Οι θηριωδίες των Τούρκων και ο εμπρησμός της Σμύρνης
Τον Αύγουστο του 1922 ο τουρκικός στρατός άρχισε να φθάνει στη Σμύρνη. Το μέτωπο είχε καταρρεύσει λίγες ημέρες νωρίτερα και πολλοί άντρες του ελληνικού στρατού αναζητούσαν καταφύγιο στα παράλια, λαβωμένοι και απογοητευμένοι. Από τους Τούρκους, πρώτοι μπήκαν στην πόλη οι τσέτες, δηλαδή οι άτακτοι μαχητές που ακολουθούσαν το στρατό του Κεμάλ.
Αμέσως άρχισαν τις θηριωδίες. Εκτέλεσαν όσους άντρες βρήκαν μπροστά τους και έκαναν πλιάτσικο στα σπίτια και άρπαζαν από τις γυναίκες χρυσαφικά και τιμαλφή. Έφτασαν στο σημείο να κόβουν τα δάχτυλα ή τα αφτιά για να πάρουν δαχτυλίδια και σκουλαρίκια.
Στις 13 Σεπτεμβρίου ξεκίνησε η φωτιά που κατέστρεψε τη Σμύρνη. Ήταν το σύνθημα για το οριστικό τέλος της μακραίωνης παρουσίας του ελληνισμού στη Μικρά Ασία. Μέχρι τότε ζούσαν στην πόλη 270.000 άνθρωποι εκ των οποίων οι 140.000 ήταν Έλληνες, 80.000 μουσουλμάνοι, Τούρκοι, 20.000 Εβραίοι και 12.000 Αρμένιοι. Η ιστορική έρευνα έχει αποδείξει ότι ο εμπρησμός της Σμύρνης ήταν αποτέλεσμα οργανωμένου σχεδίου των Τούρκων, ωστόσο κάποιοι ανιστόρητοι υποστηρίζουν ότι την έβαλαν φεύγοντας οι Έλληνες.
Αρκετοί την αποδίδουν σε ατύχημα, ενώ έχει ερευνηθεί ακόμα και η κατεύθυνση του αέρα, στην προσπάθεια να απαντηθεί το εύλογο ερώτημα, πώς κατάφεραν οι μουσουλμανικές συνοικίες, να βγουν αλώβητες από την καταστροφή. Φυσικά σημαντικός ήταν και ο ρόλος των συμμαχικών δυνάμεων, που έμειναν προκλητικά αμέτοχες στην καταστροφή. Η φωτιά, που ξέσπασε στην αρμένικη συνοικία, ονομάστηκε από πολλούς Τούρκους απλώς «πυρκαγιά», ενώ στην ουσία ήταν ο εμπρησμός μιας εθνότητας.
Η καταστροφή της Σμύρνης διήρκησε έως τις 17 Σεπτεμβρίου. Την ώρα που η φωτιά κατέστρεφε σπίτια και πειρουσίες, οι Τούρκοι σκότωναν, κακοποιούσαν και εξευτέλιζαν με κάθε τρόπο τους Έλληνες. Όσοι κατάφερναν να γλιτώσουν από τα χέρια των διωκτών, έτρεχαν στο λιμάνι κι εγκατέλειπαν την πόλη. Πολλοί έπεφταν ακόμα και στη θάλασσα για να σωθούν. Ο απολογισμός είναι τραγικός για τους Έλληνες. Δείτε στο βίντεο την καταστροφή σε νούμερα, αλλά και μνήμες προσφύγων, που έζησαν τη φρίκη και δεν ξέχασαν ποτέ την πατρίδα τους.
