Ο όρος Επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας (2008-2009) αναφέρεται στην επίθεση του Ισραήλ κατά της Λωρίδας της Γάζας, που ξεκίνησε στις 27 Δεκεμβρίου του 2008[1] στις 11:30 π.μ. (ώρα Ισραήλ) όταν το Ισραήλ πραγματοποίησε ρίψεις πυραύλων και όλμων σε μια σειρά χτυπημάτων από αέρος, με το κωδικό όνομα Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι (ή Βαρύ Μολύβι) (Εβραϊκά : מבצע עופרת יצוקה), εναντίον στόχων της Λωρίδας της Γάζας. Ο συνεχιζόμενος βομβαρδισμός ακολουθήθηκε μετά τις 3 Ιανουαρίου 2009 από χερσαίες επιχειρήσεις.
Κατά το πρώτο απόγευμα της επίθεσης αναφέρθηκε πως ένα μόνο πολεμικό αεροσκάφος των Ισραηλινών έριξε περίπου 100 τόνους εκρηκτικών. Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, το Ισραήλ βομβάρδισε σχεδόν 100 στόχους ασφαλείας, που κατά το ίδιο διαχειριζόταν η Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών τμημάτων, φυλακών και διοικητικών υποδομών, μέσα στα πρώτα τέσσερα λεπτά του πρώτου κύματος επιθέσεων[5][6]. Χτυπήθηκαν στόχοι σε όλες τις κεντρικές πόλεις της Λωρίδας της Γάζας, συμπεριλαμβανομένης της πόλης τής Γάζας και του Μπασΐτ Χανούν στα βόρεια, της Χαν Γιουνίς και της Ράφα στον Νότο.[7][2]
Το «Παλαιστινιακό Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» εξέδωσε μια αναθεωρημένη έκθεση των απωλειών στις 12 Μαρτίου για τους «τελικούς» αριθμούς των θυμάτων, με βάση τον οποίο η 22ήμερη επιδρομή στοίχισε τη ζωή σε 1.417 ανθρώπους από τους οποίους οι 926 ήταν άμαχοι, οι 255 αστυνομικοί και οι 236 μαχητές.[8]
Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ανακωχή ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας έληξε στις 19 Δεκεμβρίου με μονομερή παραβίαση του Ισραήλ σύμφωνα με την έγκυρη και ιστορική εφημερίδα του Ισραήλ Χα Αρέτζ[εκκρεμεί παραπομπή]. Στις 13 Δεκεμβρίου, για προπαγανδιστικούς λόγους το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι είχε την πρόθεση να την ανανεώσει εάν η Χαμάς δεχόταν τους όρους του, έχοντας σαφώς προετοιμαστεί μια επιθετική ενέργεια[εκκρεμεί παραπομπή]. Στις 20 Δεκεμβρίου, η Χαμάς ανακοίνωσε επίσημα το τέλος της ανακωχής, συνεχίζοντας επιχειρήσεις στο δυτικό Νεγκέβ[εκκρεμεί παραπομπή]. Στις 22 Δεκεμβρίου, ο ισραηλινός στρατός σκότωσε τρεις Παλαιστίνιους μαχητές που επιχείρησαν να τοποθετήσουν εκρηκτικά στη Λωρίδα της Γάζας. Η Χαμάς συνέχισε τις επιθέσεις με ρουκέτες και όλμους και το Ισραήλ άρχισε την κινητοποίηση των στρατευμάτων του[εκκρεμεί παραπομπή].
Ο βομβαρδισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χρησιμοποιώντας μαχητικά καταδιωκτικά F-16 σε ρόλο βομβαρδιστικών, το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικές επιθέσεις στη Γάζα σκοτώνοντας τουλάχιστον 312 άτομα, και τραυματίζοντας άλλα 1.500 ως απάντηση για τη ρίψη αυτοσχέδιων πυραύλων στο νότιο Ισραήλ τις ημέρες μετά τη λήξη της ανακωχής. Σύμφωνα με αξιωματούχους της Χαμάς, περίπου 140 από τους νεκρούς ήταν μαχητές της Χαμάς, ενώ μεταξύ τους βρίσκονταν ο αρχηγός της αστυνομίας Ταουφίκ Γιάμπερ και ο επικεφαλής της μονάδας ασφαλείας της Χαμάς[εκκρεμεί παραπομπή]. Τουλάχιστον 60 αεροσκάφη επιτέθηκαν σε φυλάκια και εγκαταστάσεις εκπαίδευσης της Χαμάς, καθώς και σε αποθήκες πυρομαχικών και όπλων, ρίχνοντας περισσότερους από 100 τόνους βομβών[εκκρεμεί παραπομπή].
Οι μαχητές της Χαμάς εκτόξευσαν 70 ρουκέτες τύπου Κασάμ και πυροδότησαν όλμους ως απάντηση για την αεροπορική επίθεση. Μία εξ αυτών έπληξε την πόλη Νέτιβοτ στο νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας τέσσερις Ισραηλινούς και τραυματίζοντας 6 άτομα.[9]
Το ιστορικό της επίθεσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την εξάμηνη εκεχειρία παραβίασε μονομερώς το Ισραήλ σύμφωνα με την έγκυρη και ιστορική εφημερίδα του Ισραήλ Χα Αρέτζ, ανατινάζοντας ένα τούνελ και «ζητώντας την ίδια στιγμή από την Αίγυπτο να αποτρέψει την Χαμάς από επιθέσεις»[10]. Εξαιτίας αυτής της επίθεσης η Χαμάς στις 19 Δεκεμβρίου του 2008 ανακοίνωσε ότι δε θα επιδιώξει την ανανέωση της εξάμηνης εκεχειρίας που είχε συμφωνηθεί με το Ισραήλ μετά από μεσολάβηση της Αιγύπτου και είχε λήξει επίσημα τα ξημερώματα της ίδιας ημέρας.[11]
Μετά τη λήξη της εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, δύο ρουκέτες εκτοξεύθηκαν από Παλαιστίνιους προς το Ισραήλ.[12] Στη συνέχεια το ισραηλινό κράτος επιτέθηκε με πυραύλους κατά της Λωρίδας της Γάζας, σκορπίζοντας αδιακρίτως τον θάνατο, καθώς ανάμεσα στα θύματα της επίθεσης παραδίδονται παιδιά, που έφευγαν από τα σχολεία τους επειδή είχε τελειώσει το μάθημα, πιστοί σε τέμενος, άνθρωποι που μάζευαν πτώματα και ανύποπτοι περαστικοί[13]. Οι συνεχείς βομβαρδισμοί έχουν προς το παρόν ως αποτέλεσμα πάνω από 275 θανάτους και υπερδιπλάσιους τραυματίες[14]. Σύμφωνα με δήλωση του ισραηλινού υπουργού Άμυνας Εχούντ Μπάρακ στο πρακτορείο Ρόιτερς «Η επιχείρηση θα συνεχιστεί και θα διευρυνθεί όσο απαιτείται και ανάλογα με τις εκτιμήσεις των διοικητών. Αντιμετωπίζουμε μια περίοδο που δεν είναι ούτε απλή, ούτε εύκολη»[15]
Παραδίδεται έντονα πως αντίθετα με τους ισραηλινούς ισχυρισμούς η μαζική αεροπορική επίθεση εναντίον της λωρίδας της Γάζας δεν υπήρξε αντίποινο για την εκτόξευση των δύο ρουκετών, ή άλλων ομοίων που έχουν εκτοξευθεί τον τελευταίο καιρό αλλά για «"κυνικό" πολιτικό υπολογισμό υπαγορευόμενο από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στο Ισραήλ και την επερχόμενη ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Μπάρακ Ομπάμα»[16][17]. Η Ε.Ε. τηρώντας μεροληπτική στάση βάσει του δόγματος αναβάθμισης τής σχέσης τής Ε.Ε. με το Ισραήλ που επιβλήθηκε επί προεδρίας Νικολά Σαρκοζί δε συνομιλεί με τη Χαμάς, ενθαρρύνοντας τις ακροδεξιές τάσεις της πολιτικής συγκρότησης του Ισραήλ[18][19].
Παγιδευμένο ανάμεσα στις εσωτερικές του διαμάχες και την ανέκαθεν επιθετική πολιτική ενός ανισόρροπου πλέον πολιτικά Ισραήλ στην εν λόγω περιοχή[20] το Κράτος της Παλαιστίνης θρηνούσε ως εκείνη τη στιγμή πλέον πάνω από 300 νεκρούς και 1.000 τραυματίες σύμφωνα με τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης ή 900 νεκρούς, τους περισσότερους αμάχους, σύμφωνα με το Τhe electronic intifada[21], ενώ αναμένονταν χερσαίες επιχειρήσεις στην περιοχή. Το Ισραήλ κατηγορήθηκε για εκτεταμένη χρήση απαγορευμένων διεθνώς όπλων κατά παράβαση συνθηκών, ορισμένες από τις οποίες έχει συνυπογράψει[22].
Οι νεκροί κατά την 4η ημέρα της επιχείρησης έφθασαν τους 360 και οι τραυματίες τους 1.690, ενώ η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας παρέμεινε δυσχερές καθήκον. Επίσης, σκάφος του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού εμβόλισε το πλοιάριο Dignity που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.[23]
Κατά την 5η ημέρα η Ε.Ε. πρότεινε σχέδιο 48ωρης κατάπαυσης του πυρός, που δεν έγινε δεκτό από την ισραηλινή πλευρά ως μη ρεαλιστικό. Την απόφαση έλαβε το υπουργικό συμβούλιο της χώρας, που συνεδρίασε το πρωί της Τετάρτης με τη συμμετοχή της τριάδας που εξαπέλυσε και την επίθεση, δηλαδή του υπουργού άμυνας Εχούντ Μπαράκ, της υπουργού Εξωτερικών Τζίπι Λίβνι και του πρωθυπουργού Εχούντ Ολμέρτ. Σε επιφυλακή βρέθηκαν περίπου 2.500 στρατιώτες για το ενδεχόμενο έναρξης των χερσαίων επιχειρήσεων.[24]
Ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς τουλάχιστον 4 Παλαιστίνιοι έχασαν τη ζωή τους και 40 τραυματίστηκαν στην Παλαιστίνη, ανεβάζοντας τα θύματα των ισραηλινών επιθέσεων στα 400, εκ των οποίων 180 άμαχοι και περίπου 2.000 τραυματίες. Η συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Γάζα απέρριψε σχέδιο ψηφίσματος που πρότεινε η Λιβύη, ως «μεροληπτικό».[25]
Έως της 3ης Ιανουαρίου οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν σε πολλά σημεία της Λωρίδας της Γάζας. Οι ιατρικές πηγές και αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι σκοτώθηκε 1 και τραυματίστηκαν 4. Στο αεροδρόμιο της Ράφα επιτέθηκαν με πυραύλους ισραηλινά αεροσκάφη F16 τραυματίζοντας σοβαρά έναν Παλαιστίνιο[26]. Πλην των συνεχιζόμενων αεροπορικών επιθέσεων, το πυροβολικό του Ισραήλ σφυροκόπησε τη Λωρίδα της Γάζας, ανοίγοντας πυρ κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της. Σύμφωνα με το έως τότε απολογισμό, από την έναρξη των αεροπορικών επιδρομών σκοτώθηκαν συνολικά 442 Παλαιστίνιοι, ανάμεσά τους 75 παιδιά και 21 γυναίκες. Σε χιλιάδες προσμετρήθηκαν οι τραυματίες.[27]
Κατά τις 20:30 της 3ης Ιανουαρίου 2009 ξεκίνησε η αναμενόμενη χερσαία επιχείρηση κατά της Λωρίδας της Γάζας, η οποία υποστηρίχθηκε με δεκάδες χιλιάδες άνδρες, αλλά και ισχυρή δύναμη τεθωρακισμένων[28] «Στόχος είναι η καταστροφή της υποδομής της Χαμάς στην περιοχή των επιχειρήσεων. Θα καταλάβουμε ορισμένες περιοχές εκτόξευσης (πυραύλων) που χρησιμοποιεί η Χαμάς», ανέφερε η ταγματάρχης Αβιτάλ Λίμποβιτς, επιβεβαιώνοντας τη χερσαία επιχείρηση.[29]
Κατά την 4η Ιανουαρίου μάχες έλαβαν χώρα ανάμεσα στον ισραηλινό στρατό και τη στρατιωτική δύναμη της Χαμάς στους καταυλισμούς Τζαμπαλίγια, Μπεΐτ Λάχια και Μπεΐτ Χανούν, στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας. Επί του παρόντος 40 Παλαιστίνιοι έχασαν τη ζωή τους, μεταξύ των οποίων 22 άμαχοι, ενώ τραυματίστηκαν περισσότεροι από 200. Επιβεβαιώθηκε από επίσημες ισραηλινές πηγές ο θάνατος (1) ενός ισραηλινού στρατιώτη.[30] Κατά τις απογευματινές ώρες ο Σιμόν Πέρες, πρόεδρος του Ισραήλ απέρριψε οποιαδήποτε πιθανότητα εκεχειρίας, δηλώνοντας σε συνέντευξη του στο ABC: «Δεν αποσκοπούμε στο να θέσουμε υπό καθεστώς κατοχής τη Λωρίδα της Γάζας, ούτε στο να συντρίψουμε τη Χαμάς. Στόχος μας είναι να εξαλείψουμε την τρομοκρατία. Η Χαμάς χρειάζεται ένα μάθημα κι αυτή την περίοδο το παίρνει». Η δήλωση-απάντηση ουσιαστικά στην έκκληση του Γκόρντον Μπράουν για άμεση κατάπαυση του πυρός και το άδειασμα της Τσεχικής προεδρίας της Ε.Ε. υπέδειξε ότι το πεδίο και ο χρόνος των επιχειρήσεων ήταν προκαθορισμένος και άμεσα συνδεδεμένος με τις επικείμενες εκλογές του Ισραήλ.[31]
Κατά την 5η Ιανουαρίου συνεχίστηκαν οι συγκρούσεις ανάμεσα στον ισραηλινό στρατό και τη στρατιωτική δύναμη της Χαμάς. Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία συνέχισε να επιτίθεται κατά 130 στόχων σε όλη τη διάρκεια της νύκτας στη Λωρίδα της Γάζας. Παράπλευρες απώλειες καταγράφηκαν σε βομβαρδισμούς σπιτιών αμάχων. Πέντε μικρά παιδιά σκοτώθηκαν στη Γάζα, τρία από οβίδα άρματος μάχης και τα άλλα στον προσφυγικό καταυλισμό Σάτι[30]. Σε άλλο καταυλισμό από βόμβες των Ισραηλινών σκοτώθηκαν τα μέλη μίας οικογένειας. Συνολικά από το πρωί σκοτώθηκαν δώδεκα άτομα. Στις πρώτες απογευματινές ώρες οι μαχητές της Χαμάς εκτόξευσαν 27 ρουκέτες κατά του Ισραήλ. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΟΗΕ, η χερσαία επίθεση επιδείνωσε την προ μακρού υφιστάμενη ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή.[31]
Σε διπλωματικό επίπεδο την ικανοποίησή της εξέφρασε η ηγεσία του Ισραήλ για τις αντιδράσεις των ξένων κρατών, ωθούμενη από τη στάση των ΗΠΑ αλλά και της τσεχικής προεδρίας της Ε.Ε.[32]
Κατά την 6η Ιανουαρίου συνεχίστηκε το σφυροκόπημα των Ισραηλινών στη Λωρίδα της Γάζας. Περίπου 40 Παλαιστίνιοι, ανάμεσά τους και πολλά παιδιά, σκοτώθηκαν από ισραηλινά πυρά εναντίον σχολείου που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, σύμφωνα με νοσοκομειακές πηγές, ενώ φέρεται ότι τραυματίσθηκαν άλλοι 55. Οι Ισραηλινοί ισχυρίζονται ότι απάντησαν σε πυρά που προέρχονταν από το σχολείο.[33]
Κατά την 7η Ιανουαρίου ανακοινώθηκε διακοπή των βομβαρδισμών της Λωρίδας της Γάζας επί τρεις ώρες καθημερινά από το Ισραήλ. Στην πραγματικότητα πέντε σπίτια στη Γάζα χτυπήθηκαν από αεροπορικές δυνάμεις του Ισραήλ μόλις δέκα λεπτά μετά την έναρξη της τρίωρης παύσης των εχθροπραξιών, ενώ οι Ταξιαρχίες Ιζ ελ-Ντιν και αλ-Κάσαμ απάντησαν με ένα πύραυλο και δύο όλμους τριάντα λεπτά από την έναρξη της παύσης. Επίσημα ανακοινώθηκαν 680 νεκροί Παλαιστίνιοι και 3.075 τραυματίες[31] χωρίς να συνυπολογίζονται οι νεκροί που κείνται ακόμη στους δρόμους και όσοι σκοτώθηκαν από καταρρεύσεις βομβαρδισμένων κτηρίων. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της υπηρεσίας UNRWA, υπηρεσίας αρωγής του ΟΗΕ Κρις Γκάνες δε βρίσκονταν ένοπλοι ή στρατιώτες στο σχολείο που υπέστη επίθεση των ισραηλινών δυνάμεων. Ο Κρις Γκάνες δήλωσε πως: «Ύστερα από μια προκαταρκτική έρευνα, είμαστε κατά 99,9% βέβαιοι ότι στο σχολείο δεν βρίσκονταν ούτε ένοπλοι, ούτε εκδηλώθηκαν στρατιωτικές ενέργειες μέσα από αυτό. Ζητούμε τη διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας. Εάν έχει παραβιαστεί το δίκαιο του πολέμου, οι υπεύθυνοι θα πρέπει να προσαχθούν ενώπιον της δικαιοσύνη».[31]
Στις 8 Ιανουαρίου του 2008 εκτιμήθηκαν σε 707 οι ταυτοποιημένοι νεκροί και 3.100 οι τραυματίες σύμφωνα ιατρικές πληροφορίες. Σε επίπεδο εχθροπραξιών το Ισραήλ εντείνει τις επιχειρήσεις του με άρματα μάχης και ελικόπτερα προς τη Χαν Γιουνίς και αεροπορικές επιχειρήσεις κατά της Ράφας. Επίσης, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΟΗΕ φάλαγγα φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια δέχθηκε ισραηλινή επίθεση κατά την οποία σκοτώθηκε ο οδηγός ενός φορτηγού. Το γεγονός είχε αρνητικές συνέπειες για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις του ΟΗΕ που αναστέλλουν τη δράση τους εξαιτίας του κινδύνου που παράγουν οι διαρκείς επιθέσεις του ισραηλινού στρατού.[31] Με κείμενο ασυνήθιστα σκληρό για την ουδετερότητα που τηρεί συνήθως, ο Ερυθρός Σταυρός κατηγορεί το Ισραήλ για «σοκαριστικές», συνθήκες στη Λωρίδα της Γάζας.[34]
Σύμφωνα με την υπηρεσία του ΟΗΕ για τον συντονισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας (OCHA), στις 4 Ιανουαρίου Ισραηλινοί στρατιώτες έκλεισαν 110 αμάχους σε ένα κτήριο στη συνοικία Ζαϊτούν και τους διέταξαν να παραμείνουν εκεί, υποτίθεται για την ασφάλειά τους. Την επόμενη μέρα πυρά πυροβολικού έπληξαν το κτήριο επανειλημμένα, σκοτώνοντας 30 άτομα.[35]
Στα τέλη του πρώτου μισού του Ιανουαρίου, η επιχείρηση του ισραηλινού στρατού εισήλθε στην τρίτη της φάση, που προβλέπει προέλαση στρατευμάτων για τον εντοπισμό ενόπλων στις κυριότερες πόλεις και καταυλισμούς της Λωρίδας της Γάζας. Στις 11 Ιανουαρίου του 2009 ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι ομάδες εφέδρων τοποθετήθηκαν στη Γάζα. Η κυβέρνηση Ολμέρτ ανακοίνωσε τη συνέχιση των επιχειρήσεων. Την ίδια περίοδο οι νεκροί Παλαιστίνιοι είχαν ξεπεράσει τους 900 από την έναρξη των επιχειρήσεων και οι τραυματίες τους 3.620.[36] Στις 17 Ιανουαρίου το Ισραήλ ανακοίνωσε μονομερή εκεχειρία. H κατάπαυση του πυρός ξεκινά από τα μεσάνυχτα της 17 προς 18 Ιανουαρίου τοπική ώρα, ωστόσο η Χαμάς την απέρριψε λόγω της παραμονής των ισραηλινών δυνάμεων στα παλαιστινιακά εδάφη.
