''Μπορούμε να ιδρύσουμε κοινά ρωσοελληνικά εργοστάσια...Δυστυχώς, η ελληνική οικονομία επλήγη πάρα πολύ λόγω των κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας,''
Ερ: Αξιότιμε κύριε πρέσβη, πώς βλέπετε το επίκεντρο των διμερών σχέσεων και της συνεργασίας μεταξύ των δυο χωρών;
ΑΠ: Οι διμερείς μας σχέσεις βασίζονται στα σταθερά σημεία. Της συνεργασίας και της πνευματικής μας κοινότητας. Τώρα έχουμε ένα καλό οδικό χάρτη. Το κοινό πρόγραμμα δράσεων που αρχηγοί των δυο χωρών μας υπέγραψαν στη Μόσχα τον περασμένο Απρίλιο. Βέβαια οι οικονομικές σχέσεις θα μπορούσαν να είναι ο πυρήνας της διμερούς μας συνεργασίας. Δυστυχώς εφέτος στην πολύ δύσκολη διεθνή συγκυρία, επλήγησαν πολύ μερικοί τομείς της οικονομικής μας συνεργασίας. Εν τούτοις, θεωρώ ότι εν τέλει θα ξεπεράσουμε αυτή την δύσκολη φάση των διμερών μας σχέσεων.
ΕΡ: Πολλοί θεωρούν ότι η Ρωσία έχει δείξει περιορισμένο ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα, με αφορμή και το πακέτο των ιδιωτικοποιήσεων που εμφανίστηκε στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Ποιοι είναι οι όροι που θα αναβάθμιζαν τη συμμετοχή της Ρωσίας στην κατεύθυνση αυτή;
ΑΠ: Αυτό δεν ισχύει. Ο Πρόεδρος Πούτιν και ο Έλληνας πρωθυπουργός κ. Τσίπρας, στη Μόσχα, έδωσαν μια ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία στον τομέα των επενδύσεων. Όπως ξέρετε η εταιρεία Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι συμμετείχε στον διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίηση των ΤΡΑΙΝΟΣΕ-ΡΟΣΚΟ και της οργάνωσης Λιμένα της Θεσσαλονίκης. Μερικές ρωσικές εταιρείες ενδιαφέρονται και για επενδύσεις σε άλλους τομείς. Ελπίζουμε, όμως, ότι οι ρωσικές εταιρείες δεν θα βρεθούν σε χειρότερες συνθήκες, σε σχέση με άλλους συμμετέχοντες στους διαγωνισμούς.
ΕΡ: Η ΕΕ έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία με αποτέλεσμα να έχουν πληγεί οι ελληνικές εξαγωγές στη χώρα σας. Βλέπετε να υπάρχει δυνατότητα επίλυσης του προβλήματος σε ό,τι αφορά την Ελλάδα;
ΑΠ: Είναι πολύ σωστό. Καλή ερώτηση. Δυστυχώς, η ελληνική οικονομία επλήγη πάρα πολύ λόγω των κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, επειδή από τις κυρώσεις συνήθως έρχονται και τα αντίμετρα. Π.χ. το εμπόριο μεταξύ των χωρών μας πέρσι μειώθηκε κατά 40%, και εφέτος αναμένουμε παραπέρα πτώση. Ελπίζουμε ότι υπάρχουν τα περιθώρια να ξεπεράσουμε αυτό το πρόβλημα. Η Ελλάδα θα μπορούσε να αυξήσει τις εξαγωγές των προϊόντων που δεν υπάγονται στα ρωσικά αντίμετρα. Μπορούμε να ιδρύσουμε κοινά ρωσοελληνικά εργοστάσια για τη μεταποίηση. Και βεβαίως, δεν μπορούμε να κάνουμε εξαιρέσεις για την Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ και οι εξαιρέσεις δεν προβλέπονται. Και να σας πω ειλικρινά ότι από την ελληνική κυβέρνηση ποτέ δεν ετέθη το θέμα των εξαιρέσεων για την Ελλάδα.
ΕΡ: Τον τελευταίο καιρό έγινε λόγος από πολιτικούς και από τα μέσα ενημέρωσης ότι η Αθήνα ζήτησε συνδρομή από τη Μόσχα κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης με την τρόικα και η Ρωσία δεν την έδωσε. Τι λέτε για αυτό;
ΑΠ: Η ελληνική κυβέρνηση ποτέ δεν ζήτησε χρηματική βοήθεια από τη Ρωσία και ποτέ δεν ετέθη αυτό το θέμα στις συναντήσεις κορυφής, ούτε στη Μόσχα, ούτε στην Αγία Πετρούπολη. Επρόκειτο όχι για βοήθεια, για συνεργασία. Π.χ. προτείναμε στην ελληνική πλευρά ένα μεγάλο κερδοφόρο έργο. Η Ελλάδα συμμετέχει σε αυτό το έργο, και αργότερα από τα κέρδη καλύπτει τις δανειακές της υποχρεώσεις. Αυτά είναι εν ολίγοις.
ΕΡ: Ο τουρισμός εκτιμάτε ότι μπορεί να δώσει μεγαλύτερη αναπτυξιακή ώθηση στις διμερείς σχέσεις;
ΑΠ: Η Ελλάδα πάντα ήταν ένας από τους αγαπημένους τουριστικούς προορισμούς για τους Ρώσους τουρίστες. Δυστυχώς λόγω αυτών των παράνομων και παράλογων κυρώσεων της ΕΕ, ο ρωσικός τουρισμός επλήγη περισσότερο. Το 2013 εδώ έφτασαν 1.300.000 Ρώσοι τουρίστες. Πέρσι μόνο 900.000 και εφέτος αναμένουμε μείωση κατά 40-50%. Δεν είμαστε υπεύθυνοι, αυτός ο δρόμος δεν ήταν επιλογή μας. Θεωρούμε ότι η Ελλάδα δίνει τεράστιες δυνατότητες για την ανάπτυξη του τουρισμού. Το μοντέλο "θάλασσα- ήλιος" δεν είναι το μόνο που μπορεί να προτείνει η Ελλάδα στους Ρώσους τουρίστες. Πρέπει να σκεφτούμε για την ανάπτυξη στους τομείς του θρησκευτικού τουρισμού, του αγροτικού, του θεραπευτικού, του γαστρονομικού και σε άλλους τομείς του τουρισμού. Είμαστε έτοιμοι, και οι Ρώσοι θα ήθελαν πάρα πολύ να συνεχίζουν να έρχονται εδώ για τις διακοπές τους. Όμως οι σημερινές οικονομικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για τον τουρισμό.
ΕΡ: Ποιες είναι οι εξελίξεις γύρω από την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Greek Stream";
ΑΠ: Στις 18 Ιουνίου στην Αγία Πετρούπολη οι υπουργοί Ενέργειας των δυο χωρών υπέγραψαν το κοινό μνημόνιο για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου στο ελληνικό έδαφος. Είναι πολύ μεγάλο σχέδιο και πολύ κερδοφόρο. Κατ’ αρχάς πρέπει να ιδρύσουμε μαζί με την Ελλάδα μια κοινή εταιρεία ειδικού σκοπού, που θα αναλάβει την κατασκευή του αγωγού. Αλλά πρώτα, η Ελλάδα πρέπει να σχηματίσει μια επιχείρηση ενεργειακών επενδύσεων ως ιδρυτικό μέλος αυτής της κοινής εταιρείας ειδικού σκοπού. Όλες αυτές οι διαδικασίες καθυστέρησαν λίγο, λόγω των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα. Εντούτοις θεωρώ ότι σε λίγο θα ξαναρχίσουν οι διαδικασίες, οι διαβουλεύσεις σε επίπεδο των ειδικών των δυο χωρών. Πράγματι, ο Νοτιοευρωπαϊκός αγωγός, έτσι λέγεται επίσημα, αποτελεί ένα μεγάλο έργο με πολλά γεωπολιτικά και οικονομικά κέρδη για την Ελλάδα.
ΕΡ: Το 2016 θα είναι έτος ελληνορωσικής φιλίας. Ποιο νομίζεται ότι θα είναι το όφελος από τη διοργάνωση και για τις δυο χώρες;
ΑΠ: Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να πω ότι δεν πρόκειται για ένα απλό πολιτιστικό γεγονός. Το πλήθος των εκδηλώσεων στο πλαίσιο των αφιερωμάτων της Ρωσίας στην Ελλάδα και της Ελλάδας στη Ρωσία προβλέπει πολύ πλούσιο πρόγραμμα σε όλους τους τομείς, στην οικονομία, στον τουρισμό, στην επιστήμη, στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό βεβαίως. Προβλέπονται εκατοντάδες εκδηλώσεις στις δυο χώρες, και είμαι βέβαιος ότι το ελληνικό ακροατήριο θα απολαύσει πολλές ενδιαφέρουσες εκθέσεις, συναυλίες στην Ελλάδα, και εμείς στη Ρωσία επίσης θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά τα αξιοθέατα του ελληνικού πολιτισμού, στα μουσεία και στις συναυλίες. Θα είναι το γεγονός μέγιστης σημασίας – αφιερωματικά έτη συνήθως έχουμε μόνο με τις χώρες της ιδιαίτερης σημασίας για τη Ρωσία.
ΕΡ: Μείζον θέμα για την Ελλάδα και την Ευρώπη είναι το κύμα προσφύγων από τη Συρία. Ποια θεωρείται ότι είναι η απάντηση στο πρόβλημα και τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η Ρωσία;
ΑΠ: Πράγματι, η Ευρώπη αντιμετωπίζει ένα προσφυγικό κύμα άνευ προηγουμένου. Όμως, οι αιτίες αυτού του προσφυγικού κύματος είναι κατανοητές. Οι δυτικές χώρες ανέτρεψαν τις κυβερνήσεις στις χώρες της Μέσης Ανατολής, στη Βόρειο Αφρική, κατέστρεψαν τις ντόπιες οικονομίες και εμφανίστηκε το κενό για τους εξτρεμιστές και τους τρομοκράτες. Εμφανίστηκε και το προσφυγικό κύμα. Εφόσον οι αιτίες είναι κατανοητές, οι δυτικές χώρες πρέπει να καταλάβουν ότι πρέπει να σταματήσουν αυτή την πολιτική σε αυτήν την περιοχή. Όσον αφορά τη Ρωσία, και εμείς επίσης αντιμετωπίζουμε παρόμοιο πρόβλημα, το προσφυγικό πρόβλημα, επειδή ύστερα από το παράνομο ένοπλο πραξικόπημα στην Ουκρανία, στο Κίεβο, τον Φεβρουάριο του 2014, στη νοτιοανατολική Ουκρανία ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος και η Ρωσία υποδέχθηκε κοντά ένα εκατομμύριο πρόσφυγες.
ΕΡ: Επανέρχομαι σε αυτό το θέμα. Πιστεύετε ότι η επικείμενη συνάντηση των ηγετών της Ρωσίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ουκρανίας, στο Παρίσι στις αρχές Οκτωβρίου, θα δώσει απαντήσεις στην αποκλιμάκωση της έντασης και θα οδηγήσει στην κατεύθυνση επίλυσης της κρίσης στην Ουκρανία;
ΑΠ: Πρόκειται για το «σχήμα της Νορμανδίας». Έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη συζήτηση της ενδοουκρανικής κρίσης. Όμως για την επίλυση του προβλήματος, την αποκλιμάκωση της έντασης και οι δυο πλευρές της κρίσης πρέπει να υλοποιήσουν τις συμφωνίες του Μινσκ της 12ης Φεβρουαρίου, στις οποίες προβλέπονται οι διαδικασίες και όλα τα βήματα για τη διευθέτηση της κρίσης. Δυστυχώς οι αρχές στο Κίεβο δεν ξεκίνησαν τον απευθείας διάλογο με τις αρχές του Ντονμπάς. Και στο διάλογο αυτό, οι δυο πλευρές της ουκρανικής κρίσης θα έπρεπε να συζητήσουν την αναθεώρηση του Συντάγματος. Η αναθεώρηση του ουκρανικού Συντάγματος προβλέπεται στις συμφωνίες του Μινσκ. Η Ρωσία είναι έτοιμη να συμβάλει στις συζητήσεις μέσα στο πλαίσιο του σχήματος της Νορμανδίας και είμαι βέβαιος ότι η επικείμενη συνάντηση κορυφής στο σχήμα της Νορμανδίας στις 2 Οκτωβρίου θα συμβάλει σημαντικά στην επίλυση της κρίσης.
(Αθήνα, 29 Σεπτεμβρίου 2015)
