Τα βακούφια, οι μουσουλμάνοι Ρομά και η φιλαργυρία μερικών τοπικών παραγόντων οδηγούν στον εκτουρκισμό της ευαίσθητης περιοχής και τα περίεργα παιχνίδια με το εργοστάσιο λιπασμάτων που δίνει ζωή στην πόλη.Η Τουρκία έβαλε στο μάτι την Καβάλα.
Κι αυτό δεν έγινε τώρα, αλλά ξεκίνησε σχεδόν δύο δεκαετίες πριν. Οι Τούρκοι πάτησαν σε συγκεκριμένα πράγματα:
πρώτα στα βακούφια θρησκευτικά κληροδοτήματα, στην προκειμένη περίπτωση μουσουλμανικά της πόλης αλλά και σʼ ένα μικρό αριθμό μουσουλμάνων Ρομά, οι οποίοι κατοικούν στο νομό, αλλά και στη φιλαργυρία κάποιων τοπικών παραγόντων, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να κάνουν τα πάντα για το χρήμα.Πριν από λίγο καιρό πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από τα ΜΜΕ η είδηση των αποδοκιμασιών στην Καβάλα κατά του Τούρκου πρόξενου της Κομοτηνής, ο οποίος επισκέφθηκε τη μακεδονική πόλη. Ελάχιστοι μπήκαν στον κόπο να αναρωτηθούν για το τουρκικό ενδιαφέρον ή να υπογραμμίσουν πως την πόλη (όπου έδρευε στο παρελθόν η ειδική υπηρεσία του ελληνικού ΥΠΕΞ, αρμόδια για τα θέματα της Δυτικής Θράκης έχει μεταφερθεί εδώ και καιρό στην Ξάνθη) έχουν επισκεφθεί πρόσφατα και ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Αχμέτ Νταβούτογλου (το Μάρτιο του 2011), αλλά και ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, Αλί Μπαμπατζάν (τον Αύγουστο του 2011). Η δε επίσκεψη στην Καβάλα του επικεφαλής των «Γκρίζων Λύκων» του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τον Ιούνιο του 2012, απετράπη κατόπιν των σφοδρών αντιδράσεων στελεχών πατριωτικού συλλόγου που δραστηριοποιείται στην περιοχή.
Όσοι, δε, ασχολήθηκαν δεν έκαναν τον κόπο να ψάξουν λίγο το θέμα, κάτι που όμως κάναμε εμείς στα «Επίκαιρα». Και τα ευρήματα του ρεπορτάζ ήταν αποκαλυπτικά του πώς εξυφαίνεται συστηματικά από την Άγκυρα ο αφελληνισμός όχι μόνο της Δυτικής Θράκης, αλλά και η διείσδυσή της στην Ανατολική Μακεδονία.
Το 1994, η Άγκυρα προσέγγισε τους Ρομά που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή της Χρυσούπολης. Πρώτη της ενέργεια ήταν η προσπάθεια να συστηματοποιηθεί η «τουρκοποίησή» τους. Στο πλαίσιο αυτό, το προξενείο της Κομοτηνής τους δώρισε δορυφορικά συστήματα, ώστε να είναι σε θέση να παρακολουθούν τουρκικά προγράμματα. Φυσικά, η ελληνική Πολιτεία δεν αντέδρασε ως όφειλε ούτε αποπειράθηκε να ασχοληθεί, έστω και ετεροχρονισμένα, με τη συγκεκριμένη ειδική πληθυσμιακή ομάδα. Και οι Τούρκοι συνέχισαν και συνεχίζουν την προσπάθειά τους να δημιουργήσουν την εικόνα ότι στο νομό Καβάλας υπάρχει «τουρκικό στοιχείο».
Με «όπλο» τους Αιγύπτιους και τις πλημμύρες
Στο πλαίσιο αυτό, οι Τούρκοι προσπάθησαν να «αξιοποιήσουν» και την παρουσία των Αιγύπτιων που εργάζονται κατά καιρούς σε αλιευτικά της περιοχής, ενώ το «ενδιαφέρον» τους εκφράστηκε έμπρακτα και με μια χορηγία της Turkish Airlines στην ΚΑΕ Καβάλας (ομάδα καλαθοσφαίρισης που αγωνίζεται στην Α1 Κατηγορία), που ανακοινώθηκε τον Οκτώβριο του 2011.
Επόμενη ενέργεια των Τούρκων ήταν να εκμεταλλευτούν το πρόβλημα που δημιουργούσαν οι πλημμύρες στον ποταμό Νέστο, που αποτελεί το φυσικό σύνορο του νομού Καβάλας και του νομού Ξάνθης. Οι Έλληνες αγρότες από την ευρύτερη περιοχή της Χρυσούπολης, οι οποίοι διατηρούσαν χωράφια στην αντίπερα όχθη, δυσκολεύονταν να μεταβούν σε αυτά όταν υπερχείλιζε ο ποταμός. Τοπικοί υπηρεσιακοί παράγοντες, αντιλαμβανόμενοι το πρόβλημα και βλέποντας τους ανθρώπους του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής να κινούνται ύποπτα στην περιοχή, πρότειναν στην Πολιτεία να προβεί σε κοιτοστρώσεις (στρώσεις της κοίτης με λαμαρίνες), ώστε τα τρακτέρ των Ελλήνων αγροτών να μπορούν να περνούν το ποτάμι. Δεν εισακούστηκαν, καθώς η Πολιτεία αδιαφόρησε. Τα χωράφια, λοιπόν, των Ελλήνων αγροτών πουλήθηκαν σε μουσουλμάνους από το νομό Ξάνθης, με χρήματα που φυσικά διέθεσε το τουρκικό προξενείο. Κι έτσι ελληνική γη πέρασε στα χέρια ανθρώπων που ελέγχονται από τους μηχανισμούς της Άγκυρας στη Δυτική Θράκη.
Το ενδιαφέρον των Τούρκων για τα αιγυπτιακά βακούφια σε Καβάλα και Θάσο έχει εκνευρίσει τους αρμόδιους του Γενικού Οργανισμού Βακουφίων Αιγύπτου, ένα αλλοδαπό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, το οποίο τα διαχειρίζεται και τα εκμισθώνει σε τρίτους (Αθήνα και Κάιρο κύρωσαν ένα πρακτικό για τη βακουφική ιδιοκτησία Καβάλας και Θάσου, η ελληνική κυβέρνηση το έκανε αυτό με το Ν. 1490/1984). Στο επίκεντρο του τουρκικού ενδιαφέροντος βρέθηκε μια εποχή το Ιμαρέτ, το οποίο εκμισθώθηκε από Ελληνίδα κάτοικο της Καβάλας προ οχτώ περίπου χρόνων. Το απίστευτο είναι πως πριν από δύο χρόνια Τούρκοι υπήκοοι που εμφανίστηκαν από το πουθενά προσπάθησαν να πάρουν τον έλεγχο του Ιμαρέτ («κουλιγιέ» λεγόταν στα χρόνια της οθωμανικής κατοχής), ένα σύμπλεγμα από μεντρεσέδες (θρησκευτικές σχολές, δύο στην προκειμένη περίπτωση), ένα «Ιμαρέτ» (πτωχοκομείο), ένα σιμπιάν μεκτέμπ (δημοτικό σχολείο αρρένων), έναν τεκέ δερβίσηδων, ένα ζαβιγιέ (κατάλυμα δερβίσηδων), μικρά μεστζίτ (χώροι προσευχής), ένα τέμενος (δεν υπάρχει πλέον μιναρές), ένα χάνι τσαρσί (αγορά) και έχει επίσης ένα χαμάμ κι ένα μπιλ χανέ (καφενές). Η υπόθεση γνωστοποιήθηκε και η προσπάθεια των Τούρκων έληξε εν τη γενέσει της, μια και το θέμα έφτασε στο ελληνικό ΥΠΕΞ. Το Ιμαρέτ, σημειωτέον, είναι ένα από τα δύο βακούφια που υπάρχουν στην Καβάλα (στη Θάσο υπάρχουν άλλα δύο). Το άλλο είναι η οικία του Μεχμέτ Αλή Πασά που γεννήθηκε στη μακεδονική πόλη, έγινε διοικητής της Αιγύπτου, ήταν ο πατέρας του Ιμπραήμ, ο οποίος στάλθηκε στην Ελλάδα από τον σουλτάνο Μαχμούτ για να «καταστείλει» την Επανάσταση.
Ενδιαφέρον για τους μεντρεσέδες
Η ουσία της υπόθεσης βρίσκεται στους μεντρεσέδες. Το ενδιαφέρον των ανθρώπων της Άγκυρας εξ ου και η επισκέψεις των Τούρκων παραγόντων στην Καβάλα εστιάζεται στην κατεύθυνση της αναστύλωσης των συνολικά τεσσάρων μεντρεσέδων της πόλης. Οι δύο στο Ιμαρέτ είναι ήδη ανακατασκευασμένοι, όπως και ο τρίτος που βρίσκεται στο Χαλίλ Μπέη Τζαμί (Παλαιά Μουσική, ανήκει στο Δήμο Καβάλας και δεν είναι βακούφι), ενώ ο τέταρτος, ο οποίος εφάπτεται του παλαιού υδραγωγείου (Καμάρες), τώρα μπήκε στο ΕΣΠΑ, μέσω του Δήμου Καβάλας (υπήρξαν αντιδράσεις πολιτών, οι οποίοι παρέστησαν στα Δημοτικά Συμβούλια όπου συζητήθηκε η υπόθεση, ο μόνος που αντέδρασε από τους αιρετούς ήταν ο «γαλάζιος» δημοτικός σύμβουλος και πρώην νομάρχης Καβάλας, Θεόδωρος Καλλιοντζής. Κι αυτό για να χρησιμοποιηθούν όλʼ αυτά ως πόλοι έλξης θρησκευτικού τουρισμού από την Τουρκία και να αυξηθούν έτσι τα έσοδα της πόλης. Όπως επισημαίνουν οι αντιδρώντες, δεν ενοχλούνται από την ύπαρξη των οθωμανικών μνημείων στην πόλη, αλλά από τις βλέψεις των Τούρκων για την επαναλειτουργία των τεσσάρων ιερατείων, που θα δώσει στην Άγκυρα αφορμή για διείσδυση στην πόλη.
Αν όμως ολοκληρωθεί η (καθʼ όλα επικίνδυνη για τα εθνικά συμφέροντα και υποκινούμενη από κερδοσκοπική λογική) αναστύλωση και του τέταρτου μεντρεσέ, τότε αυτόματα η Καβάλα στα μάτια των Τούρκων αποκτά καθεστώς ιερής πόλης (όπως κάποτε η πόλη της Χετζάζης, που βρισκόταν στην Αραβία και είχε τέσσερις μεντρεσέδες, αλλά καταστράφηκε και τότε η μόνη πόλη που έμεινε με ανάλογο αριθμό μεντρεσέδων στην επικράτεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν η Καβάλα). Και τότε, όπως προβλέπουν παράγοντες της πόλης, ανοίγει ο δρόμος για αυξημένη (όσο και επικίνδυνη) τουρκική παρουσία στην πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας, που γειτνιάζει με τη Δυτική Θράκη.
Επίκαιρα
Σημ. Eν Κρυπτώ 1: Είχαμε αναφερθεί στο ενδιαφέρον των Τούρκων για την Καβάλα εδώ. Ας δούμε τι ελεγε για τα βακούφια πριν 5(!) χρόνια ο αείμνηστος Νεοκλής Σαρρής:
