Επικίνδυνες λυκοφιλίες του ισλαμικού AKP με το ακροδεξιό κόμμα του ΜπαχτσελίΟι ξένες υποχρεώσεις της Τουρκίας έχουν αγγίξει τα 430 δις δολάρια, με τις τουρκικές τράπεζες να πρέπει από μόνες τους να ξοφλήσουν πάνω από 95 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερικό χρέος εντός 12 μηνών
Τον τίτλο «Η Τουρκία απολαμβάνει τη σιωπή», επέλεξε για το χθεσινό της πρωτοσέλιδο η τουρκική εφημερίδα «Cumhuriet», θέλοντας με αυτό τον τρόπο να προκαλέσει ουσιαστικά τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί δημόσια, μετά τον καταποντισμό του AKP στις βουλευτικές εκλογές. Την ίδια ώρα φουντώνουν τα σενάρια για πρόωρες εκλογές, με την 22η Νοεμβρίου να θεωρείται ως μια πιθανή ημερομηνία διεξαγωγής τους, αν προηγουμένως δεν γίνει κατορθωτή η συγκρότηση κυβέρνησης συνασπισμού.
Παράλληλα διάφοροι οικονομικοί αναλυτές θεωρούν πολύ πιθανή μια επερχόμενη «οικονομική καταιγίδα» που θα συμβάλει περαιτέρω στην αποσταθεροποίηση της χώρας, η οποία σχοινοβατεί επικίνδυνα μεταξύ εσωτερικής αστάθειας και εξωτερικών ζητημάτων εθνικής ασφαλείας. Σημειώνεται πως χθες ο Πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου παραιτήθηκε για διαδικαστικούς λόγους, μέχρι να σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση, δηλώνοντας προηγουμένως: «Έχω ευθύνη να μην αφήσω τη χώρα χωρίς κυβέρνηση, γι’ αυτό και θα καταβάλω κάθε προσπάθεια». Ορόσημο, πάντως, εξακολουθεί να παραμένει το Συνέδριο του AKP, που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Αύγουστο και αναμένεται να δρομολογήσει εσωτερικές ανακατατάξεις στο εσωτερικό του ισλαμικού κόμματος.
Οικονομικό κραχ
Σε ιστορικό χαμηλό βυθίζεται το νόμισμα της Τουρκίας, καθώς διολισθαίνει σε ολοένα και μεγαλύτερη πολιτική αναταραχή, με το εξωτερικό της χρέος να μετατρέπεται σε τοξικό, και γίνεται το πρώτο μεγάλο θύμα της θύελλας των αναδυόμενων αγορών, σύμφωνα με τη βρετανική «Telegraph». Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, η τουρκική λίρα υποχώρησε από 5% σε 2,81% ανά δολάριο, μετά το εκλογικό Βατερλώ του κόμματος AKP του πρόεδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που άφησε τη χώρα πολωμένη και χωρίς σαφή κυβέρνηση. Οι τουρκικές εταιρείες, συνεχίζει η «Telegraph», έμειναν σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένες, καθώς παλεύουν με τα επίπεδα ρεκόρ του χρέους που έχει μείνει ανεξέλεγκτο από την πιστωτική έκρηξη.
«Αυτό μοιάζει με μια παροιμιώδη τέλεια καταιγίδα», δήλωσε ο οικονομολόγος Neil Shearing από την Capital Economics, προσθέτοντας χαρακτηριστικά: «Στις αναδυόμενες αγορές, μπορείτε να γλυτώσετε με τα κακά μακρο-οικονομικά μεγέθη, αν οι πολιτικές είναι καλές, αλλά μόλις αυτές γίνουν άσχημες, η κατάσταση δεν μπορεί να είναι πια διαχειρίσιμη. Πιστεύουμε ότι η Τουρκία είναι η πιο ευάλωτη από τις χώρες των αναδυόμενων αγορών». Επιπλέον, πριν από δύο χρόνια, παρατηρήθηκαν μαζικές εκροές κεφαλαίων που έπληξαν την τουρκική οικονομία, όταν η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα αποφάσισε να μειώσει το μέγεθος της αγοράς ομολόγων.
Κρίση υπαρξιακής σημασίας
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, οι ξένες υποχρεώσεις της Τουρκίας έχουν αγγίξει τα 430 δις δολάρια, με τις τουρκικές τράπεζες να πρέπει από μόνες τους να ξοφλήσουν πάνω από 95 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερικό χρέος εντός 12 μηνών. Πολύ πιθανό, σημειώνει η «Telegraph», να χρειαστεί και αναχρηματοδότηση, καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα αρχίσει πλέον να αυξάνει τα επιτόκια για πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια, προκαλώντας ένα ασφυκτικό σοκ στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. «Αυτό πρόκειται να είναι υπαρξιακής σημασίας για τους Τούρκους και φοβάμαι πως η κρίση έρχεται σύντομα», δήλωσε ένας ειδικός των hedge funds, ο οποίος πρόσθεσε: «Διαθέτουν τεράστια ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών για πολλά χρόνια και τώρα έχουν χάσει τον έλεγχο. Δεν μπορούν να υποτιμήσουν τον δρόμο τους έξω από αυτό, επειδή αυτό θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την εξόφληση του χρέους του δολαρίου. Η Τουρκία είναι παγιδευμένη».
«Νεκρός» ο Ερντογάν
Ανώνυμος Αμερικανός αξιωματούχος που μίλησε στο Reuters, δήλωσε πως κάποιοι στην Ουάσιγκτον μπορούν να γιορτάσουν την ήττα του κόμματος ΑΚP και συμπλήρωσε ότι «ο Ερντογάν είναι νεκρός, αλλά αυτό δεν είναι η περίπτωση». Επιπλέον, ο Henri Barkey, πρώην αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, δήλωσε πως ένας συνασπισμός που περιλάμβανε το AKP θα συνεχίσει τις τρέχουσες πολιτικές. «Αν υπάρχει μια κυβέρνηση συνασπισμού που είναι εχθρική προς τον Ερντογάν, εκεί πρόκειται να υπάρξει σύγκρουση... γιατί είναι πιθανό να συνεχίσει να κάνει αυτό που θέλει να κάνει», είπε, αναφέροντας την ιστορία χαρτογράφησης της πολιτικής ασφάλειας με τις μυστικές υπηρεσίες από τον Ερντογάν.
Λυκοφιλίες με ακροδεξιούς
Επικρατέστερο σενάριο και πιο συμφέρουσα λύση για τον Ερντογάν, προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού, είναι η συνεργασία του AKP με το ακροδεξιό κόμμα των Γκρίζων Λύκων. Το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) φαίνεται πως έθεσε κάποιες «κόκκινες γραμμές», όπως είναι η μη τροποποίηση της νομοθεσίας σχετικά με την τουρκική ταυτότητα, και τον αποκλεισμό από θέσεις διοίκησης προσώπων που κατά το παρελθόν έχουν εμπλακεί σε σκάνδαλα διαφθοράς. Πληροφορίες που διέρρευσαν στον τουρκικό Τύπο αναφέρουν ότι ο ηγέτης του MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί θα απαντήσει θετικά σε πρόσκληση του Αχμέτ Νταβούτογλου για συνομιλίες, σχετικά με τον σχηματισμό κυβέρνησης. Επιπλέον, σύμφωνα με αναλυτές της Zaman, για να επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία, το ΑΚΡ θα πρέπει να είναι πρόθυμο να θυσιάσει τη διαδικασία διευθέτησης του κουρδικού ζητήματος. «Εάν ο Ερντογάν είναι έξυπνος», σημειώνει ο αρθρογράφος, «θα κάνει ένα βήμα πίσω, τουλάχιστον προσωρινά, εγκαταλείποντας προς το παρόν τις προεδρικές φιλοδοξίες, και να υποσχεθεί ότι θα ενεργεί ως ένας κανονικός μη-κομματικός πρόεδρος».
Φοβούνται τους Κούρδους
Την ίδια ώρα, ο αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Τουρκίας Yalc?n Akdogan ανέφερε τη Δευτέρα ότι η εύθραυστη ειρηνευτική διαδικασία της χώρας με τους Κούρδους, μπορεί να βρεθεί σε κίνδυνο, μετά την απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από το ΑΚP και την παράλληλη άνοδο του κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). «Το HDP μπορεί να κάνει μόνο μια κίνηση για τη διαδικασία διευθέτησης τώρα» δήλωσε ο Akdogan σε δημοσιογράφους, αναφερόμενος στις μυστικές ειρηνευτικές συνομιλίες με τον φυλακισμένο ηγέτη του εκτός νόμου από το 2012 Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ). «Η ειρήνη δεν επιτυγχάνεται μόνο λέγοντας "ειρήνη, ειρήνη". Τώρα που έχουν 13% των ψήφων, να τους αφήσουμε να κάνουν μια κλήση προς την ηγεσία του ΡΚΚ στο Καντίλ, διασφαλίζοντας ότι το PKK θα καταθέσει τα όπλα», δήλωσε ο Τούρκος αξιωματούχος.
Ο Κούρδος «Ομπάμα»
Ο νικητής των εκλογών Σελαχετίν Ντεμιρτάς, ο οποίος είναι συμπρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού (HDP), έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αλλαγή του πολιτικού σκηνικού της Τουρκίας. Το HDP κατάφερε να κερδίσει 80 από τις 550 έδρες στο κοινοβούλιο. Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, ο Ντεμιρτάς, ή αλλιώς «Κούρδος Ομπάμα», θεωρείται μια χαρισματική προσωπικότητα που διεξήγαγε μια πολυσυλλεκτική προεκλογική εκστρατεία, καταφέρνοντας να μετατρέψει το HDP από ένα περιφερειακό κόμμα σε μια υπολογίσιμη εθνική δύναμη. Αντί να χρησιμοποιεί διχαστικά ή θρησκευτικά θέματα συζήτησης, ο Ντεμιρτάς επέλεξε μια ήπια συνολική ρητορική, μιλώντας για τα δικαιώματα όχι μόνο των Κούρδων, αλλά και των Τούρκων, των Αλεβιτών, των Αρμενίων, των γυναικών και των ομοφυλοφίλων, ενώνοντας ουσιαστικά τις ετερόκλιτες δυσαρέσκειες κάτω από την ίδια ομπρέλα.
Ο Ντεμιρτάς δήλωσε ότι το κόμμα του αναγνωρίζει τις ευθύνες που αναλαμβάνει και «δεν θα επέτρεπε ένα χαοτικό και τεταμένο περιβάλλον στην Τουρκία». Επιπλέον, για άλλη μια φορά απέκλεισε το ενδεχόμενο δημιουργίας κυβέρνησης συνασπισμού με το AKP, λέγοντας: «Εμείς δεν πρόκειται να γίνουμε μέλος της επιλογής του ΑΚΡ. Θα συζητήσουμε άλλες επιλογές. Αλλά οι άνθρωποι έδωσαν την ευθύνη στα δύο πρώτα κόμματα». Σημειώνεται ότι ο κ. Ντεμιρτάς τη Δευτέρα δήλωσε στο CNN ότι πίσω από τις προεκλογικές βομβιστικές επιθέσεις στο Ντιργιαρμπακίρ βρίσκεται το Ισλαμικό Κράτος: «Πιστεύουμε ότι για να μπορέσουν να εκτελέσουν αυτές τις επιθέσεις, είτε η κρατική συλλογή πληροφοριών ήταν ελλειπής, είτε ένιωθαν το κουράγιο να μπορούν να το κάνουν. Στην τελική, είναι ευθύνη της κυβέρνησης να προλαμβάνει τέτοιες επιθέσεις», είπε.
Η ώρα του συμβιβασμού
Από την πλευρά του, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ερωτηθείς για το αν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και CHP είπε: «Ο λαός λέει να υπάρξει συμβιβασμός αλλά δεν υπάρχει τέτοια εικόνα μέσα στο ΑΚΡ. Οι εκλογές τελείωσαν και η Τουρκία πρέπει να απαλλαγεί από το κλίμα των εκλογών. Οι ηγέτες πρέπει να συμπεριφερθούν με ψυχραιμία και η Τουρκία δεν πρέπει να μείνει χωρίς κυβέρνηση. Το μήνυμα του λαού είναι πολύ καθαρό. Καθίστε και συμβιβαστείτε. Λέει, λύστε τα προβλήματα της Τουρκίας».
Κρίση υπαρξιακής σημασίας
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, οι ξένες υποχρεώσεις της Τουρκίας έχουν αγγίξει τα 430 δις δολάρια, με τις τουρκικές τράπεζες να πρέπει από μόνες τους να ξοφλήσουν πάνω από 95 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερικό χρέος εντός 12 μηνών. Πολύ πιθανό, σημειώνει η «Telegraph», να χρειαστεί και αναχρηματοδότηση, καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα αρχίσει πλέον να αυξάνει τα επιτόκια για πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια, προκαλώντας ένα ασφυκτικό σοκ στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. «Αυτό πρόκειται να είναι υπαρξιακής σημασίας για τους Τούρκους και φοβάμαι πως η κρίση έρχεται σύντομα», δήλωσε ένας ειδικός των hedge funds, ο οποίος πρόσθεσε: «Διαθέτουν τεράστια ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών για πολλά χρόνια και τώρα έχουν χάσει τον έλεγχο. Δεν μπορούν να υποτιμήσουν τον δρόμο τους έξω από αυτό, επειδή αυτό θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την εξόφληση του χρέους του δολαρίου. Η Τουρκία είναι παγιδευμένη».
«Νεκρός» ο Ερντογάν
Ανώνυμος Αμερικανός αξιωματούχος που μίλησε στο Reuters, δήλωσε πως κάποιοι στην Ουάσιγκτον μπορούν να γιορτάσουν την ήττα του κόμματος ΑΚP και συμπλήρωσε ότι «ο Ερντογάν είναι νεκρός, αλλά αυτό δεν είναι η περίπτωση». Επιπλέον, ο Henri Barkey, πρώην αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, δήλωσε πως ένας συνασπισμός που περιλάμβανε το AKP θα συνεχίσει τις τρέχουσες πολιτικές. «Αν υπάρχει μια κυβέρνηση συνασπισμού που είναι εχθρική προς τον Ερντογάν, εκεί πρόκειται να υπάρξει σύγκρουση... γιατί είναι πιθανό να συνεχίσει να κάνει αυτό που θέλει να κάνει», είπε, αναφέροντας την ιστορία χαρτογράφησης της πολιτικής ασφάλειας με τις μυστικές υπηρεσίες από τον Ερντογάν.
Λυκοφιλίες με ακροδεξιούς
Επικρατέστερο σενάριο και πιο συμφέρουσα λύση για τον Ερντογάν, προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού, είναι η συνεργασία του AKP με το ακροδεξιό κόμμα των Γκρίζων Λύκων. Το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) φαίνεται πως έθεσε κάποιες «κόκκινες γραμμές», όπως είναι η μη τροποποίηση της νομοθεσίας σχετικά με την τουρκική ταυτότητα, και τον αποκλεισμό από θέσεις διοίκησης προσώπων που κατά το παρελθόν έχουν εμπλακεί σε σκάνδαλα διαφθοράς. Πληροφορίες που διέρρευσαν στον τουρκικό Τύπο αναφέρουν ότι ο ηγέτης του MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί θα απαντήσει θετικά σε πρόσκληση του Αχμέτ Νταβούτογλου για συνομιλίες, σχετικά με τον σχηματισμό κυβέρνησης. Επιπλέον, σύμφωνα με αναλυτές της Zaman, για να επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία, το ΑΚΡ θα πρέπει να είναι πρόθυμο να θυσιάσει τη διαδικασία διευθέτησης του κουρδικού ζητήματος. «Εάν ο Ερντογάν είναι έξυπνος», σημειώνει ο αρθρογράφος, «θα κάνει ένα βήμα πίσω, τουλάχιστον προσωρινά, εγκαταλείποντας προς το παρόν τις προεδρικές φιλοδοξίες, και να υποσχεθεί ότι θα ενεργεί ως ένας κανονικός μη-κομματικός πρόεδρος».
Φοβούνται τους Κούρδους
Την ίδια ώρα, ο αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Τουρκίας Yalc?n Akdogan ανέφερε τη Δευτέρα ότι η εύθραυστη ειρηνευτική διαδικασία της χώρας με τους Κούρδους, μπορεί να βρεθεί σε κίνδυνο, μετά την απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από το ΑΚP και την παράλληλη άνοδο του κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). «Το HDP μπορεί να κάνει μόνο μια κίνηση για τη διαδικασία διευθέτησης τώρα» δήλωσε ο Akdogan σε δημοσιογράφους, αναφερόμενος στις μυστικές ειρηνευτικές συνομιλίες με τον φυλακισμένο ηγέτη του εκτός νόμου από το 2012 Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ). «Η ειρήνη δεν επιτυγχάνεται μόνο λέγοντας "ειρήνη, ειρήνη". Τώρα που έχουν 13% των ψήφων, να τους αφήσουμε να κάνουν μια κλήση προς την ηγεσία του ΡΚΚ στο Καντίλ, διασφαλίζοντας ότι το PKK θα καταθέσει τα όπλα», δήλωσε ο Τούρκος αξιωματούχος.
Ο Κούρδος «Ομπάμα»
Ο νικητής των εκλογών Σελαχετίν Ντεμιρτάς, ο οποίος είναι συμπρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού (HDP), έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αλλαγή του πολιτικού σκηνικού της Τουρκίας. Το HDP κατάφερε να κερδίσει 80 από τις 550 έδρες στο κοινοβούλιο. Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, ο Ντεμιρτάς, ή αλλιώς «Κούρδος Ομπάμα», θεωρείται μια χαρισματική προσωπικότητα που διεξήγαγε μια πολυσυλλεκτική προεκλογική εκστρατεία, καταφέρνοντας να μετατρέψει το HDP από ένα περιφερειακό κόμμα σε μια υπολογίσιμη εθνική δύναμη. Αντί να χρησιμοποιεί διχαστικά ή θρησκευτικά θέματα συζήτησης, ο Ντεμιρτάς επέλεξε μια ήπια συνολική ρητορική, μιλώντας για τα δικαιώματα όχι μόνο των Κούρδων, αλλά και των Τούρκων, των Αλεβιτών, των Αρμενίων, των γυναικών και των ομοφυλοφίλων, ενώνοντας ουσιαστικά τις ετερόκλιτες δυσαρέσκειες κάτω από την ίδια ομπρέλα.
Ο Ντεμιρτάς δήλωσε ότι το κόμμα του αναγνωρίζει τις ευθύνες που αναλαμβάνει και «δεν θα επέτρεπε ένα χαοτικό και τεταμένο περιβάλλον στην Τουρκία». Επιπλέον, για άλλη μια φορά απέκλεισε το ενδεχόμενο δημιουργίας κυβέρνησης συνασπισμού με το AKP, λέγοντας: «Εμείς δεν πρόκειται να γίνουμε μέλος της επιλογής του ΑΚΡ. Θα συζητήσουμε άλλες επιλογές. Αλλά οι άνθρωποι έδωσαν την ευθύνη στα δύο πρώτα κόμματα». Σημειώνεται ότι ο κ. Ντεμιρτάς τη Δευτέρα δήλωσε στο CNN ότι πίσω από τις προεκλογικές βομβιστικές επιθέσεις στο Ντιργιαρμπακίρ βρίσκεται το Ισλαμικό Κράτος: «Πιστεύουμε ότι για να μπορέσουν να εκτελέσουν αυτές τις επιθέσεις, είτε η κρατική συλλογή πληροφοριών ήταν ελλειπής, είτε ένιωθαν το κουράγιο να μπορούν να το κάνουν. Στην τελική, είναι ευθύνη της κυβέρνησης να προλαμβάνει τέτοιες επιθέσεις», είπε.
Η ώρα του συμβιβασμού
Από την πλευρά του, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ερωτηθείς για το αν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και CHP είπε: «Ο λαός λέει να υπάρξει συμβιβασμός αλλά δεν υπάρχει τέτοια εικόνα μέσα στο ΑΚΡ. Οι εκλογές τελείωσαν και η Τουρκία πρέπει να απαλλαγεί από το κλίμα των εκλογών. Οι ηγέτες πρέπει να συμπεριφερθούν με ψυχραιμία και η Τουρκία δεν πρέπει να μείνει χωρίς κυβέρνηση. Το μήνυμα του λαού είναι πολύ καθαρό. Καθίστε και συμβιβαστείτε. Λέει, λύστε τα προβλήματα της Τουρκίας».
