Έμμεση αναφορά στο ισραηλινό πυρηνικό οπλοστάσιο έκανε σήμερα ο Ισραηλινός πρόεδρος στην ετήσια διάσκεψη των πρεσβευτών της χώρας στην Ιερουσαλήμ. Στην ομιλία του, ο Shimon Peres τόνισε ότι “το Ισραήλ έχει τις δυνατότητες αποτροπής, πραγματικές ή όχι.
Κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι υπάρχει στη Ντιμόνα, αλλά πρέπει να πω ότι οι φαντασιώσεις και οι υποψίες των χωρών της Μέσης Ανατολής για το ζήτημα αυτό είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές για την αποτροπή του Ισραήλ”, σημειώνοντας ότι “η απόφαση του Ισραήλ να διατηρήσει μια πολιτική αμφισημίας όλα αυτά τα χρόνια ήταν αρκετά σοφή”.
Σύμφωνα με το δόγμα αυτό, το Ισραήλ, που θεωρείται de facto πυρηνική δύναμη, δεν επιβεβαιώνει ούτε διαψεύδει ποτέ την ύπαρξη πυρηνικού οπλοστασίου ενώ οι εγκαταστάσεις του θεωρούνται επτασφράγιστο μυστικό.
Χαρακτηριστικό είναι εξάλλου ότι δεν υπάρχει καμμία καταγεγραμμένη δήλωση Ισραηλινού αξιωματούχου σχετικά με το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας, με μοναδική εξαίρεση την εκ παραδρομής έμμεση αναφορά του πρώην πρωθυπουργού Ehud Olmert σε γερμανικό τηλεοπτικό σταθμό το Δεκέμβριο του 2006.
Οι δηλώσεις του προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων στο Τελ Αβίβ, λαμβάνοντας μάλιστα διαστάσεις μείζονος πολιτικής κρίσης καθώς παραβιάστηκε η πάγια πολιτική της ασάφειας όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Tο πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ
Το 1949 η υπηρεσία ερευνών των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων Hened Gimmel διεξάγει γεωλογική έρευνα στην έρημο Νεγκέβ για εξεύρεση ουρανίου. Ανακαλύπτουν φώσφορο αλλά δεν πτοούνται. Το 1952 ιδρύεται υπό ακρα μυστικότητα η Ισραηλινή Επιτροπή Ατομικών Ερευνών με πρόεδρο τον Ernst David Bergmann. Ο Bergmann αναλαμβάνει υπουργός Δημοσίων Εργων και Αμυντικών Ερευνών και θέτει υπό την αιγίδα του υπουργείου του το Hend Gimmel, το οποίο μετονομάζεται σε “Mαχόν 4″ και στην πειραματική του μονάδα αρχίζει τη παραγωγή βαρέου ύδατος.
Στις 3 Oκτωβρίου 1957 υπογράφεται μυστική συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας μεταξύ του Ισραήλ και της Γαλλίας (βλ. Αvner Cohen, Israel and the Bomb, Columbia University Press, 1998) για τη κατασκευή αντιδραστήρα 24MW στη θέση Ντιμόνα της ερήμου Νεγκέβ. Οι προδιαγραφές του αντιδραστήρα όμως επιτρέπουν την παραγωγή τριπλάσιας ενέργειας από την προβλεπόμενη στη συμφωνία.
Η Mossad δημιουργεί ξεχωριστό τμήμα για την φύλαξη της μυστικότητος του πλάνου και την βιομηχανική κατασκοπεία, θύμα της οποίας θα πέσουν και οι ΗΠΑ. Τον Μάιο του 1960 η Γαλλία πιέζει το Ισραήλ για δημοσιοποίηση του προγράμματος και υπαγωγή του σε διεθνείς ελέγχους, προσφέροντας ως αντάλλαγμα μαχητικά αεροσκάφη. Οι Ισραηλινοί εγγυώνται την ειρηνική χρήση του αντιδραστήρα και υπόσχονται ότι δε θα παράγουν πλουτώνιο. Από το 1965 υπάρχουν αναφορές του τοπικού κλιμακίου της CIA και του στρατιωτικού επιτετραμμένου για την ύπαρξη του αντιδραστήρα. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Τελ Αβίβ Walworth Barbour όμως, τις εξαφανίζει ή τις υποβαθμίζει. Το ίδιο έτος “συμπτωματικά” εξαφανίζεται ποσότητα 170 κιλών ουρανίου από αντιδραστήρα στην Πενσυλβάνια. Κατά μεταγενέστερη μαρτυρία στη διάρκεια του Πολέμου των 6 Ημερών (1967), το Ισραήλ διαθέτει 2 πυρηνικές κεφαλές, ενώ την ίδια περίοδο τίθεται ο αντιδραστήρας της Ντιμόνα σε πυρηνικό συναγερμό. Στις αρχές του 1968 ο “πατέρας της υδρογονοβόμβας” E. Teller ανακοινώνει στον διευθυντή του γραφείου Έρευνας & Τεχνολογίας της CIA C. Duckett ότι Ισραηλινοί συνάδελφοί του, του εκμυστηρεύτηκαν την ύπαρξη πυρηνικού οπλοστασίου. Το 1970 υπογράφεται η Συμφωνία για τη Μη Διάδοση Πυρηνικών Όπλων (ΝPT), την οποία αρνείται να υπογράψει το Ισραήλ. Κατα την πρώτη φάση του Πολέμου του Yom Kippur (1973) συναρμολογούνται 13 πυρηνικές κεφαλές και το Ισραήλ αφήνει να “διαρρεύσει” ότι ήταν “ετοιμες προς χρήση” ασκώντας εκβιασμό προς την κυβέρνηση Nixon.
Σύμφωνα με έκθεση της CIA στα μέσα της δεκαετίας του ’90 το Ισραήλ διέθετε 70-130 πυρηνικές κεφαλές. Κατά ορισμένους εμπειρογνώμονες στα τέλη της δεκαετίας του ’90 το Ισραήλ είχε πυρηνικό οπλοστάσιο της τάξεως των 400 κεφαλών. Αίσθηση προκάλεσε η δήλωση-παραδοχή του πρώην Αμερικανού προέδρου Jimmy Carter το Μάιο του 2008 ότι το Ισραήλ διαθέτει τουλάχιστον 150 πυρηνικές κεφαλές.
Στις 3 Oκτωβρίου 1957 υπογράφεται μυστική συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας μεταξύ του Ισραήλ και της Γαλλίας (βλ. Αvner Cohen, Israel and the Bomb, Columbia University Press, 1998) για τη κατασκευή αντιδραστήρα 24MW στη θέση Ντιμόνα της ερήμου Νεγκέβ. Οι προδιαγραφές του αντιδραστήρα όμως επιτρέπουν την παραγωγή τριπλάσιας ενέργειας από την προβλεπόμενη στη συμφωνία.
Η Mossad δημιουργεί ξεχωριστό τμήμα για την φύλαξη της μυστικότητος του πλάνου και την βιομηχανική κατασκοπεία, θύμα της οποίας θα πέσουν και οι ΗΠΑ. Τον Μάιο του 1960 η Γαλλία πιέζει το Ισραήλ για δημοσιοποίηση του προγράμματος και υπαγωγή του σε διεθνείς ελέγχους, προσφέροντας ως αντάλλαγμα μαχητικά αεροσκάφη. Οι Ισραηλινοί εγγυώνται την ειρηνική χρήση του αντιδραστήρα και υπόσχονται ότι δε θα παράγουν πλουτώνιο. Από το 1965 υπάρχουν αναφορές του τοπικού κλιμακίου της CIA και του στρατιωτικού επιτετραμμένου για την ύπαρξη του αντιδραστήρα. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Τελ Αβίβ Walworth Barbour όμως, τις εξαφανίζει ή τις υποβαθμίζει. Το ίδιο έτος “συμπτωματικά” εξαφανίζεται ποσότητα 170 κιλών ουρανίου από αντιδραστήρα στην Πενσυλβάνια. Κατά μεταγενέστερη μαρτυρία στη διάρκεια του Πολέμου των 6 Ημερών (1967), το Ισραήλ διαθέτει 2 πυρηνικές κεφαλές, ενώ την ίδια περίοδο τίθεται ο αντιδραστήρας της Ντιμόνα σε πυρηνικό συναγερμό. Στις αρχές του 1968 ο “πατέρας της υδρογονοβόμβας” E. Teller ανακοινώνει στον διευθυντή του γραφείου Έρευνας & Τεχνολογίας της CIA C. Duckett ότι Ισραηλινοί συνάδελφοί του, του εκμυστηρεύτηκαν την ύπαρξη πυρηνικού οπλοστασίου. Το 1970 υπογράφεται η Συμφωνία για τη Μη Διάδοση Πυρηνικών Όπλων (ΝPT), την οποία αρνείται να υπογράψει το Ισραήλ. Κατα την πρώτη φάση του Πολέμου του Yom Kippur (1973) συναρμολογούνται 13 πυρηνικές κεφαλές και το Ισραήλ αφήνει να “διαρρεύσει” ότι ήταν “ετοιμες προς χρήση” ασκώντας εκβιασμό προς την κυβέρνηση Nixon.
Σύμφωνα με έκθεση της CIA στα μέσα της δεκαετίας του ’90 το Ισραήλ διέθετε 70-130 πυρηνικές κεφαλές. Κατά ορισμένους εμπειρογνώμονες στα τέλη της δεκαετίας του ’90 το Ισραήλ είχε πυρηνικό οπλοστάσιο της τάξεως των 400 κεφαλών. Αίσθηση προκάλεσε η δήλωση-παραδοχή του πρώην Αμερικανού προέδρου Jimmy Carter το Μάιο του 2008 ότι το Ισραήλ διαθέτει τουλάχιστον 150 πυρηνικές κεφαλές.
Υπόθεση Βανούνου
Το 1974 αναζητώντας εργασία, ο Mordechai Vanunu υποβάλει τα χαρτιά του για πρόσληψη στη Shin Bet, την υπηρεσία εσωτερικής ασφαλείας της χώρας. Το αίτημα απορρίπτεται αφού κάποιοι εκτιμούν ότι δεν πληρεί τις προυποθέσεις. Δυο χρόνια αργότερα προσλαμβάνεται στο πυρηνικό εργοστάσιο στη Ντιμόνα, ενώ η επόμενη αναφορά στο φάκελό του αφορά την περίοδο στα 1981 όπου ως φοιτητής στο πανεπιστήμιο Μπέν Γκουριόν, δείχνει ενδιαφέρον και αναλαμβάνει πολιτική δραστηριότητα και πρωτοβουλίες στο χώρο της αριστεράς.
Το 1982 ο υπεύθυνος ασφάλειας του πυρηνικού εργοστασίου συγκεντρώνει πληροφορίες για τη δράση του Vanunu, ενώ δυο χρόνια αργότερα η Shin Bet τον ανακρίνει για τη δράση του και τις επαφές του με το χώρο της αριστεράς. Τρία χρόνια αργότερα ταξιδεύει στην Ταυλάνδη και ασπάζεται το βουδισμό, ενώ την ίδια χρονιά στο εργοστάσιο που εργάζεται και κατόπιν διαβουλεύσεων για το συγκεκριμένο θέμα, η διοίκηση αποφασίζει να μην προχωρήσει σε απόλυσή του, αλλά να τον κρατήσουν σε απόσταση από τα προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή αν και διεθνώς υπήρχαν υπόνοιες για πυρηνική δραστηριότητα του Ισραήλ, κανένας δεν διέθετε στοιχεία. Ο Vanunu, ήταν ο άνθρωπος ο οποίος θα άλλαζε τα δεδομένα. Το Μάιο του 1986 πηγαίνει στην Αυστραλία και έρχεται σε επαφή με τοπικά μέσα ενημέρωσης στα οποία προσπαθεί να πουλήσει μια σειρά από φιλμ που αποδεικνύουν την δραστηριότητα του Ισραήλ στην κατεύθυνση της ανάπτυξης αρσενικού και της ολοκλήρωσης στρατιωτικής πυρηνικής τεχνολογίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που προσκομίζει η δραστηριότητα του Ισραήλ στον τομέα αυτό ξεκινά ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 κάπου στα βάθη της ερήμου Νέγκεβ. Ο Vanunu είχε εργαστεί ως πυρηνικός τεχνικός, στο Μαχόν 2 (το υπόγειο κέντρο στρατιωτικής πυρηνικής έρευνας), εκεί επεξεργάζονταν τις πρώτες ύλες τις οποίες κατόπιν έστελναν στο εργοστάσιο της Ντιμόνα.
Παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία τα οποία προσκόμισε ο Vanunu, εντυπωσίασαν τους ξένους πυρηνικούς επιστήμονες, η αυστραλιανή εφημερίδα αρνήθηκε να τα δημοσιεύσει. Ένας κολομβιανός δημοσιογράφος, τον οποίο ο Vanunu γνώριζε, ταξιδεύει μαζί του στη Μαδρίτη και τον φέρνει σε επαφή με την Sunday Times. Η εφημερίδα δείχνει ενδιαφέρον. Όλα αυτά συμβαίνουν τον Αύγουστο του 1986. Το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς συγκροτείται μια ομάδα της Shin Bet για να σταματήσει τη δράση του Βανούνου. Στις 23 Σεπτεμβρίου οι Sunday Times ζητούν πριν ακόμα δημοσιεύσουν τα στοιχεία, τη θέση του Ισραήλ για τα όσα προκύπτουν από το υλικό που έχουν παραλάβει από το Vanunu. Ο Vanunu βρίσκεται στη Μαδρίτη και στις 24 Σεπτεμβρίου μια πράκτορας της Mossad με το κωδικό όνομα Σίντυ έρχεται σε επαφή μαζί του. Στις 29 Σεπτεμβρίου πραγματοποιεί την τελευταία συνάντηση με τους Sunday Times και μετά φεύγει για τη Ρώμη μαζί με την πράκτορα της Mossad, όπου συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στο Ισραήλ. Ο Vanunu καταδικάστηκε με τη κατηγορία της προδοσίας και παρέμεινε 18 χρόνια έγκλειστος στις ισραηλινές φυλακές υπό άθλιες συνθήκες.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή αν και διεθνώς υπήρχαν υπόνοιες για πυρηνική δραστηριότητα του Ισραήλ, κανένας δεν διέθετε στοιχεία. Ο Vanunu, ήταν ο άνθρωπος ο οποίος θα άλλαζε τα δεδομένα. Το Μάιο του 1986 πηγαίνει στην Αυστραλία και έρχεται σε επαφή με τοπικά μέσα ενημέρωσης στα οποία προσπαθεί να πουλήσει μια σειρά από φιλμ που αποδεικνύουν την δραστηριότητα του Ισραήλ στην κατεύθυνση της ανάπτυξης αρσενικού και της ολοκλήρωσης στρατιωτικής πυρηνικής τεχνολογίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που προσκομίζει η δραστηριότητα του Ισραήλ στον τομέα αυτό ξεκινά ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 κάπου στα βάθη της ερήμου Νέγκεβ. Ο Vanunu είχε εργαστεί ως πυρηνικός τεχνικός, στο Μαχόν 2 (το υπόγειο κέντρο στρατιωτικής πυρηνικής έρευνας), εκεί επεξεργάζονταν τις πρώτες ύλες τις οποίες κατόπιν έστελναν στο εργοστάσιο της Ντιμόνα.
Παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία τα οποία προσκόμισε ο Vanunu, εντυπωσίασαν τους ξένους πυρηνικούς επιστήμονες, η αυστραλιανή εφημερίδα αρνήθηκε να τα δημοσιεύσει. Ένας κολομβιανός δημοσιογράφος, τον οποίο ο Vanunu γνώριζε, ταξιδεύει μαζί του στη Μαδρίτη και τον φέρνει σε επαφή με την Sunday Times. Η εφημερίδα δείχνει ενδιαφέρον. Όλα αυτά συμβαίνουν τον Αύγουστο του 1986. Το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς συγκροτείται μια ομάδα της Shin Bet για να σταματήσει τη δράση του Βανούνου. Στις 23 Σεπτεμβρίου οι Sunday Times ζητούν πριν ακόμα δημοσιεύσουν τα στοιχεία, τη θέση του Ισραήλ για τα όσα προκύπτουν από το υλικό που έχουν παραλάβει από το Vanunu. Ο Vanunu βρίσκεται στη Μαδρίτη και στις 24 Σεπτεμβρίου μια πράκτορας της Mossad με το κωδικό όνομα Σίντυ έρχεται σε επαφή μαζί του. Στις 29 Σεπτεμβρίου πραγματοποιεί την τελευταία συνάντηση με τους Sunday Times και μετά φεύγει για τη Ρώμη μαζί με την πράκτορα της Mossad, όπου συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στο Ισραήλ. Ο Vanunu καταδικάστηκε με τη κατηγορία της προδοσίας και παρέμεινε 18 χρόνια έγκλειστος στις ισραηλινές φυλακές υπό άθλιες συνθήκες.
Φορείς πυρηνικών κεφαλών
Σύμφωνα με τις αξιόπιστες πηγές MissileThreat.com και Arms Control Association, οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ (IDF) διαθέτουν περί τα 90 επιχειρησιακά Βαλλιστικά Βλήματα Μέσου Βεληνεκούς (MRBM) Jericho-2, μέγιστου βεληνεκούς 1.500km. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ολοκληρώθηκε η ανάπτυξη της βελτιωμένης έκδοσης Jericho-3, απόρροια του ισραηλινού διαστημικού προγράμματος, με εκτιμώμενο βεληνεκές 4.800km. Επιπλέον, θεωρείται πιστοποιημένος για τη μεταφορά πυρηνικών κεφαλών ο στόλος μαχητικών αεροσκαφών F-16 και F-15 της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας (IAF), πιστοποιημένων για τη μεταφορά πυρηνικών κεφαλών.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η περίπτωση των ισραηλινών υποβρυχίων Τύπου Dolphin, που βασίζονται σε βελτιωμένη έκδοση των γνωστών U-212 του Γερμανικού Ναυτικού. Σχετικά πρόσφατα έγινε γνωστή η απόκτηση δύο επιπλέον υποβρυχίων με σύστημα Αναερόβιας Πρόωσης (AIP), τα οποία έρχονται να προστεθούν στα τρία του ιδίου τύπου που διαθέτει ήδη το Ισραηλινό Ναυτικό.
Σύμφωνα με τις αξιόπιστες πηγές MissileThreat.com και Arms Control Association, οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ (IDF) διαθέτουν περί τα 90 επιχειρησιακά Βαλλιστικά Βλήματα Μέσου Βεληνεκούς (MRBM) Jericho-2, μέγιστου βεληνεκούς 1.500km. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ολοκληρώθηκε η ανάπτυξη της βελτιωμένης έκδοσης Jericho-3, απόρροια του ισραηλινού διαστημικού προγράμματος, με εκτιμώμενο βεληνεκές 4.800km. Επιπλέον, θεωρείται πιστοποιημένος για τη μεταφορά πυρηνικών κεφαλών ο στόλος μαχητικών αεροσκαφών F-16 και F-15 της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας (IAF), πιστοποιημένων για τη μεταφορά πυρηνικών κεφαλών.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η περίπτωση των ισραηλινών υποβρυχίων Τύπου Dolphin, που βασίζονται σε βελτιωμένη έκδοση των γνωστών U-212 του Γερμανικού Ναυτικού. Σχετικά πρόσφατα έγινε γνωστή η απόκτηση δύο επιπλέον υποβρυχίων με σύστημα Αναερόβιας Πρόωσης (AIP), τα οποία έρχονται να προστεθούν στα τρία του ιδίου τύπου που διαθέτει ήδη το Ισραηλινό Ναυτικό.
Η ισραηλινή αμυντική βιομηχανία φέρεται να τροποποίησε τα βλήματα UGM-84 Harpoon που αποκτήθηκαν από τις ΗΠΑ (σ.σ. σε χρήση και από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό) ώστε να μπορούν να δέχονται πυρηνική γόμωση, αποκτώντας έτσι τόσο το στοιχείο αιφνιδιασμού (καθώς είναι δύσκολο να επισημανθούν εν καταδύσει) όσο και το στοιχείο του δευτέρου πλήγματος σε ενδεχόμενο ολοκληρωτικό πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Στις αρχές του περασμένου Ιουλίου, ισραηλινό υποβρύχιο πέρασε τη Διώρυγα του Σουέζ, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, και κατευθύνθηκε στο λιμάνι Eilat της Ερυθράς Θάλασσας, αποστέλλοντας σαφές μήνυμα στη Τεχεράνη.
strategyreports
