Γιατί όλα έχουν αρχή, μέση και... τέλος
To σύνολο των δυτικών κοινωνιών λόγω σημαντικής έλλειψης ιστορικών γνώσεων δεν μπορεί να κατανοήσει για ποιο λόγο η Ρωσία προέβη στην στρατιωτική της επιχείρηση στην Ουκρανία.
Ο βασικός λόγος είναι ότι μέσα σε τρεις δεκαετίες το εχθρικό για την Ρωσία ΝΑΤΟ επεκτάθηκε έξω από τα σύνορα της.
Και λέμε εχθρικό, διότι επί της ουσίας, το ΝΑΤΟ διοικείται και ελέγχεται από τις ΗΠΑ οι οποίες με αυτόν τον τρόπο βάζουν μπροστά 30 χώρες και δεν χρειάζεται αντιμετωπίσουν μόνες τους την Ρωσία.
Πολλοί θεωρούν την ουκρανική κρίση ως αντιπαράθεση των δύο υπερδυνάμεων, αλλά στην ουσία οι ΗΠΑ έχουν κατορθώσει τουλάχιστον προς το παρόν να πρόκειται για μία σύγκρουση όλου του δυτικού κόσμου εναντίον της Ρωσίας, μόνης της.
Πολλοί αδυνατούν (εννοούμε τον μέσο Δυτικό πολίτη) να κατανοήσουν γιατί το ΝΑΤΟ αποτελεί απειλή για τους Ρώσους και κυρίως γιατί η Μόσχα δεν εμπιστεύεται τις δηλώσεις των Δυτικών ότι δεν αποτελούν απειλή όταν έχουν φτάσει έξω από την ρωσική «πόρτα».
H αλήθεια είναι ότι στην Μόσχα δεν ξύπνησαν μία ημέρα και είπαν «που να πραγματοποιήσουμε μία στρατιωτική επιχείρηση».
Τον Σεπτέμβριο του 1993, ο Ρώσος Πρόεδρος Μπόρις Γέλτσιν έγραψε μια μακροσκελή επιστολή προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, διαμαρτυρόμενος κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά σε μια εποχή που η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία ενδιαφέρονταν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.
Ο Γέλτσιν υποστήριξε ότι η Ρωσία το αντιμετώπιζε «ως ένα είδος νεο-απομόνωσης» της Ρωσίας και ότι η «Συνθήκη Δύο συν Τέσσερα» που συνδέεται με την επανένωση της Γερμανίας το 1990 «αποκλείει την επιλογή επέκτασης της ζώνης του ΝΑΤΟ στην Ανατολή» όπως αναφέρει το bankingnews.gr
Όπως γράφει το Spiegel «δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένα άλλο ιστορικό ζήτημα που να έχει δηλητηριάσει τις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης τόσο πολύ τις τελευταίες τρεις δεκαετίες όσο η διαφωνία για το τι ακριβώς συμφωνήθηκε το 1990».
Από την επιστολή του 1990, το ΝΑΤΟ έχει δεχτεί ως μέλη 14 χώρες στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη με την Ρωσία να μιλάει για εξαπάτηση.
Σύμφωνα με τον σημερινό Ρώσο πρόεδρο Putin «μας εξαπατήσατε ξεδιάντροπα» είναι το μήνυμα που στέλνει στο ΝΑΤΟ.
«Μας υποσχεθήκατε τη δεκαετία του 1990 ότι το ΝΑΤΟ δεν θα μετακινηθεί ούτε μια ίντσα προς την Ανατολή», είπε πρόσφατα.
Στα τέλη Ιανουαρίου 2022, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έγραψε μια ανοιχτή επιστολή στους δυτικούς ομολόγους του.
Ειδικότερα, επικεντρώθηκε στον Χάρτη για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια, που έχει τις ρίζες του στις συμφωνίες που επετεύχθησαν το 1990.
Ανατολή και Δύση είχαν συμφωνήσει τότε ότι κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να επιλέγει ελεύθερα τη συμμαχία στην οποία επιθυμεί να είναι μέρος, ενώ τόνισε επίσης το " αδιαίρετο της ασφάλειας». Αργότερα, αυτό έγινε «η υποχρέωση κάθε κράτους να μην ενισχύει την ασφάλειά του σε βάρος της ασφάλειας άλλων κρατών», όπως ρητά αναφέρει ο Λαβρόφ στην επιστολή του.
Ωστόσο, η επέκταση του ΝΑΤΟ μετά το 1990 δεν ήταν η πλέον ενδεδειγμένη, σύμφωνα με το Spiegel αλλά έχει αρκετές σκιές.
Δεν λείπουν πληροφορίες για τις διάφορες συζητήσεις μεταξύ Δύσης και Ρωσίας μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Το 1990, ένας πραγματικός στρατός πολιτικών και υψηλόβαθμων αξιωματούχων από τη Ρωσία, ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία και το Ανατολικό Βερολίνο συναντήθηκαν για συζητήσεις σχετικά με την επανένωση της Γερμανίας, τον αφοπλισμό τόσο του ΝΑΤΟ όσο και του Συμφώνου της Βαρσοβίας και για έναν νέο χάρτη στην Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (CSCE) – η οποία μετατράπηκε σε Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) το 1995.
Για παράδειγμα - ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ρολάν Ντούμας, είπε ότι δεσμεύτηκε ότι τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ δεν θα προχωρήσουν πιο κοντά στο έδαφος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζέιμς Μπέικερ το αρνήθηκε - λέγοντας ότι δεν δόθηκε ποτέ τέτοια υπόσχεση. Ωστόσο, αρκετοί διπλωμάτες υπό τον Μπέικερ τον έχουν αντικρούσει.
Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ρωσία, Τζακ Μάτλοκ, είπε ότι δόθηκαν «κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις» στη Σοβιετική Ένωση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα συνεχίσει να επεκτείνεται προς τα ανατολικά.
Εν τω μεταξύ, ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, είχε αναφέρει ότι ο Γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ τον είχε διαβεβαιώσει ότι το ΝΑΤΟ «δεν θα μετακινηθεί ούτε ένα εκατοστό ανατολικότερα».
Ο Γκορμπατσόφ είπε ότι «το θέμα της επέκτασης του ΝΑΤΟ δεν συζητήθηκε ποτέ», ενώ είπε ότι η Δύση είχε παραβιάσει το πνεύμα διαφόρων συμφωνιών ανεξάρτητα από αυτό.
Επιπλέον, έγγραφα της κυβέρνησης των ΗΠΑ που αποχαρακτηρίστηκαν το 2017 φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι δόθηκαν διαβεβαιώσεις!
Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα έγγραφα και σύμφωνα με αυτά οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία είχαν διαβεβαιώσει την Ρωσία ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ χωρών όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία ήταν εκτός συζήτησης.
Τον Μάρτιο του 1991, ο Βρετανός πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ υποσχέθηκε κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στη Ρωσία ότι «τίποτα τέτοιο δεν θα συμβεί ».
Ο Γέλτσιν εξέφρασε την δυσαρέσκεια όταν έγινε τελικά το βήμα. Έδωσε την έγκρισή του για την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά το 1997, αλλά τόνισε ότι το έκανε μόνο επειδή τον είχε αναγκάσει η Δύση.
Το Der Spiegel δημοσίευσε επίσης ένα έγγραφο από τον Μάρτιο του 1991 που δείχνει Αμερικανούς, Γάλλους, Βρετανούς και Γερμανούς αξιωματούχους να συζητούν τη δέσμευση να μην επεκταθούν στην Πολωνία και πέρα από αυτήν.
Το έγγραφο περιέχει πολλαπλές αναφορές σε συνομιλίες «2+4» σχετικά με την ενοποίηση της Γερμανίας - γεγονός που καθιστά σαφές ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί ανατολικά της Γερμανίας.
Ένας Βρετανός αξιωματούχος ανέφερε την ύπαρξη μιας «γενικής συμφωνίας» που θεωρούσε την ένταξη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στο ΝΑΤΟ ως «απαράδεκτη».
«Είχαμε καταστήσει σαφές κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων 2+4 ότι δεν θα επεκτείναμε το ΝΑΤΟ πέρα από τον ποταμό Έλβα στην Πολωνία».
Το Der Spiegel αναφέρεται μια πρωτοβουλία τον Ιανουάριο του 1990 από τον Γερμανό Υπουργό Εξωτερικών Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ, ο οποίος είπε σε μια ομιλία του στις 31 Ιανουαρίου 1990 ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εκδώσει μια δήλωση λέγοντας: «Ότι και να γίνει με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, δεν θα υπάρξει επέκταση του ΝΑΤΟ στα ανατολικά και πιο κοντά στα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης».
Ο Αμερικανός ομόλογός του Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ, Τζέιμς Μπέικερ, είπε ότι «δεν ήταν ακριβώς ενθουσιασμένος» με την ιδέα, αλλά παραδέχτηκε ότι ήταν «ό,τι καλύτερο είχαμε αυτή τη στιγμή».
Στις αρχές Φεβρουαρίου 1990, ο Γκένσερ και ο Μπέικερ παρουσίασαν την ιδέα στην Ρωσία.
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε την Ρωσία ότι: "Για εμάς, είναι βέβαιο ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί προς τα ανατολικά. Και αυτό ισχύει γενικά" , εννοώντας ξεκάθαρα πέρα από την Ανατολική Γερμανία.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, από την πλευρά του, πρόσφερε «ατσάλινες εγγυήσεις ότι η δικαιοδοσία ή οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ δεν θα κινηθούν προς τα ανατολικά».
Όταν ο Γκορμπατσόφ είπε ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν «απαράδεκτη», ο Μπέικερ απάντησε: «Συμφωνούμε με αυτό». –
Ο Μπέικερ και ο Γκένσερ έκτοτε υποβάθμισαν τα γεγονότα, με τον Μπέικερ να λέει ότι η αποκλειστική εστίασή του ήταν στη Γερμανία και ο Γκένσερ αργότερα επισήμανε ότι ήθελε απλώς να «μετρήσει» τη σοβιετική απάντηση.
Εάν ο Γκορμπατσόφ συναινούσε στην επανένωση της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, η Δύση θα στόχευε στην εγκαθίδρυση μιας δυτικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας που θα λάμβανε υπόψη τα συμφέροντα της Ρωσίας.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ωστόσο, είπε ότι η συμμαχία «δεν υποσχέθηκε ποτέ να μην επεκταθεί» και είπε στο Spiegel ότι «δεν υπήρξε ποτέ τέτοια υπόσχεση, ποτέ δεν υπήρξε τέτοια παρασκηνιακή συμφωνία, όλα αυτά δεν είναι αλήθεια».
Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία έγιναν δεκτές στο ΝΑΤΟ το 1999, ακριβώς πριν από την έναρξη του πολέμου κατά της Γιουγκοσλαβίας που τοποθέτησε τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ κατά μήκος των ρωσικών συνόρων για πρώτη φορά.
Το 2004, οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Εσθονίας εντάχθηκαν στον Οργανισμό, φέρνοντας το ΝΑΤΟ ακόμη πιο κοντά στην Ρωσία.
Τώρα, η Ρωσία απαιτεί από το ΝΑΤΟ να αποκηρύξει δημόσια την επέκταση στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Γεωργίας και της Ουκρανίας και να ανακαλέσει τις αμερικανικές δυνάμεις στα όρια του μπλοκ του 1997.
Γίνεται κατανοητό επομένως ότι η Ρωσία είχε κάθε λόγο να μην εμπιστεύεται τους Αμερικανούς και άλλωστε τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους.
Το 2014 με την ανατροπή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς νόμιμου και εκλεγμένου τότε προέδρου της Ουκρανίας επιχειρήθηκε να αποσπασθεί προς το δυτικό στρατόπεδο η χώρα.
Μια χώρα που χαρακτηρίζεται ως γεωπολιτική «πύλη» της Ρωσίας.
