οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Η μετανάστευση, για χρόνια αποτέλεσε για την Ελλάδα την ασφαλιστική δικλείδα στο πρόβλημα της ανεργίας και της υποαπασχόλησης , αναστέλλοντας την όξυνση των κοινωνικών αγώνων και χαρακτηρίστηκε πολλές φορές σαν «ευλογία για τον τόπο» από τους εκπροσώπους της 'Αρχουσας Τάξης.
Η μετανάστευση δεν μπορεί παρά να ειδωθεί σαν προσφορά και κατανάλωση ντόπιας εργατικής δύναμης στο εξωτερικό, με ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες για την οικονομική πολιτική και κοινωνική ανέλιξη του τόπου μας.
Η μετανάστευση ερήμωσε την ελληνική ύπαιθρο, αλλοίωσε δραματικά τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού και την υπάρχουσα άλλοτε ευνοϊκή σχέση παραγωγικού-μη παραγωγικού δυναμικού, οδηγώντας στην έλλειψη χρήσιμων εργατικών χεριών για την ανάπτυξη της χώρας μας.
Από την υπερπροσφορά εργατικών χεριών η ελληνική οικονομία, πέρασε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, σε συνθήκες έλλειψης εργατικού δυναμικού και στην ανάγκη εισαγωγής εργατικών χεριών από άλλες χώρες για την κάλυψη των αναγκών της ελληνικής βιομηχανίας.
Σύμφωνα με επιστημονικά τεκμηριωμένους υπολογισμούς, το ποσό που διατίθεται από τη χώρα μας για την ανατροφή της εξαγόμενης εργατικής δύναμης και το ποσό της υπεραξίας που παράγουν οι μετανάστες μας στις χώρες που εργάζονται, ξεπερνούν το ποσό των μεταναστευτικών εμβασμάτων και το ποσό των κεφαλαίων που εισάγουν οι 'Ελληνες εργαζόμενοι από το εξωτερικό στην Ελλάδα.
Πέρα από αυτό έχει διατυπωθεί η άποψη από διάφορους ερευνητές, πως αν μια εθνική πολιτική εξασφάλιζε ειδίκευση και εργασία σε αυτούς που μετανάστευσαν, η Ελλάδα θα ήταν σε θέση να δημιουργεί μεγαλύτερο εθνικό εισόδημα απ’ όσο δημιουργεί σήμερα, και πως αν οι μετανάστες απασχολούνταν στον τόπο μας θα δημιουργούσαν αξία περισσότερη από αυτή που αντιπροσωπεύουν τα εμβάσματά τους. Το μόνο θετικό αποτέλεσμα που μπορεί να αναγνωρισθεί για τη μετανάστευση είναι η όποια υποτίθεται ευνοϊκή επίδραση ασκούν στο ισοζύγιο πληρωμών της χώρας μας τα μεταναστευτικά εμβάσματα.
Τα μεταναστευτικά εμβάσματα δεν συντείνουν μόνο στην κάλυψη του εμπορικού ισοζυγίου. Συνάμα διευκολύνουν την αύξηση των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές, προσφέροντας το απαραίτητο συνάλλαγμα και δημιουργώντας καινούριες καταναλωτικές συνήθειες, και προτιμήσεις αυξάνοντας τη ροπή του ελληνικού καταναλωτικού κοινού στην κατανάλωση εισαγόμενων ειδών.
Η εισροή μεταναστευτικού συναλλάγματος, κάτω από την έλλειψη προσανατολισμού σε παραγωγικές επενδύσεις που παρατηρήθηκε παλαιότερα, δημιούργησε αντί άλλου ένα κύκλωμα μεταβιβάσεων προς αστικά ακίνητα που συντήρησε μόνιμα τις πληθωριστικές πιέσεις, επιτρέποντας παράλληλα την ανάπτυξη παρασιτικών δραστηριοτήτων, επιφέροντας έτσι μια ασύμφορη ιδιοτυπία στη δομή της εθνικής μας οικονομίας, σε βάρος των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας μας.
Αυτές, είναι λίγες μόνο από τις πολλές πτυχές των αρνητικών επιπτώσεων της μετανάστευσης για την Ελλάδα από την καθαρά οικονομική σκοπιά. Πέρα όμως από όλα αυτά υπάρχουν και οι κοινωνικές επιπτώσεις της μετανάστευσης για τη χώρα μας, και όλα εκείνα τα προβλήματα που γνωρίζουν καλύτερα και από πρώτο χέρι όσοι αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της ξενιτιάς, αλλά και κάποτε της παλιννόστησης με όχι λιγότερα προβλήματα.
Η μετανάστευση αποψίλωσε την ελληνική ύπαιθρο κυρίως από άτομα ηλικίας μεταξύ 15-44 χρονών. Οι ηλικίες αυτές περιλαμβάνουν τα πιο ζωτικά και ζωντανά στοιχεία, και ο περιορισμός τους είχε σαν συνέπειες τη διαταραχή
της ισορροπίας μεταξύ των δύο φύλων στις παραγωγικές ηλικίες, την ελάττωση της γεννητικότητας και την αύξηση της αναλογίας του μη παραγωγικού πληθυσμού.
Η δημοκρατική αυτή αλλοίωση του πληθυσμού της Ελλάδας στέρησε τη χώρα μας σε σημαντικό ποσοστό όχι μόνο από τις πιο παραγωγικές αλλά και από τις πιο δραστήριες και δημιουργικές κοινωνικά ηλικίες. Οδήγησε αναπόφευκτα στο μαρασμό της υπαίθρου, στην αδυναμία εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης όχι μόνο της οικονομικής, αλλά και της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής της χώρας, και κύρια της ελληνικής υπαίθρου, που άγγιζε σε αρκετές περιπτώσεις τα όρια της ερήμωσης. Πέρα όμως από αυτά, η μετανάστευση συσσώρευσε και άλλα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, προβλήματα που δυστυχώς συνειδητοποιήθηκαν στο έπακρό τους μόνο τα τελευταία χρόνια από τις χώρες αποστολής και υποδοχής.
Αυτά είναι τα οξυμένα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι 'Ελληνες μετανάστες και τα οποία μπορούν να αναχθούν σε δύο κύριες κατηγορίες:
α) εκείνα που έχουν να κάνουν με τις συνθήκες ζωής και δουλειάς στο εξωτερικό, και
β) εκείνα που έχουν σχέση με την παλιννόστηση και την προσαρμογή όσων επιστρέφουν στις ελληνικές συνθήκες ζωής και δουλειάς.
Η εγκατάλειψη του τόπου προέλευσης και η μεταφύτευση των μεταναστών σε ένα άλλο εθνικό και οικονομικό -κοινωνικό περιβάλλον με διαφορετικές αρχές, ηθικές αξίες, πολιτιστικές παραδόσεις και διαφορετική γλώσσα έχουν όπως είναι φυσικό άμεσες επιπτώσεις στον κάθε μετανάστη, και συνεπάγεται διάφορα προβλήματα που απαιτούν τεράστιες προσπάθειες για την αντιμετώπισή τους από μεριάς των χωρών υποδοχής και αποστολής.
Οι μετανάστες αντιμετωπίζουν κατά την εγκατάστασή τους αλλά και σε όλη τη διάρκεια παραμονής τους, σοβαρά προβλήματα κοινωνικής και πολιτιστικής προσαρμογής όπως και προσαρμογής στις συνθήκες εργασίας, εκπαίδευσης των παιδιών τους, αλλά και διατήρησης της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν επίσης σοβαρά προβλήματα για τους 'Ελληνες που επιστρέφουν στην πατρίδα για οριστική εγκατάσταση , μετά από πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς και δοκιμασίας στα ξένα, προβλήματα που μόλις τώρα αρχίζουν να απασχολούν σοβαρά την ελληνική πολιτεία.
Τα κυριότερα από αυτά τα προβλήματα είναι:
- Η ασφαλιστική προστασία, η μεταφορά των ασφαλιστικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα.
- Η απασχόληση, ο επαγγελματικός προσανατολισμός, η αξιοποίηση των οικονομικών τους και οι δυσκολίες προσαρμογής τους στο εργασιακό περιβάλλον της χώρας μας σαν αποτέλεσμα των διαφορετικών παραγωγικών και τεχνολογικών συνθηκών ποθ υφίστανται ανάμεσα στην Ελλάδα και τις χώρες που εργάστηκαν.
- Η εκπαίδευση των παιδιών τους, η προσαρμογή τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, και η απρόσκοπτη σχολική τους εξέλιξη.
Τα προβλήματα αυτά αν και χρόνια ταλανίζουν τους απόδημους και τους παλιννοστούντες, αντιμετωπίστηκαν μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν περισταστασιακά και αποσπασματικά από την ελληνική πολιτεία.
Η κύρια ευθύνη αντιμετώπισής τους μετατέθηκε de facto στις πλάτες των ίδιων των απόδημων, των φορέων εκπροσώπησής τους και της εκκλησίας, που έδειξαν και ζήλο αλλά και πολλές φορές αυτοθυσία προκειμένου να κατοχυρωθούν τα δικαιώματα των μεταναστών στις ξένες χώρες, αλλά και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τη διατήρηση της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας των αποδήμων.
Οι ελληνικές κοινότητες για δεκαετίες πάσχισαν να προσφέρουν στον απόδημο ελληνισμό ό,τι τους στέρησε η έλλειψη μέριμνας από μεριάς του ελληνικού κράτους. Πάσχισαν να διατηρήσουν τα ελληνικά ήθη και έθιμα, την εθνική και πολιτιστική ταυτότητα των αποδήμων, έχτισαν, δημιούργησαν και συνεχίζουν να δημιουργούν για το καλό του ελληνισμού, επιτελώντας ένα τεράστιας σημασίας εθνικό έργο.
Η έλλειψη ενδιαφέροντος της πολιτείας για τα προβλήματα των αποδήμων εξηγεί και την ανάγκη αλλά και το γεγονός, της παράλληλης ενασχόλησης της ελληνικής εκκλησίας με τα «κοινά» των ελληνικών παροικιών, πέρα από την κύρια αποστολή της.
Παρά τα προβλήματα συνεργασίας που υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα σε ορισμένες περιπτώσεις ανάμεσα στους δύο αυτούς φορείς κοινοτήτων-εκκλησίας, το βέβαιο είναι ότι το κέρδος, το τελικό και συνολικό αποτέλεσμα των προσπαθειών τους, υπήρξε πολλαπλά μεγαλύτερο από το όποιο κόστος στοίχισαν ενδεχόμενα οι όποιες προστριβές και συγκρούσεις υπήρξαν ή συνεχίζουν να υφίστανται.
Αυτό είναι και το στοιχείο που μετράει περισσότερο από το κάθε τι για τον Απόδημο Ελληνισμό, παρά οι όποιες πικρίες ή τραυματικές εμπειρίες υπήρξαν μέσα στη δύνη των αλληλοσυγκρουόμενων προσπαθειών τους για το καλό του ελληνισμού.
www.uoi.gr
