''Αμερικανός στρατιωτικός ακόλουθος παραπλάνησε τις Ε.Δ...πληροφορίες ψεύτικες που στόχευαν στον εκφοβισμό του Ελληνικού Στρατού και στη μείωση του ηθικού του''
Έχει γραφτεί πολλές φορές στο παρελθόν σε έντυπα και σε ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, ότι τον Οκτώβριο του 1988, παραδόθηκε στη Βουλή των Ελλήνων το πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής για το "Φάκελο της Κύπρου". Μετά από 2 χρόνια συλλογής και εξέτασης εγγράφων που ανήλθαν σε ..20.748 σελίδες, με πληθώρα οπτικοακουστικών λοιπών στοιχείων, από καταθέσεις εκατοντάδων μαρτύρων, η επιτροπή συνέγραψε το πόρισμά της σε 93 σελίδες και το κατέθεσε στη Βουλή.
Για την ακρίβεια, πέραν του κυρίου πορίσματος, περιλαμβάνονται και διαφορετικές απόψεις μελών της επιτροπής που διαφοροποιούνται σε ορισμένα σημεία, ως προς τα συμπεράσματα.
Μπόρεσα και διάβασα για πρώτη φορά το πόρισμα το 1989, όταν εκδόθηκε σε βιβλίο από τον εκδοτικό οίκο "Ελεύθερη Σκέψις" ! Δεν ξέρω γιατί κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα, η φήμη ότι "δεν έχει ανοίξει ο φάκελος και δεν έχει δημοσιευτεί το πόρισμα "! Θα ήταν πιο σωστό να λέγεται, ότι δεν έχουν ελεγχθεί όλα τα άτομα που διαφαίνεται από το πόρισμα ότι φέρουν ευθύνες για την νεώτερη (μέχρι στιγμής) εθνική καταστροφή της ιστορίας μας! Για να είμαι πιο αντικειμενικός, κάποιοι τιμωρήθηκαν ειδικά όσοι συμμετείχαν στη διακυβέρνηση της στρατιωτικής δικτατορίας. Θεωρώ όμως, ότι όχι όλοι και όσοι έπρεπε! Ίσως για λόγους διατήρησης της εθνικής ενότητας και συνοχής, ή μήπως για κάλυψη κάποιων εξ αυτών;
Η ατιμωρησία όμως οδηγεί πολλές φορές στην αναλγησία και στην επανάληψη επιζήμιων εθνικά πράξεων, από "μνηστήρες" της εξουσίας, που στο τέλος δικαιολογούνται με την ανώδυνη "πολιτική ευθύνη" και απαγκιστρώνονται! Αλλά δεν θα ήθελα να επεκταθώ σε περισσότερες "φιλοσοφικές" αναλύσεις αυτού του είδους, γιατί ο σκοπός μου δεν είναι αυτός. Όσοι διαβάσετε το πόρισμα, θα βγάλετε τα συμπεράσματά σας!
Το πόρισμα, το οποίο με τα στοιχεία που παρατίθενται θεωρείται αδιαμφισβήτητο, σε συγκεκριμένα σημεία, αναφέρεται στο ρόλο των ειδικών δυνάμεων και κυρίως των Μονάδων Καταδρομών, που συμμετείχαν στις επιχειρήσεις.
Έχουν και γι' αυτές γραφτεί βιβλία και έχουν παρουσιαστεί γεγονότα στην τηλεόραση! Αυτούσια όμως κομμάτια του πορίσματος, δεν έχουν εμφανιστεί, τουλάχιστον δεν έχουν πέσει στην αντίληψή μου. Διαβάστε λοιπόν παρακάτω κάποια, που έχουν μεγάλο ιστορικό και στρατιωτικό ενδιαφέρον!
" Η διαδικασία αυτή άρχισε τις τελευταίες μέρες του Ιούνη 1974, με τον προσδιορισμό από τους Ιωαννίδη-Μπονάνο της 15/7/74 ως ημέρας εκδήλωσης του πραξικοπήματος και με την επιλογή από τους ίδιους των αξιωματικών της Εθνοφρουράς Μιχαήλ Γεωργίτση (που μόλις πριν λίγες μέρες είχε προαχθεί σε ταξίαρχο) και του Κων/νου Κομπόκη, Συνταγματάρχη, για την πραγματοποίηση του πραξικοπήματος."
"...ο Μπονάνος (σ.σ. ΑΕΔ, Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων, δηλ. ο τότε Α/ΓΕΕΘΑ) ενημέρωσε τους Παπαδάκη, Γεωργίτση και Κομπόκη για την απόφαση ανατροπής του προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου με στρατιωτικό πραξικόπημα, που όπως τους είπε, πάρθηκε από την κυβέρνηση και τη στρατιωτική ηγεσία.
Παράλληλα καθόρισε ως χρόνο εκδήλωσης του πραξικοπήματος (της ενέργειας, όπως αποκαλούσε στη γλώσσα του το πραξικόπημα) την 15η. 7. 74 και ώρα 7.30 πμ και όρισε τον ταξίαρχο Γεωργίτση ως αρχηγό του πραξικοπήματος και τον Κων. Κομπόκη ως υπαρχηγό. "
"...ο βασικός όγκος των δυνάμεων, που θα χρησιμοποιούσαν για την πραγματοποίηση του πραξικοπήματος, ήταν οι μοίρες καταδρομών οι οποίες διοικούνταν απ' τον Κομπόκη και είχαν την έδρα τους στο Πενταδάκτυλο."
" Μετά τη άφιξή τους στην Κύπρο οι Γεωργίτσης ( σ.σ. ως Α/ΓΕΕΦ) και Κομπόκης στις 9 Ιουλίου 1974, ημέρα Τρίτη καλούν σε σύσκεψη για τον καθορισμό λεπτομερειών αναφορικά με την υλοποίηση του πραξικοπήματος.....
Στη σύσκεψη αυτή ύστερα από συζήτηση κρίθηκε ομόφωνα, ότι πραξικόπημα της 15 Ιουλίου δεν έπρεπε να πραγματοποιηθεί, γιατί υπήρχε κίνδυνος εσωτερικών ταραχών, οι μονάδες ουσιαστικά διαλυμένες, η προετοιμασία ήταν ελλιπής και κύρια υπήρχε κίνδυνος στρατιωτικής επέμβασης της Τουρκίας..."
"Μετά τις παραπάνω ομόφωνες διαπιστώσεις, οι Γεωργίτσης και Κομπόκης, στέλνουν......στην Αθήνα το σύνδεσμο... για να μεταφέρει στους Ιωαννίδη και Μπονάνο τους φόβους και τους ενδοιασμούς που εκφράστηκαν....
Πλην όμως ο Ιωαννίδης, αφού προηγουμένως συνεννοήθηκε με τον Μπονάνο απάντησε....πως απορρίπτονται τα αιτήματα και οι ενδοιασμοί τους και πως να προχωρήσουν στην εκτέλεση της απόφασης για την ανατροπή του Μακαρίου..."
" Οι μονάδες που πήραν μέρος στο πραξικόπημα, σύμφωνα με τις καταθέσεις....ήταν:
α. Οι 31η και 33η Μοίρες καταδρομών και μια τρίτη πλην ενός Λόχου, που μεταφέρθηκαν από τον Πενταδάκτυλο...
β. Δύο τάγματα πεζικού που μεταφέρθηκαν από την Κυρήνεια
γ. Τμήματα της 23ης Επιλαρχίας Μέσων Αρμάτων που έδρευε στη Λευκωσία
δ. Τμήματα της 21ης Επιλαρχίας Αναγνωρίσεων που και αυτή έδρευε στη Λευκωσία και,
ε. Δύο λόχοι και ένα τμήμα της ΕΛΔΥΚ
" Την όλη επιχείρηση την ανέλαβε στην ουσία ο Κομπόκης ο οποίος ήταν ο υπεύθυνος για την κατάληψη του Προεδρικού Μεγάρου, η οποία έγινε με τις δυνάμεις Καταδρομών που διοικούσε ο ίδιος και άρματα...."
" Το πραξικόπημα επικράτησε με αποτέλεσμα να θρηνήσουμε πάρα πολλά θύματα...."
"...για το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου αναπτύχθηκαν γύρω από το θέμα της διαφυγής του, δύο αντίθετες απόψεις:
Σύμφωνα με τη μία απ' αυτές η διαφυγή του Μακαρίου διευκολύνθηκε από τον Κομπόκη, που, εκτελώντας, όπως ο ίδιος είπε στην κατάθεσή του, εντολή του Ιωαννίδη για διάσωση του Μακαρίου, άφησε αφύλακτη τη μία πλευρά του Προεδρικού Μεγάρου, πράγμα που επέτρεψε στο Μακάριο να διαφύγει...
Η άλλη άποψη την οποία αποδέχτηκε η πλειοψηφία της Επιτροπής....πιστεύει ότι στη διαφυγή του ο Μακάριος δεν βοηθήθηκε..."
" Και είναι γεγονός ότι ο ΑΕΔ διέταξε ΠΡΟΦΟΡΙΚΩΣ-αρνήθηκε να δώσει έγγραφη διαταγή-στους Γεωργίτση και Κομπόκη να ηγηθούν του πραξικοπήματος....
Η διαταγή όμως δεν δημιουργούσε για τους διαταχθέντες νόμιμη υποχρέωση εκτέλεσής της, γιατί για νά 'χε αυτή η διαταγή τέτοιο αποτέλεσμα έπρεπε: Το περιεχόμενό της να βρίσκεται "εντός του κύκλου της καθ' ύλην - και κατά τόπον- αρμοδιότητας της Αρχής που την εξέδωσε" και "η διατασσόμενη ενέργεια να κείται εντός του κύκλου της αρμοδιότητας του διατασσομένου"
 |
| Παλαιά φωτογραφία αγήματος της 31 Μοίρας καταδρομών Κύπρου το 1973 |
"Αξιολόγηση πληροφοριών περί κινδύνου από Βορρά κτλ" ( σ.σ. Η παραπλάνηση των Ελλήνων)
"Στο διάστημα που μεσολάβησε από τη μέρα του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου (15.7.74) μέχρι της εισβολής των Τούρκων στη Μεγαλόνησο (20.7.74) άρχισαν να κυκλοφορούν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες παρατηρούνται μετακινήσεις στρατευμάτων με αεροσκάφη, που κατευθύνονται προς Βουλγαρία μέσω πολλών χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας."
" Ο εμπνευστής (άτομο ή υπηρεσία) του φαινομένου της κατασκευής και κυκλοφορίας τέτοιου είδους φημών δεν εντοπίσθηκε.."
"Ως πρώτος, πάντως, πληροφοριοδότης φέρεται ο τότε στρατιωτικός ακόλουθος των ΗΠΑ στην Σόφια.."
" Είναι αναμφισβήτητο, ότι όλες αυτές οι πληροφορίες ήταν ψεύτικες και στόχευαν στον εκφοβισμό του Ελληνικού Στρατού και στη μείωση του ηθικού του, ακόμη δε και στην πρόκληση σύγχυσης στη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της χώρας, φυσικά δε και στον επηρεασμό των αποφάσεων, πράγμα που έως ένα σημείο το πέτυχαν."
"Η βρετανική τηλεόραση στην εκπομπή της στις 5.30' το απόγευμα της 19ης.7.74 παρουσίασε την αναχώρηση από τη Μερσίνα του τουρκικού στόλου."
"Κατοπτεύσεις κυπριακών εδαφών, στόχων κλπ., γίνονταν αρκετές μέρες πριν από την 20.7.74, αναγνωριστικές πτήσεις των τουρκικών αεροπλάνων γίνονταν τις πρώτες πρωινές ώρες της 20.7.74, με το πρώτο φως..."
"Στις 4.30' έως στις 4.45 πμ της 20.7.74.....εμφάνιση του τουρκικού στόλου σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη θέση περιοχής Κυρήνειας...Εξ άλλου ο αρχηγός του ΓΕΕΦ ...χαρακτηρίζοντας την ενέργεια των Τούρκων όχι ως απόβαση αλλά ως ΑΠΟΒΙΒΑΣΗ, καταθέτει ότι οι Τούρκοι άρχισαν να βγαίνουν στο νησί στις 5.20 πμ της 20.7.74..."
"Η δραστηριότητα των τουρκικών αεροπλάνων με ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΥΣ και στη συνέχεια με ΡΙΨΗ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ άρχισε.... στις 5.15 το πρωί της 20.7.74...."
Τουρκικές Δυνάμεις
"Η δύναμη του τουρκοκυπριακού στρατού κυμαινόταν κατά τον Ιούνιο του 1974, σύμφωνα πάντα με εκτίμηση του ΓΕΕΦ, μεταξύ 11.000 έως 13.5000 ανδρών, ήταν δε οργανωμένη σε οκτώ συντάγματα, που αποτελούνταν από 27 συνολικά τάγματα. Πρέπει στη δύναμη αυτή να προστεθεί για την ίδια πάντα περίοδο η δύναμη της ΤΟΥΡΔΥΚ που αριθμούσε 1.000 περίπου άνδρες, οργανωμένους σε δύο τάγματα Πεζικού...
Βέβαια με την "αποβίβαση" των ανδρών του 50ου τακτικού συγκροτήματος του τουρκικού στρατού - όταν επιβιβάζονταν στο οχηματαγωγό σκάφος για να ξεκινήσει πρέπει νά 'χε δύναμη 2.500 περίπου ανδρών. Η τουρκική αυτή δύναμη αυξήθηκε αισθητά και εξακολούθησε να αυξάνεται αφού τ' αποβατικά τους πλοία συνέχιζαν να μεταφέρουν και να αποβιβάζουν άνδρες του τουρκικού στρατού."
"...ήταν ικανός ο αριθμός των πολεμικών και αποβατικών σκαφών που χρησιμοποιήθηκαν."
"..οι αεροπορικές δυνάμεις που κάλυπταν την επιχείρηση της εισβολής, ήταν πάρα πολλές, τόσο περισσότερο που, λόγω της μικρής απόστασης του τουρκικού αεροδρομίου από την Κύπρο, ήταν ευχερής η επαναχρησιμοποίηση μέσα στην αυτή μέρα των ίδιων αεροσκαφών."
Ελληνικές και Ελληνοκυπριακές Δυνάμεις
" Οι ελληνικές και ελληνοκυπριακές δυνάμεις στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974, ήσαν συνολικά 11.500 άνδρες περίπου, δηλαδή, 9.500 Ελληνοκύπριοι, που συγκροτούσαν τις Μονάδες της Εθνικής Φρουράς, 2.500 Έλληνες εκ των οποίων 1.000 περίπου ανήκαν στην ΕΛΔΥΚ και οι υπόλοιποι σε Μονάδες της Εθνικής Φρουράς."
"Με την έναρξη των τουρκικών επιθετικών ενεργειών, η διάταξη των μονάδων της Ε>Φ> στο χώρο Κυρήνειας-Λευκωσίας, δεν η προβλεπόμενη από το σχέδιο. Οι περισσότερες είχαν εμπλακεί στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου...
Συγκεκριμένα:
α. Στην περιοχή Κυρήνειας.
- Από τα 5 ΤΠ που προβλέπονται στην περιοχή με βάση το σχέδιο, βρέθηκαν στη θέση τους μόνο τα 3.
- Οι 3 Μοίρες Καταδρομών που έπρεπε να είναι στον Πενταδάκτυλο και νότια της Κυρήνειας, βρέθηκαν στην περιοχή Λευκωσίας, εκτός από ένα Λόχο που βρέθηκε στη θέση του.
- Πλέον των προβλεπομένων 2 Μοιρών Πυροβολικού βρέθηκαν στην περιοχή και 2 πυροβολαρχίες Ορειβατικού Πυρ/κου από την περιοχή Λευκωσίας.
β. Στην περιοχή Λευκωσίας
Γενικά οι μονάδες που προβλέπονταν βρέθηκαν στην περιοχή και επιπλέον 2 τάγματα πεζικού και οι 3 Μοίρες ΚΔ (μείον λόχος)"
ΑΤΤΙΛΑΣ Ι
"...Μόλις στις 8.40 πμ της 20.7.74 διατάχθηκε η εφαρμογή των σχεδίων και μάλιστα όχι από τον Διοικητή ΓΕΕΦ αλλά τηλεφωνικώς από τον Διευθυντή Α' Κλάδου του ΑΕΔ."
"Είναι από το αποδεικτικό υλικό που συγκέντρωσε η Επιτροπή μας σαφές, ότι οι διαταγές αυτές για την εφαρμογή σχεδίου και δόθηκαν αργά, αλλά και και δεν άρχισαν να υλοποιούνται, στις περιπτώσεις δε που έγινε κάτι τέτοιο, έγινε με πρωτοβουλία κάποιου διοικητή.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Συνταγματάρχη Κομπόκη, ο οποίος αναπτύσσοντας δική του απόλυτα πρωτοβουλία, διέταξε επιστράτευση κάποιων κρίσιμων ειδικοτήτων για την συμπλήρωση και την την αύξηση της πολεμικής ετοιμότητας των τριών Μοιρών καταδρομών που τελούσαν υπό τις διαταγές του από τις 19.7.74."
" Η μόνη άξια λόγου στρατιωτική ενέργεια που έλαβε χώρα στην κρίσιμη αυτή χρονική περίοδο ήταν η κίνηση των τριών Μοιρών Καταδρομών προς την κατεύθυνση των στενών της Αγύρτας, που είχε κύρια αποστολή να αποκόψει τη μόνη κατεύθυνση συνένωσης των δυνάμεων οι οποίες αποβιβάζονταν, με τις δυνάμεις των Τουρκοκυπρίων της περιοχής Πενταδακτύλου-Λευκωσίας. Η κίνηση αυτή που στέφθηκε από επιτυχία, είχε αποφασισθεί και εκτελεστεί πρωτοβουλιακά από το Διοικητή του Βόρειου συγκροτήματος, συνταγματάρχη Κομπόκη.
Η λήψη κατάλληλων θέσεων ανάμεσα στα αποβατικά στρατεύματα και στις δυνάμεις των Τουρκοκυπριακών θυλάκων ήταν αναμφισβήτητα μια ενέργεια που στρατιωτικώς επεβάλλετο να γίνει, γιατί απέκλειε την ταχεία διεύρυνση του προγεφυρώματος και συγχρόνως δημιουργούσε ευνοϊκές προϋποθέσεις για επίθεση σε συνδυασμό με άλλες δυνάμεις κατά του προγεφυρώματος."
"Ύστερα απ' αυτά, αποφασίστηκε να γίνει τη νύχτα της 20ης ή της 21ης Ιουλίου 1974 αντεπίθεση για την εξάλειψη του προγεφυρώματος από 2 τάγματα (το ένα μηχανοκίνητο) που θα είχαν κατεύθυνση από την Κυρήνεια προς ανατολάς και από τις δυνάμεις καταδρομών που θα 'χαν από την Κυρήνεια προς βορρά. Η επιχείρηση αυτή ήταν η μόνη που διατάχθηκε από το ΓΕΕΦ σε όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων ΑΤΤΙΛΑ Ι.
Όμως η επιχείρηση αυτή δεν εκτελέσθηκε, διότι τα δύο τάγματα που είχαν αποστολή αντεπίθεσης από την πλευρά της Κυρήνειας δεν έφτασαν στους χώρους εξορμήσεως. Διαλύθηκαν κατά τη διάρκεια των μετακινήσεών τους από τους χώρους συγκέντρωσης προς τους χώρους εξόρμησης είτε από επιθέσεις της εχθρικής αεροπορίας, είτε από έλλειψη ηθικού και ικανότητος των ηγητόρων τους...."
"Η πλήρης ανικανότητα της Διοικήσεως του ΓΕΕΦ να ανταποκριθεί στις στοιχειώδεις ανάγκες της στιγμής, αλλά και στην εκτέλεση του καλώς εννοούμενου στρατιωτικού καθήκοντος, αποτέλεσαν την κύρια αιτία της καθυστέρησης..."
" Ουσιαστικά υπήρξε πλήρης απουσία της ανωτάτης διοίκησης με αποτέλεσμα οι Δυνάμεις της Εθνοφρουράς να μη λάβουν μέρος σε καμμία ουσιαστική σύγκρουση με τον εχθρό..."
"Γενικά η μη εκτέλεση καμμιάς συγκεκριμένης επιθετικής ή αντεπιθετικής ενέργειας από το ΓΕΕΦ οφείλεται στους παρακάτω λόγους:
- Μη έκδοση συγκεκριμένων διαταγών
- Αδυναμία άσκησης αποτελεσματικού επιχειρησιακού ελέγχου από ΓΕΕΦ
- Πλήρης σύγχυση για το τι έπρεπε να γίνει
- Έλλειψη ηθικού σε όλα τα κλιμάκια Διοίκησης και λόγω του πραξικοπήματος που 'χε προηγηθεί
- Μηδενική επαγγελματική ικανότητα των στελεχών πλην ορισμένων εξαιρέσεων
- Πλήρης αποδιοργάνωση διατάξεων μάχης και στο σύνολο των μονάδων της εθνοφρουράς και σε κάθε μία απ' αυτές που οφειλόταν στο πραξικόπημα που προηγήθηκε
Η αποδιοργάνωση αυτή προκάλεσε ανατροπή των σχεδίων της άμυνας της νήσου.
3. Η ανεπιτυχής συμμετοχή της Β' Μοίρας Καταδρομών
"Τις πρώτες απογευματινές ώρες της 20ης Ιουλίου αποφασίστηκε η αεροπορική μεταφορά στην Κύπρο για ενίσχυση των εκεί μαχομένων δυνάμεων, μιας μοίρας καταδρομών και συγκεκριμένα της ΙΙας, η οποία ευρίσκετο στην περιοχή ΡΕΝΤΙΝΑΣ .(σ.σ. εννοεί την Β' ΜΚΔ)
Εκδόθηκαν οι σχετικές διαταγές ενώ ταυτόχρονα διατάχθηκαν και 4 αεροσκάφη της Ο.Α. τύπου BOEING 707 να προσγειωθούν στο αεροδρόμιο της Μίκρας από όπου θα παρελάμβαναν την ΙΙα Μοίρα καταδρομών και μέσω Σούδας (για ανεφοδιασμό) θα τη μετέφεραν στην Κύπρο.
Η όλη επιχείρηση διεξήχθη με απαράδεκτη βραδύτητα, που αποδόθηκε από τους υπεύθυνους εκτελεστές της στη δυσκολία κινήσεων της Μοίρας, στην κύρια οδό από τη ΡΕΝΤΙΝΑ στο αεροδρόμιο της ΜΙΚΡΑΣ.
Τελικά, σύμφωνα με την έκθεση της Διεύθυνσης Καταδρομών,(σ.σ. εννοεί Διοίκηση ΚΔ Ελλάδος) προσγειώθηκαν στη Σούδα κατά τις ακόλουθες ώρες:
1ο αεροσκάφος την 21/01.20
2ο αεροσκάφος την 21/01.40
3ο αεροσκάφος την 21/02.00
4ο αεροσκάφος την 21/02.20
Στην αντίστοιχη έκθεση του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας οι παραπάνω χρόνοι αναφέρονται με ουσιώδη διαφορά....ως προς τους χρόνους προσγείωσης των αεροσκαφών που κυμαίνεται μεταξύ 1.40' -2 ωρών,(σ.σ.Νωρίτερα) κάτι που είναι αρκετά ουσιώδες για την εκτίμηση των παραπέρα εξελίξεων της επιχείρησης μεταφοράς."
"Μετά την προσγείωση άρχισε ο ανεφοδιασμός σε καύσιμα των αεροσκαφών προκειμένου να απογειωθούν αυτά εκ νέου με προορισμό το αεροδρόμιο της ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ. Στην έκθεση της Διοικήσεως Καταδρομών πέρας ανεφοδιασμού δια το πρώτον αεροσκάφος δίδεται η 21/2.30 και κατά το ήμισυ του δεύτερου. Εκτιμόταν δε ως προβλεπόμενος χρόνος ανεφοδιασμού και των τεσσάρων αεροσκαφών η 21/03.00 ώρα.
Σε αντίθεση με τους παραπάνω χρόνους η έκθεση του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας αναφέρει ως χρόνο πέρατος ανεφοδιασμού του 1ου αεροσκάφους στην 21/00.25 με αποτέλεσμα να εκδοθεί και διαταγή απογείωσης των αεροσκαφών του μεν 1ου την 21/00.50 του δε 2ου την 21/01.00 με εντολή επίσπευσης για τα υπόλοιπα.
"Την 21/00.40 αναφέρεται βλάβη στο τρίτο αεροσκάφος (θραύση τεσσάρων ελαστικών του δεξιού συστήματος προσγείωσης)."
"Από το σημείο αυτό λαμβάνουν χώρα ενέργειες που δεν μπορούν να ερμηνευθούν σε σχέση με τους κανονισμούς και γενικά με την κρατούσα αντίληψη για το καλώς εννοούμενο καθήκον.
Ο διοικητής της ΙΙας ΜΚ, .... σε επαφή με το ΑΕΔ... κατορθώνει να επιτύχει ματαίωση της αποστολής λόγω μη επάρκειας του χρόνου για την εκτέλεσή της.
Εδώ θα πρέπει να γίνει γνωστό ότι ως χρονικό όριο για προσγείωση στη ΛΕΥΚΩΣΙΑ είχε ορισθεί η 04.00 η δε διάρκεια πτήσης από ΣΟΥΔΑ στη ΛΕΥΚΩΣΙΑ είχε υπολογισθεί εις 02.10. (σ.σ.εννοεί ώρες)
Οι λόγοι που επικαλέσθηκε ήταν:
- Αδυναμία μεταφόρτωσης του βαρειού οπλισμού από το τρίτο αεροπλάνο που είχε βλάβη στα υπόλοιπα.
- Προσγείωση τελικά στη Λευκωσία μετά τις 04.00 ώρα που είχε οριστεί ως τελικός χρόνος προσγείωσης
Σε σχέση με την παραπάνω, η έκθεση του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας ρητώς αναφέρει ότι κάθε αεροσκάφος είχε φόρτωσιν αυτοτελούς μονάδος.
Η δήλωση του διοικητού της ΙΙας ΜΚ ότι εις το τρίτο αεροσκάφος ήταν φορτωμένος ο βαρύς οπλισμός ήταν αντίθετη με αυτά που βεβαιώθηκαν από το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων προς το Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας.
Τα παραπάνω εκτεθέντα καθώς και η θραύση των τροχών του 3ου αεροσκάφους 10 ολόκληρα λεπτά μετά την προσγείωση, δημιουργούν βάσιμες υπόνοιες, ότι κάτι τελείως ανορθόδοξο έλαβε χώρα εκείνη τη νύχτα στο αεροδρόμιο της ΣΟΥΔΑΣ που χρήζει ασφαλώς ειδικότερης εξέτασης.
Ύστερα από τα παραπάνω η ΙΙα ΜΚ μεταφέρθηκε στο αεροδρόμιο της Μίκρας το δε ΑΕΔ απεφάσισε να εκτελεσθεί η αποστολή της Ιης Μοίρας Καταδρομών (σ.σ. εννοεί την Α' ΜΚ που έδρευε στο Μάλεμε της Κρήτης) στην ΚΥΠΡΟ τη νύχτα της 21ης προς 22αν, με αεροσκάφη NORATLAS της Πολεμικής Αεροπορίας."|
"Πράγματι η επιχείρηση αυτή εκτελέσθηκε με χρόνο άφιξης στο αεροδρόμιο ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ την 22/02.00. Από τα 15 συνολικά αεροσκάφη μόνο τα 13 έφθασαν στην ΚΥΠΡΟ. Τα υπόλοιπα 2 δεν μπόρεσαν να φθάσουν, διότι έχασαν τον προσανατολισμό τους όπως λέχθηκε από τους κυβερνήτες τους και με τη βοήθεια σταθμού RADAR της Ζήρου προσγειώθηκαν τελικά στη ΡΟΔΟ. Αξίζει να μνημονευθεί ότι ο κυβερνήτης του ενός αεροσκάφους που δεν μπόρεσε να φτάσει στην Κύπρο και προσγειώθηκε στη ΡΟΔΟ ήταν ο διοικητής της Μοίρας..."
"Τα υπόλοιπα αεροσκάφη κατόρθωσαν τελικά να φθάσουν στο αεροδρόμιο της ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ, εβάλλοντο όμως από πυρά εγγύς επιφανείας και κατά την τελική φάση προσγείωσης, με αποτέλεσμα την κατάρριψη ενός από αυτά και την πρόκληση ζημιών σε άλλα τρία τα οποία καταστράφηκαν (με πυρά) πάνω στο έδαφος.
Τελικά στο αεροσκάφος που καταρρίφθηκε (το πρώτο της αποστολής) σκοτώθηκαν όλοι όσοι επέβαιναν (28 άνδρες από το Στρατό Ξηράς) και το πλήρωμα, πλην ενός.
Ως κύρια αιτία της παραπάνω καταστροφής θεωρείται ότι το σήμα με το οποίο δεσμεύονταν τα Α/Α πυροβόλα εκδόθηκε μόλις την 22/01.30 ώρα από το ΑΕΔ προς τις αντίστοιχες δυνάμεις Α/Α πυροβολικού στην ΚΥΠΡΟ, δηλαδή μόλις μισή ώρα πριν τον χρόνο άφιξης του πρώτου αεροσκάφους στο αεροδρόμιο προορισμού του. Και όλα αυτά όταν η αποστολή είχε σχεδιαστεί και αποφασιστεί τις απογευματινές ώρες της 21ης Ιουλίου.
Εδώ προκύπτουν σαφείς ευθύνες για αυτούς που είχαν την ευθύνη του συντονισμού και ελέγχου της παραπάνω επιχείρησης αερομεταφοράς, η δε καθυστερημένη αποστολή του σήματος για τη δέσμευση του Α/Α πυρός συνιστά βαρύτατο αδίκημα περί την εκτέλεση καθήκοντος.
Ο Ι. Βαρβιτσιώτης (σ.σ. μέλος της επιτροπής) παρατηρεί στο σημείο αυτό ότι: "το σχετικό σήμα για τη δέσμευση των Α/Α πυροβόλων εκδόθηκε από το Αρχηγείο Αεροπορίας και διαβιβάστηκε υπό ΑΤΑ στην Κύπρο αρκετές ώρες πριν την προσγείωση των NORATLAS και πάντως προ ικανού χρόνου για τη έγκαιρη ειδοποίηση των αρμοδίων οργάνων. Κατά συνέπεια οι ευθύνες που υπάρχουν πρέπει να αναζητηθούν σε άλλους εκτός του Αρχηγείου της Αεροπορίας χώρους"
"...υπήρξε μια ηρωική ενέργεια αφού κατάφεραν να προσγειωθούν βαλλόμενα και ενώ το ένα εξ αυτών εφλέγετο στο διάδρομο προσγειώσεως. Βεβαίως υπήρξε εγκληματική η αδρανοποίηση τόσο της Αεροπορίας όσο και του Ναυτικού και βαρείαν ευθύνη φέρει η τότε πολιτική ηγεσία και ό τότε Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίοι κατά την ισχύουσα νομοθεσίαν είχαν την ευθύνη λήψεως των σχετικών αποφάσεων και εκδόσεως των αναλόγων διαταγών..."
5. ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ. Εξέταση της περίπτωσης αποστολής μικρών (ειδικών) μονάδων στην Κύπρο
"...Πρέπει να επισημανθεί ότι η αποστολή παρόμοιων ενισχύσεων δεν στόχευε ασφαλώς στην ανατροπή του αποτελέσματος που είχε επέλθει ήδη μετά τον ΑΤΤΙΛΑ Ι, αλλά στην αποτροπή της επέκτασης του χώρου που κατείχαν τα τουρκικά στρατεύματα...."
" Η συζήτηση της άποψης αυτής για τη δυνατότητα αποστολής δυνάμεων αυτής της μορφής δεν είχε μόνο θεωρητική βάση σύμφωνα με προσωπικές απόψεις των μαρτύρων, αλλά είχε έρεισμα και σε γραπτές αναφορές..."
" Στην έκθεση της Επιτροπής (σ.σ. εννοεί την στρατιωτική επιτελική ομάδα σχεδίασης) διατυπώνεται ως εναλλακτική πρόταση (εκτός της περίπτωσης της Μεραρχίας) η μεταφορά "δια ταχυκινήτων σκαφών και εν μυστικότητι μικρά τμήματα ελαφρώς εξοπλισμένα προς ενίσχυσιν του δυναμικού της Νήσου" ως επί λέξει αναφέρεται. Η λύση μάλιστα αυτή, (κατά την κρίση της παραπάνω επιτροπής) "εκτιμάται ως η πλέον δυνατή"..."
" ...οι δυνάμεις Καταδρομών που θα ενεργούσαν τη νύχτα (κατά το διάστημα της προώθησης των τουρκικών στρατευμάτων την περίοδο της εκεχειρίας) θα επέφεραν σοβαρά πλήγματα και σύγχυση στον εχθρό.
" Οι δυνάμεις Καταδρομών εφ' όσον θα ήσαν διαθέσιμοι ως εφεδρεία, ηδύναντο να προσφέρουν σοβαρόν έργον δια της διεξαγωγής νυκτερινών καταδρομικών ενεργειών. Ο εχθρός επαρουσίαζεν κατά τας νύκτας 14/15, 15/16, και 16/17 Αυγούστου, αξιόλογους στόχους.."
"Και ενώ ήταν γνωστή στην ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας η πρόταση της επιτροπής...και πάλιν δεν ενημέρωσαν τον Πρωθυπουργό από την 6η Αυγούστου για να λάβει ίσως απόφαση υλοποίησης της πρότασης αυτής"
Αυτά και άλλα πολλά περιέχει το πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων, που εξάγει συμπεράσματα και καταλογίζει ευθύνες στην τότε στρατιωτική ηγεσία αλλά και σε πολιτικά πρόσωπα! Και όπως πολύ εύστοχα το έθεσε ο εκδότης του βιβλίου του πορίσματος από το 1989,
"Αφιερούται σ' αυτούς που διαβάζοντας τις σελίδες
αυτού του βιβλίου θα κλαίνε για την κατάντια
ενός άλλοτε μεγάλου έθνους"
Πρέπει να θυμόμαστε τα παθήματα! Έγιναν όμως μαθήματα; Αμφιβάλλω.
Ανιχνευτής
