Το τρίγωνο της φωτιάς
Παραμονές της ειρηνευτικής συνόδου που έχουν οργανώσει τα Ηνωμένα Έθνη για τη Συρία, στις 23 Φεβρουαρίου στη Γενεύη, ισραηλινό μαχητικό πραγματοποίησε επιδρομή εναντίον συριακών κυβερνητικών δυνάμεων στα δυτικά της Δαμασκού, κοντά στα λιβανέζικα σύνορα.
Αυτή δεν είναι η μόνη πρόσφατη στρατιωτική παρέμβαση του Τελ Αβίβ στην πολυμερή συριακή πολεμική σύγκρουση. Πριν από ένα μήνα οι Ισραηλινοί είχαν βομβαρδίσει αεροδρόμιο του κυβερνητικού στρατού κοντά στην πρωτεύουσα της Συρίας. Αυτές οι σποραδικές -αλλά στοχευμένες- στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ αποτελούν προφανή ένδειξη ότι η συγκεκριμένη χώρα κάθε άλλο παρά επιθυμεί να επικρατήσει ειρήνη στην πολύπαθη Συρία. Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ των δύο κρατών ουδέποτε υπεγράφη ειρηνευτική συμφωνία, επομένως επικρατούν ακόμη πολεμικές συνθήκες από το 1967.
Η διαμάχη Δαμασκού-Τελ Αβίβ διαρκεί δεκαετίες (από τον πόλεμο του 1967) λόγω της κατάληψης των συριακών υψίπεδων του Γκολάν, τα οποία εξακολουθούν να αναγνωρίζονται διεθνώς, ως κατεχόμενη από τους Ισραηλινούς περιοχή της Συρίας.
Μόνιμη κατοχή
Ωστόσο, το 1981 το ισραηλινό Κοινοβούλιο (Κνεσέτ) είχε ψηφίσει την προσάρτηση των δύο τρίτων της κατεχόμενης περιοχής. Τα Ηνωμένα Έθνη, πάντως, έχουν επανειλημμένα αποφανθεί πως η ισραηλινή κατοχή στα Γκολάν είναι παράνομη, ζητώντας την επιστροφή τους στη Συρία.
Το Απρίλιο του περασμένου χρόνου, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου είχε συγκαλέσει κυβερνητική σύσκεψη στα συγκεκριμένα υψίπεδα, επισημαίνοντας τότε ότι η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να αναγνωρίσει την περιοχή αυτή ως ισραηλινό έδαφος. Επιπλέον, σε συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν (η Μόσχα είναι θερμός υποστηρικτής του Άσαντ), ξεκαθάρισε πως το Ισραήλ δεν θα επιστρέψει τα υψίπεδα του Γκολάν στη Δαμασκό.
Πάγιο αίτημα της Συρίας είναι να αποχωρήσουν οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις στα προ του 1967 σύνορα. Ως δικαιολογία προτάσσεται από το Τελ Αβίβ ότι σ' ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Δαμασκός θα αποκτήσει πρόσβαση στη Θάλασσα της Γαλιλαίας -μία από τις κύριες πηγές ύδρευσης με πόσιμο νερό του Ισραήλ. Όπως υπενθυμίζει τηλεγράφημα του ρωσικού πρακτορείου Sputnik, η στάση της Μόσχας, παραμένει αναλλοίωτη και βασίζεται στο διεθνή νόμο και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Dmitry Peskov.
Πολλαπλά μηνύματα
Ποιοι είναι όμως οι βασικοί λόγοι πίσω από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς; Πρώτον, το Ισραήλ θέλει να σταματήσει τη μεταφορά προηγμένων όπλων από τη Συρία προς τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, τον ορκισμένο εχθρό του στα βόρεια σύνορά της χώρας.
Πάγιο αίτημα της Συρίας είναι να αποχωρήσουν οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις στα προ του 1967 σύνορα
Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί σε συριακό έδαφος μετατρέπονται σε μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες.
Φοβού τη Χεζμπολάχ
Ο αναλυτής Πολ Σάλεμ του Κέντρου Κάρνεγκι για τη Μέση Ανατολή στη Βηρυτό (Λίβανος) υποστηρίζει ότι το Ισραήλ στέλνει ισχυρή προειδοποίηση καθώς ανησυχεί όλο και περισσότερο από τη συνεργασία μεταξύ Ιράν, Χεζμπολάχ και κυβερνητικού στρατού της Συρίας.
Ο μεγάλος φόβος του Ισραήλ είναι μήπως η Χεζμπολάχ αποκτήσει προηγμένα όπλαΕπιπλέον, οι επιδρομές των ισραηλινών μαχητικών φανερώνουν ότι μετά τη συνάντηση του νέου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με Νετανιάου υπάρχουν ορισμένες κοινές «κόκκινες γραμμές»όσον αφορά τον συριακό εμφύλιο. Ο μεγάλος φόβος του Ισραήλ είναι μήπως η Χεζμπολάχ αποκτήσει προηγμένα όπλα, με τα οποία θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με τον Σάλεμ, ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα είναι το κατά πόσο οι ισραηλινές επιθέσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια γενικότερα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, όπου η κατάσταση παραμένει ρευστή. Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει μικρές πιθανότητες. Το Ισραήλ διαθέτει τον πιο ισχυρό και προηγμένο στρατό στη Μέση Ανατολή και φαίνεται να παίρνει ένα καλά υπολογισμένο ρίσκο, πιστεύοντας ότι η Συρία, η Χεζμπολάχ και το Ιράν δεν πρόκειται να του επιτεθούν σε αντίποινα.
Ενδεχόμενη συμμαχία των τριών με συνακόλουθη κοινή επιθετική ενέργεια στο Τελ Αβίβ, θα άνοιγε ένα νέο μέτωπο σε μια χρονική συγκυρία, όμως, κατά την οποία το καθεστώς Άσαντ μάχεται για την επιβίωσή του. Γι' αυτό οι αντιδράσεις της Συρίας ήταν -και παραμένουν- χαμηλών τόνων. Η κυβέρνηση της Δαμασκού έκανε λόγο για «κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου», αποφεύγοντας να εξαπολύσει ευθείες απειλές στο Τελ Αβίβ.
Ο ρόλος του Ιράν
Τελικά, τι ρόλο παίζει σε όλα αυτά η Τεχεράνη; Στηρίζοντας σθεναρά το καθεστώς του Άσαντ, το Ιράν συνεχίζει να προμηθεύει με όπλα τους ισλαμιστές της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Ο διεθνής παράγοντας φαίνεται ανήμπορος να συμφωνήσει στον τρόπο που θα επιβληθεί η ειρήνευση και το καθεστώς της επόμενης ημέρας στην πολύπαθη χώρα
Αυτή δεν είναι η μόνη πρόσφατη στρατιωτική παρέμβαση του Τελ Αβίβ στην πολυμερή συριακή πολεμική σύγκρουση. Πριν από ένα μήνα οι Ισραηλινοί είχαν βομβαρδίσει αεροδρόμιο του κυβερνητικού στρατού κοντά στην πρωτεύουσα της Συρίας. Αυτές οι σποραδικές -αλλά στοχευμένες- στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ αποτελούν προφανή ένδειξη ότι η συγκεκριμένη χώρα κάθε άλλο παρά επιθυμεί να επικρατήσει ειρήνη στην πολύπαθη Συρία. Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ των δύο κρατών ουδέποτε υπεγράφη ειρηνευτική συμφωνία, επομένως επικρατούν ακόμη πολεμικές συνθήκες από το 1967.
Για τους Σύρους αξιωματούχους η επιθετική στάση του Ισραήλ στοχεύει στην ενίσχυση των αντικαθεστωτικών που θέλουν να ρίξουν από την εξουσία τον πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ, οι οποίοι βρίσκονται σε δυσμενή θέση, έχοντας χάσει κομβικές θέσεις σε αρκετές πόλεις της χώρας. Η ισραηλινή αεροπορική επιδρομή έγινε στην περιοχή Jard Nalhleh στην οροσειρά Qalamoun, αλλά ακόμη δεν έχουν ανακοινωθεί οι απώλειες των Σύρων στρατιωτών.
Η διαμάχη Δαμασκού-Τελ Αβίβ διαρκεί δεκαετίες (από τον πόλεμο του 1967) λόγω της κατάληψης των συριακών υψίπεδων του Γκολάν, τα οποία εξακολουθούν να αναγνωρίζονται διεθνώς, ως κατεχόμενη από τους Ισραηλινούς περιοχή της Συρίας.
Μόνιμη κατοχή
Ωστόσο, το 1981 το ισραηλινό Κοινοβούλιο (Κνεσέτ) είχε ψηφίσει την προσάρτηση των δύο τρίτων της κατεχόμενης περιοχής. Τα Ηνωμένα Έθνη, πάντως, έχουν επανειλημμένα αποφανθεί πως η ισραηλινή κατοχή στα Γκολάν είναι παράνομη, ζητώντας την επιστροφή τους στη Συρία.
Πάγιο αίτημα της Συρίας είναι να αποχωρήσουν οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις στα προ του 1967 σύνορα. Ως δικαιολογία προτάσσεται από το Τελ Αβίβ ότι σ' ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Δαμασκός θα αποκτήσει πρόσβαση στη Θάλασσα της Γαλιλαίας -μία από τις κύριες πηγές ύδρευσης με πόσιμο νερό του Ισραήλ. Όπως υπενθυμίζει τηλεγράφημα του ρωσικού πρακτορείου Sputnik, η στάση της Μόσχας, παραμένει αναλλοίωτη και βασίζεται στο διεθνή νόμο και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Dmitry Peskov.
Πολλαπλά μηνύματα
Ποιοι είναι όμως οι βασικοί λόγοι πίσω από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς; Πρώτον, το Ισραήλ θέλει να σταματήσει τη μεταφορά προηγμένων όπλων από τη Συρία προς τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, τον ορκισμένο εχθρό του στα βόρεια σύνορά της χώρας.
Πάγιο αίτημα της Συρίας είναι να αποχωρήσουν οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις στα προ του 1967 σύνορα
Δεύτερο, τα πλήγματα στέλνουν σαφή προειδοποίηση προς το Ιράν ότι η παρέμβασή του (με δυνάμεις πολιτοφυλακής σε συγκρούσεις στο συριακό έδαφος) ενοχλεί και πρέπει να σταματήσει. Παρόλο που η επίσημη γραμμή του Ισραήλ είναι η μη εμπλοκή της χώρας στον συριακό εμφύλιο, Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν σταματούν να εξαπολύουν απειλές προς πάσα κατεύθυνση, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα επιτρέψουν να εισέλθουν στον Λίβανο προηγμένα όπλα, όπως ιρανικοί πύραυλοι εδάφους-αέρος μεγαλύτερου βεληνεκούς και ακρίβειας. Ένας τέτοιος οπλισμός θα αποτελούσε απειλή για την εδαφική ακεραιότητα και τη δημόσια ασφάλεια του Ισραήλ. Οι ισλαμιστές της Χεζμπολάχ, μαζί με το Ιράν, αποτελούν βασικούς συμμάχους του Άσαντ.
Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί σε συριακό έδαφος μετατρέπονται σε μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες.
Φοβού τη Χεζμπολάχ
Ο αναλυτής Πολ Σάλεμ του Κέντρου Κάρνεγκι για τη Μέση Ανατολή στη Βηρυτό (Λίβανος) υποστηρίζει ότι το Ισραήλ στέλνει ισχυρή προειδοποίηση καθώς ανησυχεί όλο και περισσότερο από τη συνεργασία μεταξύ Ιράν, Χεζμπολάχ και κυβερνητικού στρατού της Συρίας.
Ο μεγάλος φόβος του Ισραήλ είναι μήπως η Χεζμπολάχ αποκτήσει προηγμένα όπλαΕπιπλέον, οι επιδρομές των ισραηλινών μαχητικών φανερώνουν ότι μετά τη συνάντηση του νέου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με Νετανιάου υπάρχουν ορισμένες κοινές «κόκκινες γραμμές»όσον αφορά τον συριακό εμφύλιο. Ο μεγάλος φόβος του Ισραήλ είναι μήπως η Χεζμπολάχ αποκτήσει προηγμένα όπλα, με τα οποία θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με τον Σάλεμ, ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα είναι το κατά πόσο οι ισραηλινές επιθέσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια γενικότερα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, όπου η κατάσταση παραμένει ρευστή. Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει μικρές πιθανότητες. Το Ισραήλ διαθέτει τον πιο ισχυρό και προηγμένο στρατό στη Μέση Ανατολή και φαίνεται να παίρνει ένα καλά υπολογισμένο ρίσκο, πιστεύοντας ότι η Συρία, η Χεζμπολάχ και το Ιράν δεν πρόκειται να του επιτεθούν σε αντίποινα.
Ενδεχόμενη συμμαχία των τριών με συνακόλουθη κοινή επιθετική ενέργεια στο Τελ Αβίβ, θα άνοιγε ένα νέο μέτωπο σε μια χρονική συγκυρία, όμως, κατά την οποία το καθεστώς Άσαντ μάχεται για την επιβίωσή του. Γι' αυτό οι αντιδράσεις της Συρίας ήταν -και παραμένουν- χαμηλών τόνων. Η κυβέρνηση της Δαμασκού έκανε λόγο για «κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου», αποφεύγοντας να εξαπολύσει ευθείες απειλές στο Τελ Αβίβ.
Ο ρόλος του Ιράν
Τελικά, τι ρόλο παίζει σε όλα αυτά η Τεχεράνη; Στηρίζοντας σθεναρά το καθεστώς του Άσαντ, το Ιράν συνεχίζει να προμηθεύει με όπλα τους ισλαμιστές της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Ο διεθνής παράγοντας φαίνεται ανήμπορος να συμφωνήσει στον τρόπο που θα επιβληθεί η ειρήνευση και το καθεστώς της επόμενης ημέρας στην πολύπαθη χώρα
Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, δεν έχει διάθεση για μια ανοικτή στρατιωτική σύγκρουση με το Ισραήλ, εστιάζοντας την προσοχή του στη διατήρηση του συριακού καθεστώτος. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινείται η παρουσία ιρανικής πολιτοφυλακής στη Συρία που μάχεται στο πλευρό του κυβερνητικού στρατού.
Αυτό, πάντως, που δεν αμφισβητείται είναι η ρευστή κατάσταση στη Συρία, με την ουσιαστική λύση να μη διαφαίνεται προς το παρόν στον ορίζοντα. Η εξέγερση εναντίον του Άσαντ ξεκίνησε με τις πρώτες αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις τον Μάρτιο του 2011 (και ενώ σε Τυνησία και Αίγυπτο η Αραβική Άνοιξη είχε οδηγήσει στην πτώση του Μπεν Αλί και του Μουμπάρακ αντίστοιχα) και μετατράπηκε γρήγορα σε ανοικτό πόλεμο, με περισσότερους από 300.000 νεκρούς και εκατ. εκτοπισμένους. Ούτε ο κυβερνητικός στρατός ούτε οι αντάρτες έχουν μπορέσει, ως τώρα, να καταφέρουν το αποφασιστικό χτύπημα που θα τους χαρίσει την τελική νίκη. Όσο για τον διεθνή παράγοντα, φαίνεται ανήμπορος να συμφωνήσει στον τρόπο που θα επιβληθεί η ειρήνευση και το καθεστώς της επόμενης ημέρας στην πολύπαθη χώρα.
