H Μοσσάντ (στα εβραϊκά Ίδρυμα Πληροφοριών και Ειδικών Επιχειρήσεων/ha Mossad le Modiin ule Tafkidim Meyuhadim), είναι η πιο γνωστή υπηρεσία πληροφοριών του Ισραήλ, μαζί με την Aman, τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών και τη Shin Bet, την υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας. Βασική αποστολή της είναι η συλλογή πληροφοριών από ανθρώπινες πηγές, οι κεκαλυμμένες επιχειρήσεις και η αντιτρομοκρατική δράση, ενώ γεωγραφικά, το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Το αρχηγείο της Μοσσάντ βρίσκεται στο Τελ Αβίβ, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις ο αριθμός των εσωτερικών στελεχών της υπηρεσίας προσδιορίζεται σε περίπου 1200. Συνολικά οι στρατολογημένοι πράκτορες της Μοssad υπολογίζονται σε 35.000, από τους οποίους οι 20.000 εν δράσει και οι υπόλοιποι εν υπνώσει. Η Μοσσάντ ιδρύθηκε την 1η Απριλίου του 1951, με πρωτοβουλία του τότε Ισραηλινού πρωθυπουργού -στον οποίο και υπάγεται έκτοτε- Νταβίντ Μπέν Γκουριόν, ο οποίος και της προσέδωσε τον κυριότερο και αντικειμενικό σκοπό και λόγο ύπαρξής της. «Για το κράτος μας που από τη δημιουργία του ευρισκόταν υπό πολιορκία. Οι πληροφορίες είναι η πρώτη γραμμή άμυνας…πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε πολύ καλά τι γίνεται γύρω μας».
Η Μοσσάντ, εικάζεται, πως διαιρείται σε οκτώ τμήματα:
Το Τμήμα Συλλογών είναι το μεγαλύτερο, ευθυνόμενο για τις επιχειρήσεις κατασκοπείας, διατηρώντας γραφεία στο εξωτερικό, υπό διπλωματική ή ανεπίσημη κάλυψη. Υφίστανται και λοιπά τμήματα, όπως το Τμήμα Πολιτικής Δράσης και Επαφών, το Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων (Μetsada), το Τμήμα Ψυχολογικού Πολέμου (Lohamah Pscichlogit), το Τμήμα Ερεύνης (υπεύθυνο για την παραγωγή αναλύσεων και εκθέσεων), ενώ υφίσταται και ειδικό Τμήμα Πυρηνικών θεμάτων, με τομέα ευθύνης τις πιθανές πυρηνικές απειλές κατά του Ισραήλ. Το Σεπτέμβριο του 2002 επικεφαλής της υπηρεσίας τέθηκε ο απόστρατος της ΙDF Meir Dagan.
Δράση σε Ελλάδα και Κύπρο Στις 24 Ιανουαρίου του 1973 δολοφονήθηκε στη Λευκωσία ο αντιπρόσωπος της Φατάχ στη Κύπρο Hussein Al Bashir με βόμβα που τοποθετήθηκε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου όπου διέμεινε. Λίγους μήνες μετά, στις 11 Απριλίου, με τον ίδιο τρόπο δολοφονήθηκε και ο επικεφαλής της PLO στη Αθήνα ο Zaiad Muchasi. Το 1975 συνελήφθησαν στο Σταυροβούνι τρεις Ισραηλινοί, δύο άνδρες και μια γυναίκα, οι οποίοι φωτογράφιζαν και βιντεοσκοπούσαν το στρατόπεδο της 35ης Μοίρας Καταδρομων. Στις 12 Αυγούστου το 1983 συνελήφθη ο Ισραηλινός (με πλαστό γερμανικό διαβατήριο) Παβέλ Τζερτίνωβ, ο οποίος προσπαθούσε να βάλει φωτιά σε δάσος της περιοχής Καπανδριτίου. Το 1992 συνελήφθησαν στη Λευκωσία τέσσερις Ισραηλινοί, δύο άνδρες και δύο γυναίκες, οι οποίοι προσπαθούσαν να εγκαταστήσουν μηχανισμό υποκλοπής τηλεφωνικών συνδιαλέξεων στην πολυκατοικία που στέγαζε την ιρανική πρεσβεία στην Κύπρο. Στη διάρκεια της σύντομης δίκης οι τέσσερις διέμεναν μέσα στην ισραηλινή πρεσβεία. Μετά την δολοφονία του εφοπλιστή Μ. Περατικού από την αυτοπροσδιοριζόμενη ως «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη» τον Μάιο 1997, ο πρώην Υπουργός Δημοσίας Τάξεως Στέλιος Παπαθεμελής διατύπωσε υπαινιγμούς κατά όσων υποθάλπουν και στηρίζουν ή συγκαλύπτουν την δράση των τρομοκρατών. Σε ερώτηση δημοσιογράφου τι εννοεί, απήντησε λακωνικά: «Ρωτήστε τους πρέσβεις του Ισραήλ», πυροδοτώντας αντιδράσεις.
Στις 7 Νοεμβρίου 1998 συνελλήφθησαν κοντά σε στρατοπέδο της Εθνικής Φρουράς, στη στρατιωτικά ευαίσθητη περιοχή Ζυγίου, μεταξύ Λευκωσίας και Λεμεσού, ο 37χρονος Ούντι Αργκόβ και ο 49χρονος Ιγκολ Νταμάρ, οι οποίοι με προηγμένης τεχνολογίας κατασκοπευτικό εξοπλισμό φέρονται να παρακολουθούσαν τις κινήσεις της Εθνικής Φρουράς κατά την διάρκεια της ασκήσης "Νικηφόρος - Τοξότης" (15-22 Οκτωβρίου). Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι είχαν πληροφορίες για την εκφόρτωση οπλισμού στο λιμάνι του Βασιλικού και ήθελαν να διαπιστώσουν κατά πόσο επρόκειτο για τμήματα των ρωσικών πυραύλων S-300. Το Ισραήλ είχει εμμέσως εναντιωθεί στην πιθανή εγκατάσταση των πυραύλων στην Κύπρο, κυρίως, σύμφωνα με στρατιωτικούς κύκλους, διότι το ραντάρ του συστήματος θα ήταν σε θέση να παρακολουθεί τον ισραηλινό εναέριο χώρο. Ο τότε υπουργός Αμυνας Γιαννάκης Ομήρου συνέδεσε την όλη υπόθεση με την τουρκοϊσραηλινή συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας, η οποία περιλαμβάνει και την ανταλλαγή πληροφοριών. Ωστόσο, άλλες πληροφορίες έκαναν λόγο για ενδιαφέρον της Μοσσάντ στα αμερικανικής κατασκευής όπλα που διαθέτει η Εθνική Φρουρά, ενώ στον κυπριακό Τύπο δημοσιεύθηκε και η εκτίμηση ότι οι δύο πράκτορες αναζητούσαν τις θέσεις των συστοιχιών παράκτιας άμυνας ΜΜ-40 Exocet, για λογαριασμό της ΜΙΤ.
Τον Αύγουστο του 1999 και σύμφωνα με τουρκικές πηγές, η Μοσσάντ συμμετείχε ενεργά στην εύρεση και απαγωγή του Κούρδου ηγέτου του PKK, Αμπντουλλάχ Οτσαλάν από την ελληνική πρεσβεία στη Κένυα.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2000, ο τότε βουλευτής Αχαΐας του ΠΑΣΟΚ Αλέκος Χρυσανθακόπουλος σε ερώτηση που είχε καταθέσει στη Βουλή, προς την –τότε– υπουργό Εσωτερικών και πολιτικό προϊστάμενο της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Βάσω Παπανδρέου, ανέφερε ότι η κυβέρνηση είχε αναθέσει «την παρακολούθηση απόρρητων κρατικών πληροφοριών για την ασφάλεια της χώρας στην ισραηλινή εταιρεία Efrat, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα σε γνώστες ηλεκτρονικών υπολογιστών να γνωρίζουν τα πάντα για την Ελλάδα». «Το παράδοξο της όλης υπόθεσης», ανέφερε μεταξύ άλλων ο βουλευτής, «είναι το ότι η ΕΥΠ –σε περίπτωση δυσλειτουργίας του συστήματος– δεν έχει τη δυνατότητα παρακολούθησης των στόχων της μέχρις ότου οι Ισραηλινοί αποκαταστήσουν τυχόν βλάβες του ηλεκτρονικού υπολογιστή», και συνέχιζε αναφέροντας ότι «αφού η εταιρεία του Ισραήλ έχει το software και τους κωδικούς μπορεί να καταγράφει ταυτόχρονα όλους τους στόχους που παρακολουθεί η ΕΥΠ και να διαθέτει το υλικό της σε όσους έχουν ενδιαφέρον». Η ερώτηση του βουλευτή προς την υπουργό κατέληγε με την εξής διαπίστωση: «Είναι γνωστό ότι –τουλάχιστον για την ισραηλινή εταιρεία– δεν έχει μυστικά εθνικής ασφαλείας η Ελλάδα». (σ.σ. επίδειξη του ισραηλινού συστήματος συλλογής πληροφοριών έγινε το Μάρτιο του 1997 κατά την επίσκεψη μελών της Διακομματικής Επιτροπής για τη Διασφάλιση του Απορρήτου των Επικοινωνιών). Όπως ήταν φυσικό, η ερώτηση του Α. Χρυσανθακόπουλου αγνοήθηκε από το σύνολο των μέσων ενημέρωσης στη χώρα, με εξαίρεση της "Αθηναϊκής" (27-9-2000) του Σπ. Καρατζαφέρη, που έκανε πρωτοσέλιδο το θέμα με τίτλο «Στη Μοσάντ η εθνική μας ασφάλεια – Μέσω Τελ Αβίβ οι παρακολουθήσεις της ΕΥΠ».
Στις 29-7-2001 η εφημερίδα "Χαραυγή" υπό τον τίτλο "Στο έλεος της Μοσσάντ" γράφει στο κύριο της θέμα ότι ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Κ. Γιάγκου κατήγγειλε στη Βουλή ότι η μυστική υπηρεσία του Ισραήλ είναι μόνιμα σταθμευμένη στη Κύπρο και ότι ένας από τους κύριους χώρους στάθμευσης και μετάδοσης των μηνυμάτων της είναι η μαρίνα Λάρνακας.
Στις 18-10-2001 σύμφωνα με τη εφημερίδα του Ηρακλείου "Μεσόγειος" τέσσερις Ισραηλινοί συνελήφθησαν να βιντεοσκοπούν τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Σούδας μετά από καταγγελία στις αρχές αξιωματικού της 115 Πτέρυγας Μάχης.
Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2004, δημοσιεύματα του Τύπου έκαναν λόγο για παρουσία στελεχών της Μοσσάντ στην ελληνική πρωτεύουσα.
Σημείωση: Τα παραπάνω βασίζονται αποκλειστικά σε ανοικτές πηγές, δημοσιεύματα του Τύπου και το βιβλίο των Victor Ostrovsky-Craire Hoy, «Στα Άδυτα της Mossad», εκδ. Ποντίκι, Αθήνα, 1990.
