H Μυστική συμφωνία στη Ζυρίχη Τουρκίας με το Ισραήλ και οι συνέπειες της
Οι ρωσοτουρκικές σχέσεις έχουν μια μακρά ιστορική πορεία φορτισμένη και ο ανταγωνισμός μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας υπήρχε και εξακολουθεί να υπάρχει καθώς αντανακλάται σε γεωπολιτικές, γεωστρατηγικές και γεωοικονομικές πτυχές. Το γεγονός της κατάρριψης του ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους από την Τουρκία δημιούργησε μια νέα ρωσοτουρκική διένεξη η οποία εξελίσσεται επικίνδυνα.
Η Ρωσία έχει επενδύσει πολλά στο να εδραιωθεί στην περιοχή ως ισοδύναμος παίκτης επιρροής με τις ΗΠΑ και ξαφνικά τώρα βρίσκεται σε μια πορεία σύγκρουσης με την Τουρκία η οποία επίσης διεκδικεί περιφερειακή ηγεσία για τον εαυτό της, τόσο αυτόνομα όσο και ως μέλος του ΝΑΤΟ.
Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από την Τουρκία πρέπει να εκληφθεί ως μια ενέργεια που έχει σαφώς γεωπολιτικά και γεωοικονομικά κίνητρα σε συνδυασμό με διπλωματικές κινήσεις προς ΗΠΑ –Ισραήλ. H πρώτη διπλωματική κίνηση της Τουρκίας πραγματοποιήθηκε όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα Ελ Παΐς μετά από 5 χρόνια ψυχρότητας με μυστική συνάντηση στη Ζυρίχη μεταξύ των απεσταλμένων της Τουρκίας και του Ισραήλ. Στη Ζυρίχη η Άγκυρα και το Τελ Αβίβ κατέληξαν κατ αρχήν σε συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεών τους που είχαν διαρραγεί από το 2010 και αφορμή ήταν η αιματηρή επέμβαση ισραηλινών κομάντος στο πλοίο Mavi Marmara που πήγαινε να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό στη Λωρίδα της Γάζας. Συνεχίζοντας το ρεπορτάζ η εφημερίδα Ελ Παΐς αναφέρει ότι ο λόγος που έγινε αυτή η συνάντηση δεν αφορά μόνο την εξομάλυνση των σχέσεων αλλά και το αμοιβαίο οικονομικό συμφέρον των δύο χωρών. Η προοπτική συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο, είναι άκρως δελεαστική μιας και οι δύο χώρες είναι στρατηγικοί εταίροι των ΗΠΑ. Η συνεργασία μεταξύ τους σίγουρα θα φέρει ικανοποίηση στην Ουάσιγκτον για την εκμετάλλευση των μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Άγκυρα βλέποντας τις διπλωματικές σχέσεις με τη Μόσχα να φτάνουν στο ναδίρ μετά την κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού στράφηκε προς Ισραήλ και ΗΠΑ. Η ακύρωση της κατασκευής του Turkish Stream που προορίζονταν να μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη και η εκτίμηση ότι ο Νετανιάχου θέλει να «σπρώξει» το δικό του φυσικό αέριο από το κοίτασμα «Λεβιάθαν» στην Ευρώπη μέσω Κύπρου προσφέρει στην Τουρκία μια νέα «πόρτα» στο σχεδιασμό των νέων αγωγών. Η Τουρκία άλλωστε είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για την Gazprom μετά τη Γερμανία. Μία Gazprom που έχει δει 10% πτώση στα κέρδη της το περασμένο έτος λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Είναι σημαντικό κεφάλαιο λοιπόν οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου και ιδίως η ακύρωση του “Turkish Stream”δημιουργει νέα δεδομένα
Αυτή η συμφωνία και στη συνέχεια ότι άλλο προκύψει στον ενεργειακό τομέα δημιουργεί νέα δεδομένα στην Ενεργειακή Πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα στον σχεδιαζόμενο αγωγό East Med Pipeline. Πρόκειται για αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου συνεργασίας της Ελλάδας της Κύπρου και του Ισραήλ, ο οποίος μπορεί να μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου προς την Ευρώπη. Υπενθυμίζεται ότι ο αγωγός East Med Pipeline προβλέπεται να μπορεί να μεταφέρει από οκτώ μέχρι και 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ανά έτος.
Σημαντική εξέλιξη επίσης μπορεί να έρθει και για το δεύτερο έργο την ηλεκτρική διασύνδεση με υποθαλάσσιο καλώδιο Ισραήλ, Κύπρου και Κρήτης με την ονομασία EuroAsia Interconnector. Το υποθαλάσσιο καλώδιο έχει μήκος 1.518 χλμ εκ των οποίων τα 329 χλμ μεταξύ Κύπρου-Ισραήλ, τα 829 χλμ μεταξύ Κύπρου και Κρήτης και τα 310 χλμ μεταξύ Κρήτης και Αθήνας .Ήδη δέκα ομάδες εργασίας εργάζονται συντονισμένα και η πρόοδός των εργασιών τους προπορεύεται του αρχικού προγραμματισμού. Προστίθεται ότι η κυπριακή Κυβέρνηση υπέβαλε αίτημα στην ΕΕ για αναγνώριση της ενεργειακής γέφυρας EuroAsia Interconnector ως διασυνοριακού έργου κοινών συμφερόντων. Ο λεπτομερής χάρτης πόντισης του καλωδίου είναι έτοιμος ενώ όλες οι ενδείξεις από τις μέχρι στιγμής αναλύσεις αγοράς επιβεβαιώνουν τη βιωσιμότητα του έργου διότι πρόκειται να ενταχτεί στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της Ε.Ε. Αυτό πρακτικά σημαίνει πώς θα εξασφαλιστεί μία γρήγορη διαδικασία για την αδειοδότηση ενώ επιτυγχάνεται και πρόσβαση σε ιδιωτική χρηματοδότηση, πέραν της χρηματοδότησης που θα τύχουν τα έργα από τις Βρυξέλλες.
Επί της ουσίας αυτή η συμφωνία και η συνεχής επιδείνωση στις ρωσοτουρκικές σχέσεις ανοίγουν το δρόμο για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων του Ισραήλ της Κύπρου και της Ελλάδος. Αυτό σημαίνει πώς η ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ αποκτά μια νέα δυναμική με την υποστήριξη Ισραήλ γιατί τα έργα των πάσης φύσεως αγωγών είναι εξαιρετικά μεγάλα από πλευράς γεωοικονομικής και στρατηγικής σημασίας. To Ισραήλ τα έχει ήδη χαρακτηρίσει στρατηγικής σημασίας καθ’ ότι αποκτούν πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία διακαώς επιθυμούν να προμηθεύσουν με το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα που θα παράγουν.
Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από την Τουρκία πρέπει να εκληφθεί ως μια ενέργεια που έχει σαφώς γεωπολιτικά και γεωοικονομικά κίνητρα σε συνδυασμό με διπλωματικές κινήσεις προς ΗΠΑ –Ισραήλ. H πρώτη διπλωματική κίνηση της Τουρκίας πραγματοποιήθηκε όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα Ελ Παΐς μετά από 5 χρόνια ψυχρότητας με μυστική συνάντηση στη Ζυρίχη μεταξύ των απεσταλμένων της Τουρκίας και του Ισραήλ. Στη Ζυρίχη η Άγκυρα και το Τελ Αβίβ κατέληξαν κατ αρχήν σε συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεών τους που είχαν διαρραγεί από το 2010 και αφορμή ήταν η αιματηρή επέμβαση ισραηλινών κομάντος στο πλοίο Mavi Marmara που πήγαινε να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό στη Λωρίδα της Γάζας. Συνεχίζοντας το ρεπορτάζ η εφημερίδα Ελ Παΐς αναφέρει ότι ο λόγος που έγινε αυτή η συνάντηση δεν αφορά μόνο την εξομάλυνση των σχέσεων αλλά και το αμοιβαίο οικονομικό συμφέρον των δύο χωρών. Η προοπτική συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο, είναι άκρως δελεαστική μιας και οι δύο χώρες είναι στρατηγικοί εταίροι των ΗΠΑ. Η συνεργασία μεταξύ τους σίγουρα θα φέρει ικανοποίηση στην Ουάσιγκτον για την εκμετάλλευση των μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Άγκυρα βλέποντας τις διπλωματικές σχέσεις με τη Μόσχα να φτάνουν στο ναδίρ μετά την κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού στράφηκε προς Ισραήλ και ΗΠΑ. Η ακύρωση της κατασκευής του Turkish Stream που προορίζονταν να μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη και η εκτίμηση ότι ο Νετανιάχου θέλει να «σπρώξει» το δικό του φυσικό αέριο από το κοίτασμα «Λεβιάθαν» στην Ευρώπη μέσω Κύπρου προσφέρει στην Τουρκία μια νέα «πόρτα» στο σχεδιασμό των νέων αγωγών. Η Τουρκία άλλωστε είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για την Gazprom μετά τη Γερμανία. Μία Gazprom που έχει δει 10% πτώση στα κέρδη της το περασμένο έτος λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Είναι σημαντικό κεφάλαιο λοιπόν οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου και ιδίως η ακύρωση του “Turkish Stream”δημιουργει νέα δεδομένα
Αυτή η συμφωνία και στη συνέχεια ότι άλλο προκύψει στον ενεργειακό τομέα δημιουργεί νέα δεδομένα στην Ενεργειακή Πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα στον σχεδιαζόμενο αγωγό East Med Pipeline. Πρόκειται για αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου συνεργασίας της Ελλάδας της Κύπρου και του Ισραήλ, ο οποίος μπορεί να μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου προς την Ευρώπη. Υπενθυμίζεται ότι ο αγωγός East Med Pipeline προβλέπεται να μπορεί να μεταφέρει από οκτώ μέχρι και 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ανά έτος.
Σημαντική εξέλιξη επίσης μπορεί να έρθει και για το δεύτερο έργο την ηλεκτρική διασύνδεση με υποθαλάσσιο καλώδιο Ισραήλ, Κύπρου και Κρήτης με την ονομασία EuroAsia Interconnector. Το υποθαλάσσιο καλώδιο έχει μήκος 1.518 χλμ εκ των οποίων τα 329 χλμ μεταξύ Κύπρου-Ισραήλ, τα 829 χλμ μεταξύ Κύπρου και Κρήτης και τα 310 χλμ μεταξύ Κρήτης και Αθήνας .Ήδη δέκα ομάδες εργασίας εργάζονται συντονισμένα και η πρόοδός των εργασιών τους προπορεύεται του αρχικού προγραμματισμού. Προστίθεται ότι η κυπριακή Κυβέρνηση υπέβαλε αίτημα στην ΕΕ για αναγνώριση της ενεργειακής γέφυρας EuroAsia Interconnector ως διασυνοριακού έργου κοινών συμφερόντων. Ο λεπτομερής χάρτης πόντισης του καλωδίου είναι έτοιμος ενώ όλες οι ενδείξεις από τις μέχρι στιγμής αναλύσεις αγοράς επιβεβαιώνουν τη βιωσιμότητα του έργου διότι πρόκειται να ενταχτεί στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της Ε.Ε. Αυτό πρακτικά σημαίνει πώς θα εξασφαλιστεί μία γρήγορη διαδικασία για την αδειοδότηση ενώ επιτυγχάνεται και πρόσβαση σε ιδιωτική χρηματοδότηση, πέραν της χρηματοδότησης που θα τύχουν τα έργα από τις Βρυξέλλες.
Επί της ουσίας αυτή η συμφωνία και η συνεχής επιδείνωση στις ρωσοτουρκικές σχέσεις ανοίγουν το δρόμο για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων του Ισραήλ της Κύπρου και της Ελλάδος. Αυτό σημαίνει πώς η ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ αποκτά μια νέα δυναμική με την υποστήριξη Ισραήλ γιατί τα έργα των πάσης φύσεως αγωγών είναι εξαιρετικά μεγάλα από πλευράς γεωοικονομικής και στρατηγικής σημασίας. To Ισραήλ τα έχει ήδη χαρακτηρίσει στρατηγικής σημασίας καθ’ ότι αποκτούν πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία διακαώς επιθυμούν να προμηθεύσουν με το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα που θα παράγουν.
του Χρήστου Κουτσογιαννοπούλου
Ανωτάτου Αξιωματικού ε.α.
ΜΑ Διεθνείς Σχέσεις και PhD. Επιχειρησιακή Οργάνωση.
Ανωτάτου Αξιωματικού ε.α.
ΜΑ Διεθνείς Σχέσεις και PhD. Επιχειρησιακή Οργάνωση.
