Γέροντα, με ποιους τρόπους πολεμά ο διάβολος τον μοναχό;

«Αυτό είναι το μεγάλο όπλο του διαβόλου...».

Αγνωστες πτυχές του μοναχικού ιδεώδους μάς αποκαλύπτει ο εμπειρότατος Γέροντας π. Φιλόθεος, ηγούμενος της Μονής Καρακάλλου.

 – Μ.Μ.: Γέροντα, ξεκινώντας ο αρχάριος μοναχός τους αγώνες του, τι πειρασμούς έχει; Ερωτώ, διότι θυμάμαι -από άλλην ευκαιρία- μου είχατε πει ότι άλλοι πειρασμοί προσβάλλουν τον αρχάριο και άλλοι τον προχωρημένο μοναχό.

 – Αρχιμ. Φ.Κς: Χμ, ναι· άλλοι είναι οι πειρασμοί της αρχής και άλλοι της συνεχείας. Ο Θεός δεν αφήνει ισχυρούς δαίμονες να ταλαιπωρούν τον αρχάριο μοναχό. Μάλιστα η Θεία Χάρις αγκαλιάζει τον νεόκουρο μοναχόν όπως η μητέρα περιποιείται και περιθάλπει το βρέφος, όσο πιο μικρό είναι τόσο πιο πολύ! Το γαλουχεί, το στηρίζει, το προστατεύει. Ετσι και η Θεία Χάρις τον μοναχό -στο ξεκίνημα της πνευματικής ζωής του- για ν’ αποκτήσει πείραν όπως λέγεται. Αυτό, προϊόντος του χρόνου, ατονεί προοδευτικώς για το καλό του. Δεν τον συμφέρει πνευματικώς να είναι συνεχώς στο «θερμοκήπιο», διότι έτσι δεν θ’ ανδρωθεί στην καλογερική. Σκοπός είναι ν’ αποκτήσει πνευματικά αντισώματα, ν’ αυτενεργεί, πάντοτε εν Θεώ. Ετσι η Χάρις του Θεού, αφού τον γυμνάσει, αφού τον στηρίξει, αφού τον ενισχύσει, διακριτικώς αποσύρεται. Προσοχή: Δεν τον εγκαταλείπει, όχι· διακριτικώς αποσύρεται, για να δυναμώνουν οι πνευματικοί... μύες του.

 

– Μ.Μ.: Αποσύρεται παιδαγωγικώς...

 

– Αρχιμ. Φ.Κς: Παιδαγωγικώς, μάλιστα. Τον παιδαγωγεί έτσι, τον ασκεί, τον γυμνάζει. Στην αρχή ο Θεός επιτρέπει μικρούς πειρασμούς εύκολους. Σιγά σιγά δυσκολότερους, περισσότερους και μεγαλύτερους. Στην αρχή επιτρέπεται να πειράξουν μικρής δυνατότητος πονηρά πνεύματα. Συν τω χρόνω παραχωρεί ο Θεός το δικαίωμα σε δαίμονες ισχυρούς. Πάντα εν σοφία ποιεί...

 

Ετσι φαίνεται στην πράξη η ανδρεία του μοναχού, η πίστις, η υπομονή, η καρτερία, η προαίρεσις, η έφεσις, η αγάπη του προς τον Χριστόν, η εμμονή του στον αγώνα. Πρέπει να έλθουν οι αγώνες αυτοί και θα έλθουν οπωσδήποτε. Από εμάς εξαρτάται η προοπτική, η αξιολόγησή τους...

 

– Μ.Μ.: Γέροντα, με ποιους τρόπους πολεμά ο διάβολος τον μοναχό;

 

– Αρχιμ. Φ.Κς: Δεν εξηγούνται οι τρόποι και τα τεχνάσματα που χρησιμοποιεί ο διάβολος εις βάρος του μοναχού... Χρησιμοποιεί μέγιστη πανουργία και... επιστημονικότητα. Είναι πολύ λεπτά τα πνεύματα που επιτίθενται στον μοναχόν. Είν’ εξασκημένα κι εξειδικευμένα τα δαιμόνια που επιχειρούν εις βάρος των μοναχών, σε σχέση μ’ εκείνα που επιχειρούν κατά των λαϊκών αδελφών. Να το πω παραστατικώς: Για χίλιους λαϊκούς αδελφούς, ενδεχομένως δραστηριοποιείται ένας διάβολος· ενώ για έναν μοναχό, κινητοποιούνται χίλιοι δαίμονες! Επιχειρούν εις βάρος των μοναχών με λογισμούς, με χίλιους δυο τρόπους, ακόμη και μ’ αισθητούς... Πολλοί μοναχοί -αλλά και κοσμικοί αδελφοί- έχουν εμπειρίαν αισθητής παρουσίας δαιμόνων· μάλιστα. Ολ’ αυτά -εάν υπάρχει η δέουσα προσοχή- συντελούν στην πνευματική θωράκιση του μοναχού. Αυτά πάντα συνέβαιναν και συμβαίνουν.

 

– Μ.Μ.: Γέροντα, μερικοί κοσμικοί λένε συζητώντας μεταξύ τους: «Ελα τώρα που υπάρχει διάβολος κ.τ.τ... Αυτά τα λένε οι παπάδες· είναι δημιουργήματα της φαντασίας για να φοβάται ο κοσμάκης». Τι έχετε να τους πείτε, Γέροντα;

 

– Αρχιμ. Φ.Κς: Εχω να πω ότι η μεγαλύτερη τέχνη του σατανά είναι να κρύβεται, να προσπαθεί να πείσει ότι δεν υπάρχει! Αυτό είναι το μεγάλο όπλο του. Ετσι χαλαρώνουν οι άνθρωποι, δεν έχουν πνευματικήν εγρήγορση και παίρνουν τον κατήφορο. Τότε, αφού πετύχει το πρώτο σχέδιό του ο σατανάς, γεμίζει την καρδιά των ανθρώπων με απελπισία. Τους υποβάλλει σκέψεις, όπως λ.χ.: «Πάει, τώρα έπεσα μέσα στον βούρκο. Δεν υπάρχει σωτηρία για μένα. Ολα τώρα πια τελείωσαν...» Αυτό είναι το δεύτερο σχέδιο του πονηρού. Ο άνθρωπος πέφτει μέσα στη μαύρη απελπισία, με ό,τι σημαίνει αυτό... Ομως τι λέγει ο Απόστολος Παύλος; «Οπου επλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η Χάρις»! Με άλλα λόγια, μεγαλύτερο από τη μεγαλύτερη αμαρτία είναι το έλεος του Θεού!

 

– Μ.Μ.: Γέροντα, πείτε μας για χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες Καρακαλληνών πατέρων, που ανήκουν πλέον στη θριαμβεύουσα Εκκλησία.

 

– Αρχιμ. Φ.Κς: Ευχαρίστως. Σύμφωνα με πληροφορίες που μας έδωσαν οι παλαιοί Καρακαλληνοί πατέρες -που και αυτοί τις έλαβαν από τους προκατόχους των κ.ο.κ.- η ευρυτέρα περιοχή της μονής μας, προεκτεινομένη προς τη Μονή Φιλοθέου και προς τη Μεγίστη Λαύρα, ήταν ασκητική κονίστρα ευλογημένων πατέρων. Οι πατέρες αυτοί διέμεναν σε απέριττα καλυβάκια. Ανεδείχθησαν μεγάλοι βιασταί της βασιλείας του Χριστού. Ο μακαριστός αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος αναφέρει στις καταγεγραμμένες αναμνήσεις του -που κυκλοφορήθηκαν το 1957 με τίτλο «Το Αγιον Ορος Αθω»- ότι ένας ευλαβής ιερεύς εκ Λαρίσης, ερχόμενος το 1950 να προσκυνήσει εδώ, στο Αγιον Ορος, είδε ξαφνικά έναν Γέροντα σε μία πτύχωση του εδάφους, κάπου γύρω από τη Μονή Καρακάλλου, να προσεύχεται σε ύψος ενός μέτρου από τη γη!

 

Ονομαστός Καρακαλληνός μοναχός ήταν ο μακαριστός Γαλακτίων, άνθρωπος αυστηράς ασκήσεως και μεγάλης αρετής.

 

Το διάστημα του Μεσοπολέμου ασκήθηκε, εδώ στο μοναστήρι μας, ο περίφημος Καθηγούμενος Κοδράτος· Μεγαλωστί μεγάλη μορφή... Ελεγαν στην εποχή του: «Οποιος ήλθε στο Αγιον Ορος και δεν εγνώρισε τον Γέροντα π. Κοδράτο δεν απεκόμισε αυτά που έπρεπε από το Αγιον Ορος!» Φωτεινή προσωπικότης, Γέροντας διακριτικός. Μεγάλη ευλογία η παρουσία του. Ητο βέβαια προγενέστερος ημών. Δεν ευτυχήσαμε να τον γνωρίσουμε διά ζώσης, αλλά με την προφορική παράδοση των παλαιών Καρακαλληνών πατέρων έχουμε την αίσθηση της παρουσίας του. Πολλά επίσης στοιχεία μας έδωσε ο αλήστου μνήμης Γέροντας π. Χερουβείμ Παρακλητινός εντύπως, τόσα και τόσα θαυμαστά περιστατικά...

 

–Μ.Μ.: Γέροντα, θερμώς παρακαλώ να σταχυολογήσετε μερικά στοιχεία της κατά Χριστόν ζωής του αγίου προκατόχου σας, από τε την προφορική παράδοση των παλαιών Καρακαλληνών πατέρων, ως επίσης και από τη γραπτή μαρτυρία που μνημονεύσατε.

 

–Λάλει, Γέρον!

 

–Αρχιμ. Φ.Κς: Ο Γέροντας παπα-Κοδράτος ήτο γέννημα και θρέμμα της αγιοτόκου και ευάνδρου Μικράς Ασίας, όπως και πολλοί Καρακαλληνοί πατέρες εκείνης της εποχής. Στο Αγιον Ορος προσήλθε σε ηλικίαν είκοσι ετών, το 1879. Μετά τριετή δοκιμασίαν, εκάρη μοναχός το 1882.

 

Ο ίδιος διηγείτο -πολύ αργότερα- για την αντίδραση της μητρός του, όταν πληροφορήθηκε ότι κατέφυγε στο Αγιον Ορος: «Οταν το έμαθαν στο σπίτι ότι έφυγα οριστικά πια για το Ορος, θρηνούσαν. Ιδιαιτέρως θρηνούσε η μητέρα μου. Ο πατέρας μου όμως ήταν πιο ψύχραιμος και μάλιστα πιο πνευματικός άνθρωπος: “Τι κλαις, βρε;” της έλεγε. “Μήπως το παιδί πάει για κλέφτης; Οχι. Μήπως πάει για φονιάς; Όχι. Μήπως πάει για παλιάνθρωπος; Οχι. Μήπως πάει για λωποδύτης; Οχι. Μήπως πάει ν’ ασωτέψει σε καταγώγια και σε ταβέρνες; Οχι. Για μοναχός πάει! Για να δώσει στον Χριστό τα νιάτα του και όχι στον σατανά. Να χαίρεσαι πρέπει και όχι να κλαις!”».

 

Οταν προσήλθε στο μοναστήρι, οι αρμόδιοι πατέρες τον κατατόπισαν, τον ενημέρωσαν για οτιδήποτε έπρεπε. Γι’ αυτή την πρώτη του επαφή με τον ευλογημένο τούτο χώρο, διηγείτο επίσης: «Μόλις άκουσα πως ήταν κοινόβιο, χάρηκα ιδιαιτέρως. Κοινόβιο ζητούσα και κοινόβιο βρήκα. Μου είπαν τις αρχές του μοναστηριού. Ολα τ’ άκουσα με προσοχήν. Ολα μου έκαναν εντύπωση»!

 

Από την πρώτη του κιόλας ημέρα στο μοναστήρι άρχισε τυφλήν υπακοή στον Γέροντα και τους πατέρες. Ηταν ο προθυμότερος στα διακονήματα -σε όλ’ ανεξαιρέτως- και ο πλέον απρόθυμος για προσωπικήν ανάπαυση! Εκανε τα πάντα στο μοναστήρι μ’ έκδηλη χαρά· μάλιστα. Μεταξύ των διάφορων διακονημάτων, διετέλεσε οικονόμος στο μετόχι μας στην Κασσάνδρα, επίσης δοχειάρης κ.λπ. Η αδελφότης, όταν εχήρευσε η θέση του ηγουμένου, επέβλεψε στην ευλογημένη παρουσία του και τον εξέλεξε ηγούμενο το 1914. Αγιοπνευματική όντως η εκλογή. Αυτό συμπεραίνεται από το σύνολο των πενήντα οκτώ μεστών χάριτος χρόνων, που διετέλεσε μοναχός. Εχαιρε βαθυτάτου σεβασμού σ’ ολόκληρο το Αγιον Ορος κι έξω από αυτό, μολονότι την εποχήν εκείνη δεν υπήρχαν τα σημερινά μέσα επικοινωνίας και οι ειδήσεις κυκλοφορούσαν με ρυθμούς χελώνας. Μεταξύ εκείνων που τον εσέβοντο ήσαν και καϊμακάμηδες, οι οποίοι τον αποκαλούσαν «Κοδράτο αφέντη»! Επειδή γνώριζε άριστα την τουρκικήν, είχε βοηθήσει αποτελεσματικώς πολλούς χριστιανούς, σώζοντάς τους από μεγάλες ποινές, ακόμη και από τον θάνατο.

 

Μανώλης Μελινός
Θεολόγος συγγραφέας,
διευθυντής Βιβλιοθήκης της Ι. Συνόδου
dimokratianews.gr