Η Αποκάλυψη αποτελεί το τελευταίο από τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης. Γράφτηκε από τον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο, ο οποίος υπήρξε ένας από τους 12 Ευαγγελιστές και μαθητής του Χριστού, στο νησί της Πάτμου περί το 96 μ.χ. στο "Σπήλαιο της Αποκαλύψεως", εκεί που υπάρχει σήμερα το μοναστήρι του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, περίφημο για τα σπουδαία χειρόγραφά του και η ονομαστή "Πατμιάς Σχολή".
Εκεί σύμφωνα με τη παράδοση συνομιλεί με τον θεό και εκείνος του αποκαλύπτει το προφητικό βιβλίο της Αποκάλυψης που ο Ιωάννης καταγράφει με τη βοήθεια του μαθητή του Πρόχορου. Η παράδοση επίσης υποστηρίζει ότι μέσα στη σπηλιά σχίστηκε ο βράχος και από εκεί, από τρεις μικρότερες σχισμές που συμβολίζουν την Αγία τριάδα, ακούγονταν η φωνή του Θεού όταν υπαγόρευε στον Ιωάννη το κείμενο της Αποκάλυψης.
Πολλές εικόνες του βιβλίου είναι δανεισμένες από την Παλαιά Διαθήκη και ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα προφητικά θέματά της πάλι, για να τα εφαρμόσει πάνω στην Εκκλησία. Μεγάλη σημασία αποδίδει ο Ιωάννης στους αριθμούς 7 και 666 και μάλιστα ο αριθμός 7 θεωρείται ιερός και όλο το έργο του έχει γραφτεί συμμετρικά προς αυτό τον αριθμό.
Μετά από μικρή εισαγωγή ο συγγραφέας μας παρουσιάζει οράματα που κατανέμονται απ' τη μια μεριά στη νίκη του Χριστού και της εκκλησίας και απ' την άλλη στους διωγμούς των χριστιανών. Επειδή οι χριστιανοί πιστεύουν στη νίκη του Χριστού, δεν έχουν να φοβούνται τίποτα, είναι ήδη σωσμένοι με την ελπίδα τους.
Στο βιβλιο περιγραφονται επίσης τα όσα ο Θεός αποκάλυψε στον Ιωάννη σχετικά με το μέλλον του ορατού κόσμου καθώς και το πως αυτός θα τελειώσει. Το βιβλίο αναφέρεται στα σημεία των καιρών που θα προηγηθούν της έλευσης του Αντιχρίστου και της Δεύτερης και ένδοξης Παρουσίας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Τα γεγονοτα στην Αποκαλυψη περιγραφονται ανακυκλικά, δηλαδή δεν αναφέρονται κατά χρονολογική σειρά, αλλά επαναλαμβάνονται τα ίδια γεγονότα κατά διαφορετικό τρόπο. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζεται και συνάγεται από τα λεγόμενα του Ιωάννη. Η Αποκάλυψη χωρίζεται στους εξής 3 κύκλους (αυτός των 7 βροντών δεν φανερώθηκε): 1) ΕΠΤΑ ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ 2) ΕΠΤΑ ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ ΚΑΙ ΕΠΤΑ ΒΡΟΝΤΕΣ (ΜΥΣΤΙΚΕΣ) 3) ΕΠΤΑ ΦΙΑΛΕΣ
Το βιβλίο της Αποκάλυψης αποτέλεσε πλούσια πηγή για τη ζωγραφική της Ορθόδοξης Εκκλησίας, στην οποία πήρε την κύρια μορφή της με την αναπαράσταση της Δευτέρας Παρουσίας. Επίσης στη μονή του Διονυσίου στον Άθω υπάρχουν πολλοί ζωγραφικοί πίνακες με θέματα από την Αποκάλυψη.
Η ανάγνωση του βιβλίου της Αποκάλυψις, εξαρτάται και συμφέρει τον καθένα μας καθόσον η Αποκάλυψις δεν γράφτηκε για να φοβίζει τον κόσμο αλλά :
1. για να δίνει κουράγιο για τις δύσκολες μέρες που θα έρθουν
2. να δυναμώνει την πίστη των Χριστιανών για την τελική νίκη του Ιησού, έναντι των σκοτεινών δυνάμεων.
3. να τους ενημερώσει για την μελλοντική εγκαθίδρυση μιας «νέας γης», μιας γης των αθάνατων ανθρώπων, μιας γης χωρίς πόνο, χωρίς δυστυχία, χωρίς πολέμους και πείνα
Ο π. Αθανάσιος Μυτιληναίος μας λεει:
Είναι λοιπόν ένα αληθινό αριστούργημα το βιβλίον της Αποκαλύψεως. Έχει ενότητα. έχει συμμετρία. έχει ευρυθμία. έχει δύναμιν λόγου. έχει, παρά την πτωχεία των λέξεων, πλούτο χρωμάτων και τόνων. έχει μία αφάνταστη ποικιλία θεμάτων. έχει μία πλαστικότητα. έχει μια ζωηρότητα και μια παραστατικότητα το βιβλίο αυτό, τόση, που συναρπάζει εκείνον που το διαβάζει.
Για κανένα άλλο βιβλίο δεν γράφηκαν τόσα βιβλία. Για κανένα! Ακόμη και για το πιο κλασσικό βιβλίο στην ανθρωπίνη Ιστορία, στην ιστορία της ανθρωπίνης γραμματείας! Κανένα άλλο βιβλίο δεν είχε τόσες συγγραφές γι' αυτό. Πάρα πολλά βιβλία έχουν γραφή, γράφονται και θα γράφωνται για το βιβλίον της Αποκαλύψεως. Αληθής πλούτος πραγματικά! Είναι βαθυστόχαστο βιβλίο. αφυπνιστικό συνειδήσεων. συναρπαστικό! Με σκηνικά. τα σκηνικά του είναι ο ουρανός και η γη! Ο χρόνος στον οποίον κινείται, που δεν χωράει η ανθρώπινη Ιστορία, είναι η παγκόσμια Ιστορία και η Αιωνιότητα!
Το σπήλαιο της Αποκάλυψης
Η σπηλιά της αποκάλυψης βρίσκεται στη Πάτμο στο μέσον περίπου της διαδρομής από το λιμάνι της Σκάλας μέχρι τη χώρα. Η χριστιανική παράδοση υποστηρίζει ότι μέσα στη σπηλιά σχίστηκε ο βράχος και από εκεί, από τρεις μικρότερες σχισμές που συμβολίζουν την Αγία τριάδα, ακούγονταν η φωνή του Θεού όταν υπαγόρευε στον Ιωάννη το κείμενο της Αποκάλυψης.
Η σπηλιά διαμορφώθηκε σε λατρευτικό χώρο από τον ιδρυτή της μονής της Πάτμου Όσιο Χριστόδουλο. Σήμερα από την είσοδο των κτιρίων της αποκάλυψης κατεβαίνει κανείς αρκετά σκαλοπάτια και πρώτα μπαίνει στον μικρό ναο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα ενσωματωμένος με το σπήλαιο. Στα δεξιά του βλέπει τον επιβλητικό χώρο του σπηλαίου.
Εκεί σύμφωνα με τη παράδοση συνομιλεί με τον θεό και εκείνος του αποκαλύπτει το προφητικό βιβλίο της Αποκάλυψης που ο Ιωάννης καταγράφει με τη βοήθεια του μαθητή του Πρόχορου. Η παράδοση επίσης υποστηρίζει ότι μέσα στη σπηλιά σχίστηκε ο βράχος και από εκεί, από τρεις μικρότερες σχισμές που συμβολίζουν την Αγία τριάδα, ακούγονταν η φωνή του Θεού όταν υπαγόρευε στον Ιωάννη το κείμενο της Αποκάλυψης.
Πολλές εικόνες του βιβλίου είναι δανεισμένες από την Παλαιά Διαθήκη και ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα προφητικά θέματά της πάλι, για να τα εφαρμόσει πάνω στην Εκκλησία. Μεγάλη σημασία αποδίδει ο Ιωάννης στους αριθμούς 7 και 666 και μάλιστα ο αριθμός 7 θεωρείται ιερός και όλο το έργο του έχει γραφτεί συμμετρικά προς αυτό τον αριθμό.
Μετά από μικρή εισαγωγή ο συγγραφέας μας παρουσιάζει οράματα που κατανέμονται απ' τη μια μεριά στη νίκη του Χριστού και της εκκλησίας και απ' την άλλη στους διωγμούς των χριστιανών. Επειδή οι χριστιανοί πιστεύουν στη νίκη του Χριστού, δεν έχουν να φοβούνται τίποτα, είναι ήδη σωσμένοι με την ελπίδα τους.
Στο βιβλιο περιγραφονται επίσης τα όσα ο Θεός αποκάλυψε στον Ιωάννη σχετικά με το μέλλον του ορατού κόσμου καθώς και το πως αυτός θα τελειώσει. Το βιβλίο αναφέρεται στα σημεία των καιρών που θα προηγηθούν της έλευσης του Αντιχρίστου και της Δεύτερης και ένδοξης Παρουσίας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Τα γεγονοτα στην Αποκαλυψη περιγραφονται ανακυκλικά, δηλαδή δεν αναφέρονται κατά χρονολογική σειρά, αλλά επαναλαμβάνονται τα ίδια γεγονότα κατά διαφορετικό τρόπο. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζεται και συνάγεται από τα λεγόμενα του Ιωάννη. Η Αποκάλυψη χωρίζεται στους εξής 3 κύκλους (αυτός των 7 βροντών δεν φανερώθηκε): 1) ΕΠΤΑ ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ 2) ΕΠΤΑ ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ ΚΑΙ ΕΠΤΑ ΒΡΟΝΤΕΣ (ΜΥΣΤΙΚΕΣ) 3) ΕΠΤΑ ΦΙΑΛΕΣ
Το βιβλίο της Αποκάλυψης αποτέλεσε πλούσια πηγή για τη ζωγραφική της Ορθόδοξης Εκκλησίας, στην οποία πήρε την κύρια μορφή της με την αναπαράσταση της Δευτέρας Παρουσίας. Επίσης στη μονή του Διονυσίου στον Άθω υπάρχουν πολλοί ζωγραφικοί πίνακες με θέματα από την Αποκάλυψη.
Η ανάγνωση του βιβλίου της Αποκάλυψις, εξαρτάται και συμφέρει τον καθένα μας καθόσον η Αποκάλυψις δεν γράφτηκε για να φοβίζει τον κόσμο αλλά :
1. για να δίνει κουράγιο για τις δύσκολες μέρες που θα έρθουν
2. να δυναμώνει την πίστη των Χριστιανών για την τελική νίκη του Ιησού, έναντι των σκοτεινών δυνάμεων.
3. να τους ενημερώσει για την μελλοντική εγκαθίδρυση μιας «νέας γης», μιας γης των αθάνατων ανθρώπων, μιας γης χωρίς πόνο, χωρίς δυστυχία, χωρίς πολέμους και πείνα
Ο π. Αθανάσιος Μυτιληναίος μας λεει:
Είναι λοιπόν ένα αληθινό αριστούργημα το βιβλίον της Αποκαλύψεως. Έχει ενότητα. έχει συμμετρία. έχει ευρυθμία. έχει δύναμιν λόγου. έχει, παρά την πτωχεία των λέξεων, πλούτο χρωμάτων και τόνων. έχει μία αφάνταστη ποικιλία θεμάτων. έχει μία πλαστικότητα. έχει μια ζωηρότητα και μια παραστατικότητα το βιβλίο αυτό, τόση, που συναρπάζει εκείνον που το διαβάζει.
Για κανένα άλλο βιβλίο δεν γράφηκαν τόσα βιβλία. Για κανένα! Ακόμη και για το πιο κλασσικό βιβλίο στην ανθρωπίνη Ιστορία, στην ιστορία της ανθρωπίνης γραμματείας! Κανένα άλλο βιβλίο δεν είχε τόσες συγγραφές γι' αυτό. Πάρα πολλά βιβλία έχουν γραφή, γράφονται και θα γράφωνται για το βιβλίον της Αποκαλύψεως. Αληθής πλούτος πραγματικά! Είναι βαθυστόχαστο βιβλίο. αφυπνιστικό συνειδήσεων. συναρπαστικό! Με σκηνικά. τα σκηνικά του είναι ο ουρανός και η γη! Ο χρόνος στον οποίον κινείται, που δεν χωράει η ανθρώπινη Ιστορία, είναι η παγκόσμια Ιστορία και η Αιωνιότητα!
Το σπήλαιο της Αποκάλυψης
Η σπηλιά της αποκάλυψης βρίσκεται στη Πάτμο στο μέσον περίπου της διαδρομής από το λιμάνι της Σκάλας μέχρι τη χώρα. Η χριστιανική παράδοση υποστηρίζει ότι μέσα στη σπηλιά σχίστηκε ο βράχος και από εκεί, από τρεις μικρότερες σχισμές που συμβολίζουν την Αγία τριάδα, ακούγονταν η φωνή του Θεού όταν υπαγόρευε στον Ιωάννη το κείμενο της Αποκάλυψης.
Η σπηλιά διαμορφώθηκε σε λατρευτικό χώρο από τον ιδρυτή της μονής της Πάτμου Όσιο Χριστόδουλο. Σήμερα από την είσοδο των κτιρίων της αποκάλυψης κατεβαίνει κανείς αρκετά σκαλοπάτια και πρώτα μπαίνει στον μικρό ναο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα ενσωματωμένος με το σπήλαιο. Στα δεξιά του βλέπει τον επιβλητικό χώρο του σπηλαίου.
