Σε απόσταση παραμένει η τουρκική φρεγάτα Ίμβρος που παρακολουθεί τις εξελίξεις - Τι αμφισβητεί η Τουρκία - Προβληματισμός για Ισραήλ
Η πορεία του Barbaros
Η τουρκική φρεγάτα Gokceada (Ίμβρος) η οποία έχει σταλεί από τη Τουρκία για να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ παραμένει σε απόσταση πέραν 10 ναυτικών μιλίων από το West Capella χωρίς να έχει επιχειρήσει οποιαδήποτε προσέγγιση ή παρενόχληση των εργασιών.
Κατεβαίνει τρυπάνι
Καλώς εχόντων των πραγμάτων, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, αύριο αναμένεται να ξεκινήσει η γεώτρηση τον στόχο «Ονησίφορος», καθώς τα στελέχη του τρυπανιού έχουν μεταφερθεί στο βυθό και το προσωπικό του West Capella, τηςTotal και της EDT Offshore ολοκληρώνουν τους ελέγχους και τις προπαρασκευαστικές εργασίες. Τα ελικόπτερα που υποστηρίζουν τη γεώτρηση πηγαινοέρχονται συνεχώς από και προς την εξέδρα του West Capella μεταφέροντας υλικό και προσωπικό. Στη πλατφόρμα βρίσκονται συνεχώς 180 άτομα ενώ τις εργασίες παρακολουθούν επί τόπου και υπάλληλοι του υπουργείου ενέργειας της Κύπρου. Παράλληλα οι εργασίες παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο και από τη ξηρά μέσω ειδικών συστημάτων που έχουν εγκατασταθεί.
Οι διαδικασίες της γεώτρησης αναμένεται να ολοκληρωθούν σε 75 μέρες όταν το τρυπάνι θα έχει φτάσει στον στόχο των 4.250 μέτρων κάτω από τον βυθό της θάλασσας.
Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης έχει χαρακτηρίσει εξαιρετικής σημασίας για την Κύπρο τη γεώτρηση που γίνεται επί του θαλάσσιου όρους «Ερατοσθένης» στο οποίο βρίσκεται το κοίτασμα μαμούθ του «Ζορ» στην ΑΟΖ της Αιγύπτου. Όπως είπε ο κ. Λακκοτρύπης, «αν αποδειχθεί ότι εντός της κυπριακής ΑΟΖ υπάρχουν υδρογονάνθρακες, δηλαδή έχουν μεταναστεύσει και έχουν δημιουργήσει ανάλογους υδρογονάνθρακες εντός των δομών της δικής μας ΑΟΖ, τότε αυτό θα σημαίνει πάρα πολλά».
«Αυτή η γεώτρηση» είπε, «θα αποδείξει ή θα καταρρίψει το μοντέλο το οποίο κτίστηκε γύρω από την ανακάλυψη του ‘Ζορ’ που αφορά πετρώματα τα οποία περιστοιχίζουν το υποθαλάσσιο όρος ‘Ερατοσθένης’». Αυτό που ξεκαθάρισε ο κ. Λακκοτρύπης είναι πως δεν υπάρχει προσδοκία για μεγάλο κοίτασμα αλλά για πολύτιμες πληροφορίες για τη γεωλογική δομή που θα αλλάξουν τα δεδομένα των ερευνών για όλη την περιοχή.
Τουρκικοί λεονταρισμοί
Η γεώτρηση στο τεμάχιο 11 της Κυπριακής ΑΟΖ, έχει εξοργίσει τη Τουρκία η οποία αν και δεν έχει διατυπώσει διεκδικήσεις για τη συγκεκριμένη περιοχή, θεωρεί ότι πρέπει να προστατεύσει τα «συμφέροντα» των Τουρκοκυπρίων επαναλαμβάνοντας πως ο φυσικό πλούτος της Κύπρου ανήκει και στις δύο κοινότητες. Την ίδια ακριβώς θέση έχει και η Λευκωσία και για αυτό με κάθε ευκαιρία καλεί τη Τουρκία να συμβάλλει στη λύση του Κυπριακού ώστε να επωφεληθούν και οι Τουρκοκύπριοι.
Μέχρι στιγμής παρά τις φραστικές απειλές η Τουρκία δεν έχει προβεί σε κάποια ενέργεια που να δημιουργεί φόβους για κρίση με παρεμπόδιση της γεώτρησης. Η έξοδος του Barbaros και η αποστολή της φρεγάτας Gokseada, κατά τις εκτομήσεις αποτελούν σπασμωδικές κινήσεις χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Όσο για το υποβρύχιο και τις δύο άλλες φρεγάτες του τουρκικού ναυτικού που βρίσκονται στην ανατολική Μεσόγειο, όπως αναφέρουν στρατιωτικοί κύκλοι, βρίσκονται πολύ μακριά από τον χώρο των ερευνών και η αποστολή τους δεν σχετίζεται με την παρακολούθηση η παρεμπόδιση της γεώτρησης.
Στην ευρύτερη περιοχή περιπολούν επίσης σκάφη του Γαλλικού πολεμικού ναυτικού και αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ. Η Λευκωσία έχει δηλώσει πως η παρουσία σκαφών ξένων χωρών, δεν σχετίζεται με τη γεώτρηση. Πάντως η παρουσία αυτή δεν περνάει απαρατήρητη ούτε μπορεί να θεωρηθεί άνευ σημασίας λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που διατύπωσαν οι ΗΠΑ και η ΕΕ, στηρίζοντας το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτεί τον θαλάσσιο πλούτο στην ΑΟΖ της. Πριν τη γεώτρηση η Λευκωσία είχε κάνει επαφές τόσο στη Ουάσιγκτον όσο και στο Παρίσι, διασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις, και ως φαίνεται τα μηνύματα εστάλησαν στην Άγκυρα.
Ενόχληση για «πολεμικά σενάρια»
Η Λευκωσία με δημόσιες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών αλλά και εκκλήσεις μέσω αρμόδιων για την ασφάλεια κύκλων, δεν κρύβει την έντονη ενόχληση της, για δημοσιεύματα σε ελληνικές ιστοσελίδες που δημιουργούν την εικόνα έντασης με τη Τουρκία. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει τονίσει ότι όλα εξελίσσονται ομαλά και οι τουρκικές προκλήσεις έχουν προβλεφθεί και ήταν αναμενόμενες. Σημειώνει επίσης ότι αυτές θα συνεχιστούν χωρίς όμως να προβλέπεται κρίση. Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται σε συνεχή επαφή και αξιολογούν τη κατάσταση, έχοντας κοινή εκτίμηση για τις εξελίξεις. Μάλιστα οι κυβερνητικοί κύκλοι στη Λευκωσία, υπογράμμιζαν ότι τα φανταστικά πολεμικά σενάρια εξυπηρετούν τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας η οποία θέλει να δημιουργήσει διεθνώς την εικόνα της κρίσης και της αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παράλληλα υπενθύμιζαν ότι βρισκόμαστε στη καρδιά της τουριστικής περιόδου και τέτοιου είδους «πληροφορίες» προκαλούν και οικονομική ζημιά.
«Πόλεμος δηλώσεων»
Η γεώτρηση στο τεμάχιο 11 συμπίπτει χρονικά και με τη κατάρρευση των συνομιλιών για επίλυση του Κυριακού στο Crans Montana της Ελβετίας και την προσπάθεια της Τουρκίας να επιρρίψει ευθύνες στην ελληνική πλευρά, συνδέοντας την αποτυχία της διάσκεψης με το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο η γεώτρηση ήταν προγραμματισμένη πολλούς μήνες πριν, όταν καν δεν υπήρχε σχεδιασμός για της διάσκεψη της Ελβετίας. Χθες το κυπριακό υπουργείο εξωτερικών με ανακοίνωση του επανέλαβε πως ο φυσικός πλούτος της Κύπρου ανήκει στο λαό της και αυτή τη στιγμή εξετάζεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων νομοσχέδιο για τη δημιουργία ενός Εθνικού Ταμείου Επενδύσεων, στο οποίο θα κατατίθενται τα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες, «προς όφελος όλων των Κυπρίων» (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων).
Το κυπριακό υπουργείο εξωτερικών σημειώνει πως η γεώτρηση στο τεμάχιο 11 είναι διερευνητικού χαρακτήρα και συνεπώς το αποτέλεσμά της θα πρέπει να ενδιαφέρει και την τουρκοκυπριακή κοινότητα, εφόσον το όφελος από τη μελλοντική αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου της χώρας θα είναι κοινό.
Ξεκαθαρίζει επίσης πως οι οποιεσδήποτε τουρκικές αξιώσεις θα πρέπει να είναι συμβατές με τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου και η Τουρκία θα πρέπει να ενεργεί καλή τη πίστει και εντός του πλαισίου της διεθνούς νομιμότητας.
«Το διεθνές δίκαιο αναφέρει τι είδους ενέργειες προνοούνται σε αυτές τις περιπτώσεις και ασφαλώς το να καταφεύγει ένα κράτος στην πολιτική της κανονιοφόρου για επιβολή των θέσεων του δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτές».
Το κυπριακό υπουργείο εξωτερικών σημειώνει τέλος, ότι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο έμεινε χωρίς αποτέλεσμα η διαδικασία των διαπραγματεύσεων είναι η διαρκής επιθυμία της Τουρκίας να ελέγχει πλήρως και να παρεμβαίνει στο νησί όποτε η ίδια θεωρεί σκόπιμο, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τα δήθεν συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων.
Εξάλλου ο υπουργός Άμυνας της Κύπρου Χριστόφορος Φωκαίδης χαρακτήρισε τις κινήσεις της Τουρκίας αναμενόμενες που δεν πρέπει να προκαλούν ανησυχία. Σημείωσε πως η Εθνική Φρουρά, παρακολουθεί την κατάσταση, αλλά δεν εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον η αναπαραγωγή κλίματος έντασης. Δεν απέκλεισε πάντως το ενδεχόμενο, για όσο θα συνεχίζεται η γεώτρηση, να συνεχιστούν οι προκλήσεις ή να γίνει προσπάθεια δημιουργίας κλίματος έντασης.
Την ίδια ώρα διαμήνυσε πως «δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παρασυρθούμε, είτε στη δημιουργία είτε στην αναπαραγωγή ενός κλίματος έντασης, που στόχος του δεν είναι άλλος παρά η ματαίωση, η αναβολή των ενεργειακών μας σχεδιασμών».
Είχε προηγηθεί δήλωση του Τούρκου υπουργού εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος είπε πως η Τουρκία θα προβεί σε αντίστοιχα βήματα (γεωτρήσεις) έναντι της μονομερούς ενέργειας, όπως τη χαρακτήρισε των Ελληνοκυπρίων. Ο κ. Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε επίσης ότι «ενώ εμείς διεξάγαμε διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, είδαμε η ελληνοκυπριακή πλευρά να φέρνει πλοίο στην περιοχή για εργασίες γεώτρησης. Είναι δείγμα της ανειλικρίνειας της ελληνοκυπριακής πλευράς στις διαπραγματεύσεις».
Εξάλλου ανακοίνωση του Τουρκικού υπουργείου εξωτερικών ανέφερε: «Παρακολουθούνται στενά οι δραστηριότητες υδρογονανθράκων της Ελληνοκυπριακής διοίκησης οι οποίες διεξάγονται μονομερώς στην Ανατολική Μεσόγειο παραβλέποντας τα πραγματικά δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων επί των φυσικών πηγών οι οποίοι είναι συνιδιοκτήτες στο νησί. Από την αρχή η Τουρκία έχει προβεί στις απαραίτητες προειδοποιήσεις όσον αφορά αυτές τις ανεύθυνες ενέργειες της ‘ελληνοκυπριακής διοίκησης’.
Και αυτή τη φορά, ένα γεωτρύπανο έφτασε στην περιοχή προκειμένου να ξεκινήσει εργασίες στο πλαίσιο της λεγόμενης άδειας που παρείχε μονομερώς η ‘ελληνοκυπριακή διοίκηση.
Είναι καθαρό ότι στην πραγματικότητα ο βασικός λόγος που έμεινε χωρίς αποτέλεσμα η διαδικασία των διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένης και της διάσκεψης για την Κύπρο, παρ’ όλες τις προσπάθειες καλής πρόθεσης της τουρκικής πλευράς είναι η αντίληψη της Ελληνοκυπριακής πλευράς ότι είναι ο μόνος ιδιοκτήτης του νησιού.
Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τόσο τα δικαιώματα και συμφέροντά της στην υφαλοκρηπίδα της, όσο και να συνεχίσει να υποστηρίζει την τουρκοκυπριακή πλευρά. Σε αυτό το πλαίσιο και σε συνεργασία με την κυβέρνηση της ‘τδβκ’ (ψευδοκράτος), θα δοθεί η απαραίτητη απάντηση στις μονομερείς αυτές δραστηριότητες της ελληνοκυπριακής πλευράς, η οποία παραβλέπει τα νόμιμα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων επάνω στις φυσικές πηγές του νησιού».
Ακολούθησε δήλωση του Τούρκου υπουργού Μπεράτ Αλμπαϊράκ ο οποίος μιλώντας στους οικονομικούς διευθυντές των τουρκικών εφημερίδων, επικαλέστηκε τα «εγγυητικά δικαιώματα» της Τουρκίας προβαίνοντας σε νέες απειλές «Στην Αμμόχωστο» είπε «έχουμε ολοκληρώσει τις έρευνες. Μακάρι το επόμενο μας βήμα να είναι η Μόρφου. Η περιοχή της Μόρφου για μας είναι σημαντική. Εμείς το επόμενο μας βήμα θα το κάνουμε στην Μόρφου.
Με τις εργασίες μας στη Μόρφου εμείς πλέον θα παίξουμε πιο αποτελεσματικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο». Είπε ακόμα πως με το γεωτρύπανο και την πλατφόρμα που θα πάρει η Τουρκία, η δραστηριότητά της στην Ανατολική Μεσόγειο θα είναι πολύ διαφορετική. Σε ερώτηση ποια είναι η προσέγγισή των εκπροσώπων των εταιρειών στο θέμα της Κύπρου που συμμετείχαν στο συνέδριο, ο Τούρκος υπουργός είπε ότι δεν θα δώσει ονόματα αλλά συνεχίζουν τις επαφές τους με τις εταιρείες. Όπως είπε, τους ανέφεραν πως «χωρίς να υπάρχει νομική επίλυση του προβλήματος δεν είναι σωστό για τις εταιρείες αυτές να κάνουν βήματα σε περιοχές κινδύνου». Με κάποιες εταιρείες έκαναν πολύ εποικοδομητικές επαφές, ανέφερε, προσθέτοντας ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών των εταιρειών κινούνται πιο προσεκτικά σε αυτό το θέμα.
Ωστόσο ο Τούρκος υπουργός είπε ότι υπάρχουν και εταιρείες που δεν κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. «Σε αυτές τις εταιρείες είπα πολύ καθαρό ότι αυτή η στάση ενόσω συνεχίζεται, η Τουρκική Δημοκρατία δεν θα είναι θετική. Με μια σημαντική μερίδα είχαμε θετικές συνομιλίες, με τις υπόλοιπες οι επαφές μας συνεχίζονται». Ο Τούρκος υπουργός είπε ότι οι υδρογονάνθρακες της Κύπρου ανήκουν σε όλο το νησί.«Αλλά αν εσείς (Ελληνοκύπριοι) κάνετε του κεφαλιού σας χωρίζοντάς σε οικόπεδα, προχωρείτε σε αδειοδοτήσεις στις εταιρείες, ως εγγυήτρια δύναμη δεν είναι δυνατόν να το δούμε θετικά αυτό»..
Τι αμφισβητεί η Τουρκία;
Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης έχει δηλώσει ότι η Τουρκία αμφισβητεί την κυπριακή αποκλειστική ζώνη σε τρία επίπεδα:
· Η Τουρκία θεωρεί ότι η γεώτρηση που ξεκίνησε χθες στο τεμάχιο 11 βρίσκεται σε αιγυπτιακά ύδατα.
· Η Τουρκία θεωρεί ότι το μισό βόρειο κομμάτι του τεμαχίου 6, το μισό 5 και το μισό 4 νοτιοδυτικά, ανήκουν στη δική της υφαλοκρηπίδα.
· Θεωρεί επίσης ότι τα τεμάχια 8, 9, 2,3 και μεγάλο μέρος του 12, είναι «αδειοδοτημένα» από το ψευδοκρατος για έρευνες από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων.
Για να ενισχύσει τη θέση του ότι η Τουρκία δύσκολα μπορεί να εξασφαλίσει γεωτρύπανο για γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ, επειδή ξένες εταιρείες δεν θα συνδράμουν σε μια παράνομη ενέργεια, ο κ. Λακκοτρύπης υπενθύμισε ότι το Barbaros, το 2014, ήταν στελεχωμένο από προσωπικό νορβηγικής εταιρείας, η οποία ένα χρόνο αργότερα, ζήτησε από την Κυπριακή Δημοκρατία άδεια εκ μέρους των αιγυπτιακών αρχών, για να χρησιμοποιήσει μέρος της κυπριακής ΑΟΖ, ώστε να ολοκληρώσει τις σεισμολογικές μελέτες της. Είπε ότι απέστειλε ο ίδιος επιστολή στον ομόλογό του της Αιγύπτου, αρνούμενος να δώσει άδεια, με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη εταιρεία να χάσει το συμβόλαιο.
Αυτό που μπορεί να κάνει η Τουρκία είναι να αγοράσει κάποια πλατφόρμα, αλλά ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση θα έχει σοβαρό πρόβλημα να εξασφαλίσει το προσωπικό το οποίο θα μπορέσει να φέρει σε πέρας τη γεώτρηση. Τα όπλα της Κυπριακής Δημοκρατίας, είπε, είναι νομικά και διπλωματικά.
Προβληματισμός για Ισραήλ
Εν τω μεταξύ η Λευκωσία προβληματίζεται από την επιμονή του Ισραήλ να προχωρήσει, ακόμα και χωρίς λύση του Κυπριακού, σε συμφωνία με την Τουρκία για την πόντιση αγωγού για την πώληση και μεταφορά φυσικού αερίου από το «Λεβιάθαν» στην τουρκική αγορά, αλλά θεωρεί ότι οι δύο χώρες βρίσκονται αρκετά μακριά από την υπογραφή συμφωνίας-πλαισίου. Σε ότι αφορά τη συζήτηση που γίνεται κατά πόσο το Ισραήλ και η Τουρκία ή οι ενδιαφερόμενες εταιρείες επιβάλλεται να ζητήσουν την άδεια της Κύπρου για την πόντιση αγωγού που θα περάσει μέσα από την κυπριακή ΑΟΖ για να φθάσει στα τουρκικά παράλια, η κυπριακή κυβέρνηση πιστεύει έντονα ότι δεν μπορεί να οριοθετηθεί αγωγός χωρίς τη συγκατάθεσή της.
Επικαλείται προς τούτο το άρθρο 79 παράγραφος 3 της σύμβασης του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας, το οποίο προβλέπει ότι για την οριοθέτηση ενός υποθαλάσσιου αγωγού στην υφαλοκρηπίδα απαιτείται η συγκατάθεση του παράκτιου κράτους. Παρ’ όλα αυτά, σε πολιτικό επίπεδο, η στάση του Ισραήλ δεν χαροποιεί τη Λευκωσία καθώς οι σχέσεις των δύο χωρών το τελευταίο διάστημα ενισχύθηκαν και διευρύνθηκαν ακόμα και στον στρατιωτικό τομέα με κοινές ασκήσεις.
Πορεία προς το Αιγαίο με τελικό προορισμό τα Μουδανιά στη Μαύρη Θάλασσα έχει χαράξει το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Barbaros Hayreddin Pasa. Παρά το ότι αρχικώς υπήρξαν πληροφορίες ότι θα προσεγγίσει τον κόλπο της κατεχόμενης Μόρφου στα βόρεια της Κύπρου, ακολούθησε πορεία νοτιοδυτική και σήμερα το πρωί βρισκόταν στα ανοικτά της Πάφου, αρκετά μακριά από το οικόπεδο 11 όπου διεξάγει προπαρασκευαστικές εργασίες για γεώτρηση το πλοίο – γεωτρύπανο West Capella.
Η πορεία του Barbaros
Η τουρκική φρεγάτα Gokceada (Ίμβρος) η οποία έχει σταλεί από τη Τουρκία για να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ παραμένει σε απόσταση πέραν 10 ναυτικών μιλίων από το West Capella χωρίς να έχει επιχειρήσει οποιαδήποτε προσέγγιση ή παρενόχληση των εργασιών.
Κατεβαίνει τρυπάνι
Καλώς εχόντων των πραγμάτων, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, αύριο αναμένεται να ξεκινήσει η γεώτρηση τον στόχο «Ονησίφορος», καθώς τα στελέχη του τρυπανιού έχουν μεταφερθεί στο βυθό και το προσωπικό του West Capella, τηςTotal και της EDT Offshore ολοκληρώνουν τους ελέγχους και τις προπαρασκευαστικές εργασίες. Τα ελικόπτερα που υποστηρίζουν τη γεώτρηση πηγαινοέρχονται συνεχώς από και προς την εξέδρα του West Capella μεταφέροντας υλικό και προσωπικό. Στη πλατφόρμα βρίσκονται συνεχώς 180 άτομα ενώ τις εργασίες παρακολουθούν επί τόπου και υπάλληλοι του υπουργείου ενέργειας της Κύπρου. Παράλληλα οι εργασίες παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο και από τη ξηρά μέσω ειδικών συστημάτων που έχουν εγκατασταθεί.
Οι διαδικασίες της γεώτρησης αναμένεται να ολοκληρωθούν σε 75 μέρες όταν το τρυπάνι θα έχει φτάσει στον στόχο των 4.250 μέτρων κάτω από τον βυθό της θάλασσας.
Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης έχει χαρακτηρίσει εξαιρετικής σημασίας για την Κύπρο τη γεώτρηση που γίνεται επί του θαλάσσιου όρους «Ερατοσθένης» στο οποίο βρίσκεται το κοίτασμα μαμούθ του «Ζορ» στην ΑΟΖ της Αιγύπτου. Όπως είπε ο κ. Λακκοτρύπης, «αν αποδειχθεί ότι εντός της κυπριακής ΑΟΖ υπάρχουν υδρογονάνθρακες, δηλαδή έχουν μεταναστεύσει και έχουν δημιουργήσει ανάλογους υδρογονάνθρακες εντός των δομών της δικής μας ΑΟΖ, τότε αυτό θα σημαίνει πάρα πολλά».
«Αυτή η γεώτρηση» είπε, «θα αποδείξει ή θα καταρρίψει το μοντέλο το οποίο κτίστηκε γύρω από την ανακάλυψη του ‘Ζορ’ που αφορά πετρώματα τα οποία περιστοιχίζουν το υποθαλάσσιο όρος ‘Ερατοσθένης’». Αυτό που ξεκαθάρισε ο κ. Λακκοτρύπης είναι πως δεν υπάρχει προσδοκία για μεγάλο κοίτασμα αλλά για πολύτιμες πληροφορίες για τη γεωλογική δομή που θα αλλάξουν τα δεδομένα των ερευνών για όλη την περιοχή.
Τουρκικοί λεονταρισμοί
Η γεώτρηση στο τεμάχιο 11 της Κυπριακής ΑΟΖ, έχει εξοργίσει τη Τουρκία η οποία αν και δεν έχει διατυπώσει διεκδικήσεις για τη συγκεκριμένη περιοχή, θεωρεί ότι πρέπει να προστατεύσει τα «συμφέροντα» των Τουρκοκυπρίων επαναλαμβάνοντας πως ο φυσικό πλούτος της Κύπρου ανήκει και στις δύο κοινότητες. Την ίδια ακριβώς θέση έχει και η Λευκωσία και για αυτό με κάθε ευκαιρία καλεί τη Τουρκία να συμβάλλει στη λύση του Κυπριακού ώστε να επωφεληθούν και οι Τουρκοκύπριοι.
Μέχρι στιγμής παρά τις φραστικές απειλές η Τουρκία δεν έχει προβεί σε κάποια ενέργεια που να δημιουργεί φόβους για κρίση με παρεμπόδιση της γεώτρησης. Η έξοδος του Barbaros και η αποστολή της φρεγάτας Gokseada, κατά τις εκτομήσεις αποτελούν σπασμωδικές κινήσεις χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Όσο για το υποβρύχιο και τις δύο άλλες φρεγάτες του τουρκικού ναυτικού που βρίσκονται στην ανατολική Μεσόγειο, όπως αναφέρουν στρατιωτικοί κύκλοι, βρίσκονται πολύ μακριά από τον χώρο των ερευνών και η αποστολή τους δεν σχετίζεται με την παρακολούθηση η παρεμπόδιση της γεώτρησης.
Στην ευρύτερη περιοχή περιπολούν επίσης σκάφη του Γαλλικού πολεμικού ναυτικού και αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ. Η Λευκωσία έχει δηλώσει πως η παρουσία σκαφών ξένων χωρών, δεν σχετίζεται με τη γεώτρηση. Πάντως η παρουσία αυτή δεν περνάει απαρατήρητη ούτε μπορεί να θεωρηθεί άνευ σημασίας λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που διατύπωσαν οι ΗΠΑ και η ΕΕ, στηρίζοντας το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτεί τον θαλάσσιο πλούτο στην ΑΟΖ της. Πριν τη γεώτρηση η Λευκωσία είχε κάνει επαφές τόσο στη Ουάσιγκτον όσο και στο Παρίσι, διασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις, και ως φαίνεται τα μηνύματα εστάλησαν στην Άγκυρα.
Ενόχληση για «πολεμικά σενάρια»
Η Λευκωσία με δημόσιες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών αλλά και εκκλήσεις μέσω αρμόδιων για την ασφάλεια κύκλων, δεν κρύβει την έντονη ενόχληση της, για δημοσιεύματα σε ελληνικές ιστοσελίδες που δημιουργούν την εικόνα έντασης με τη Τουρκία. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει τονίσει ότι όλα εξελίσσονται ομαλά και οι τουρκικές προκλήσεις έχουν προβλεφθεί και ήταν αναμενόμενες. Σημειώνει επίσης ότι αυτές θα συνεχιστούν χωρίς όμως να προβλέπεται κρίση. Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται σε συνεχή επαφή και αξιολογούν τη κατάσταση, έχοντας κοινή εκτίμηση για τις εξελίξεις. Μάλιστα οι κυβερνητικοί κύκλοι στη Λευκωσία, υπογράμμιζαν ότι τα φανταστικά πολεμικά σενάρια εξυπηρετούν τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας η οποία θέλει να δημιουργήσει διεθνώς την εικόνα της κρίσης και της αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παράλληλα υπενθύμιζαν ότι βρισκόμαστε στη καρδιά της τουριστικής περιόδου και τέτοιου είδους «πληροφορίες» προκαλούν και οικονομική ζημιά.
«Πόλεμος δηλώσεων»
Η γεώτρηση στο τεμάχιο 11 συμπίπτει χρονικά και με τη κατάρρευση των συνομιλιών για επίλυση του Κυριακού στο Crans Montana της Ελβετίας και την προσπάθεια της Τουρκίας να επιρρίψει ευθύνες στην ελληνική πλευρά, συνδέοντας την αποτυχία της διάσκεψης με το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο η γεώτρηση ήταν προγραμματισμένη πολλούς μήνες πριν, όταν καν δεν υπήρχε σχεδιασμός για της διάσκεψη της Ελβετίας. Χθες το κυπριακό υπουργείο εξωτερικών με ανακοίνωση του επανέλαβε πως ο φυσικός πλούτος της Κύπρου ανήκει στο λαό της και αυτή τη στιγμή εξετάζεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων νομοσχέδιο για τη δημιουργία ενός Εθνικού Ταμείου Επενδύσεων, στο οποίο θα κατατίθενται τα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες, «προς όφελος όλων των Κυπρίων» (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων).
Το κυπριακό υπουργείο εξωτερικών σημειώνει πως η γεώτρηση στο τεμάχιο 11 είναι διερευνητικού χαρακτήρα και συνεπώς το αποτέλεσμά της θα πρέπει να ενδιαφέρει και την τουρκοκυπριακή κοινότητα, εφόσον το όφελος από τη μελλοντική αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου της χώρας θα είναι κοινό.
Ξεκαθαρίζει επίσης πως οι οποιεσδήποτε τουρκικές αξιώσεις θα πρέπει να είναι συμβατές με τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου και η Τουρκία θα πρέπει να ενεργεί καλή τη πίστει και εντός του πλαισίου της διεθνούς νομιμότητας.
«Το διεθνές δίκαιο αναφέρει τι είδους ενέργειες προνοούνται σε αυτές τις περιπτώσεις και ασφαλώς το να καταφεύγει ένα κράτος στην πολιτική της κανονιοφόρου για επιβολή των θέσεων του δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτές».
Το κυπριακό υπουργείο εξωτερικών σημειώνει τέλος, ότι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο έμεινε χωρίς αποτέλεσμα η διαδικασία των διαπραγματεύσεων είναι η διαρκής επιθυμία της Τουρκίας να ελέγχει πλήρως και να παρεμβαίνει στο νησί όποτε η ίδια θεωρεί σκόπιμο, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τα δήθεν συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων.
Εξάλλου ο υπουργός Άμυνας της Κύπρου Χριστόφορος Φωκαίδης χαρακτήρισε τις κινήσεις της Τουρκίας αναμενόμενες που δεν πρέπει να προκαλούν ανησυχία. Σημείωσε πως η Εθνική Φρουρά, παρακολουθεί την κατάσταση, αλλά δεν εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον η αναπαραγωγή κλίματος έντασης. Δεν απέκλεισε πάντως το ενδεχόμενο, για όσο θα συνεχίζεται η γεώτρηση, να συνεχιστούν οι προκλήσεις ή να γίνει προσπάθεια δημιουργίας κλίματος έντασης.
Την ίδια ώρα διαμήνυσε πως «δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παρασυρθούμε, είτε στη δημιουργία είτε στην αναπαραγωγή ενός κλίματος έντασης, που στόχος του δεν είναι άλλος παρά η ματαίωση, η αναβολή των ενεργειακών μας σχεδιασμών».
Είχε προηγηθεί δήλωση του Τούρκου υπουργού εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος είπε πως η Τουρκία θα προβεί σε αντίστοιχα βήματα (γεωτρήσεις) έναντι της μονομερούς ενέργειας, όπως τη χαρακτήρισε των Ελληνοκυπρίων. Ο κ. Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε επίσης ότι «ενώ εμείς διεξάγαμε διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, είδαμε η ελληνοκυπριακή πλευρά να φέρνει πλοίο στην περιοχή για εργασίες γεώτρησης. Είναι δείγμα της ανειλικρίνειας της ελληνοκυπριακής πλευράς στις διαπραγματεύσεις».
Εξάλλου ανακοίνωση του Τουρκικού υπουργείου εξωτερικών ανέφερε: «Παρακολουθούνται στενά οι δραστηριότητες υδρογονανθράκων της Ελληνοκυπριακής διοίκησης οι οποίες διεξάγονται μονομερώς στην Ανατολική Μεσόγειο παραβλέποντας τα πραγματικά δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων επί των φυσικών πηγών οι οποίοι είναι συνιδιοκτήτες στο νησί. Από την αρχή η Τουρκία έχει προβεί στις απαραίτητες προειδοποιήσεις όσον αφορά αυτές τις ανεύθυνες ενέργειες της ‘ελληνοκυπριακής διοίκησης’.
Και αυτή τη φορά, ένα γεωτρύπανο έφτασε στην περιοχή προκειμένου να ξεκινήσει εργασίες στο πλαίσιο της λεγόμενης άδειας που παρείχε μονομερώς η ‘ελληνοκυπριακή διοίκηση.
Είναι καθαρό ότι στην πραγματικότητα ο βασικός λόγος που έμεινε χωρίς αποτέλεσμα η διαδικασία των διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένης και της διάσκεψης για την Κύπρο, παρ’ όλες τις προσπάθειες καλής πρόθεσης της τουρκικής πλευράς είναι η αντίληψη της Ελληνοκυπριακής πλευράς ότι είναι ο μόνος ιδιοκτήτης του νησιού.
Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τόσο τα δικαιώματα και συμφέροντά της στην υφαλοκρηπίδα της, όσο και να συνεχίσει να υποστηρίζει την τουρκοκυπριακή πλευρά. Σε αυτό το πλαίσιο και σε συνεργασία με την κυβέρνηση της ‘τδβκ’ (ψευδοκράτος), θα δοθεί η απαραίτητη απάντηση στις μονομερείς αυτές δραστηριότητες της ελληνοκυπριακής πλευράς, η οποία παραβλέπει τα νόμιμα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων επάνω στις φυσικές πηγές του νησιού».
Ακολούθησε δήλωση του Τούρκου υπουργού Μπεράτ Αλμπαϊράκ ο οποίος μιλώντας στους οικονομικούς διευθυντές των τουρκικών εφημερίδων, επικαλέστηκε τα «εγγυητικά δικαιώματα» της Τουρκίας προβαίνοντας σε νέες απειλές «Στην Αμμόχωστο» είπε «έχουμε ολοκληρώσει τις έρευνες. Μακάρι το επόμενο μας βήμα να είναι η Μόρφου. Η περιοχή της Μόρφου για μας είναι σημαντική. Εμείς το επόμενο μας βήμα θα το κάνουμε στην Μόρφου.
Με τις εργασίες μας στη Μόρφου εμείς πλέον θα παίξουμε πιο αποτελεσματικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο». Είπε ακόμα πως με το γεωτρύπανο και την πλατφόρμα που θα πάρει η Τουρκία, η δραστηριότητά της στην Ανατολική Μεσόγειο θα είναι πολύ διαφορετική. Σε ερώτηση ποια είναι η προσέγγισή των εκπροσώπων των εταιρειών στο θέμα της Κύπρου που συμμετείχαν στο συνέδριο, ο Τούρκος υπουργός είπε ότι δεν θα δώσει ονόματα αλλά συνεχίζουν τις επαφές τους με τις εταιρείες. Όπως είπε, τους ανέφεραν πως «χωρίς να υπάρχει νομική επίλυση του προβλήματος δεν είναι σωστό για τις εταιρείες αυτές να κάνουν βήματα σε περιοχές κινδύνου». Με κάποιες εταιρείες έκαναν πολύ εποικοδομητικές επαφές, ανέφερε, προσθέτοντας ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών των εταιρειών κινούνται πιο προσεκτικά σε αυτό το θέμα.
Ωστόσο ο Τούρκος υπουργός είπε ότι υπάρχουν και εταιρείες που δεν κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. «Σε αυτές τις εταιρείες είπα πολύ καθαρό ότι αυτή η στάση ενόσω συνεχίζεται, η Τουρκική Δημοκρατία δεν θα είναι θετική. Με μια σημαντική μερίδα είχαμε θετικές συνομιλίες, με τις υπόλοιπες οι επαφές μας συνεχίζονται». Ο Τούρκος υπουργός είπε ότι οι υδρογονάνθρακες της Κύπρου ανήκουν σε όλο το νησί.«Αλλά αν εσείς (Ελληνοκύπριοι) κάνετε του κεφαλιού σας χωρίζοντάς σε οικόπεδα, προχωρείτε σε αδειοδοτήσεις στις εταιρείες, ως εγγυήτρια δύναμη δεν είναι δυνατόν να το δούμε θετικά αυτό»..
Τι αμφισβητεί η Τουρκία;
Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης έχει δηλώσει ότι η Τουρκία αμφισβητεί την κυπριακή αποκλειστική ζώνη σε τρία επίπεδα:
· Η Τουρκία θεωρεί ότι η γεώτρηση που ξεκίνησε χθες στο τεμάχιο 11 βρίσκεται σε αιγυπτιακά ύδατα.
· Η Τουρκία θεωρεί ότι το μισό βόρειο κομμάτι του τεμαχίου 6, το μισό 5 και το μισό 4 νοτιοδυτικά, ανήκουν στη δική της υφαλοκρηπίδα.
· Θεωρεί επίσης ότι τα τεμάχια 8, 9, 2,3 και μεγάλο μέρος του 12, είναι «αδειοδοτημένα» από το ψευδοκρατος για έρευνες από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων.
Για να ενισχύσει τη θέση του ότι η Τουρκία δύσκολα μπορεί να εξασφαλίσει γεωτρύπανο για γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ, επειδή ξένες εταιρείες δεν θα συνδράμουν σε μια παράνομη ενέργεια, ο κ. Λακκοτρύπης υπενθύμισε ότι το Barbaros, το 2014, ήταν στελεχωμένο από προσωπικό νορβηγικής εταιρείας, η οποία ένα χρόνο αργότερα, ζήτησε από την Κυπριακή Δημοκρατία άδεια εκ μέρους των αιγυπτιακών αρχών, για να χρησιμοποιήσει μέρος της κυπριακής ΑΟΖ, ώστε να ολοκληρώσει τις σεισμολογικές μελέτες της. Είπε ότι απέστειλε ο ίδιος επιστολή στον ομόλογό του της Αιγύπτου, αρνούμενος να δώσει άδεια, με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη εταιρεία να χάσει το συμβόλαιο.
Αυτό που μπορεί να κάνει η Τουρκία είναι να αγοράσει κάποια πλατφόρμα, αλλά ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση θα έχει σοβαρό πρόβλημα να εξασφαλίσει το προσωπικό το οποίο θα μπορέσει να φέρει σε πέρας τη γεώτρηση. Τα όπλα της Κυπριακής Δημοκρατίας, είπε, είναι νομικά και διπλωματικά.
Προβληματισμός για Ισραήλ
Εν τω μεταξύ η Λευκωσία προβληματίζεται από την επιμονή του Ισραήλ να προχωρήσει, ακόμα και χωρίς λύση του Κυπριακού, σε συμφωνία με την Τουρκία για την πόντιση αγωγού για την πώληση και μεταφορά φυσικού αερίου από το «Λεβιάθαν» στην τουρκική αγορά, αλλά θεωρεί ότι οι δύο χώρες βρίσκονται αρκετά μακριά από την υπογραφή συμφωνίας-πλαισίου. Σε ότι αφορά τη συζήτηση που γίνεται κατά πόσο το Ισραήλ και η Τουρκία ή οι ενδιαφερόμενες εταιρείες επιβάλλεται να ζητήσουν την άδεια της Κύπρου για την πόντιση αγωγού που θα περάσει μέσα από την κυπριακή ΑΟΖ για να φθάσει στα τουρκικά παράλια, η κυπριακή κυβέρνηση πιστεύει έντονα ότι δεν μπορεί να οριοθετηθεί αγωγός χωρίς τη συγκατάθεσή της.
Επικαλείται προς τούτο το άρθρο 79 παράγραφος 3 της σύμβασης του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας, το οποίο προβλέπει ότι για την οριοθέτηση ενός υποθαλάσσιου αγωγού στην υφαλοκρηπίδα απαιτείται η συγκατάθεση του παράκτιου κράτους. Παρ’ όλα αυτά, σε πολιτικό επίπεδο, η στάση του Ισραήλ δεν χαροποιεί τη Λευκωσία καθώς οι σχέσεις των δύο χωρών το τελευταίο διάστημα ενισχύθηκαν και διευρύνθηκαν ακόμα και στον στρατιωτικό τομέα με κοινές ασκήσεις.
