Πώς βρέθηκε στο επίκεντρο της έντασης η κάποτε αρχαία ελληνική αποικία. Ο σκοτεινός πόλεμος της Δύσης απέναντι στον Καντάφι και η εμφύλια διαμάχη.
20 Οκτωβρίου 2011. Η ημέρα που άλλαξε για πάντα την ιστορία της Λιβύης. Δυνάμεις του ΝΑΤΟ επιτέθηκαν στην αυτοκινητοπομπή που θα μετέφερε τον Λίβυο ηγέτη, Μουαμάρ Καντάφι, με ασφάλεια από τη Σύρτη, όπου είχε καταφύγει. Μετά τη διαφυγή του, κατέφυγε σε έναν υπόνομο και στη συνέχεια έπεσε νεκρός, με τα αίτια του θανάτου του να μην έχουν εξακριβωθεί ακόμα και σήμερα από την αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ.
Το γεγονός αυτό, όμως, στάθηκε η αιτία για μεγάλες αναταραχές στη Λιβύη, καθώς η απώλεια του στρατηγού, ο οποίος κατηγορήθηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, οδήγησε στο σπάσιμο ενός ισχυρού κρίκου. Οι φυλές και οι στρατιωτικές-παραστρατιωτικές ομάδες που συσπειρώνονταν γύρω του, ήρθαν σε συγκρούσεις μεταξύ τους και, για τον λόγο αυτό, ο θάνατός του, βύθισε τη Λιβύη σε μεγάλες ταραχές.
Οι ΗΠΑ σφυροκοπούν τη Λιβύη
Η αρχαία ελληνική αποικία της Λιβύης, με τουλάχιστον πέντε ελληνικές πόλεις πέρασε στη ρωμαϊκή και στην οθωμανική αυτοκρατορία και, στη συνέχεια, μετά από ιταλική κατοχή, ακολούθησε η λιβυκή αντίσταση απέναντι στους Ιταλούς.
Υπό την ηγεσία του Βασιλιά Ιντρίς που ηγήθηκε της αντίστασης, το βασίλειο της Λιβύης ιδρύθηκε το 1951.
Ωστόσο, ο Ιντρίς ανετράπη το 1969 από μια ομάδα στρατιωτικών, υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Μουαμάρ Καντάφι. Κατά μερικούς «δικτάτορας», ενώ κατά άλλους «αδελφικός ηγέτης και οδηγός της Επανάστασης της Λιβύης».
Ο Καντάφι όμως αποτελεί «κόκκινο πανί» για τη Δύση. Οι Δυτικοί έχουν βάλει στο μάτι τη χώρα, ιδίως μετά την ανακάλυψη των μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου που κατέστησαν το ανύπαρκτο κρατίδιο ως μια από τις ισχυρότερες και πλουσιότερες χώρες της Αφρικής.
Στο τέλος της δεκαετίας του 1980, η Λιβύη δέχεται το πρώτο χτύπημα από τις ΗΠΑ και αποτέλεσε το πρώτο κράτος - πειραματόζωο, του μεγάλου αμερικανικού ψέματος για τα πυρηνικά όπλα.
Οι Αμερικανοί επιτίθενται με αεροπλάνα κατά τη Λιβύης, που κατέχει τότε τμήμα του Τσαντ, το οποίο διαθέτει ουράνιο. Οι ΗΠΑ, επί της ουσίας, αντέδρασαν στο ότι δεν μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα ουρανίου στο Τσαντ, καθότι ανήκαν στη Λιβύη.
Ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν είχε προηγουμένως εγκρίνει μια κρυφή επιχείρηση, με την κωδική ονομασία «Τουλίπα», η οποία αποσκοπούσε στην υποστήριξη σε ομάδες αντιφρονούντων με στόχο την ανατροπή του ηγέτη της Λιβύης. Ο Καντάφι τότε συμμάχησε με τη Σοβιετική Ένωση και ο Ρέιγκαν τον χαρακτήρισε «τον τρελό σκύλο της Μέσης Ανατολής».
Ανοιχτά κατά των Ηνωμένων Πολιτειών είχε τοποθετηθεί ο τότε Νέλσον Μαντέλα, που μαζί με τον Καντάφι πολέμησαν την (υποστηριζόμενη από τη Δύση) πολιτική των φυλετικών διακρίσεων στην Αφρική, γνωστή και ως Απαρτχάιντ.
Αμερικανοί πρόεδροι, ανάμεσά τους και ο Κλίντον, προσπάθησαν να τραβήξουν το αυτί του Μαντέλα.
Σχετικά με τις αμερικανικές επικρίσεις για τη στηριξή του στη Λιβύη, ο Μαντέλα φέρεται να απάντησε:
«Καμία χώρα δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι ο αστυνομικός του κόσμου και κανένα κράτος δεν μπορεί να υπαγορεύσει σε άλλο τι πρέπει να κάνει. Εκείνοι που χθες ήταν φίλοι των εχθρών μας έχουν σήμερα το θράσος για να μου πουν να μην επισκέπτονται τον αδελφό μου Καντάφι. Μας συμβουλεύουν να είμαστε αχάριστοι και να ξεχνάμε τους φίλους μας του παρελθόντος».
Τα δυτικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου της Λιβύης έληξε το 2003, όταν ο Μουαμάρ Καντάφι συμφώνησε να εγκαταλείψει τις προσπάθειες για την απόκτηση πυρηνικών, χημικών και βιολογικών όπλων.
Ο ίδιος, όμως, υποστήριξε ότι, όχι μόνο δεν κατασκεύασε πυρηνικά όπλα, αλλά ποτέ δεν είχε αντίστοιχη πρόθεση.
«Δεν έχουμε τίποτε να κρύψουμε, δεν είχαμε ποτέ την πρόθεση να κατασκευάσουμε όπλα μαζικής καταστροφής», φέρεται να δήλωνε στο CNN, ο Καντάφι, λίγες ημέρες μετά την υπογραφή, από τον ίδιο, της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων.
Αυτό όμως, δεν εμπόδισε το ΝΑΤΟ να βομβαρδίσει τη Λιβύη το 2011, στα πρότυπα της Γιουγκοσλαβίας, του Αφγανιστάν και του Ιράκ και άλλων αιματοκυλισμένων περιοχών.
Η στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Λιβύη διακηρύχθηκε ως ανθρωπιστική παρέμβαση-βομβαρδισμός στο όνομα της «διάσωσης ζωών». Οι προσπάθειες διπλωματίας καταπνίγηκαν, ενώ οι ειρηνευτικές συνομιλίες υπονομεύθηκαν.
Πολλές είναι οι φωνές που ισχυρίζονται, ότι ο πόλεμος στη Λιβύη δεν αφορούσε τα ανθρώπινα δικαιώματα, ούτε εξ ολοκλήρου το πετρέλαιο, αλλά μια ευρύτερη διαδικασία στρατιωτικοποίησης των σχέσεων των ΗΠΑ με την Αφρική. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η ανάπτυξη της Αφρικανικής Διοίκησης του Πενταγώνου, ή η AFRICOM, βρισκόταν σε έντονο ανταγωνισμό με παναφρικανικές πρωτοβουλίες, όπως εκείνες που πρωτοστάτησε ο Μουαμάρ Καντάφι.
Γιατί το ΝΑΤΟ προκάλεσε αποσταθεροποίηση;
Ο Καντάφι φέρεται να προσπάθησε να εισαγάγει ένα ενιαίο αφρικανικό νόμισμα που συνδέεται με το χρυσό και να ηγηθεί μιας παναφρικανικής ένωσης υπό τον όρο «Ηνωμένες Πολιτείες της Αφρικής».
Τα αφρικανικά έθνη θα είχαν τελικά τη δύναμη να βγουν από το χρέος και τη φτώχεια. Θα μπορούσαν τελικά να λένε «όχι» στην εξωτερική εκμετάλλευση. Έχει ειπωθεί ότι το νόμισμα αυτό ήταν ο πραγματικός λόγος για την εξέγερση που υποκινήθηκε από το ΝΑΤΟ, σε μια προσπάθεια να εξαφανιστεί ο ηγέτης.
Ακόμα και δυτικά ΜΜΕ φέρονται να παραδέχθηκαν ότι:
«Πρέπει να παραδεχθούμε πως με τον ιδιότυπο σοσιαλισμό που εφάρμοζε στη Λιβύη, ο Καντάφι παρείχε δωρεάν εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και επιχορηγούμενες κατοικίες και μεταφορές».
Και πράγματι, όπως φαίνεται, η Λιβύη του Καντάφι ήταν κράτος - πρότυπο. Πέρα από τα προαναφερθέντα είχε δωρεάν ηλεκτρικό ρεύμα, οικονομικά καύσιμα (0,14 δολάρια ΗΠΑ ανά λίτρο), αυξημένο μορφωτικό επίπεδο (από το 25% στο 87%), υψηλά επίπεδα και σημαντικές άλλες παροχές.
Η κρίση στη Λιβύη
Την πτώση του Καντάφι εκμεταλλεύτηκε η Δύση, ώστε να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση στη Λιβύη, υποστηρίζοντας διαφορετικές ομάδες στην εμφύλια διένεξη. Δουλεμπόριο, πρόσφυγες και απώλεια χιλιάδων ανθρώπινων ζωών, που τα δυτικά μέσα ξέχασαν να ασχοληθούν, ήταν το αποτέλεσμα των βομβαρδισμών του Δυτικού Συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Η κατάσταση απέκτησε πιο σταθερά μέτωπα το 2014, στον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο της χώρας, όπου οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές πολεμούν έως σήμερα.
Από τη μία πλευρά, υπάρχει η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης, υπό τον Φαγέζ αλ Σαράτζ, με έδρα την Τρίπολη. Από την άλλη μεριά, η συμμαχία μεταξύ της Λιβυκής βουλής, με έδρα το Τομπρούκ και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, με έδρα τη Βεγγάζη, που προελαύνει υπό τον Χαλίφα Χαφτάρ.
Τόσο το 2017, αλλά και το 2018, ο Φάγεζ αλ Σαράτζ και ο Χαλίφα Χαφτάρ υποσχέθηκαν να συνεργαστούν, για τον τερματισμό της κρίσης με προκήρυξη εκλογών κάτι το οποίο δεν έχει ακόμα καταστεί δυνατό.
Αξίζει να σημειωθεί πως η κυβέρνηση του Σάρατζ η οποία διαθέτει την λεγόμενη «διεθνή» αναγνώριση, ελέγχει μόλις το 20% των εδαφών της Λιβύης, σε αντίθεση με τον Χαφτάρ που ελέγχει αυτή τη χρονική στιγμή το υπόλοιπο 80%.
Η Ρωσία και ο Καντάφι
Στρατηγικές έχουν χαρακτηριστεί οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Λιβύη, μέχρι τον τερματισμό της εξουσίας Καντάφι.
Μετά την πτώση του Καντάφι, η Ρωσία έχασε συμβόλαια αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Λιβύη.
Υπενθυμίζεται ότι το 2008, οι ρωσικοί σιδηρόδρομοι υπέγραψαν σύμβαση ύψους 2,2 δισ. ευρώ για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής μήκους 550 χιλιομέτρων. Υπήρχαν συμφωνίες πετρελαίου και φυσικού αερίου και οι χώρες διαπραγματεύονταν, επίσης, την ηλεκτροδότηση και την ειρηνική πυρηνική ανάπτυξη στη Λιβύη. Τα σχέδια επέκτασης των συνεργασιών διακόπηκαν από τον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης που ξεκίνησε το 2011.
Ελλάδα και Λιβύη
Στη χώρα μας η δυτική προπαγάνδα προσπαθούσε να επηρεάσει καταστάσεις κατά του Λίβυου ηγέτη. Οι παλιοί θυμούνται στην Ελλάδα μια ιστορία – ανέκδοτο που λέει ότι αν η θάλασσα ξέβραζε κομμένα μέλη, κάποιοι διακήρυτταν ότι είναι «τα πόδια και τα χέρια των αντιδραστικών που σκότωνε ο Καντάφι».
Ωστόσο, η Ελλάδα οικοδόμησε στρατηγικές σχέσεις με τη Λιβύη επί Ανδρέα Παπανδρέου. Ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός ανέδειξε την Ελλάδα σε γεφυροποιό δύναμη, ανάμεσα σε Λιβύη και Γαλλία, αναφορικά με τη διαμάχη του Τσαντ, όπου πέτυχαν τη συμφωνία της Ελούντας.
Η στρατηγική του Παπανδρέου, προσπαθούσε να χτίσει γέφυρες με την Αφρική και τις αραβικές χώρες στο πλαίσιο του Κινήματος των Αδεσμεύτων, ώστε η Ελλάδα να καταστεί ανεξάρτητος και ισχυρός παίκτης στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Οι σοσιαλιστικές καταβολές του Παπανδρέου, έδιναν κοινό έδαφος συνεννόησης με τον Λίβυο ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι.
Μετά τον Παπανδρέου, οι σχέσεις Ελλάδας και Λιβύης δεν ήταν ποτέ πια τόσο ισχυρές.
https://sputniknews.gr/kosmos/202001216014049-O-vromikos-polemos-tis-dysis-sti-livyi-ti-synevi-kai-pos-ftasame-os-edo/
https://sputniknews.gr/kosmos/202001216014049-O-vromikos-polemos-tis-dysis-sti-livyi-ti-synevi-kai-pos-ftasame-os-edo/
