Τουρκική «προσφορά» στη Ρωσία με ευρύτερο νόημα…
Είναι εκπληκτικός πραγματικά ο τρόπος με τον οποίο οι Τούρκοι δείχνουν τα αντανακλαστικά τους και παρεμβαίνουν στις διεθνείς εξελίξεις με προτάσεις οι οποίες στοχεύουν να προωθήσουν τα εθνικά τους συμφέροντα, ασχέτως της τελικής αποτελεσματικότητας…
Του Μιχαήλ Βασλείου
Αυτή τη φορά τα τουρκικά αντανακλαστικά επιδείχθηκαν στο επίπεδο των «δεξαμενών σκέψης» (think tank), αφού τη νέα πρόταση προς τη Ρωσία την κατέθεσε ο Χασάν Κανμπολάτ, επικεφαλής του Ινστιτούτου ORSAM (Center for Middle Eastern Strategic Studies) που όπως φαίνεται και από την παρένθεση επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Μιλώντας στην κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας «Ζαμάν», ο Κανμπολάτ κάλεσε για την ενίσχυση της συνεργασίας ανάμεσα στα υπουργεία Εξωτερικών της Τουρκίας και της Ρωσίας, τις μυστικές υπηρεσίες επίσης των δυο χωρών, αλλά κυρίως, την από κοινού ανάπτυξη πολιτικής στο ακαδημαϊκό επίπεδο για το πώς θα αποτραπούν οι εξτρεμιστικές ομάδες από το να επηρεάζουν τις μουσουλμανικές τοπικές κοινωνίες στο πλαίσιο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, οι οποίες αντιστοιχούν στο 20% του πληθυσμού της χώρας.
Η πρόταση κατατίθεται εν όψει των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο θέρετρο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας και των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Βόλγκογκραντ (σιδηροδρομικός σταθμός και σε ένα τρόλεϊ). Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκία αντέδρασε ταχύτατα και με ανακοίνωση καταδίκασε απερίφραστα τις επιθέσεις, στέλνοντας τα συλλυπητήρια της τουρκικής ηγεσίας και της κοινωνίας προς τις οικογένειες των θυμάτων.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μεχμέτ Σεϊφετίν Ερόλ, επικεφαλής του Ερευνητικού Κέντρου Διεθνούς Στρατηγικής και Ασφάλειας (USGAM: International Strategic and Security Research Center) με έδρα την Άγκυρα, ο οποίος επίσης μίλησε στη «Ζαμάν», αν και θέτει ως προϋπόθεση τη στάση που θα υιοθετήσει η Ρωσία στο Κουρδικό, με την αναγνώριση του PKK ως τρομοκρατικής οργάνωσης.
Αυτό που αξίζει να κρατήσει κανείς είναι το ότι η Τουρκία προωθεί τον εαυτό της διεθνώς ως καλό γνώστη του θέματος της αντιμετώπισης των εξτρεμιστικών πτερύγων του Ισλάμ. Αυτό βέβαια που δεν αναφέρεται είναι η αξιοποίησή τους στην περίπτωση της Συρίας, όπου ο φανατισμός τους και ο αδίστακτος – αιμοσταγής χαρακτήρας που έχουν δείξει βόλευε με γνώμονα τον στόχο της ανατροπής του Μπασάρ Αλ Άσαντ.
Και μόνο αυτό είναι ικανό να ακυρώσει κάθε πιθανότητα ουσιαστικά θετικής ανταπόκρισης στην τουρκική προσφορά από την πλευρά της Ρωσίας (γι’ αυτό κάναμε λόγο για το πόσο επιτυχής στο τέλος μπορεί αν είναι η τουρκική παρέμβαση), ενώ φαίνεται ότι ρόλο παίζει και η φημολογία που έχει αναπτυχθεί και θέλει ανάμιξη της Σαουδικής Αραβίας στη χειραγώγηση των εξτρεμιστικών ισλαμιστικών ομάδων στον Καύκασο που θέλουν να αποσχιστούν από τη Ρωσική Ομοσπονδία και να ιδρύσουν «Εμιράτο» όπου θα βασιλεύει «ο ισλαμικός ιερός νόμος», η περίφημη «σαρία».
Ενδιαφέρον λοιπόν έχει, ότι κατά την επίσκεψη του Σαουδάραβα πρίγκιπα Μπαντάρ, επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του βασιλείου των Σαούντ, στον Βαντιμίρ Πούτιν, όταν ήταν ανοικτό το ενδεχόμενο στρατιωτικού πλήγματος κατά του καθεστώτος της Δαμασκού, τα βασικά κίνητρα συνεργασίας που έδωσε στον Ρώσο πρόεδρο η σαουδαραβική πλευρά ήταν δύο:
Το πρώτο ήταν εξοπλιστικά συμβόλαια ύψους 15 περίπου δισεκατομμυρίων δολαρίων και το δεύτερο ήταν ο έλεγχος της δραστηριότητας των ισλαμιστών του Καυκάσου. Εάν οι πληροφορίες που είδαν τότε το φως της δημοσιότητας αληθεύουν, τότε με αυτό το σκεπτικό συνάγεται, ότι θα μπορούσε πίσω από τις επιθέσεις στο Βόλγκογκραντ να βρίσκονται οι σαουδαραβικές μυστικές υπηρεσίες! Για να τιμωρήσουν τη Μόσχα στο θέμα της στάσης της απέναντι στη Συρία!
Στο συριακό πρόβλημα, η στάση Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας είναι η ίδια, αν και οι δυο χώρες συγκρούστηκαν στο παρασκήνιο για το ποιος θα ελέγχει τις μαριονέτες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA: Free Syrian Army). Οπότε, ένας προσεκτικός παρατηρητής θα μπορούσε να διακρίνει μια έξυπνη τουρκική απόπειρα να αξιοποιήσει τη συγκυρία για να αποφορτίσει τις ρωσο-τουρκικές σχέσεις οι οποίες ουδέποτε υπήρξαν θερμές, παρά τις όποιες προσπάθειες έχουν επιτυχώς καταβληθεί στον εμπορικό – οικονομικό τομέα.
Εν ολίγοις, το τουρκικό μήνυμα στη Μόσχα είναι, ότι «εμείς μπορούμε να σας βοηθήσουμε να ελέγξετε το πρόβλημά σας με τους ισλαμιστές του Καυκάσου, χωρίς να θέτουμε τις προϋποθέσεις που σας θέτουν οι Σαουδάραβες». Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι όσες διαφορές έχουν το Ριάντ με τη Μόσχα, άλλες τόσες είναι και οι συγκλίσεις. Παράδειγμα είναι η στάση τους στο ζήτημα της Αιγύπτου, όπου απομονωμένη και περιθωριοποιημένη είναι η Άγκυρα, με τις άλλες δυο πρωτεύουσες να μη διστάζουν να στηρίζουν το καθεστώς του στρατηγού Αμπντέλ Φατέχ Αλ Σίσι.
Από την άλλη πλευρά, οι γεωπολιτικές επιδιώξεις Ρωσίας και Τουρκίας στην περιοχή του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας, δεν μπορούν να συναντηθούν «συνεργατικά», αφού η γεωγραφία έχει καταδικάσει τις δυο αυτές χώρες να ανταγωνίζονται για επιρροή, χωρίς μάλιστα να έχει μια από τις δυο πλευρές την πολυτέλεια να κάνει πίσω, κάτι που σε βάθος χρόνου μάλλον προαναγγέλλει κλιμακούμενη πολυεπίπεδη σύγκρουση…