Αν οι Έλληνες σήμερα βρίσκονταν στη θέση των Σέρβων της Βοσνίας· αν είχαν να απαντήσουν, ναι ή όχι, σε κάποιο σχέδιο των όποιων κυρίων Βανς και Όουεν να δεχθούν ή να απορρίψουν τον κατατεμαχισμό της πατρώας γης τους, την αποκοπή τους από τη συνοριακή γειτνίαση με τον κεντρικό κορμό του έθνους τους, να σκορπιστούν σε τέσσερεις διαφορετικές περιοχές περικυκλωμένες από λαούς άλλης θρησκείας, άλλου πολιτισμού, άλλης παράδοσης – αν είχαν ένα τέτοιο δίλημμα οι σημερινοί Έλληνες, τι θα απαντούσαν;Οι Σέρβοι της Βοσνίας είπαν: όχι. Μόνοι, εναντίον όλων. Με την ξεκάθαρη σαφήνεια των ανθρώπων των αποφασισμένων να πεθάνουν. Όπως άλλοτε οι Έλληνες, το ’21 ή το ’40 στην Πίνδο. Δεν υπήρξε όλες αυτές τις μέρες έστω και μια ελληνόφωνη εφημερίδα, έστω και ένας ελληνόφωνος πολιτικός που να κάνει τον παραλληλισμό. Να υποκλιθεί με σεβασμό και δέος μπροστά στην απόφαση αυτού του μικρού λαού να πεθάνει.
Ο ελληνόφωνος τύπος και οι ελληνόφωνοι πολιτικοί σήμερα μιλάνε μόνο για ειρήνη. Ούτε λέξη για ελευθερία. Όπως παντού στην ελλαδική επικράτεια, εδώ και δεκαεννέα χρόνια. Μετά την πτώση της χούντας, στις σχολικές μας γιορτές, στις εθνικές μας επετείους, σε διαγγέλματα, σε πανηγυρικούς και στην αρθρογραφία, όλοι στο ελλαδικό κρατίδιο μιλάνε για ειρήνη και μόνο. Ούτε νύξη για ελευθερία, για τιμή και αξιοπρέπεια, για υπεράσπιση βωμών και εστιών. Ακόμα και η λέξη πατρίδα προκαλεί χαμόγελα. Η προοδευτική διανόηση μας επέβαλε να θεωρούμε κάθε αναφορά στην πατρίδα κίνδυνο, μήπως και μολυνθούμε από τον εθνικισμό.Οι Σέρβοι της Βοσνίας αποφάσισαν να πεθάνουν. Αδύνατο να καταλάβει μια τέτοια απόφαση ένα «παιδί του σωλήνα» όπως ο κ. Κλίντον, αδύνατο να παρακολουθήσει τέτοια λογική ο λόρδος Όουεν στη λόρδοσή του, των αδυνάτων αδύνατο να συγκινηθεί ή να θαυμάσει ο εωσφορικός στη μορφή και στη δολιότητα κ. Μάνφρεντ Βέρνερ. Αυτοί εκπροσωπούν τη «Δύση», την πολιτισμική υπανάπτυξη που μετράει τη ζωή με το κατά κεφαλήν εισόδημα, την καταναλωτική ευχέρεια και την αφετηριακή προϋπόθεση του καταναλωτισμού: την ειρήνη.Όμως οι Έλληνες; Δεν ξέρω. Άκουσα απλούς ανθρώπους, μπροστά στις κρεμασμένες στα περίπτερα εφημερίδες, να ψιθυρίζουν συγκινημένοι: «Παληκάρια οι Σέρβοι. Όπως εμείς το ’21 ή, όπως εμείς το ’40». Δεν ξέρω τι μπορεί να ξυπνήσει μέσα στις ψυχές μας των Ελλήνων ένα κρίσιμο δίλημμα. Εκατόν εβδομηνταέξι χρόνια πασχίζει η φωταδιστική μεταπρατική μας διανόηση να μπολιάσει το λαό μας, ως το μεδούλι, με την παραλυτική μειονεξία. Είμαστε καθυστερημένοι, είμαστε υπανάπτυκτοι, πρέπει να γίνουμε όπως ο κύριος Κλίντον, ο λόρδος Όουεν, όπως o Μάνφρεντ Βέρνερ. Μόνο τότε θα έχουμε εκπολιτισθεί, θα ανήκουμε στις ανεπτυγμένες κοινωνίες.