«Τον τελευταίο καιρό (περίπου τα δύο προηγούμενα χρόνια) άρχισαν πολλές ενορίες της Μητροπόλεώς μας να χρησιμοποιούν στη λατρεία τη δημοτική γλώσσα. Να λειτουργούν (όλη τη θεία λειτουργία ή μόνον κάποιες ευχές της αγίας αναφοράς συνήθως), να βαφτίζουν και να ευλογούν γάμους στη Νέα Ελληνική».
Με αυτόν τον τρόπο περιγράφουν υπεύθυνοι της Ενορίας Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου Πρεβέζης την απόφασή τους να τελούν τη Θεία Λειτουργία μεταφρασμένη στη δημοτική. Και όπως εξηγούν, το έκαναν προκειμένου οι πιστοί να κατανοούν καλύτερα τον λόγο του Θεού. «Αν δεν κατανοούμε τις προσευχές και τον λόγο του Θεού (Ευαγγέλιο) δεν «μπορεί και δεν γίνεται να μπει στην καρδιά μας και να την αλλάξει (...). Η σημερινή γλώσσα θα λειτουργήσει ως φως που θα ανοίξει τον δρόμο στον λόγο του Θεού να φωτίσει την καρδιά μας και τη ζωή μας», γράφουν σε κείμενο που έχουν δημοσιεύσει στο Ίντερνετ.
Η πρωτοποριακή- για τα ελληνικά εκκλησιαστικά δεδομένα- κίνησή τους προκάλεσε όμως «ιερές» αντιδράσεις.
Πριν από λίγο καιρό, ομάδα ιερέων από ενορίες της Αττικής ανέβασαν κείμενο σε εκκλησιαστικού περιεχομένου site (http://egolpio. wordpress. com) εκφράζοντας την αντίθεσή τους και χαρακτηρίζοντας τη μετάφραση ως πράξη αντικανονική, που στρέφεται δηλαδή κατά της παράδοσης της Εκκλησίας.
Το αποτέλεσμα ήταν να αρχίσει ένας «ιερός» γλωσσικός πόλεμος στο Διαδίκτυο με ανταλλαγή κειμένων. Οι μεν υποστηρίζουν ότι η γλώσσα πρέπει να αλλάξει. Οι δε ότι κάτι τέτοιο είναι ανεπίτρεπτο και το χαρακτηρίζουν «λειτουργική ανομία».
Η ιστορία θυμίζει τα «Ευαγγελικά»· την αντιπαράθεση που είχε ξεσπάσει το 1901, όταν ο συγγραφέας Αλέξανδρος Πάλλης είχε μεταφράσει τότε στη δημοτική κείμενα του Ευαγγελίου, τα οποία είχαν δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Ακρόπολις». Υπήρξαν όμως αντιδράσεις από υποστηρικτές της αρχαίας γλώσσας. Ξέσπασαν βίαια επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας- υπήρξαν μάλιστα και νεκροί- και η δημοσίευση των ευαγγελικών κειμένων στη δημοτική διεκόπη.
Εκατόν οκτώ χρόνια μετά, η ιστορία επαναλαμβάνεται αλλά κάπως διαφορετική. Βία δεν υπάρχει στο Ίντερνετ όπου εξελίσσεται η αντιπαράθεση, αλλά δεν λείπουν τα ειρωνικά σχόλια και το καυστικό χιούμορ. Ενδεικτικοί είναι και οι τίτλοι των κειμένων τους. «Είναι για πέταμα η λειτουργική μας γλώσσα;», αναρωτιούνται οι υπέρμαχοι του αρχαίου κειμένου. «Το... πέμπτο Ευαγγέλιο... Ο π. Ιωάννης Φωτόπουλος και η παρέα του!», τιτλοφορούν το κείμενό τους οι υποστηρικτές της δημοτικής.
«Τα απολαμβάνουν»
Στην Πρέβεζα πάντως αρκετές ενορίες τελούν σήμερα τη Θεία Λειτουργία, αλλά και γάμους ή βαφτίσεις στη δημοτική. «Εδώ και λίγο καιρό κάνω τη θεία λειτουργία στη δημοτική. Ο κόσμος το ζητάει και το ευχαριστιέται. Όλο το εκκλησίασμα το επιθυμεί και το απολαμβάνει», λέει στα «ΝΕΑ» ο εφημέριος του ιερού ναού Αγ. Γεωργίου Γαλήνης Παπαδάτων Πρεβέζης πατήρ Θωμάς Σωτηρίου. «Με τον ίδιο τρόπο, στη δημοτική δηλαδή, κάνουμε γάμους και βαπτίσεις. Θέλουμε να καταλαβαίνει ο χριστιανός τι λέμε. Είναι στη γλώσσα που μιλάμε τώρα, όχι στη γλώσσα που μιλούσαν τότε, όταν γράφτηκαν τα ιερά κείμενα», προσθέτει.
Την άποψη του πατρός Θωμά συμμερίζονται άλλοι 86 ιερείς της Πρέβεζας, που έχουν συντάξει ένα κείμενο και το έχουν αναρτήσει στο Διαδίκτυο απαντώντας με αυτόν τον τρόπο σε ομάδα 13 ιερέων από την Αττική που τους εγκαλεί για την ενέργειά τους. «Προσπαθήστε πατέρες να μην ασχοληθείτε με το μονοτονικό. Δεν συμφωνούμε ούτε εμείς, αλλά η πραγματικότητα μάς... ξεπερνάει. Τα παιδιά όλων μας αυτό έμαθαν. Γι΄ αυτούς γράψαμε την απάντηση. Σεις μπορείτε άνετα να χρησιμοποιείτε και μονοτονικό και πολυτονικό! Αυτοί, τα παιδιά μας, πρέπει να ενημερωθούν σωστά ώστε να γίνει “δική τους η ατμόσφαιρα” των ναών» γράφουν μεταξύ άλλων.
Η αντίδραση: ευτελισμός
«Αυτά τα κείμενα είναι ιστορικά. Είναι μέσα στην παράδοση της Εκκλησίας. Δεν γίνεται να αποκαθηλώσουμε τη γλώσσα. Ευτελίζουμε τα κείμενα. Τα διαστρεβλώνουμε», υποστηρίζει στα «ΝΕΑ» ο πατήρ Ιωάννης Φωτόπουλος, εφημέριος στον ναό της Αγίας Παρασκευής, από τους υπέρμαχους της αρχαίας γλώσσας. Όσο για το επιχείρημα της άλλης πλευράς, ότι η μετάφραση γίνεται προκειμένου να βοηθηθούν στην κατανόηση των κειμένων και οι νέοι, ο πατήρ Ιωάννης απαντά: «Όποιος ενδιαφέρεται, θα πρέπει να κοπιάσει να διαβάσει. Έχουμε κι εμείς νέους στην ενορία. Δεν μας έχουν πει όμως ποτέ ότι έχουν πρόβλημα κατανόησης των ιερών κειμένων. Εξάλλου υπάρχουν βιβλιαράκια που μπορούν να προμηθευτούν οι πιστοί, τα οποία στη μία σελίδα έχουν το αρχαίο κείμενο και στην άλλη τη μετάφραση».
Όπως αναφέρει μάλιστα ο κ. Φωτόπουλος, η ομάδα που αντιδρά έχει κοινοποιήσει το κείμενό της σε όλους τους μητροπολίτες.
«Κόπηκε» η ιδέα Χριστόδουλου για πιλοτική ανάγνωση στη δημοτική
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ να φέρει τη δημοτική στην Εκκλησία είχε κάνει και ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Μία από τις πρώτες του «νεωτερικές» εξαγγελίες- που στόχο είχαν να φέρουν τους νέους πιο κοντά στην Εκκλησία - ήταν, το 1999, η ανάγνωση του Ευαγγελίου στη δημοτική στις κυριακάτικες λειτουργίες. Τελικά, η ανάγνωση άρχισε πιλοτικά, τον Σεπτέμβριο του 2004, από την περιφέρεια της Αρχιεπισκοπής. Δεν κράτησε όμως πολύ. Εννιά μήνες αργότερα, η ανάγνωση στη δημοτική σταμάτησε «επειδή οι νέοι συνήθως δεν έχουν έλθει στην Εκκλησία κατά την ώρα των αναγνωσμάτων...», τόνιζε η τότε ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου.
ΝΕΑ
