάλο διάστημα τόση σφοδρότητα πυρός. Παρά ταύτα, στην κτιριακή υποδομή του Ναυστάθμου δεν υπήρξαν ουσιαστικές ζημιές γιατί στόχος των επιτιθεμένων ήταν κυρίως τα ορμούντα πολεμικά και εμπορικά πλοία και οι αποθήκες καυσίμων.Το 1950 η τότε ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού αποφάσισε την κατασκευή στη Σούδα του δεύτερου μετά τη Σαλαμίνα Ναυστάθμου.
«Ο Ναύσταθμος Κρήτης έχει καταξιωθεί σήμερα, σαν ένας από τους θεμελιωδέστερους και αναντικατάστατους αμυντικούς σχηματισμούς της χώρας. Οι υψηλού επιπέδου επισκευαστικές, εφοδιαστικές και διοικητικής μέριμνας υπηρεσίες που προσφέρει, όχι μόνο στις Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και στις συμμαχικές, έχουν τύχει της ανάλογης αναγνώρισης» αναφέρεται στη σελίδα του ΠΝ.
Η γενική συμφωνία που διέπει το καθεστώς της βάσης της Σούδας είναι η Μutual Defence Cooperation Αgreement που υπεγράφη το 1990. Σε αυτό το πλαίσιο συμφωνήθηκε η παραχώρηση ναυτικών και αεροπορικών διευκολύνσεων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η συμφωνία έχει συμπληρωθεί έκτοτε από διάφορα Μνημόνια Κατανόησης (ΜoUs). Η βάση της Σούδας βρίσκεται υπό ελληνική διοίκηση, με τις αμερικανικές δυνάμεις να διατηρούν τη διοίκηση και τον έλεγχο στο δικό τους προσωπικό, υλικό και λειτουργίες όταν χρησιμοποιούν εγκαταστάσεις.
