Η λέξη ορθοδοξία παράγεται - από το ορθός (σωστός) και δόξα (σκέψη, πίστη, διδασκαλία) - χρησιμοποιείται χαρακτηριστικά για να αναφερθεί στην θεωρούμενη ως σωστή θεολογική ή δογματική τήρηση μίας θρησκείας.
Η ορθοδοξία αποτελεί σημείο αναφοράς, και συμπληρωματική έννοια, της ετεροδοξίας ("άλλη διδασκαλία"), της αιρεσης και του σχίσματος. Όσοι παρεκκλίνουν από την ορθοδοξία ομολογώντας πίστη σε ένα άλλο δόγμα αποκαλούνται «αιρετικοί», ενώ εκείνοι που παρεκκλίνουν από την ορθοδοξία με την απόσχιση από το αντιληπτό σώμα των οπαδών, καλούνται «σχισματικοί». Η διάκριση στην ορολογία γίνεται ως προς το περιεχόμενο —εάν κάποιος εξετάζει την οργανική ενότητα, η έμφαση δίνεται στο σχίσμα ενώ αν κάποιος εξετάζει τη δογματική συνοχή, η σημασία μετακινείται στην αίρεση.
Ο όρος Ορθοδοξία επικράτησε να χαρακτηρίζει τα παλαίφατα Πατριαρχεία και τις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες της Ανατολής, από τα οποία απομακρύνθηκε για θεολογικούς και πολιτικούς λόγους η Εκκλησία της Ρώμης, και υποστηρίζουν ότι παρέμειναν πιστά στην ορθή "δόξα" (πίστη) της αρχαίας Εκκλησίας και τη δογματική διδασκαλία των επτά πρώτων Οικουμενικών Συνόδων.
Πηγή πίστεως της, η Ορθόδοξης Εκκλησίας θεωρεί την Θεία Αποκάλυψη δια της εμπειρίας των αγίων, όπως αυτή καταγράφεται στην Αγία Γραφή, τα εγκεκριμένα από τις Οικουμενικές Συνόδους Πατερικά κείμενα, τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τα Λειτουργικά κείμενα της Εκκλησίας, και την Υμνολογία της Εκκλησίας. Την εμπειρία αυτή των αγίων την ονομάζουμε: Ιερά Παράδοση. Οι Άγιοι Πατέρες των πρώτων χριστιανικών αιώνων θεωρούνται αυθεντίες στην ερμηνευτική της Αγίας Γραφής και τη Δογματική, όπως και οι πατέρες όλων των αιώνων.
