Ανησυχητική επισήμανση αποτελεί το γεγονός της πνευματικής σύγχυσης που παρατηρείται στην εποχή μας. Σύγχυση που πολλαπλασιάζεται και μεγιστοποιείται από το έλλειμμα ουσιαστικής κατήχησης και επαρκούς γνώσης της ορθόδοξης πίστης που υπάρχει στους χριστιανούς μας, από τα υπαρξιακά κενά και τα προσωπικά προβλήματα, από τα ποιμαντικά κενά, την έλλειψη ορθού πνευματικού προσανατολισμού, την εκκοσμίκευση και από άλλους παράγοντες.
Τα δεδομένα αυτά αποτελούν ακριβώς το πρόσφορο έδαφος, τόσο στην πατρίδα μας όσο και παγκοσμίως, για την ανάπτυξη και την δραστηριοποίηση ποικίλων παραθρησκευτικών ομάδων και καταστροφικών λατρειών για να προσηλυτίζουν ανύποπτους ανθρώπους στα δίχτυα τους.
Η είσοδος ενός ανθρώπου σε μια τέτοια ομάδα έχει τρομακτικές συνέπειες για την προσωπικότητα του αφ’ ενός και για την οικογένεια του αφ' έτερου, όπως αποδεικνύει δυστυχώς και η διεθνής εμπειρία σε αυτό τον χώρο.
Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπ' όψιν, ότι η γνώση και η ενημέρωση αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για μια ουσιαστική ποιμαντική αντιμετώπιση του φαινομένου, καθώς το πρόβλημα είναι υπαρκτό και σοβαρό, στην μικρή αυτή αναφορά μας θα επιχειρήσουμε να επισημάνουμε τους σκοπούς
των παραθρησκευτικών ομάδων και των καταστροφικών λατρειών, ορισμένες από τις μεθόδους προσηλυτισμού, καθώς και τις καταστροφικές συνέπειες που προκύπτουν από την συμμετοχή και την ένταξη στις ομάδες αυτές.
Πως παρουσιάζονται
Η πρώτη σημαντική επισήμανση που πρέπει να κάνουμε είναι ότι πάντοτε οι ομάδες αυτές χρησιμοποιούν προσωπείο. Κινούνται μεταξύ της παραπλάνησης και της απόκρυψης του πραγματικού τους χαρακτήρα και των σκοπών τους. Συνειδητά χρησιμοποιούν ανακρίβειες και αναληθείς ισχυρισμούς σχετικά με το τι πραγματικά είναι και που αποβλέπουν. Καλύπτονται πίσω από κοινωνικά, φιλοσοφικά, ψυχολογικά, οικολογικά, πολιτιστικά κ. α. προσωπεία. Ορισμένες μάλιστα εξ αυτών τολμούν να αυτοσυστήνονται και να αυτοδιαφημίζονται δήθεν και ως Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή και κοινωνικής προσφοράς.
Σκοπός μοναδικός όλων αυτών των μεθοδεύσεών τους είναι η ευκολότερη αναζήτηση μελών θυμάτων, η εκ του ασφαλούς δυνατότητα διάδοσης των ιδεών τους και η κοινωνική δικτύωσή τους να παρουσιάζεται ως άλλοθι σε περιπτώσεις αποκάλυψης του προσωπείου τους ή και κριτικής για την παραπλανητική τακτική τους.
Πως προσηλυτίζουν
Όλες οι καταστροφικές λατρείες και παραθρησκευτικές ομάδες χρησιμοποιούν κάθε πρόσφορο μέσο επικοινωνιακό, τεχνολογικό κ. α. , για να πετύχουν τους στόχους τους. Ενδεικτικώς θα επισημάνουμε τα εξής
Διαδίκτυο
Διαδίκτυο
• Αφίσες και διαφημιστικά φυλλάδια•
• Ψευδοεπιστημονικά ερωτηματολόγια•
• Σεμινάρια ψυχολογίας και φιλοσοφίας•
• Επιπλέον, προσκλήσεις για κοινωνική δραστηριοποίηση και παρέμβαση δήθεν προσφοράς σε χώρους όπως τα ναρκωτικά, οι μετανάστες, άτομα με ειδικές ανάγκες•
• Προσφορά οικολογικών σεμιναρίων
• Προτάσεις υγιεινής διατροφής•
• Έναν μεγάλο αριθμό προσφορών κάθε είδους
• Καταχωρήσεις και αγγελίες σε εφημερίδες και περιοδικά
• Διαλέξεις σε πανεπιστημιακούς χώρους
Η παραμονή και η εξάρτηση από μια τέτοια ομάδα θα επιφέρει την πλήρη αποδόμηση της προσωπικότητας του ανθρώπου. Η εξάρτηση και ο προγραμματισμός του θύματος θα έχει επιτευχθεί. Η κριτική σκέψη και η προσωπική κρίση έχουν εξαφανιστεί ή καμφθεί. Το νέο μέλος είναι «σκεύος» εύχρηστο πια για τις ανάγκες της καταστροφικής λατρείας ή της παραθρησκευτικής ομάδας.
Αφού προσηλυτίσουν κάποιον
Από τη στιγμή που κάποιος θα ενταχθεί σε μια τέτοια ομάδα, με κατάλληλο ψυχολογικό χειρισμό και την πλύση εγκεφάλου που υφίσταται, αρχίζει η αποδόμηση της προσωπικότητάς του. Σταδιακά και μεθοδικά αρχίζει η εισαγωγή και η μύηση στην διδαχή της ομάδας, η απόρριψη και η δαιμονοποίηση κάθε τι που είναι έξω από την εμβέλεια της ομάδας.
Παρουσιάζεται το λογικό ορθώς και επιστημονικά θεμελιωμένο ως αρνητικό κατάλοιπο που πρέπει να απορριφθεί, γιατί αντίκειται και εμποδίζει την νέα προσωπική εξέλιξη που του υπόσχεται η ομάδα.
Επιπλέον, απαιτείται η τυφλή υπακοή στην αυθεντία της ομάδας ή του αρχηγού, απόλυτη συμμόρφωση με τις τυχόν ενδυματολογικές ή διατροφικές συνήθειες ή άλλες απαιτήσεις της ομάδας. Απαγορεύεται η κριτική, και η τυχόν κριτική που θα υπάρξει από τρίτους αντιστρέφεται και παρουσιάζεται ως δήθεν επιβεβαίωση των επιλογών της ομάδας.
Το θύμα-μέλος της ομάδας έχει πιστέψει ότι εργάζεται πια για έναν ανώτερο σκοπό που συμπίπτει πάντα με τις απαιτήσεις του αρχηγού ή την ιδεολογία της ομάδας. Θα μετατραπεί σε έναν μόνιμο διαφημιστή, άμισθο εργάτη, ανώνυμη μάζα χωρίς προσωπικότητα που θα πρέπει να εργάζεται συνεχώς κάτω από ασφυκτικό έλεγχο για τους δήθεν καλούς στόχους τους οποίους ευαγγελίζεται η παραθρησκευτική αυτή ομάδα.
Οι καταστροφικές συνέπειες για τον άνθρωπο
Η ένταξη κάποιου ανύποπτου άνθρωπου σε μια τέτοια παραθρησκευτική ομάδα ή σε κάποια καταστροφική λατρεία ενέχει σοβαρούς κινδύνους για το πρόσωπό του, οι οποίοι μάλιστα δεν γίνονται άμεσα αντιληπτοί2. Και τούτο γιατί, όπως ήδη αναφέραμε, αποκρύπτοντας το πραγματικό χαρακτήρα τους οι ομάδες αυτές, σιγά-σιγά με τον κατάλληλο χειρισμό, καταφέρνουν όχι μόνο να αποδομήσουν την προσωπικότητα και το σύστημα αξιών του ανθρώπου, αλλά πετυχαίνουν να πιστεύσει το θύμα, ότι η ιδεολογία και ο τρόπος ζωής της ομάδας είναι δήθεν ο μόνος ασφαλής και θεμιτός.
Στις καταστροφικές λοιπόν συνέπειες που έχει η ένταξη ενός ανθρώπου σε μία τέτοια ομάδα πρέπει να αναφέρουμε τις εξής:
• Απώλεια αληθινής θεογνωσίας
• Μείωση κριτικής σκέψης
• Πρόκληση φοβιών και ένοχων
• Πρόκληση φοβιών και ένοχων
• Σοβαρότατα ψυχιατρικά προβλήματα3
• Ρήξη με το οικογενειακό περιβάλλον
• Εσωστρέφεια και προβλήματα με τον κοινωνικό περίγυρο
• Ψυχολογική εξάρτηση
• Απώλεια σωματικού βάρους
• Εγκατάλειψη σπουδών η και της εργασίας
• Ανώριμη και προβληματική στάση απέναντι σε προβλήματα της ζωής
• Ανυπαρξία προσωπικών επιλογών, έκτος αυτών που επιβάλλει η ομάδα
• Δυνατότητα εκφοβισμού και πιέσεων προς το θύμα μέσω της χρήσης ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που γνωρίζει ο αρχηγός ή η ομάδα.
Και εγκληματική δραστηριότητα
Η εγκληματική δραστηριότητα πολλών παραθρησκευτικών ομάδων και καταστροφικών λατρειών είναι μια πραγματικότητα4 και εκδηλώνεται κατά της ζωής, της αξιοπρέπειας, της σωματικής ακεραιότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της περιουσίας των ανθρώπων.
Η πολλαπλή αυτή εγκληματική δραστηριότητα των διαφόρων παραθρησκευτικών ομάδων, ως απειλή κατά των ανθρώπων και του κοινωνικού συνόλου, επιβεβαιώνεται κατά τρόπο αναμφισβήτητο από το γεγονός ότι σ' αυτήν αναφέρονται τα Ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (22. 5. 1984, 29. 2. 1996, 17. 3. 1998). Με τα εν λόγω ψηφίσματα και συστάσεις προτρέπονται οι ευρωπαϊκές χώρες να λάβουν μέτρα προστασίας των πολιτών τους κατά των παραθρησκευτικών ομάδων.
Με τα όσα συνοπτικώς επισημάναμε, νομίζουμε ότι καθίσταται έκδηλος ο κίνδυνος από την δράση τέτοιων παραθρησκευτικών ομάδων και η ανάγκη, εκτός από τα μέτρα που θα πρέπει να λάβει η Ελληνική πολιτεία λόγω ακριβώς της εγκληματικής δραστηριότητας, για την δική μας ενημέρωση και επαγρύπνηση, για την κάλυψη των ποιμαντικών κενών και την αποκάλυψη των προσωπείων των διαφόρων παραθρησκευτικών ομάδων.
Επιπλέον, η ουσιαστική κατήχηση του λαού μας σχετικά με την Ορθόδοξη πίστη μας, μαζί με την υπεύθυνη ενημέρωση του για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την δράση τέτοιων ομάδων, η ύπαρξη αυθεντικού ορθοδόξου βιώματος και εκκλησιαστικού ήθους στις ενορίες μας, αποτελούν άμεσα στοιχειώδη ποιμαντικά μέτρα. Βασικός σκοπός και στόχος βεβαίως και εν προκειμένω είναι κατά τρόπο συνετό και διακριτικό να αντιμετωπίσουμε, όπως λέγει ο Ι. Χρυσόστομος, «ου τον αιρετικόν αλλα την αίρεσιν, ου τον άνθρωπον αλλά την πλάνην» (ΡG 50, 700-701).
Σημειώσεις:
1. Herman SchulzeBerndt, Sekten, Kulte, Weltanchauungen, Gütersloh 2003, σελ. 2628.
2. Εκτενώς βλ. Πρωτ. Άντ. Άλεβιζόπουλου Αντιμετώπιση των αιρέσεων. Προβληματική και στρατηγική, Αθήνα 1996, σελ. 79168. B. Wilson, Patterns of Sectarianism: Organization and ideology in social and religious movements, London 1967.
3. Βλ. H. Lang, Zur Frage der Attraktivität und Pathogenität von Jugendsekten, crro Nervenartz 51 (1980), 183187. M. Müller Küppers, Zum Kenntnisstand über
Jungensekten bei niedergelassenen Nervenärtzen und Psychiatrischen Kliniken, crro Nervenarzt 53 (1982), 544
4. Βλ. ενδεικτικώς Β. Νταγκουνάκη, Συνδικάτα εγκλήματος στο όνομα κάποιου Θεού, Απογευματινή της Κυριακής, 5121999, σελ. 9293.
www.egolpio.com
