Ο παράλογος πόλεμος που ξεπέρασε και το «Λιωμένο Μολύβι»
Ο πόλεμος στη Γάζα, εκτός από τα τραγικά για τους Παλαιστινίους αποτελέσματα, αποτελεί ένα φαινόμενο χωρίς προηγούμενο στην ιστορία των πολεμικών συγκρούσεων.
Ο πόλεμος ξεκίνησε στις 11 Ιουνίου, με την εκτόξευση ρουκετών από τη Χαμάς στο Ισραήλ,
και τελείωσε με μια άνευ προηγουμένου καταστροφή της Λωρίδας της Γάζας από την -για μία ακόμη φορά υπέρμετρη- αντίδραση της ισραηλινής πλευράς που ακολούθησε έναν περίπου μήνα μετά.
Σύμφωνα με εκθέσεις του ΟΗΕ, στη Γάζα έχασαν τη ζωή τους 1.890 άτομα, όπερ σημαίνει ότι, εάν τα παραπάνω «ισραηλινά» στοιχεία είναι σωστά («750 μαχητές των τρομοκρατών σκοτώθηκαν»), τότε έχασαν τη ζωή τους 1.140 άμαχοι. Τα ίδια στοιχεία του ΟΗΕ αναφέρουν ότι σκοτώθηκαν 414 παιδιά και 87 άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών. Μερικές ημέρες αργότερα, το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε ότι οι νεκροί στη Γάζα ήταν 1.951 και οι τραυματίες 10.193! Αλλες πηγές αναφέρουν ότι οι Ισραηλινοί κατέστρεψαν 175 από τις πλέον οργανωμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις («Ν.Υ. Times»), ενώ ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Μ. Ανατολή Robert Spencer ανέφερε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στις 18/8/2014, ότι από τη διάρκειας ενός μηνός επιχείρηση των Ισραηλινών η Λωρίδα της Γάζας υπέστη μια άνευ προηγουμένου καταστροφή. Κατά τον ίδιο, ο αριθμός των οικιών και των πολυκατοικιών που καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές ανήλθε στις 16.800!
Σε αντιδιαστολή με τις απώλειες αυτές, οι απώλειες των Ισραηλινών ήταν 65 νεκροί στρατιώτες και πάνω από 400 τραυματίες, ενώ οι υλικές ζημιές που υπέστησαν οικίες στο Ισραήλ ήταν σχεδόν ανύπαρκτες.
Συγκριτικά με την επιχείρηση «Λιωμένο Μολύβι» (Cast Lead) του 2008, όπου οι Παλαιστίνιοι μέτρησαν πάνω από 1.000 νεκρούς, η επιχείρηση του 2014 προκάλεσε τριπλάσιες ζημιές σε οικίες και γενικώς σε κτίρια και υποδομές Παλαιστινίων. Στον πόλεμο του 2008, οι Ισραηλινοί χρησιμοποίησαν συνολικά 7.000 πυρομαχικά κάθε είδους (από ξηράς, αέρος κ.λπ.), ενώ στη φετινή επιχείρηση 34.000.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μετά τον πόλεμο του 2008 οι Ισραηλινοί (όπως είχαμε αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα της «κυριακάτικης δημοκρατίας») επέφεραν σημαντικές μεταβολές στην οργάνωση δυνάμεων, στις τακτικές και κυρίως στην εκπαίδευση σε αυτό ακριβώς το είδος πολέμου. Ομως, ενώ στον πόλεμο του 2008 έχασαν μόλις εννέα στρατιώτες (και άλλους τέσσερις από φίλια πυρά), σε αυτόν του 2014 είχαν επταπλάσιες απώλειες σε νεκρούς (65) και πολλαπλάσιες σε τραυματίες (άνω των 400).
Η πρόκληση ενός ακόμη πολέμου από τη Χαμάς, ο οποίος κατέληξε για μία ακόμη φορά στην -βέβαιη εκ των προτέρων- ουσιαστική καταστροφή της Λωρίδας της Γάζας, έρχεται σε αντίθεση με τη γενική παραδοχή ότι καμία πλευρά δεν εξαπολύει πόλεμο αν δεν υπολογίσει ότι από αυτόν θα έχει ορισμένα οφέλη. Ιστορικά, άλλωστε, το Ισραήλ επικράτησε στρατιωτικά σε όλους τους πολέμους με τους Αραβες (1948, 1967 και 1973), κάτι που συνέβη και σε όλες τις συγκρούσεις του με τη Χαμάς, και συγκεκριμένα σε αυτές του 2006, του 2008, του 2012 και του 2014. Στην ουσία, δηλαδή, στον στρατιωτικό τομέα οι συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ και Αράβων (ιστορικά) είχαν σχεδόν πάντα προβλέψιμο αποτέλεσμα, ωστόσο η Χαμάς επιμένει να επιδιώκει τη σύγκρουση με το Ισραήλ ανά τακτά διαστήματα.
Η αντίφαση αυτή δεν είναι τόσο παράλογη όσο ακούγεται. Σε όλες τις παραπάνω συγκρούσεις που προκάλεσε (2006, 2008, 2012 και 2014), η ηγεσία της Χαμάς ήταν βέβαιη ότι θα χάσει τον πόλεμο σε στρατιωτικό επίπεδο, αλλά και ότι θα είχε κέρδη στον πολιτικό τομέα. Το Ισραήλ, από την άλλη, ενώ ήταν βέβαιο ότι θα κερδίσει στον στρατιωτικό τομέα, ήταν απρόθυμο, τουλάχιστον σε αυτόν τον πόλεμο, να διεξαγάγει έναν ακόμη, υπό τον φόβο των δυσμενών επιπτώσεων στον πολιτικό τομέα (δυσμενείς κριτικές και καταδίκες στον διεθνή Τύπο, αποφάσεις του ΟΗΕ, οικονομικές κυρώσεις, αποκλεισμός από διάφορα fora κ.λπ.), κάτι που αποδείχθηκε και με την καθυστερημένη εισβολή στη Γάζα (σ.σ.: με έναρξη των εκτοξεύσεων ρουκετών στις 11 Ιουνίου και περιορισμένη μέχρι τότε αντίδραση, το Ισραήλ πραγματοποίησε την εισβολή στη Γάζα στις 8 Ιουλίου).
Τα εσωτερικά προβλήματα των Παλαιστινίων και ο έλεγχος της κοινής γνώμης
Τα κέρδη για τη Χαμάς από αυτή την τακτική, από το 2006 μέχρι σήμερα, δεν ήταν λίγα: η αποκατάσταση της φήμης της, η καθιέρωσή της στον αραβικό πληθυσμό ως γνήσιας και άκαμπτης αντιστασιακής δυνάμεως, η επίτευξη σχέσεων αλληλεγγύης στο εσωτερικό της Γάζας, η πρόκληση εντάσεων μεταξύ των Αράβων που ζουν στο Ισραήλ και του ισραηλινού πληθυσμού της χώρας, η ενθάρρυνση των Παλαιστινίων και των μουσουλμάνων σε άλλες χώρες να προβούν σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, τα προβλήματα που προκάλεσε σε Αραβες ηγέτες οι οποίοι δεν ακολουθούν το ριζοσπαστικό Ισλάμ, η υιοθέτηση από τα Ηνωμένα Εθνη καταδικαστικών αποφάσεων για το Ισραήλ, η ενεργοποίηση της Ευρώπης προς την κατεύθυνση σκληρότερων κυρώσεων εις βάρος του Ισραήλ, η υπονόμευση του κύρους του Ισραήλ στη διεθνή κοινή γνώμη, η εξασφάλιση ακόμη μεγαλύτερης βοήθειας από το Ιράν, η «ευαισθητοποίηση» της διεθνούς Αριστεράς που προέβη σε οξύτατη κριτική για το κράτος του Ισραήλ κ.ά.
Σε τέτοιες «στρατηγικές» το στοιχείο του ψυχολογικού πολέμου είναι ιδιαίτερα έντονο, με κεντρική επιδίωξη την προσέλκυση της συμπάθειας κυρίως της διεθνούς Αριστεράς, μέσω της εμφάνισης αυτού που την επιδιώκει ως κατατρεγμένου και θύματος (σ.σ.: όχι ότι στην προκειμένη περίπτωση ο πληθυσμός της Γάζας δεν είναι θύμα). Το παράδοξο εδώ είναι ότι στο παρελθόν οι εμπλεκόμενοι σε μια σύρραξη επεδίωκαν πάντα να εμφανίζονται ως ισχυροί και ακατάβλητοι, ενώ τώρα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: Οσο πιο «κακομοίρης», δηλαδή, τόσο το καλύτερο…
Η τεχνική εδώ έγκειται στη δημιουργία ενός πειστικού συναισθηματικού αφηγήματος, που έχει την προσυπογραφή επιφανών προσωπικοτήτων, στην επίκληση του συναισθήματος και της συνείδησης, στη δημιουργία αποδεικτικών (με ή χωρίς εισαγωγικά) στοιχείων μέσω φωτογραφιών και βίντεο (υπάρχουν παραδείγματα «πειραγμένων» φωτογραφιών και χρήση φωτογραφιών από άλλα περιστατικά) και στην εντατική εκμετάλλευσή τους μέσω της διάχυσής τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μεταφορικά, δηλαδή, θα μπορούσε να πει κανείς ότι στη νέα εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κυριαρχίας του διαδικτύου στην ενημέρωση, στη διαμόρφωση της διεθνούς κοινής γνώμης και τη δημιουργία εντυπώσεων, έχουμε μια μετακίνηση του «κέντρου βαρύτητας», που λέμε στον πόλεμο, από τον στρατιωτικό τομέα σε αυτόν του επηρεασμού της διεθνούς κοινής γνώμης.
Με βάση τα παραπάνω, ποια είναι η πρόβλεψη για το μέλλον; Μία από τα ίδια, σε δυο-τρία χρόνια...
Τα κρυφά τούνελ υπάρχουν ακόμα
Μάνος Ηλιάδης
dimokratianews.gr
και τελείωσε με μια άνευ προηγουμένου καταστροφή της Λωρίδας της Γάζας από την -για μία ακόμη φορά υπέρμετρη- αντίδραση της ισραηλινής πλευράς που ακολούθησε έναν περίπου μήνα μετά.
Τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους. Σύμφωνα με δήλωση της ισραηλινής πρεσβείας στο Λονδίνο την περασμένη εβδομάδα, «όλα τα γνωστά τούνελ, 32 συνολικά, καταστράφηκαν. […] Οι αμυντικές δυνάμεις του (σ.σ.: του Ισραήλ) έπληξαν 4.700 στόχους των “τρομοκρατών” στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων 1.678 θέσεων εκτόξευσης ρουκετών, 191 εγκαταστάσεις όπλων, 977 σταθμούς διοικήσεως, και εξολόθρευσαν 750 μαχητές των “τρομοκρατών”».
Σύμφωνα με εκθέσεις του ΟΗΕ, στη Γάζα έχασαν τη ζωή τους 1.890 άτομα, όπερ σημαίνει ότι, εάν τα παραπάνω «ισραηλινά» στοιχεία είναι σωστά («750 μαχητές των τρομοκρατών σκοτώθηκαν»), τότε έχασαν τη ζωή τους 1.140 άμαχοι. Τα ίδια στοιχεία του ΟΗΕ αναφέρουν ότι σκοτώθηκαν 414 παιδιά και 87 άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών. Μερικές ημέρες αργότερα, το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε ότι οι νεκροί στη Γάζα ήταν 1.951 και οι τραυματίες 10.193! Αλλες πηγές αναφέρουν ότι οι Ισραηλινοί κατέστρεψαν 175 από τις πλέον οργανωμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις («Ν.Υ. Times»), ενώ ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Μ. Ανατολή Robert Spencer ανέφερε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στις 18/8/2014, ότι από τη διάρκειας ενός μηνός επιχείρηση των Ισραηλινών η Λωρίδα της Γάζας υπέστη μια άνευ προηγουμένου καταστροφή. Κατά τον ίδιο, ο αριθμός των οικιών και των πολυκατοικιών που καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές ανήλθε στις 16.800!
Σε αντιδιαστολή με τις απώλειες αυτές, οι απώλειες των Ισραηλινών ήταν 65 νεκροί στρατιώτες και πάνω από 400 τραυματίες, ενώ οι υλικές ζημιές που υπέστησαν οικίες στο Ισραήλ ήταν σχεδόν ανύπαρκτες.
Συγκριτικά με την επιχείρηση «Λιωμένο Μολύβι» (Cast Lead) του 2008, όπου οι Παλαιστίνιοι μέτρησαν πάνω από 1.000 νεκρούς, η επιχείρηση του 2014 προκάλεσε τριπλάσιες ζημιές σε οικίες και γενικώς σε κτίρια και υποδομές Παλαιστινίων. Στον πόλεμο του 2008, οι Ισραηλινοί χρησιμοποίησαν συνολικά 7.000 πυρομαχικά κάθε είδους (από ξηράς, αέρος κ.λπ.), ενώ στη φετινή επιχείρηση 34.000.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μετά τον πόλεμο του 2008 οι Ισραηλινοί (όπως είχαμε αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα της «κυριακάτικης δημοκρατίας») επέφεραν σημαντικές μεταβολές στην οργάνωση δυνάμεων, στις τακτικές και κυρίως στην εκπαίδευση σε αυτό ακριβώς το είδος πολέμου. Ομως, ενώ στον πόλεμο του 2008 έχασαν μόλις εννέα στρατιώτες (και άλλους τέσσερις από φίλια πυρά), σε αυτόν του 2014 είχαν επταπλάσιες απώλειες σε νεκρούς (65) και πολλαπλάσιες σε τραυματίες (άνω των 400).
Η πρόκληση ενός ακόμη πολέμου από τη Χαμάς, ο οποίος κατέληξε για μία ακόμη φορά στην -βέβαιη εκ των προτέρων- ουσιαστική καταστροφή της Λωρίδας της Γάζας, έρχεται σε αντίθεση με τη γενική παραδοχή ότι καμία πλευρά δεν εξαπολύει πόλεμο αν δεν υπολογίσει ότι από αυτόν θα έχει ορισμένα οφέλη. Ιστορικά, άλλωστε, το Ισραήλ επικράτησε στρατιωτικά σε όλους τους πολέμους με τους Αραβες (1948, 1967 και 1973), κάτι που συνέβη και σε όλες τις συγκρούσεις του με τη Χαμάς, και συγκεκριμένα σε αυτές του 2006, του 2008, του 2012 και του 2014. Στην ουσία, δηλαδή, στον στρατιωτικό τομέα οι συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ και Αράβων (ιστορικά) είχαν σχεδόν πάντα προβλέψιμο αποτέλεσμα, ωστόσο η Χαμάς επιμένει να επιδιώκει τη σύγκρουση με το Ισραήλ ανά τακτά διαστήματα.
Η αντίφαση αυτή δεν είναι τόσο παράλογη όσο ακούγεται. Σε όλες τις παραπάνω συγκρούσεις που προκάλεσε (2006, 2008, 2012 και 2014), η ηγεσία της Χαμάς ήταν βέβαιη ότι θα χάσει τον πόλεμο σε στρατιωτικό επίπεδο, αλλά και ότι θα είχε κέρδη στον πολιτικό τομέα. Το Ισραήλ, από την άλλη, ενώ ήταν βέβαιο ότι θα κερδίσει στον στρατιωτικό τομέα, ήταν απρόθυμο, τουλάχιστον σε αυτόν τον πόλεμο, να διεξαγάγει έναν ακόμη, υπό τον φόβο των δυσμενών επιπτώσεων στον πολιτικό τομέα (δυσμενείς κριτικές και καταδίκες στον διεθνή Τύπο, αποφάσεις του ΟΗΕ, οικονομικές κυρώσεις, αποκλεισμός από διάφορα fora κ.λπ.), κάτι που αποδείχθηκε και με την καθυστερημένη εισβολή στη Γάζα (σ.σ.: με έναρξη των εκτοξεύσεων ρουκετών στις 11 Ιουνίου και περιορισμένη μέχρι τότε αντίδραση, το Ισραήλ πραγματοποίησε την εισβολή στη Γάζα στις 8 Ιουλίου).
Τα εσωτερικά προβλήματα των Παλαιστινίων και ο έλεγχος της κοινής γνώμης
Τα κέρδη για τη Χαμάς από αυτή την τακτική, από το 2006 μέχρι σήμερα, δεν ήταν λίγα: η αποκατάσταση της φήμης της, η καθιέρωσή της στον αραβικό πληθυσμό ως γνήσιας και άκαμπτης αντιστασιακής δυνάμεως, η επίτευξη σχέσεων αλληλεγγύης στο εσωτερικό της Γάζας, η πρόκληση εντάσεων μεταξύ των Αράβων που ζουν στο Ισραήλ και του ισραηλινού πληθυσμού της χώρας, η ενθάρρυνση των Παλαιστινίων και των μουσουλμάνων σε άλλες χώρες να προβούν σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, τα προβλήματα που προκάλεσε σε Αραβες ηγέτες οι οποίοι δεν ακολουθούν το ριζοσπαστικό Ισλάμ, η υιοθέτηση από τα Ηνωμένα Εθνη καταδικαστικών αποφάσεων για το Ισραήλ, η ενεργοποίηση της Ευρώπης προς την κατεύθυνση σκληρότερων κυρώσεων εις βάρος του Ισραήλ, η υπονόμευση του κύρους του Ισραήλ στη διεθνή κοινή γνώμη, η εξασφάλιση ακόμη μεγαλύτερης βοήθειας από το Ιράν, η «ευαισθητοποίηση» της διεθνούς Αριστεράς που προέβη σε οξύτατη κριτική για το κράτος του Ισραήλ κ.ά.
Σε τέτοιες «στρατηγικές» το στοιχείο του ψυχολογικού πολέμου είναι ιδιαίτερα έντονο, με κεντρική επιδίωξη την προσέλκυση της συμπάθειας κυρίως της διεθνούς Αριστεράς, μέσω της εμφάνισης αυτού που την επιδιώκει ως κατατρεγμένου και θύματος (σ.σ.: όχι ότι στην προκειμένη περίπτωση ο πληθυσμός της Γάζας δεν είναι θύμα). Το παράδοξο εδώ είναι ότι στο παρελθόν οι εμπλεκόμενοι σε μια σύρραξη επεδίωκαν πάντα να εμφανίζονται ως ισχυροί και ακατάβλητοι, ενώ τώρα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: Οσο πιο «κακομοίρης», δηλαδή, τόσο το καλύτερο…
Η τεχνική εδώ έγκειται στη δημιουργία ενός πειστικού συναισθηματικού αφηγήματος, που έχει την προσυπογραφή επιφανών προσωπικοτήτων, στην επίκληση του συναισθήματος και της συνείδησης, στη δημιουργία αποδεικτικών (με ή χωρίς εισαγωγικά) στοιχείων μέσω φωτογραφιών και βίντεο (υπάρχουν παραδείγματα «πειραγμένων» φωτογραφιών και χρήση φωτογραφιών από άλλα περιστατικά) και στην εντατική εκμετάλλευσή τους μέσω της διάχυσής τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μεταφορικά, δηλαδή, θα μπορούσε να πει κανείς ότι στη νέα εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κυριαρχίας του διαδικτύου στην ενημέρωση, στη διαμόρφωση της διεθνούς κοινής γνώμης και τη δημιουργία εντυπώσεων, έχουμε μια μετακίνηση του «κέντρου βαρύτητας», που λέμε στον πόλεμο, από τον στρατιωτικό τομέα σε αυτόν του επηρεασμού της διεθνούς κοινής γνώμης.
Με βάση τα παραπάνω, ποια είναι η πρόβλεψη για το μέλλον; Μία από τα ίδια, σε δυο-τρία χρόνια...
Τα κρυφά τούνελ υπάρχουν ακόμα
Σε αμφότερους τους πολέμους, τα κοινά στοιχεία ήταν η ουσιαστική καταστροφή της Γάζας και η διατήρηση του στρατιωτικού μηχανισμού των μαχητών της Χαμάς, και κυρίως του δυναμικού τους σε ρουκέτες (σ.σ.: ισραηλινές πηγές υπολογίζουν ότι η Χαμάς διαθέτει ακόμη 3.000 ρουκέτες, με την οργάνωση να ισχυρίζεται ότι δεν χρησιμοποίησε παρά μόνο το 10% των ρουκετών του οπλοστασίου της), ενώ θεωρείται βέβαιο ότι αρκετά από τα τούνελ της γλίτωσαν την καταστροφή.
dimokratianews.gr
