Στην γραφική Ζυρίχη, τη μεγαλύτερη πόλη της Ελβετίας, ο ρατσιστικός πυρετός που τα τελευταία χρόνια ταλανίζει την ελβετική κοινωνία, ανέβηκε επικίνδυνα την περασμένη εβδομάδα. Αυτή τη φορά, δεν ήταν κάποια ομάδα ακροδεξιών που εξέφρασε με πράξεις βίας το μίσος της για τους μετανάστες, αλλά το ίδιο το κράτος μέσω των δυνάμεων καταστολής. Στόχος, το ελευθεριακό Αυτόνομο Σχολείο της Ζυρίχης (ASZ) που εδώ και μερικούς μήνες στέγαζε τις ελπίδες των «ακαταχώρητων» μεταναστών για μόρφωση και σταδιακή κοινωνική ένταξη.
Οι αστυνομικές δυνάμεις πάνοπλες και κουκουλοφόρες, εισέβαλαν στο σχολικό κτίριο χρησιμοποιώντας δακρυγόνα και κλομπ κατά των δασκάλων και των ενήλικων μαθητών τους, καταστρέφοντας ό,τι μπορούσαν εκείνη τη στιγμή. Σοκαρισμένος ο ευρωπαϊκός τύπος, σημείωνε την επόμενη ημέρα ότι «ακόμη και τα κουφώματα των παραθύρων ξηλώθηκαν».
Κι όμως. Δεν είχαν περάσει παρά μόνο μερικά εικοσιτετράωρα από την επίσημη κυβερνητική αναγγελία ότι η σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική που είχε ακολουθηθεί την τελευταία διετία, αποδείχθηκε ατελέσφορη και θα αναθεωρείτο. Χωρίς να υποβαθμίζεται το δημοψήφισμα για τους μιναρέδες. Ειδικά, θα άλλαζαν οι νόμοι για την παροχή ασύλου που είχαν ακολουθήσει μια πορεία κλιμακούμενης αυστηρότητας, με στόχο να εξαλειφθούν οι λεγόμενοι «sans-papiers», οι μετανάστες δηλαδή που δεν διέθεταν επίσημα έγγραφα. Τέλος Δεκεμβρίου, μάλιστα, το Γραφείο Μετανάστευσης υπέβαλε προτάσεις διόρθωσης του νομικού πλαισίου, ώστε να παρέχεται άσυλο και στους μετανάστες «χωρίς χαρτιά».
Ετσι κι αλλιώς, από τους σχεδόν 200.000 «sans-papiers» που υπολογίζεται ότι ζουν στην Ελβετία, μόλις οι 16.000 τόλμησαν να υποβάλουν αίτηση για άσυλο, κι οι 5.000 απ' αυτούς «είτε εγκατέλειψαν οικειοθελώς τη χώρα είτε απελάθηκαν».
Τον περασμένο Απρίλιο, πολίτες προχώρησαν σε κατάληψη ενός αχρησιμοποίητου σχολικού κτιρίου σε προάστιο της Ζυρίχης, και ίδρυσαν εκεί το ASZ. Υλοποιώντας την ελευθεριακή θεωρία τής δωρεάν, εθελοντικής διδασκαλίας, επαγγελματίες ή ερασιτέχνες δάσκαλοι ανέλαβαν την επιμόρφωση όσων από τους «sans-papiers» ήλπιζαν στην κοινωνική τους ένταξη μέσω της εκπαίδευσης και της απόκτησης παραγωγικών δεξιοτήτων.
Για ένα μεγάλο μέρος της ελβετικής κοινωνίας όμως, η ευνοϊκή μεταχείριση των μεταναστών συνιστούσε και συνιστά απειλή. Σε δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου του 2006, σχεδόν το 70% των Ελβετών ενέκριναν τη λήψη αυστηρών αντιμεταναστευτικών νόμων, που ελαχιστοποιούσαν τη δυνατότητα παροχής ασύλου και αναιρούσαν τις προοπτικές κοινωνικής ένταξης των μεταναστών.
Σφραγίζοντας τον υφέρποντα ρατσισμό της ελβετικής κοινωνίας, η αστυνομία της Ζυρίχης διεκπεραίωσε την επίθεσή της στο Αυτόνομο Σχολείο με μια αστεία δικαιολογία: έπρεπε να ξηλωθεί ένα ηλεκτρικό καλώδιο που ξεκινούσε από το κατειλημμένο κτίριο και είχε προκαλέσει ηλεκτροπληξία σε αθώο κηπουρό του δήμου. Ηταν η ελβετική εκδοχή της «θεωρίας της ζαρντινιέρας», με την οποία -στις διάφορες παραλλαγές της- η αστυνομική βία σαρκάζει την ευνομία των δυτικών δημοκρατιών.
ΑΧ. ΦΑΚΑΤΣΕΛΗΣ
