Ο Παρμενίων (περίπου 400 π.Χ. - 330 π.Χ.) ήταν στρατηγός της Μακεδονίας, ένας από τους σημαντικότερους συνεργάτες του Φιλίππου Β' και του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Συμμετείχε σε πολλές μάχες συμβάλλοντας στην εξάπλωση του Μακεδονικού Κράτους, και στην εκστρατεία του Αλέξανδρου για την κατάκτηση της Περσίας.
Υπό τον Φίλιππο
Στο πλευρό του Φιλίππου και στο προσκήνιο της Ιστορίας εμφανίζεται για πρώτη φορά περίπου το 359 π.Χ.. Πριν από αυτό το έτος τίποτα δεν είναι γνωστό για τη ζωή του. Ήταν η εποχή που ο Φίλιππος σαν αντιβασιλέας και κηδεμόνας του ανιψιού του Αμύντα αγωνιζόταν να διασώσει ότι μπορούσε από τις επιδρομές των Ιλλυρίων,των Παιόνων και των Θρακών στην Μακεδονία καθώς και να θωρακιστεί από την αυξανόμενη διείσδυση στη Μακεδονία των Ελλήνων του Νότου (Αθήνα, Θήβα, κλπ) και των αποικιών τους (Όλυνθος και υπόλοιπη Χαλκιδική, Αμφίπολη, Μεθώνη, κλπ). Ο Παρμενίων γρήγορα κέρδισε την εμπιστοσύνη του Φιλίππου και έγινε ο πιο σημαντικός στρατηγός του. Ο Φίλιππος συνήθιζε να λέει: Δεν καταλαβαίνω τους Αθηναίους. Αυτοί εκλέγουν δέκα στρατηγούς με κλήρωση. Εγώ έχω μόνο έναν, τον Παρμενίωνα. Ο Παρμενίων νίκησε πολλές φορές τους αντιπάλους της Μακεδονίας στην Ευρώπη.
Το 336 π.Χ. μετά το συνέδριο της Κορίνθου, ο Φίλιππος αποφάσισε να στείλει αυτόν και το στρατηγό Άτταλο στην Μικρά Ασία για να προετοιμάσουν το έδαφος για την Ελληνική εισβολή επικεφαλής 10.000 ανδρών. Την ίδια χρονιά ο Φίλιππος δολοφονήθηκε και ο Αλέξανδρος ανέβηκε στο θρόνο. Ο Άτταλος επειδή υποστήριξε τους ανταγωνιστές του Αλέξανδρου, κατ'εντολή του ιδίου δολοφονήθηκε και έτσι ο Παρμενίων έμεινε μόνος αρχηγός του στρατεύματος στην Μικρά Ασία. Αρχικά είχε κάποιες επιτυχίες, αλλά μετά την αντεπίθεση του Περσικού στρατού υπό τον Ρόδιο Μέμνονα, αναγκάστηκε να περιοριστεί στην περιοχή του Ελλησπόντου για να διασφαλίσει ασφαλή δίοδο για το κυρίως στράτευμα που θα ακολουθούσε.
Η εκστρατεία στην Ασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την άνοιξη του 334 π.Χ. ο Αλέξανδρος αποβιβάστηκε με 35.000 περίπου στρατιώτες στην Ασία και ο Παρμενίων τον συνάντησε στην Τρωάδα. Μαζί κατευθύνθηκαν στο Γρανικό ποταμό, όπου έγινε η πρώτη μεγάλη σύγκρουση της εκστρατείας στην Ασία. Όταν έφτασαν κοντά στο στρατό των Περσών για αναγνώριση ο Παρμενίων συνέστησε στον Αλέξανδρο να περιμένουν την επόμενη μέρα για να επιτεθούν γιατί οι άνδρες ήταν κατάκοποι.Ο Αλέξανδρος όμως αποφάσισε να επιτεθεί για να εκμεταλλευθεί το γεγονός ότι ο ήλιος ήταν στα μάτια των Περσών και το ότι είχαν τοποθετήσει το ιππικό ως αμυντικό όπλο. Η μάχη έληξε με νίκη των Ελλήνων συμμάχων. Μετά από αυτή τη μάχη ο Αλέξανδρος κινήθηκε προς το νότο και κυρίευσε τις Σάρδεις. Από εκεί συνέχισε προς το νότο, ενώ ο Παρμενίων προς τα ανατολικά, και το εσωτερικό της Μικράς Ασίας όπου κυρίευσε το Γόρδιο. Εκεί ξανασυναντήθηκαν με τον Αλέξανδρο τον χειμώνα του 334/333 π.Χ..
Πριν τη μάχη της Ισσού ο Αλέξανδρος αρρώστησε βαριά μετά από ένα μπάνιο στον ποταμό Κύδνο. Ο γιατρός του, Φίλιππος ο Ακαρνάνας παρασκεύασε ένα φάρμακο για να τον θεραπεύσει. Ο Παρμενίων όμως του έστειλε ένα γράμμα με το οποίο τον προειδοποιούσε για πληροφορίες που είχε ότι ο γιατρός του ήταν πληρωμένος από τους Πέρσες για να τον δηλητηριάσει. Ο Αλέξανδρος όμως, πίνοντας το φάρμακο που του έδωσε ο Φίλιππος, απέδειξε ότι ο Παρμενίων είχε κάνει λάθος. Στη μάχη της Ισσού, το καλοκαίρι του 333 π.Χ., ο Παρμενίων ήταν διοικητής της αριστερής πλευράς του στρατεύματος στην οποία ήταν ενταγμένο το Θεσσαλικό ιππικό που έδωσε μεγάλο αγώνα. Μετά τη νικηφόρα έκβαση και αυτής της μάχης και μάλιστα με αρχηγό των Περσών το βασιλιά τους, Δαρείο Γ' Κοδομανό, που τράπηκε σε φυγή, ο Παρμενίων κατευθύνθηκε στη Δαμασκό όπου κατάσχεσε το εκεί περσικό θησαυροφυλάκιο καθώς και την αλληλογραφία του Δαρείου με τους Έλληνες που ακόμη δρούσαν κατά των Μακεδόνων στην κυρίως Ελλάδα.
Το 332 π.Χ. ο στρατός κυρίευσε, μετά από πολιορκία, την Τύρο και τη Γάζα και έφτασε στην Αίγυπτο όπου ο Αλέξανδρος έγινε δεκτός από τους Αιγυπτίους σαν ελευθερωτής. Εκεί, ο μικρότερος γιος του Παρμενίωνα, ο Έκτορας πνίγηκε κολυμπώντας στο Νείλο. Το 331 π.Χ., ο Ελληνικός στρατός συναντήθηκε και πάλι με τον Περσικό για την τελευταία και την πιο σκληρή αναμέτρησή τους στα Γαυγάμηλα, κοντά στην πόλη Ερμπίλ, στο σημερινό Ιράκ. Εκεί και πάλι στο πολεμικό συμβούλιο που έγινε πριν τη μάχη ο Παρμενίων υποστήριξε ότι δεν έπρεπε να επιτεθούν αμέσως πριν ξεκουραστούν οι στρατιώτες και γίνει αναγνώριση του εδάφους, καθώς σίγουρα οι Πέρσες θα είχαν διαμορφώσει κατάλληλα το πεδίο της μάχης με παγίδες και εμπόδια, τα οποία σίγουρα θα ήταν επιζήμια για το στράτευμα και για την έκβαση της μάχης αν τα ανακάλυπταν την ώρα της μάχης. Αυτή τη φορά ο Αλέξανδρος άκουσε τον Παρμενίωνα και περίμενε. Τη νύχτα πριν τη μάχη ο Παρμενίων πρότεινε στον Αλέξανδρο κάνουν νυχτερινή αιφνιδιαστική επίθεση στο στρατόπεδο των Περσών, αλλά ο Αλέξανδρος αρνήθηκε. Στην μάχη των Γαυγαμήλων ο Παρμενίων ήταν διοικητής της αριστερής πτέρυγας του στρατεύματος. Όμως απέτυχε να συγχρονισθεί με την κίνηση του υπόλοιπου στρατού, και το μόνο που μπόρεσε να κάνει ήταν να αντέξει ενάντια στις επιθέσεις του Περσικού ιππικού. Σε αυτή την μάχη ήταν περίπου 70 ετών.
Τον επόμενο χρόνο, τοποθετήθηκε από τον Αλέξανδρο διοικητής του στρατού που θα έμενε στα Εκβάτανα, θερινή κατοικία των Περσών βασιλέων. Όταν τον ίδιο χρόνο ο Αλέξανδρος έκανε εκστρατεία στα ανατολικά αυτής της πόλης και κοντά στις νότιες και ανατολικές ακτές της Κασπίας και στη συνέχεια καταδιώκοντας το Δαρείο -επιχείρηση στην οποία σκοτώθηκε ο δεύτερος γιος του Παρμενίωνα, Νικάνωρ- ο Παρμενίων κατευθύνθηκε δυτικά αυτής της πόλης κοντά στις δυτικές ακτές της Κασπίας, φτάνοντας στις παρυφές του Καυκάσου. Αυτή ήταν και η τελευταία στρατιωτική επιχείρηση στην οποία πήρε μέρος.
Είχε αντιδράσει σφοδρά στην πυρπόληση της Περσέπολης η οποία είχε διαταχθεί από τον Αλέξανδρο λίγους μήνες πριν.
Θάνατος[
Το φθινόπωρο του 330 π.Χ., ενώ ο Αλέξανδρος βρισκόταν στη Δραγγιανή, στα ανατολικά του Ιράν, ο μεγαλύτερος και τελευταίος επιζών γιος του Παρμενίωνα, Φιλώτας -που ήταν μάλιστα και διοικητής του ιππικού των εταίρων- συνωμότησε με άλλους αξιωματικούς με σκοπό να δολοφονήσει τον Αλέξανδρο. Η συνωμοσία αποκαλύφθηκε και οι περισσότεροι συνωμότες καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ο Φιλώτας, μετά από βασανιστήρια ομολόγησε την ενοχή του. Παράλληλα παραδέχθηκε ότι παλαιότερα αυτός και ο Παρμενίωνας είχαν σκεφθεί να δολοφονήσουν τον Αλέξανδρο, αλλά δεν το είχαν κάνει φοβούμενοι τον αντίκτυπο που θα είχε στο στρατό στην μέση της εκστρατείας. Αυτή τη φορά όμως, ο Φιλώτας είχε δράσει χωρίς να το γνωρίζει ο πατέρας του. Μετά από αυτή την ομολογία ο Αλέξανδρος πήρε την απόφασή του. Έδωσε εντολή να εκτελεστεί ο Φιλώτας, και έστειλε έναν αξιωματικό στα Εκβάτανα με διαταγή να δολοφονηθεί ο Παρμενίων προτού φτάσουν εκεί τα νέα της εκτέλεσης του γιου του και χωρίς να προκληθεί η παραμικρή αναταραχή στο εκεί στράτευμα, όπως και έγινε.
Η δολοφονία του Παρμενίωνα κατ'εντολή του Αλέξανδρου, παρ´όλο που εξασφάλισε την υπακοή του στρατού στα μετόπισθεν, θεωρήθηκε άδικη από πολλούς Μακεδόνες. Ο Παρμενίων είχε προσφέρει πάρα πολλά στον Φίλιππο και στον Αλέξανδρο και τίποτα από αυτά δεν είχε σταθεί ικανό να του δώσει τουλάχιστον μια ευκαιρία να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Λίγο καιρό αργότερα, ο Κλείτος ο Μέλας, ο άνθρωπος που είχε σώσει τη ζωή του Αλέξανδρου στο Γρανικό ποταμό, δολοφονήθηκε από αυτόν, όταν στην μέση μιας οινοποσίας τον εξόργισε παραπονούμενος για πολλές ενέργειες του, όπως την υιοθέτηση του περσικού εθίμου της προσκύνησης του Βασιλιά από τους υπηκόους του και τον παραγκωνισμό ή την εκτέλεση επιφανών αξιωματικών, αναφερόμενος συγκεκριμένα στον Παρμενίωνα.
