Δεν είναι η πρώτη φορά που το Άβατον του Αγίου Όρους προκαλεί πολλούς και διαφόρους, είτε για να προβληματισθούν πάνω στην έννοια και το περιεχόμενό του, είτε για να αναζητήσουν την ιστορική, κοινωνιολογική και θρησκευτική καταγωγή του. Υπάρχουν όμως και εκείνοι οι οποίοι επικαλούνται το Άβατον για να αποδείξουν ότι σε αυτό το ταλαίπωρο ελληνικό κράτος ουδείς σέβεται την αρχή της ισότητας των δύο φύλων και όλοι θεωρούν τη γυναίκα δεύτερης κατηγορίας πολίτη απαγορεύοντας την είσοδό της στο Άγιον Όρος. Αποδίδουν δηλαδή στην ελληνική έννομη τάξη, στον κρατικό οργανισμό αλλά και σε ολόκληρο τον ελληνικό λαό βαριά μομφή και συγχρόνως επιχειρούν (και ίσως αυτός να είναι ο πρωταρχικός σκοπός τους) έμμεση πλην σαφή επίθεση κατά της Ορθοδοξίας, η οποία όχι μόνον ανέχεται αλλά και ευλογεί τέτοιες αναχρονιστικές, κατά την άποψή τους, και άρα μη δημοκρατικές καταστάσεις.
Με τον τρόπον αυτόν ένα καθαρά θρησκευτικής συνειδήσεως ζήτημα υποβιβάζεται στο επίπεδο των οπαδών του λαϊκισμού, οι οποίοι πιστεύουν (και είναι αρκετοί) ότι όσο περισσότερο και συχνότερα κτυπούν την Ορθοδοξία, άρα και την Εκκλησία, τόσο περισσότερο δημοκράτες αποδεικνύονται και έτσι κάτι μπορεί να ωφεληθούν και, πάντως, τίποτα δεν έχουν να χάσουν.
* Η λανθασμένη θέση
Όταν όμως αυτοί που ζητούν την κατάργηση του Αβάτου, διότι προσβάλλει, δήθεν, την αρχή της ισότητας ανδρών και γυναικών, την ελευθερία κινήσεως των γυναικών και διάφορα άλλα - ων ουκ έστιν αριθμός - ατομικά δικαιώματα, είναι διεθνείς οργανισμοί οι οποίοι έχουν ή υποτίθεται τουλάχιστον ότι έχουν οργανωμένες νομικές υπηρεσίες και εγκρατείς νομικούς, τότε η κατάσταση αλλάζει. Στην περίπτωση αυτή δεν έχεις να κάνεις με τον καιροσκόπο του συρμού, τον οποίον απλώς περιφρονείς, διότι μόνον άξιος περιφρονήσεως και αδιαφορίας είναι. Έχεις να κάνεις με τη διατύπωση σε επίσημο επίπεδο μιας λανθασμένης - θέλω να πιστεύω - θέσεως της οποίας επιτακτική ανάγκη επιβάλλει την ανασκευή. Και γι' αυτήν την ανασκευή διατυπώνω σήμερα - για πολλοστή σημειωτέον φορά - ορισμένα επιχειρήματα, για να αντικρούσω το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περί καταργήσεως του Αβάτου του Αγίου Όρους. Και νομιμοποιούμαι να το κάνω όχι μόνον ως χριστιανός ορθόδοξος, ο οποίος ασχολείται χρόνια τώρα με τα θέματα αυτά, αλλά και ως παλαιό μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου «Οι φίλοι του Αγίου Ορους».
* Τα επιχειρήματα
Το Άβατον λοιπόν δεν επιτρέπεται και δεν είναι δυνατόν, κατά νόμον, να καταργηθεί για τους εξής λόγους:
α) Η είσοδος των γυναικών στο Άγιον Όρος προσβάλλει τη συνείδηση των μοναχών, οι οποίοι δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με τον όρκο τον οποίον έδωσαν, να συναναστρέφονται με γυναίκες. Ο μοναχισμός έλκει την καταγωγήν του από τους αναχωρητές της ερήμου, οι οποίοι ζούσαν μακριά από τα εγκόσμια και η προσχώρησή τους στον μοναχισμό - αποτέλεσμα της ελεύθερης εκλογής τους - απηγόρευε κάθε επαφή και επικοινωνία με γυναίκες. Δεσμεύονται με όρκον οι μοναχοί ως προς το θέμα αυτό. Εάν λοιπόν παραβιασθεί το Άβατον, θα προσβληθεί αυτομάτως το ατομικό δικαίωμα της ελευθερίας θρησκευτικής συνείδησης των μοναχών. Τι ζητούν λοιπόν οι κκ. ευρωβουλευτές; Θέλουν να προσβάλουν τη θρησκευτική συνείδηση των μοναχών για να μπορούν να εισέρχονται στο Άγιον Όρος οι γυναίκες;
β) Η χερσόνησος του Άθω δεν είναι ένας κοινόχρηστος τουριστικός τόπος στον οποίον κάθε Ευρωπαίος και κάθε άνθρωπος γενικά δικαιούται να εισέλθει, να διαμείνει και να κινηθεί. Είναι, σύμφωνα με το ελληνικό Σύνταγμα, «ιδιοκτησία των Μονών», δηλαδή ανήκει στην κυριότητά τους και το έδαφός της είναι κατά το άρθρο 105 του Συντάγματός μας «αναπαλλοτρίωτον». Είναι τόπος ισοβίου κατοικίας των μοναχών και, ως γνωστόν, η κατοικία είναι κατά το άρθρον 9 του Συντάγματος «άσυλον», η παραβίαση του οποίου απαγορεύεται, αποτελεί δε και ποινικόν αδίκημα.
Θα υποχρεώσει το ελληνικό κράτος, είτε διά νόμου, είτε άλλως πώς, τους μοναχούς να δεχθούν στο «σπίτι τους» πρόσωπα τα οποία δεν θέλουν; Ακόμη και οι άνδρες δεν επιτρέπεται να εισέλθουν στο Άγιον Όρος χωρίς άδεια της Ιεράς Κοινότητος, δηλαδή χωρίς «διαμονητήριον». Όταν ο νόμος δεν μπορεί να με υποχρεώσει να δεχθώ στο σπίτι μου ένα πρόσωπο το οποίο δεν θέλω εγώ να το δεχθώ, κατά ποία λογική θα υποχρεώσει τους μοναχούς να δεχθούν στο σπίτι τους γυναίκες, τις οποίες αυτοί δεν θέλουν;
Επιδιώκουν λοιπόν οι κκ. ευρωβουλευτές να καταργήσουν το άσυλον της κατοικίας των μοναχών; Θέλουν δηλαδή να στερήσουν από τους μοναχούς ένα ατομικό δικαίωμα που απολαμβάνει κάθε άνθρωπος; Εάν πράγματι αυτό θέλουν, τότε παραβιάζουν και την ισότητα υπέρ της οποίας λένε ότι μάχονται.
γ) Ανεξάρτητα όμως από τους δύο προηγούμενους λόγους υπάρχει και ένας τρίτος λόγος για τον οποίον απαγορεύεται η κατάργηση του Αβάτου: Στην τελική πράξη προσχωρήσεως της Ελλάδος στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες έγινε κοινή δήλωση από όλα τα μέλη τής τότε Κοινότητας όσον αφορά το ειδικό καθεστώς του Αγίου Όρους και η δήλωση αυτή επιβεβαιώθηκε με τη διακήρυξη υπ' αριθμ. 8 της τελικής πράξεως της Συνθήκης του Άμστερνταμ. Με την κοινή αυτή δήλωση τα κράτη-μέλη «αναγνωρίζουν» το ειδικό καθεστώς που έχει παραχωρηθεί στο Άγιον Όρος «όπως τούτο είναι εγγυημένο από το άρθρο 105 του ελληνικού Συντάγματος» και «δικαιολογείται αποκλειστικά για λόγους πνευματικούς και θρησκευτικούς».
* Το ατομικό δικαίωμα
Αγνοούσαν το στοιχείο αυτό οι κκ. ευρωβουλευτές; Ασφαλώς όχι, διότι τους το είχε επισημάνει ο ευρωβουλευτής και γνωστός πνευματικός άνθρωπος κ. Γιάννης Μαρίνος. Άρα αδιαφόρησαν! Και ας μην τολμήσουν, είτε αυτοί, είτε οποιοσδήποτε άλλος, να ισχυρισθούν ότι η δήλωση αυτή δεν δεσμεύει τα κράτη-μέλη ή τα όργανα της Ενώσεως επειδή παραβιάζει, δήθεν, ανθρώπινα δικαιώματα, διότι το Άβατον, εν όψει των συνθηκών οι οποίες το επιβάλλουν και υπό τις οποίες τελεί, ουδέν ατομικό δικαίωμα προσβάλλει. Ας το καταλάβουν επιτέλους αυτό και οι ευρωβουλευτές και όλοι όσοι θέλουν να ασχολούνται με το Άγιον Όρος, αδιαφορώντας για την επί 1.000 και πλέον έτη παράδοσή του, την οποία θέλουν να καταστρέψουν. Και ας έχουν υπ' όψιν τους ότι το Άβατον του Αγίου Όρους δεν αποτελεί μοναδική πρωτοτυπία, αφού άβατο ισχύει και σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στην Ιαπωνία και την Ινδία, ίσχυε δε ως άβατο των ναών και στην Αρχαία Ελλάδα (βλ. για όλα αυτά τη μελέτη μου «Η απαγόρευση εισόδου των γυναικών εις το Άγιον Όρος», Αθήναι 1980).
Παρ' όλα όσα εκτίθενται πιο πάνω το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εψήφισε την κατάργηση του Αβάτου με ψήφους 274 έναντι 269 και 14 αποχές. Και τους μεν 274, εις τους οποίους περιλαμβάνονται α) η κυρία Καραμάνου ανήκουσα στο ΠαΣοΚ, β) ο κ. Μπακόπουλος που ανήκει στο ΔΗΚΚΙ και γ) ο κ. Αλαβάνος που ανήκει στον Συνασπισμό, τους καταλαβαίνω, όπως καταλαβαίνω και τους 269. Εκείνους όμως που δεν καταλαβαίνω είναι τους 14 που απείχαν. Τι έννοια είχε η αποχή τους; Απείχαν επειδή απαξίωσαν να λάβουν υπ' όψιν τους την ως άνω κοινή δήλωση παραβιάζοντας έτσι την κοινοτική νομοθεσία ή απείχαν διότι δεν ήθελαν να πάρουν θέση;
Και υπό τη μία και υπό την άλλη εκδοχή δεν άσκησαν σωστά τα καθήκοντά τους.
* Τι λένε οι ευρωβουλευτές
Ας δούμε λοιπόν τι εδέχθη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την απόφασή του:
«Ζητεί να αρθεί η απαγόρευση της εισόδου των γυναικών στο Όρος Άθως (Ελλάδα), μια περιοχή 400 τετρ. χιλιομέτρων, στην οποία απαγορεύεται η είσοδος στις γυναίκες, σύμφωνα με απόφαση που ελήφθη το 1045 από μοναχούς των είκοσι μοναστηρίων της περιοχής, απόφαση που σήμερα παραβιάζει την παγκοσμίως αναγνωριζόμενη αρχή της ισότητας των φύλων, την κοινοτική νομοθεσία για την απαγόρευση των διακρίσεων και την ισότητα καθώς και τις διατάξεις περί της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Οι κκ. ευρωβουλευτές ουδέ καν προβληματίστηκαν από τους λόγους που εξετέθησαν πιο πάνω. Πιθανόν βέβαια να μην είναι νομικοί και γι' αυτό εψήφισαν όπως εψήφισαν. Δεν μπορεί κανείς να τους κατηγορήσει επειδή δεν γνωρίζουν ενδεχομένως νομικά, πρέπει όμως να τους μεμφθεί διότι ψηφίζουν χωρίς να έχουν μελετήσει τα θέματα υπέρ των οποίων καλούνται να δώσουν την ψήφο τους. Η μελέτη όμως θέλει κόπο, προϋποθέτει ικανότητα κρίσεως του μελετητή και, επιπλέον, απαιτεί χρόνο τον οποίο φαίνεται ότι οι εν λόγω κκ. ευρωβουλευτές δεν διαθέτουν ή μάλλον δεν θέλουν να διαθέσουν.
Ο δρ. Αναστάσιος Ν. Μαρίνος είναι επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας.
www.ecclesia.gr
