“Οι Άγγλοι μας βομβάρδιζαν στην Κύπρο”, λένε οι στρατιωτικοί που μιλούν στον Αντώνη Κακαρά για τις ημέρες της εισβολής των Τούρκων.
Περιγράφουν την αγωνιώδη προσπάθεια εκκένωσης της ναυτικής βάσης και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα.
-. Κύριε Αθανασούλη των Αξιωματικών γενικά που υπηρετούσαν στη βάση, δεν αναφέρομαι στους εφέδρους, αναφέρομαι στους μονίμους Αξ/κους, είτε προέρχονται εξ Υπαξιωματικών είτε αυτών της Σχολής Δοκίμων, στην διάρκεια της εισβολής η συμμετοχή τους στην άμυνα κατά των εισβολέων ποια ήταν;
Αθανασούλης.– Γιά Τσαταλό- Κανδαλέπα σας είπα, ο Παπαδάκης,δεν βγήκε έξω από το γραφείο του όλο τον ΑΤΙΛΛΑ Ι, ο Γουλέας με τους ΟΥΚ ήταν σε ετοιμότητα πάντα όπου χρειαζότανε, ο Ντάνος υπεύθυνος των συνεργείων, αυτά ήταν κλειστά, δεν τον είδα καθόλου, ο Αρμενιάκος ήταν στα οχήματα, ούτε αυτόν τον έβλεπα, ο Ταβλαρίδης περιφερόταν στη βάση αφού το Λεβέντης ήταν δεμένος, όλο το παιχνίδι του πολέμου γινόταν από την Συννενόηση /Επιχειρήσεις και το πυραρχείο. Στα πυροβόλα δεν πήγαινε κανένας, ήταν μόνιμοι Υπακ/οι επικεφαλής και κρίνετε εσείς ποια ήταν η συμμετοχή!
-. Και ο Κανδαλεπας και ο Αρμενιακος΄;
Αθανασούλης.- Ο Κανδαλέπας σας είπα ότι εφόσον δεν υπήρχε Τορπιλάκατος μαζί και ο Τσαταλός τις πιο πολλές ώρες τις περνούσαν στις Επιχηρήσεις / Σν. Ο Αρμενιακος ήταν υπεύθυνος στα τροχοφόρα και σας είπα πιο πάνω. Ξέρω όμως το νόημα της ερώτησης. Είναι ότι σχολιάστηκε πάρα πολύ στην βάση στην πρώτη φάση του πολέμου δεν εμφανίστηκε πουθενά αυτός που έπρεπε να φέρει γύρω τα πυροβόλα και να συγχαρεί τις ομοχειρίες που έριξαν το πρώτο αεροπλάνο για να τους τονώσει το ηθικό, Αυτή η δουλειά έπρεπε να την κάνει συγκεκριμένος άνθρωπος, να δει τι γίνεται σε κάθε πυροβόλο τι προβλήματα έχουν, να φανεί τέλος πάντων ότι υπάρχει Διοίκηση, αλλά εξαφανισμένος, δεν το έκανε. Να λάβετε υπόψη σας ότι όσοι ήταν στα πυροβόλα και ήταν το ογδόντα τοις εκατό όπως και στην συνεννόηση για ενάμιση μήνα πραξικόπημα – ΑΤΙΛΛΑ Ι – ΑΤΙΛΛΑ ΙΙ περισσότερο η λιγότερο, έμειναν εκεί μέρα νύχτα και σε κάποια διαλλείματα ησυχίας ένα φορτηγό έκανε τον γύρω της βάσης και περνώντας με μεγάλη ταχύτητα τους έδινε μια φρατζόλα ψωμί η κάτι φαγώσιμο. Συνεχίζω για την εγκατάλειψη της ΝΒΧ. Όλοι όπως είπαμε έφυγαν γύρω στις δυο η ώρα, οι ώρες και ημερομηνίες εξακολουθούν να είναι πάντα σχετικές, εμείς τέσσερις που μείναμε για να καταστρέψουμε το διαβαθμισμένο υλικό, συσκευές κλπ μας πήρε 30-40 λεπτά αυτό, κυρίως το κάψιμο εγγράφων αφήνοντας πίσω τον Γουλέα. Όταν βγήκαμε στον κύριο δρόμο Απόστολου Ανδρέα -Αμμοχώστου δεν κυκλοφορούσε ούτε πουλί. Ανάπτυξα ταχύτητα για να προλάβω τους άλλους αλλά δεν φαινόταν κανείς πουθενά. Πιστεύοντας οι Τούρκοι έχουν φθάσει στην Αμμόχωστο είπα στους τέσσερις ναύτες παιδιά ποιος ξέρει τον δρόμο να γυρίσουμε πίσω εάν μας έχουν αποκλείσει για το βουνό την Καντάρα και ότι γίνει; Τους δύο ναύτες τους θυμάμαι ήταν ο Μαρκουλίδης από την Αμμόχωστο και ο Λοίζος Λουίζου από το Πατρίκι, μου είπαν γνωρίζουν καλά την περιοχή. Λίγο πριν φθάσουμε στην Αμμόχωστο, μέσα από τα σπαρτά βγήκε με ταχύτητα ένα μεγάλο στρατιωτικό καμιόνι και μας τράκαρε πάνω στην κύρια οδό ενώ οδηγούσα με 160 χι. Εμείς πήραμε τρεις τέσσερις κινηματογραφικές στροφές πάνω στον δρόμο και με ταχύτητα πάμε και χτυπάμε με την όπισθεν σε έναν τοίχο. Δεν τραυματίστηκε κανένας, μόνο εγώ ελαφρά στα χέρια από τα σπασμένα τζάμια, η τύχη όχι μόνο εκεί, γενικά ήταν συνεχώς με το μέρος μου
«Το αεροπλάνο που μας βομβάρδισε όταν έστριβε να φύγει είδαν ότι ήταν Αγγλικό, δεν πιστεύω να έκαναν λάθος όλοι»
.- Δυο αμάξια μέσα στην ερημιά και τρακάρατε;
Αθανασούλης.- Ναι. Και υπήρχε εξήγηση, αλλά δεν την ήξερα. Το φορτηγό που με τράκαρε ήταν δικό μας της Εθνικής φρουράς και του λέω βρε παιδί μου δεν προσέχεις γιατί πας έτσι; και ο στρατιώτης οδηγός μου λέει έτρεχα γιατί μου ρίχνανε πριν λίγη ώρα τα Τουρκικά τανκς. Τον ρώτησα πόσο μακριά μέσα στην πεδιάδα είναι, δεν μπορούσε να μου πει με ακρίβεια, υπολόγισε μισή ώρα δρόμος. Εάν αυτό το συνδυάσουμε με το τηλέφωνο Τζεφεράκου προς Γουλέα και με το ακόμη εκεί είστε βγαίνει για εμένα ότι ο Γουλέας και οι άνδρες του πρέπει να πέρασαν ίσα-ίσα. Εμείς εφόσον το αυτοκίνητό μου πήρε μπροστά ανέλαβε την θέση του οδηγού ο ναύτης Μαρκουλίδης, λόγω πολλών τραυμάτων που είχα στα χέρια μου, και συνεχίσαμε με μεγάλη ταχύτητα προς Αμμόχωστο – Λάρνακα έχοντας πλέον βάσιμες ελπίδες ότι δεν θα χρειαστεί να πάμε για το βουνό. Φτάνοντας στα προάστια της Αμμοχώστου, το πρώτο που συναντάς είναι η Σακαρια καθαρά τουρκοκυπριακό προάστιο. Ξέροντας ότι εκεί λόγω του πολέμου δεν υπάρχει ψυχή, γιατί οι κάτοικοί του είχαν πάει όλοι στην πόλη της Αμμοχώστου στο κάστρο φυσικά, πριν μπούμε στην κεντρική πλατεία βλέπουμε κάποια μικρή αλλά σαν ύποπτη κίνηση και ενώ υποχρεωτικά λόγω κυκλικής πορείας πηγαίναμε με μικρή ταχύτητα, ακούμε πυρά μπροστά μας από ένα πρόχωμα. Γυρνάμε αμέσως πίσω και αποφασίζουμε να πάμε μέσα από τα χωράφια (στάρια) να βγούμε στον δρόμο της Λευκωσίας – Αμμοχώστου και εν συνεχεία πάλι να μπούμε στον δρόμο Αμμοχώστου-Λάρνακας για να βρούμε τους δικούς μας. Έχετε, κατά νου ότι οι ναύτες μαζί μου είναι Ελληνοκύπριοι όλοι και αυτό μετρούσε πολύ στις κινήσεις μας. Μπαίνουμε μέσα στα σιτάρια στο ύψος του Κ.Α.Σ.Α (Κέντρο Ανωτέρων Σπουδών Αμμοχώστου) και αρχίζουμε να προχωράμε για να συναντήσουμε τον δρόμο Αμμοχώστου – Λάρνακας. Τα καταφέραμε περνώντας με αεροπορικό τρόπο πάνω από ένα ανάχωμα και βγήκαμε στον δρόμο Λευκ-Αμοχ. Και εν συνεχεία από εκεί Αμμοχώστου-Λάρνακας και εκεί βρήκαμε την κύρια δύναμη της βάσης, κινητοποιημένους, μια μεγάλη φάλαγγα μπροστά από τις Αγγλικές Βάσεις. Λάβετε υπόψη σας ότι ο δρόμος Αμμόχωστος- Λάρνακα περνά μέσα από την Αγγλική Βάση. Επίσης ότι όπου υπάρχει Αγγλική βάση οι Άγγλοι έχουν απόλυτη κυριαρχία και στους χάρτες γράφει έδαφος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Θα προσπαθήσω να σας πω όσα γνωρίζω ο ίδιος και έχει να κάνει με την συμπεριφορά των Άγγλων συγκεντρωτικά εδώ. Φθάσαμε λοιπόν και σταματήσαμε στο τέλος της φάλαγγας. Κατέβηκα και προχώρησα για να δω τι συμβαίνει. Πολλοί εφόσον μας καλωσόρισαν, γιατί πίστευαν ότι η είχαμε αποκλειστεί η αιχμαλωτιστεί, εμείς για μια ακόμη φορά είχαμε μεγάλη τύχη. Μου είπαν ότι δεν μας αφήνουν να περάσουμε κάτω οι Άγγλοι εάν πρώτα δεν παραδώσουμε τα όπλα μας και ότι άλλο αυτοί έκριναν, πυρομαχικά, χειροβομβίδες κλπ. Ο Διοικητής μας, μου το επιβεβαίωσε και ήδη είχαν αρχίσει και συγκέντρωναν τον οπλισμό τους σε ένα φορτηγό το οποίο ξεκίνησε για να κάνει μια κυκλική διαδρομή τριών- τεσσάρων ωρών περίπου και να περάσουμε άοπλοι. Εν πάση περιπτώσει του είπα εμείς θα τα βάλουμε στο δάπεδο τα όπλα και θα τα κρατήσουμε. Μου είπε υπ’ ευθύνη σας κάντετο αυτό. Έτσι και έγινε. Τώρα για ποιο λόγο οι Άγγλοι δεν θελαν να μας άφησαν να περάσουμε οπλισμένοι το ήξεραν αυτοί το ξέραμε και εμείς. Μας είχαν βομβαρδίσει δικά τους αεροπλάνα στη βάση και όλοι ήσαν πυρ και μανία μαζί τους. Αυτό επιβεβαιωμένο. Στην διάρκεια της πρώτης φάσης, όπως σας έχω ήδη πει, μας ειδοποιούσε τα ΡΑΝΤΑΡ της Αεροπορίας όταν αεροπλάνα ερχότανε για εμάς. Σε ένα τηλεφώνημα της Αεροπορίας ήταν ο Διοικητής τους, πιθανόν να θυμάμαι σωστά. Αν όχι δεν πειράζει μου είπε το όνομα του, επισμηναγός Ορφανός. Μου είπε να ρωτήσω τον Διοικητή μας το εξης οι Τούρκοι έχουν Αεροπλανοφόρο; Του απάντησα όχι, μου λέει σίγουρα; του λέω ναι γιατί με ρωτάτε; Μου απάντησε γιατί κάποια από τα ελικόπτερα που έρχονται και βομβαρδίζουν πάνω στο Νησί, ξεκινάνε από το αεροπλανοφόρο που είναι 40-50 μίλια μακρυά από ό εδώ, είσαι λοιπόν σίγουρος ότι δεν έχουν τέτοιο πλοίο; Τον βεβαίωσα ότι είμαι εκατό τοις εκατό βέβαιος, αλλά το γεγονός θα το αναφέρω στον Διοικητή μου όπως και έγινε. Επίσης συνάδελφοι στα πυροβόλα χωρίς να γνωρίζουν κάτι για αυτό, επέμεναν ότι σήμερα την πρώτη ημέρα της αποβάσεως το αεροπλάνο που μας βομβάρδισε όταν έστριβε να φύγει είδαν ότι ήταν Αγγλικό, δεν πιστεύω να έκαναν λάθος όλοι. Άρα, όντως είχαν τους λόγους τους να μας υποχρεώσουν να περάσουμε άοπλοι από την Βάση τους. Αυτά τα δυο περιστατικά ήταν πραγματικότης. Πέρα από αυτό μας είπαν ότι τα αεροπλάνα τους που πετούσαν όπου ήθελαν, και όταν εντόπιζαν δική μας στρατιωτική φάλαγγα να κινείται προς διάφορα μέτωπα αμέσως ειδοποιούσαν τα Τουρκικά αεροπλάνα και τις διέλυαν. Όλοι οι Άγγλοι του Νησιού πάνω στο καπό του αυτοκινήτου τους είχαν βάλει μια μεγάλη σημαία τους, και στα σπίτια τους στις ταράτσες πάλι το ίδιο. Και όταν περάσαμε τελικά μέσα από τις βάσεις για Λάρνακα είχαν βάλει στον δρόμο συρματοπλέγματα ζικ-ζακ ούτως ώστε η ταχύτητα μας να είναι έως τα 15-20 χιλιόμετρα. Φτάνοντας στην Λάρνακα πήγαμε σε ένα γυμνάσιο και εγκατασταθήκαμε. Την δεύτερη μέρα ήρθαν, δεν έμαθα γιατί ήρθαν, με αυτοκίνητο 2-3 Άγγλοι πολίτες. Σταματήσανε στην πόρτα του γυμνασίου και συζητούσανε με τον σκοπό. Εγώ απλώς παρακολουθούσα την σκηνή από αρκετά μακριά. Ξαφνικά ένας ναύτης ΟΥΚ Κύπριος αρπάζει την σημαία τους και την ποδοπατούσε. Αυτοί μπήκαν στο αυτοκίνητο τους και έφυγαν. Πλησίασα τον ναύτη και του είπα, παρόλο το δίκιο του, ότι ήταν λάθος αυτό που έκανες, χωρίς άλλες εξηγήσεις. Μετά 15-20 λεπτά χτυπά το τηλέφωνο εκεί που ήμασταν και μας λέει ο Στρατιωτικός Διοικητής της Λάρνακας εκκενώστε το γυμνάσιο γιατί έρχονται Τούρκικα αεροπλάνα να σας βομβαρδίσουν, φάνηκε αμέσως ποιο ήταν το λάθος του ΟΎΚ και επίσης ποιος ειδοποίησε τα Τουρκικά αεροπλάνα για το πού ήμασταν. Αυτά όσον αφορά την συμπεριφορά των Άγγλων στην Κύπρο. Φυσικά γνώριζαν αυτά και άλλα πολλά που εμείς δεν τα ξέραμε και μάλλον ακόμη δεν ξέρουμε και ιδίως σε πολιτικό επίπεδο που είναι μαιτρ σε αυτά τα πεδία, η ευγενής αυτή φυλή.
Κωνσταντίνου.- Εμείς δεν περάσαμε από τα χωράφια.
Αθανασούλης.– Πιστεύω Δημήτρη ότι αυτοί που είχαν βγει στην Σακάρια όπως είπε κάποιος, λέω βγει γιατί όταν στον πρώτο γύρο της εισβολής το χωριό το κατάλαβαν οι Ελληνοκύπριοι της Εθνικής Φρουράς δεν είχε βρεθεί εκεί ούτε ένας Τουρκοκύπριος, πιστεύω απόλυτα αυτούς που είχαν πει ότι υπήρχε ένα τούνελ που κατέληγε στο Κάστρο της Αμμοχώστου. Άρα πρέπει να είναι έτσι γιατί αυτοί είχαν ειδοποιηθεί ότι τα Τουρκικά στρατεύματα πλησιάζουν στην Αμμόχωστο και είχαν αρχίσει να επιστρέφουν. Όπως επίσης, εσείς περάσατε δύο ώρες πριν από εμάς τους πέντε, είσαστε και μια μεγάλη δύναμη και αυτοί, οι δυο τρεις που είχαν είδη επιστρέψει και είχαν στήσει τα δυο πολυβόλα στην πλατεία, κάποιος έκανε λόγο για ελεύθερους σκοπευτές, δεν είχαν πρόβλημα να μας επιτεθούν. Κάπως έτσι είναι αλλά και τα στοιχεία εκεί οδηγούν.
Κωνσταντίνου.- Έχω αναφέρει τι μας έκαναν οι Εγγλέζοι.
Αθανασούλης. Εντάξει δεν το ήξερα αυτό ήταν επίσης και η περίπτωση του Ρ/Ε της Αεροπορίας με τα ελικόπτερα / αεροπλάνα των Άγγλων. έπρεπε αυτό να ειπωθεί.
Κωνσταντίνου.- … στην βάση Ακρωτηρίου.
-. Μου τάχει πει αυτά ο Κων/νου.
Κωνσταντίνου.- Του είπα ότι……
-. Ας πει την δική του πλευρά…….
Κωνσταντίνου.- Ναι, ναι!
Για να μην γίνει καμιά παρεξήγηση, κανένα στέλεχος η στρατεύσιμος Ελλαδίτης δεν λιποτάκτησε.
Αθανασούλης.- Όπως σας είπα πιο πάνω εγκατασταθήκαμε σε ένα γυμνάσιο και μείναμε για λίγες ημέρες. Μας παραχώρησαν οι άνθρωποι δυο τρεις τάξεις -γραφεία και ένα τηλέφωνο. Πιάσαμε βάρδιες σε διάφορα σημεία και οι τρεις ναύτες της Σν έπιασαν τετραωρίες στο τηλέφωνο. Ενημερώθηκε το ΓΕΕΦ που είμαστε ειδοποιήθηκε η 4η νομίζω ανωτέρα στρατιωτική διοίκηση για τις όποιες ανάγκες μας εν καιρώ πολέμου και άρχισαν, η Στρατιωτική Διοίκηση εννοώ, να μας εφοδιάζει κανονικά, τροφοδοσία,…..
Κωνσταντίνου.- Σε διακόπτω, τελικά, θα μου πεις τελικά, ποιος έβγαλε την φήμη ;
Αθανασούλης. Ορίστε;
Κωνσταντίνου.- Επειδή εσύ ξέρεις… ποιος έβγαλε την φήμη όταν είδαμε στα……..
Αθανασούλης.- Παρατηρήθηκε ότι αρκετοί, μετά την εγκατάστασή μας στην Λάρνακα, ότι κάποιοι άρχισαν ένας ένας να φεύγουν, αυτοί….
-. Ποιοι αυτοί;
Αθανασούλης.- Οι Κύπριοι. Ειδικά αυτοί που τα χωριά τους ήταν στις επαρχίες που περνούσαμε, έφευγαν……
-. Ένα λεπτό κύριε Αθανασούλη ; Ποιοι φεύγανε; φεύγανε οι επιστρατευμένοι που είχανε……..
Αθανασούλης.– Έφευγαν οι έφεδροι κυρίως……..
-……..που είχανε έρθει στη βάση, φεύγανε οι Κύπριοι που ήτανε εκεί έτσι κι αλλιώς και υπηρετούσανε, ποιοι φεύγανε, κάτοικοι από τα χωριά για να γλυτώσουνε;
Αθανασούλης.– Από τους δικούς μας Ελλαδίτες κανένας, εννοώ τους Κύπριους που υπηρετούσαν, έφυγαν μερικοί, αλλά οι ποιο πολλοί που έρευγαν ήταν οι επίστρατοι, να λάβετε υπόψη σας ότι εμείς είχαμε και ναύτες Ελλαδίτες, πιστεύω ήταν οι μόνοι στρατεύσιμοι Ελλαδίτες, που υπηρετούσαν στις τορπιλακάτους και ανήκαν στην Εθνική Φρουρά, για να μην τα μπλέξουμε με αυτούς της ΕΛΔΥΚ, ήταν όλοι πληρώματα, στρατεύσιμοι και μετά όταν δεν υπήρχαν Τ/Α ήλθαν και ενσωματώθηκαν στο πλήρωμα στην βάση. Για να μην γίνει καμιά παρεξήγηση, κανένα στέλεχος η στρατεύσιμος Ελλαδίτης δεν λιποτάκτησε. Από ότι είχαμε μάθει, και στο στρατό είχε πάρει διαστάσεις το φαινόμενο αυτό. γιατί μόλις φθάσαμε στην Λεμεσό ήρθαν σήματα από τo ΓΕΕΦ πάνω σ’ αυτό θέμα. Και όταν ήρθε ο νέος αρχηγός ΓΕΕΦ στρατηγός Καραγιάννης, αν θυμάμαι καλά, ήταν από τα νέα μέτρα που πήρε…
-. Πως το έλυσε;
Αθανασούλης.- Λεπτομέρειες δεν ξέρω, αλλά λάβαμε σήματα πάνω στο θέμα ότι έστησαν, μπλόκα από στρατιωτική αστυνομία και όσους συλλαμβάνουν θα τιμωρούνται αυστηρά, δεν ξέρω περισσότερα….
Κωνσταντίνου.- Κώστα εσύ ήσουνα δίπλα στον Δούκα, ο Δούκας κυκλοφόρησε μια φήμη… δηλαδή με εντολή του… δεν ξέρω ποιος, δική του η κάποιος του την έδινε… ότι μας έχει ζητηθεί από το ΓΕΕΦ να στείλουμε ένα γκρουπ από τριακόσια άτομα στην πράσινη γραμμή στην Λευκωσία, ε, σε ένα τέταρτο όχι μόνο…
Αθανασούλης.- Θα το έλεγα τώρα….
Κωνσταντίνου.- Όχι μόνο οι επιστρατευμένοι…. δεν είχαμε στον δρόμο για την Λεμεσό έναν Κύπριο, έναν Κύπριο από τους κανονικούς. Ήμασταν μόνο Ελλαδίτες, κάνεις λάθος, τέλος πάντων υπερβάλεις. Ναι.
Αθανασούλης.-Ο Κωνσταντίνου επιμένει να του πω ποιος κυκλοφόρησε την φήμη ότι οι ποιο πολλοί θα πάμε στην πράσινη γραμμή. Θέλω να σας πω ότι μόνο εκεί αυτές τις ώρες γινόταν ο χαμός απ’ ότι ακούγαμε. Ειδοποιηθήκαμε να ετοιμαστούμε, σε κάποιο χρονικό διάστημα 2 η 3 ωρών θα φύγουμε για Λευκωσία γιατί εκεί είχαν άμεση ανάγκη από κόσμο κι εμείς έπρεπε να στείλουμε τριακόσια άτομα εκεί. Ταυτόχρονα από πιο πριν σερνόταν η φήμη ότι πάμε για Λευκωσία. Μόλις άκουσαν να ετοιμαστούμε, άρχισαν να φεύγουν όχι μόνο οι επίστρατοι αλλά και ορισμένοι που υπηρετούσαν την κανονική τους θητεία, όμως έμειναν και κάποιοι μαζί μας… Ο Δημήτρης εξακολουθεί να θέλει να μάθει οπωσδήποτε ποιος έβγαλε τη φήμη. Λοιπόν η απάντησή μου είναι, μπορεί να μην ήταν μόνο μια φήμη, μπορεί όμως να ήταν και αλήθεια. Και τα δυο παίζουν Δημήτρη… όσο για τον Δούκα δεν τον κρίνω εγώ γιατί όλοι, με μεγάλη ευκολία θα πούνε ότι τον κρίνω… δεν είμαι αμερόληπτος, γιατί όπως εσύ είπες ήμουν όχι κοντά αλλά πολύ κοντά του, σκέψου μόνο πώς χειρίστηκε το θέμα εγκατάλειψη βάσης… Λάρνακα… Λεμεσό… όσο καιρό ήταν Διοικητής και δεν άνοιξε μύτη μέχρι που ήρθαμε στην Ελλάδα!
-. Κύριε Αθανασούλη ποια ήταν η συμπεριφορά των Ελλήνων Αξιωματικών, Υπαξιωματικών και ναυτών που είχανε κατέβει, που είχατε κατέβει και είσαστε στην διάρκεια της απόβασης στην βάση »ΧΡΥΣΟΥΛΗΣ΄» που έζησες τα γεγονότα;
Αθανασούλης.- Με ρωτάτε για την συμπεριφορά αποκλειστικά των Ελλήνων. Η συμπεριφορά ήταν πολύ καλή έως αρίστη στο σύνολο όσον αφορά τον πόλεμο, για το πραξικόπημα τα είπαμε, και μιλώ αυτή την στιγμή για υπαξ/κούς και ναύτες, για τούς αξιωματικούς σας είπα έναν-έναν ό,τι γνωρίζω, όχι σενάρια και υποθέσεις. Στον πόλεμο επάνω λέω, πέρα από αυτό που με ρωτήσατε ήταν ακριβώς το ίδιο, δηλαδή αρίστη η συμπεριφορά και των αδελφών μας Κυπρίων, ίσως και καλύτερα πολέμησαν και αυτοί, μέχρι που φάνηκε ότι το παιχνίδι ήταν σικέ και στο τέλος στράφηκαν εναντίον μας ,και με το δίκιο τους βέβαια. Δυστυχώς υπήρξαν εξαιρέσεις, ευτυχώς ήταν ελάχιστες, δυστυχώς αυτές οι ελάχιστες μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά το σύνολο, και έτσι μπορούμε να λέμε ότι το σύνολο συμπεριεφέρθη άψογα σε ειδικές συνθήκες και περιβάλλον πεζικού και όχι στην θάλασσα. Οι κριτικές είναι εύκολες κύριε Κακαρά, η πραγματικότητα ήταν πολύ σκληρή. Εκ των υστέρων συνήθως λέμε ότι αυτό ήταν το σωστό η κείνο… Όταν φτάσαμε στη Λεμεσό μείναμε για 4-5 εβδομάδες ίσως και περισσότερο σε ένα Γυμνάσιο. Τότε άρχισαν λίγοι-λίγοι να φεύγουν….
-. Όταν λες φεύγανε εννοείς τι; Λιποτακτούσαν;
Αθανασούλης.– Όχι, όχι. Όταν λέω να φεύγουν εννοώ άρχισε ομάδες- ομάδες ο επαναπατρισμός, γιατί άρχισαν και τα πρώτα δρομολόγια των επιβατικών πλοίων. Θυμάμαι πάντως ότι είχαμε πάρει ένα σήμα, πρέπει να ήταν από το Αρχηγείο Ναυτικού, δεν νομίζω από το ΓΕΕΦ. Το σήμα αυτό ανέθετε στην ΝΒΧ να σχεδιάσει πώς θα πρέπει να είναι το Ναυτικό στην Κύπρο με την νέα πραγματικότητα και ποιοι κατά την κρίση του Διοικητού χρειάζεται να παραμείνουν ακόμη στο νησί. Έτσι έμεινα και ήρθα με τους λίγους τελευταίους. Εκεί λοιπόν που φτιάχναμε πώς θα πρέπει να είναι το Ναυτικό, συνέβη αυτό που δεν μπορεί να συλλάβει ο νους κανενός λογικού ανθρώπου. Ακούστε τι συνέβη. Είναι μάλλον πρωινή ώρα και καταφθάνει ένα τζιπ λαντροβερ από την Λευκωσία. Κατέβηκε ένας Υπαξ/κός με ένα χαρτοφύλακα και όπως μου είπαν ήθελε τον διοικητή. Τον έστειλαν σε εμένα όχι γιατί τον αντικαθιστούσα, αλλά εγώ κρατούσα την όποια αλληλογραφία του. Συμπτωματικά ο διοικητής είχε πάει στην στρατιωτική διοίκηση Λεμεσού για υπηρεσιακούς λόγους και ο υπαξ/κός που κρατούσε τον φάκελο έπρεπε να φύγει γρήγορα -εφόσον παραδώσει τον φάκελο και πάρει υπογραφές από τον Διοικητή μας- για Λευκωσία. Ανησύχησα ιδιαίτερα μήπως ο φάκελος περιέχει καμιά περίεργη επιχείρηση και μας αιχμαλωτίσουν όλους μαζί και του λέω δώσε μου τον φάκελο. Ήταν προσωπικός για τον διοικητή και τότε ανησύχησα περισσότερο, και είπα θα το ανοίξω, εδώ πιθανόν να παίζονται ζωές αυτές τις στιγμές, θα τον ανοίξω τον φάκελο Τον άνοιξα και έμεινα στην κυριολεξία ξερός. Ο Παπαδάκης μετά δυόμιση μήνες μετά την οριστική κατάπαυση του πυρός, βγήκε από το λαγούμι του και ξέρετε τι έκανε; βαθμολόγησε εμάς που επί δυόμιση μήνες πολεμούσαμε σε διάφορα μέρη στο μέτωπο αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, δεν μπορεί κανένας άνθρωπος στον πλανήτη να κάνει αυτό το πράγμα, τίποτα άλλο.
-. Άρα δεν έχουμε καμία λιποταξία Ελλήνων στην εισβολή;
Αθανασούλης. Θα μου επιτρέψετε να μην λέω Ελλήνων, αλλά Ελλαδητών και Κυπρίων γιατί απλά είμαστε όλοι Έλληνες. Να κύριε Κακαρά, μιλάμε για καμία λιποταξία, και απορώ που με ρωτάτε, το αντίθετο μάλιστα είχαμε αρκετούς ναύτες και μονίμους Αξ/κους- Υπαξ/κους και αυτό ήταν ένα είδος ατού, ότι ήμασταν όλοι μαζί. Άσχετο περιστατικό. Μια ημέρα στην Ναυτική Βάση για κάποιο μικρό διάστημα είχαμε ησυχία και λέω να πιω ένα ποτήρι παγωμένο νερό. Πήγα στην τραπεζαρία μας δεν βρήκα και πήγα στου πληρώματος. Βρήκα νερό και ήταν πολύ κρύο εφόσον κανείς δεν περνούσε από εκεί, ήταν πολύ παγωμένο. Όταν άρχισα να πίνω χτυπάν οι σειρήνες αεροπορική επιδρομή, άρχισα να τρέχω να προλάβω να πάω στη Σν, όμως δεν πρόλαβα και τα αεροπλάνα ήρθαν πολύ γρήγορα πάνω από την κεντρική πλατεία και άρχισαν να πολυβολούν, τότε μπήκα κάτω από ένα ψηλό κτίριο στην μέση της βάσης, ενώ ταυτόχρονα τα αεροπλάνα γάζωναν κατά μήκος την βάση και την πλατεία, εμείς τους ανταποδίδαμε από κάτω. Εκεί λοιπόν έτρεξαν τέσσερις πέντε ναύτες. Ο διπλανός μου ναύτης εκεί που χτυπούσαν οι Τούρκοι από πάνω, και εμείς από κάτω, ένας χαμός δηλαδή, ο ναύτης δίπλα μου βγαίνει στην γωνία του κτιρίου και άρχισε να πυροβολεί τα αεροπλάνα. Του λέω βρε άνθρωπε με το Μ1 πας να ρίξης το αεροπλάνο; Μου απαντά όχι δεν το πυροβολώ να το ρίξω το πυροβολώ για να παίρνω θάρρος! Ναι, ναι γι’ αυτό μου έμεινε στην μνήμη……
-. Θυμάσαι ποιος ήταν αυτός;
Αθανασούλης.- Όχι φυσικά, Όχι, Ήταν Κύπριος όμως και ήταν ο πιο ψηλός που είχαμε στην βάση.
-. Δηλαδή κύριε Αθανασούλη στη διάρκεια της εισβολής τα συναισθήματα των Κυπρίων απέναντι στους Έλληνες στρατιωτικούς δεν είχαν αλλάξει λόγω του πραξικοπήματος ;
Αθανασούλης.– Στο διάστημα της εισβολής δεν περίσσευε χρόνος και σκέψη για το πραξικόπημα. Όταν άρχισε ο πόλεμος χουντικοί / ξεχουντικοί και Μακαριακοί / Εοκικοί όλοι μαζί κοιτάγαμε πώς να αντιμετωπίσουμε την εισβολή. Πραγματικά δεν μίλησε κανένας αυτές τις ώρες για χούντες, ΕΟΚΑ κλπ αλλά άλλαξε και πολύ μάλιστα μετά την ανακωχή και το χάσιμο της μισής Κύπρου.
-. Τι άλλο θα ήθελες να θυμηθείς;
Αθανασούλης.- Πολλά, πάρα πολλά μου έρχονται στο μυαλό, όμως είναι σκόρπια, δεν έχουν συνοχή και είναι από διάφορα περιστατικά, κυρίως χρονικά, είναι ότι σε περίπτωση εχθροπραξιών δυο υποβρύχια και δυο η τέσσερις πυραυλάκατοι αποσπώνται από τον Ελληνικό Στόλο και τίθενται υπό τις διαταγές του Ναυτικού Διοικητού Κύπρου. Γιατί δεν τα τηρήσανε αυτά τα σχέδια; Ακούστηκε εκ των υστέρων ότι, το Υ/Β που σας είπα πως και εμείς ακούσαμε να μιλά με το Αρχηγείο, ότι σίγουρα η Ελλάδα δεν θα χτυπήσει και ότι θα κάνουν στρατιωτικό περίπατο, πράγμα που έγινε. Και αν στη θέση του Κυβερνήτη του Υποβρυχίου ήταν ένας Κουντουριώτης και δεν συμμορφωνόταν την ώρα μας έκαιγαν και έριχνε τις τορπίλες του στο υπερωκεάνιο (που μόλις καταλήφθηκε το λιμάνι της Κυρήνειας και έπεσε δίπλα λες και ήταν ποστάλι της γραμμής και αποβίβασε χιλιάδες, ναι χιλιάδες στρατιώτες, μας είπαν αυτοί που το είδαν), αν λοιπόν βαρούσε και σίγουρα θα είχαν τεράστιες απώλειες τι θα γινόταν; Ποιος τους είχε βεβαιώσει ότι δεν θα ενοχληθούν στην μεταφορά αυτού του στρατού; Δεν είμαι σε θέση να κρίνω τον Κυβερνήτη του Υ/Β επειδή υπάκουσε στις διαταγές του Αρχηγείου, απλώς μιλάμε για σενάρια. Και επειδή μιλάμε για σενάρια θα άφηναν οι Αμερικάνοι να γίνει πόλεμος μεταξύ δυο συμμάχων του ΝΑΤΟ, τους συνέφερε; Άλλο ένα περιστατικό είναι το εξής. Κάποια μέρα χτυπάει το τηλέφωνο, το σηκώνω και από την άλλη άκρη του τηλεφώνου, εφόσον με ρώτησε ποιος είμαι και αν μπορεί να μιλήσει με τον Διοικητή του είπα ότι δεχόμαστε επίθεση από αεροπλάνα αυτή την στιγμή και ο Διοικητής δεν ήταν εκεί, ποτέ δεν ήταν φυσικά. Τότε μου είπε πες στον Διοικητή σου ότι έχουμε δυο Τούρκους αιχμαλώτους λοκατζήδες που τους είχαν ρίξει ελικόπτερα. Λοιπόν σε ανάκριση που τους κάναμε μας είπαν ότι η ΝΒΧ ήταν ο στόχος τους, για την ακρίβεια η αποστολή μας ήταν να εξαρθρώσουμαι την Ναυτική Βάση. Ο βαθμός ήταν συνταγματάρχης και είναι αδύνατο να θυμηθώ από ποια Ανωτέρα Τακτική Διοίκηση ήταν, πιστεύω μάλλον ότι ήταν από την Ανωτέρα Διοίκηση Αμμοχώστου, δε νομίζω να έχει σημασία αυτό, σημασία είχε ο σκοπός των αλεξιπτωτιστών. Να προσθέσω ότι τα ελικόπτερα ερχόταν είκοσι η τριάντα μαζί και όπου θέλανε τους έριχναν και αμέσως άνοιγε ένα καινούργιο μέτωπο.
