Ηλεκτρονικό φακέλωμα ή Δημοκρατία; Δύο αντίθετες έννοιες!

Το ηλεκτρονικό «φακέλωμα» και η δημοκρατία

Σίγησαν οριστικά, όπως φαίνεται, οι ουτοπικές φωνές που θεωρούσαν τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης από μόνα τους ικανά να οδηγήσουν σε εξάπλωση και εδραίωση της δημοκρατίας στον κόσμο, μετά τις αποκαλύψεις για τις δραστηριότητες της εταιρείας Cambridge Analytica.

 Η εταιρεία, με έδρα το Λονδίνο, αποκαλύφθηκε ότι υπέκλεψε και αξιοποίησε προσωπικά δεδομένα δεκάδων εκατομμυρίων χρηστών του Facebook, με στόχο να επηρεάσει αποτελέσματα στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016, στο δημοψήφισμα για το Brexit στη Βρετανία τον ίδιο χρόνο, αλλά και σε άλλες εκλογικές αναμετρήσεις σε όλο τον κόσμο.

Οι αποκαλύψεις για τις μεθόδους της Cambridge Analytica, που φέρεται ότι συνήθιζε να εκβιάζει πολιτικά στελέχη, στα οποία είχε προηγουμένως «προσφέρει» τις υπηρεσίες ιερόδουλων, οδήγησαν αυτή την εβδομάδα στην παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου Αλεξάντερ Νιξ. Ο –παραιτηθείς πλέον– επικεφαλής της Cambridge Analytica, αλλά και άλλα στελέχη εταιρειών ανάλυσης ηλεκτρονικών δεδομένων, αντιμετώπισαν αυτές τις ημέρες πρωτοφανές δίλημμα: να υποστηρίξουν ότι οι μέθοδοί τους είναι ικανές να επηρεάσουν αποφασιστικά τις δημοκρατικές διαδικασίες ή να επιλέξουν την υποβάθμιση της επιρροής τους στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης;

Η διείσδυση τέτοιων εταιρειών στις δημοκρατίες, αλλά και στα απολυταρχικά καθεστώτα, είναι βαθιά. Εταιρείες, όπως η Cambridge Analytica, συλλέγουν τεράστιο όγκο δεδομένων για δισεκατομμύρια κατοίκους του πλανήτη, ισχυριζόμενες ότι διαθέτουν έτσι ακριβή εικόνα των απόψεων και διαθέσεων της πλειονότητας ψηφοφόρων και καταναλωτών. Η παρούσα αντιπαράθεση ξέσπασε γιατί η Cambridge Analytica φέρεται να αναμείχθηκε στη δημοκρατική διαδικασία δυτικών κρατών, ενώ η χρήση προσωπικών δεδομένων καταναλωτών από διαφημιστές και κατασκευαστές προϊόντων, χωρίς τη συναίνεση των πολιτών-στόχων, συνεχίζεται κανονικά.

Δύσκολη η διάγνωση

Θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τη Δικαιοσύνη στις ΗΠΑ ή στη Βρετανία να διαγνώσει πόσο πραγματικά επηρέασε το έργο της Cambridge Analytica το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το Brexit ή τα ποσοστά που εξασφάλισε ο σημερινός πρόεδρος Τραμπ στις εκλογές του 2016. Παρ’ όλα αυτά, άλλες τέτοιες εταιρείες επισημαίνουν τις εντυπωσιακές τους επιτυχίες στον τομέα αυτό.

Η εταιρεία Palantir, για παράδειγμα, εξηγεί στο ενημερωτικό της υλικό ότι τα προϊόντα της «μεταμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι θεσμοί αξιοποιούν τα ηλεκτρονικά δεδομένα». Η εταιρεία, ιδιοκτησίας του συμμάχου του Τραμπ και δημιουργού της πλατφόρμας πληρωμών PayPal, Πίτερ Τιλ, φέρεται να έχει ως πελάτες αμερικανικές υπηρεσίες όπως η CIA, η NSA, το FBI και το σώμα των Αμερικανών πεζοναυτών, σύμφωνα με δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας Independent.

Εντοπίζει υπόπτους

Παρότι η Palantir αποφεύγει να αποκαλύπτει λεπτομέρειες για τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες, το λογισμικό της είναι ικανό να εξετάσει τεράστιο όγκο δεδομένων, για να εντοπίσει πιθανούς υπόπτους τέλεσης εγκλημάτων. Η εταιρεία φημίζεται ότι αξιοποίησε το λογισμικό αυτό για να εντοπίσει την απάτη (γνωστή ως πυραμίδα - αεροπλανάκι) του έγκλειστου πλέον χρηματιστή Μπέρνι Μέιντοφ.

Εταιρείες, όπως η Equifax, που αποθηκεύουν και διαχειρίζονται τα στοιχεία πιστωτικών καρτών εκατομμυρίων πελατών τραπεζών, αποδείχθηκαν ανίκανες να προστατευθούν από νέου τύπου επιβουλές, όπως έδειξε η μαζική διαρροή τραπεζικών στοιχείων από τα αρχεία της εταιρείας, ως αποτέλεσμα κακόβουλης περυσινής επίθεσης.

Η αυξανόμενη και ολοένα και πιο στενή ηλεκτρονική διασύνδεση, όραμα αισιόδοξων συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας και μόνιμη επωδός των θεωρητικών της παγκοσμιοποίησης, χρειάζεται να πλαισιωθεί νομικά, διασφαλίζοντας τους υπάρχοντες και ενίοτε εύθραυστους δημοκρατικούς θεσμούς.
http://www.kathimerini.gr/955490/article/epikairothta/kosmos/to-hlektroniko-fakelwma-kai-h-dhmokratia