Ιακώβ Αμιντρόρ: Η Μέση Ανατολή θα παραμείνει βυθισμένη στην αστάθεια
Ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Ισραήλ που επισκέπτεται την Αθήνα
Πολλά χρόνια αστάθειας στη Μέση Ανατολή με συνεχιζόμενες συγκρούσεις μικρής και μεσαίας έκτασης προβλέπει ο Ιακώβ Αμιντρόρ. Ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Ισραήλ και στενός συνεργάτης του Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου εκτιμά ότι ο συνδυασμός της ανόδου του ισλαμικού εξτρεμισμού, η αποδυνάμωση των κρατικών δομών και ο ρόλος του Ιράν δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα με απρόβλεπτες διαστάσεις. Την ίδια στιγμή, θεωρεί ότι η συνεργασία του Ισραήλ με την Ελλάδα (και με την Κύπρο) μπορεί να συνεχιστεί και να είναι καθοριστική για τη σταθερότητα στην περιοχή, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι η Ελλάδα θα λύσει τα οικονομικά της προβλήματα μέσα σε μία ενωμένη Ευρώπη.
Επιπλέον, ο κ. Αμιντρόρ τονίζει ότι η «επιτυχία» του ισλαμικού εξτρεμισμού τύπου ISIS θα μπορούσε να έχει μεσο - μακροπρόθεσμα σοβαρές επιπτώσεις για την Ευρώπη, υπό διπλό πρίσμα. Κατ' αρχήν, θα μπορούσε να αυξήσει έτι περαιτέρω τα μεταναστευτικά κύματα προς την ευρωπαϊκή ήπειρο. Κατά δεύτερον και σημαντικότερο, δεν αποκλείεται στην Ευρώπη να υπάρξουν μουσουλμάνοι που θα… εμπνευστούν από τέτοιου είδους κινήματα και θα θελήσουν να διαπράξουν επιθέσεις σε στόχους επί ευρωπαϊκού εδάφους.
Ο κ. Αμιντρόρ βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην Αθήνα, συνοδευόμενος μεταξύ άλλων από τον πρώην πρεσβευτή του Ισραήλ στη χώρα μας Άριε Μέκελ αλλά και από κορυφαίους ισραηλινούς ερευνητές όπως ο Εφραίμ Ίνμπαρ του Begin - Sadat Center for Strategic Studies, για να συμμετάσχει σε συνέδριο για την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και για επαφές με έλληνες αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας Κώστας Ήσυχος και ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών πρέσβης Δημήτρης Παρασκευόπουλος. Κατά την παραμονή του είχε συνομιλία με μικρή ομάδα δημοσιογράφων στην οποία συμμετείχε «Το Βήμα», αναλύοντας τις μεσανατολικές εξελίξεις.
Για τον πρώην Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του Ισραήλ, δεν είναι εύκολο για κάποιον να προβλέψει το μέλλον σε ένα τόσο χαοτικό σκηνικό όπως το σημερινό στη Μέση Ανατολή. Ο ίδιος πάντως διακρίνει τρία ζητήματα.
Το πρώτο είναι οι πολεμικές συγκρούσεις θα συνεχιστούν, για λόγος θρησκευτικούς, σεχταριστικούς, τοπικούς κ.ά, με μικρότερη ή μεσαία ένταση. Όπως σημειώνει, οι λόγοι αυτής της εξέλιξης βρίσκονται χρονικά πίσω από γεγονότα που ξεκίνησαν πριν από περίπου 20 ή και 30 χρόνια με βασικότερο τον ανταγωνισμό σουνιτών - σιϊτών.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η έξαρση του ισλαμικού εξτρεμισμού, τόσο του σουνιτικού όσο και του σιϊτικού. Η κρίσιμη περιοχή είναι αυτή που γεωγραφικά ορίζεται νοτιοδυτικά της Βαγδάτης και νοτιοανατολικά της Δαμασκού. Παράλληλα, πολύ σημαντικό είναι τι θα συμβεί στην Αίγυπτο, μία στην οποία πάντοτε οι εξελίξεις επηρεάζουν τον αραβικό - μουσουλμανικό κόσμο, όπου ο ισλαμικός εξτρεμισμός δεν έχει καθυποταχθεί παρά την (προσωρινή;) ήττα των Αδελφών Μουσουλμάνων στη μετά - Μουμπάρακ εποχή.
Το τρίτο στοιχείο είναι η κατάρρευση των κρατικών δομών σε σειρά χωρών της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής (Λιβύη, Ιράκ, Συρία, Υεμένη). Πλέον, οι κοινωνίες, αυτό που έχει αποκληθεί «ο αραβικός δρόμος» (Arab street) έχει πάρει το πάνω χέρι. Αν οι ηγεσίες δεν ικανοποιήσουν τα αιτήματα των κοινωνιών θα υπάρχουν προβλήματα.
Κεντρικό ρόλο στη σκέψη του κ. Αμιντρόρ αλλά και ευρύτερα πολλών στρατηγικών αναλυτών διαδραματίζει το Ιράν. Αν η Τεχεράνη αποκτήσει πυρηνικά όπλα, κάτι ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας θεωρεί ως κεντρική ιρανική επιδίωξη, τότε η Μέση Ανατολή δεν θα είναι ποτέ η ίδια. Το Ιράν θα είχε τη δυνατότητα να εκβιάσει τις εξελίξεις, πχ πιέζοντας για άνοδο των διεθνών τιμών του πετρελαίου.
Όπως παρατηρεί, η σημερινή στάση της Τεχεράνης στην κρίση της Υεμένης είναι ένα δείγμα του τι θα μπορούσε να συμβεί, διότι πιέζοντας τη χώρα αυτή το Ιράν αποκτά έλεγχο στον Κόλπο του Άντεν, τη δεύτερη σημαντική δίοδο για τα τάνκερ που προέρχονται από τον Περσικό Κόλπο μετά τα Στενά του Ορμούζ, μεταφέροντας την πίεση στην Αίγυπτο που θα βλέπει να αμφισβητείται η ασφάλεια της θαλάσσιας διαδρομής προς τη Διώρυγα του Σουέζ (που αποτελεί βασικό αιμοδότη της αιγυπτιακής οικονομίας).
Το ερώτημα για τον ίδιο είναι αν το Ιράν θα αποφασίσει κάποια στιγμή, σε περίπτωση που ο σουνιτικός εξτρεμισμός βγει εκτός ελέγχου, να εμπλακεί στρατιωτικά με δικές του στρατιωτικές δυνάμεις για την ανάσχεσή του. Θα πρόκειται για μείζονα αλλαγή, σε περίπτωση δε που η συμφωνία Τεχεράνης - Ουάσιγκτον για το πυρηνικό πρόγραμμα έχει αρχίσει να υλοποιείται.
Για τον κ. Αμιντρόρ, η συνεργασία του Ισραήλ με την Κύπρο (λόγω κυρίως του φυσικού αερίου) όσο και με την Ελλάδα είναι πολύ σημαντική. Ο ίδιος βλέπει μελλοντικά την ανάπτυξη αυτής της συνεργασίας ως ένα είδος ιδιότυπης συμμαχίας με σκοπό την περιφερειακή σταθερότητα. Η Αθήνα μπορεί να είναι χρήσιμος εταίρος για το Ισραήλ από τη στιγμή που θα λύσει τα προβλήματά της και θα παραμείνει αναπόσπαστο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της ευρωζώνης.
