“Καλά θα κάνουμε να είμαστε έτοιμοι για όλα” σε ότι αφορά τις επόμενες κινήσεις της Τουρκίας σε Ελλάδα και Κύπρο, σύμφωνα με όσα δήλωσε στο onalert η κυρία Μαίρη Μπόση, αναπληρώτρια καθηγήτρια Διεθνούς Ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Ο Ερντογάν έχει ήδη αναγγείλει τη στρατηγική του και θα προβεί σε πράξεις υλοποίησης σύμφωνα με την εκτίμηση της. Χαρακτηρίζει την Τουρκία “εξόχως επικίνδυνη” ενώ υπογραμμίζει ότι η νύχτα των Ιμίων και το εγχείρημα «γκριζοποίησης» των νησίδων δεν μας επιτρέπει τον οποιοδήποτε εφησυχασμό στο Αιγαίο.
Από την άλλη, όσον αφορά την Κυπριακή ΑΟΖ δήλωσε ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξει εμπλοκή πιθανότατα εντός του «Οικοπέδου 6». Ερωτηθείσα αν πρόκειται κανείς να βάλει στη “θέση του τον Ερντογάν” δήλωσε ότι για την ώρα φαίνεται ότι είμαστε μόνοι μας και οφείλουμε να είμαστε απόλυτα έτοιμοι, διπλωματικά, στρατιωτικά αλλά και σε επίπεδο πολιτικής προστασίας. Όπως επεσήμανε μεταξύ άλλων, έχουμε να κάνουμε με ένα απόλυτα αυταρχικό καθεστώς το οποίο προβαίνει σε συνεχείς διεθνείς ελιγμούς.
Όλα όσα δήλωσε στο onalert.gr:
Πως βλέπετε να διαμορφώνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις με βάση τις τελευταίες εξελίξεις; Προόσφατα (22/3/2018) ο Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε προκλητικά ότι τα σύνορα στο Αιγαίο δεν είναι καθορισμένα. Πιστεύετε ότι πρέπει να δούμε την τουρκική προκλητικότητα με μεγαλύτερη προσοχή;
Από την άλλη, όσον αφορά την Κυπριακή ΑΟΖ δήλωσε ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξει εμπλοκή πιθανότατα εντός του «Οικοπέδου 6». Ερωτηθείσα αν πρόκειται κανείς να βάλει στη “θέση του τον Ερντογάν” δήλωσε ότι για την ώρα φαίνεται ότι είμαστε μόνοι μας και οφείλουμε να είμαστε απόλυτα έτοιμοι, διπλωματικά, στρατιωτικά αλλά και σε επίπεδο πολιτικής προστασίας. Όπως επεσήμανε μεταξύ άλλων, έχουμε να κάνουμε με ένα απόλυτα αυταρχικό καθεστώς το οποίο προβαίνει σε συνεχείς διεθνείς ελιγμούς.
Όλα όσα δήλωσε στο onalert.gr:
Πως βλέπετε να διαμορφώνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις με βάση τις τελευταίες εξελίξεις; Προόσφατα (22/3/2018) ο Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε προκλητικά ότι τα σύνορα στο Αιγαίο δεν είναι καθορισμένα. Πιστεύετε ότι πρέπει να δούμε την τουρκική προκλητικότητα με μεγαλύτερη προσοχή;
Η τουρκική προκλητικότητα παρουσιάζει μια σταθερά ανοδική πορεία η οποία δεν είναι απλώς λεκτική αλλά μια πορεία με επεκτατικά τετελεσμένα τα οποία εν μέρει έχει υλοποιήσει ή καλλιεργεί το έδαφος για να τα υλοποιήσει σε βάθος χρόνου. Τα μέτωπα που άνοιξε η Τουρκία κατά των Κούρδων σε Συρία, Ιράκ και εντός της επικράτειας της είναι η απόδειξη ότι αυτά που εξαγγέλλει ο Τούρκος πρόεδρος στη συνέχεια τα υλοποιεί. Όσον αφορά στο Αιγαίο, είτε πρόκειται για νησίδες είτε πρόκειται για ένα ευρύτερο σχέδιο, έχει ήδη αναγγείλει τη στρατηγική του και θεωρώ ότι θα προβεί σε πράξεις υλοποίησης. Κανείς ηγέτης καμίας χώρας δεν εξαγγείλει επεκτατικά σχέδια δίχως στη συνέχεια να κάνει τα λόγια πράξεις. Αυτό μας έχει διδάξει η Ιστορία και καλά θα κάνουμε να είμαστε έτοιμοι για όλα. Είναι γνωστό ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών της υδάτων πέραν των 12 ν.μ. (βλ. Casus Belli) στο Αιγαίο καθώς δεν έχει κυρώσει τo Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ η ίδια κάνει χρήση του (διαθέτει 12 ν.μ. στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μεσόγειο). Παρόλ’ αυτά το ζήτημα δεν συνίσταται αυτή τη στιγμή (το τονίζω), γενικά «στα σύνορα» στο Αιγαίο, όσο στην επήρεια των νησιών και νησίδων έναντι της ΑΟΖ και ειδικότερα του Καστελλόριζου, ως συνέχεια της επήρειας των άλλων νησιών της Δωδεκανήσου. Αναμφίβολα, η νύχτα των Ιμίων και το εγχείρημα «γκριζοποίησης» των νησίδων δεν μας επιτρέπει τον οποιοδήποτε εφησυχασμό. Η Τουρκία καταβάλλει αγωνιώδη προσπάθεια να ακυρώσει τη βούληση και το δικαίωμα της Ελλάδας για κήρυξη ΑΟΖ, άρα είναι εξόχως επικίνδυνη.
Πόσο πιθανό είναι κατά την άποψη σας ένα θερμό επεισόδιο στην Κυπριακή ΑΟΖ;
Μην ξεχνάτε ότι η ενέργεια είναι αιτία πολέμου, αλλά και πόλεμος δεν μπορεί να γίνει δίχως ενέργεια. Η Τουρκία όπως είναι γνωστό, δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και με πρόσχημα τους τουρκοκύπριους οι οποίοι είναι πλέον μειοψηφία στα κατεχόμενα έναντι των εποίκων, θα διεκδικήσει εξ ονόματός τους, μερίδιο επί της κυπριακής ΑΟΖ.
Το Κυπριακό δεν πρόκειται να λυθεί γιατί η Τουρκία μέσω των κατεχομένων επιχειρεί να θέσει το σύνολο του νησιού σε ομηρία.
Δεν αναγνωρίζει επίσης την επήρεια του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελόριζου, η οποία σε μια δυνητική ανακήρυξη ΑΟΖ από την Ελλάδα δημιουργεί συναρμογή με την αντίστοιχη Κυπριακή. Είναι πολύ πιθανό ένα θερμό επεισόδιο με στόχο τον ενεργειακό πλούτο της περιοχής.
Είναι απόλυτα βέβαιο όμως, ότι θα υπάρξει κάποιου είδους εμπλοκή καθώς η Τουρκία θα επιχειρήσει για μια ακόμη φορά να δημιουργήσει τετελεσμένο κατευθύνοντας τα ερευνητικά της σκάφη και το πλωτό γεωτρύπανο που πρόσφατα μίσθωσε, εντός της κυπριακής ΑΟΖ, πιθανότατα εντός του «Οικοπέδου 6». Το Αιγαίο και η Κύπρος, συνιστούσαν πάντα ένα δίπολο, στον κάθε πόλο του οποίου η Τουρκία «χτυπούσε» εναλλάξ, για να κερδίσει στον άλλο. Εν προκειμένω, θα συμφωνήσω στην άποψη ότι «χτυπάει» στο Αιγαίο για να μην μπορέσει η Ελλάδα και η Κύπρος να προβάλουν ισχύ στη δυνητική συναρμογή Ελληνικής-Κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και να δημιουργήσει τετελεσμένο γεώτρησης εντός της Κυπριακής ΑΟΖ. Στην πράξη επιχειρεί να θέσει εκτός μάχης αυτό που κάποτε ονομάστηκε «Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα» και απ’ ότι φαίνεται καρκινοβατεί. Πέραν αυτού η Τουρκία είχε πάντοτε δόγμα που υπερέβαινε τα δύο μέτωπα.
Σε πρόσφατη συνέντευξη σας δηλώσατε ότι ο Ερντογάν θα στείλει πίσω πολλούς πρόσφυγες στην ΕΕ, ενώ τονίσατε ότι ένα μέρος αυτών των ανθρώπων τους χρησιμοποιεί για να φτιάχνει ένα ιδιότυπο στρατό μέσα στα σύνορα του με στόχο να τον στείλει πίσω στις πατρίδες του αλλά για να λειτουργήσουν ως έποικοι. Πιστεύετε ότι αυτή η τακτική αναμένεται να επιφέρει σύντομα νέα κύματα βίας;
Η τακτική που χρησιμοποίησε η Τουρκία για τους πρόσφυγες προερχόμενους από τις γύρω χώρες ήταν και είναι πολλαπλών στοχεύσεων. Από την μια δημιούργησε σχολεία για να τους εκπαιδεύει (κυρίως θρησκευτικού προσανατολισμού) από την άλλη άρχισε την στρατιωτική εκπαίδευση σε όλους όσοι ήταν και είναι ικανοί να πάρουν τα όπλα. Γενικά, πρόκειται για μία πολιτική που βασίζεται στα πάλαι ποτέ γενιτσαρικά πρότυπα. Επισημαίνεται, ότι όλοι αυτοί οι πρόσφυγες δεν είναι των ιδίων αντιλήψεων ή του ιδίου πολιτικού προσανατολισμού. Μια σειρά εξ αυτών είναι άτομα με παραβατικό παρελθόν, δραπέτες φυλακών, πρώην μισθοφόροι κ.α. Αυτό το δείγμα «εντεταλμένων» το είδαμε και με την κατάληψη της πόλης Αφρίν και τη συμπεριφορά τους απέναντι στον ντόπιο πληθυσμό. Η σχέση δε που έχει αναπτύξει η τουρκική πλευρά με το ISIS αλλά και άλλων εξτρεμιστών τροφίμων της, επιτρέπουν πολλές αρνητικές εκτιμήσεις για πιθανά νέα κύματα χρήσης βίας. Παρόλ’ αυτά, οι «εκφοβισμοί» του Ερντογάν ότι θα στείλει νέα κύματα προσφύγων και μεταναστών στην ευρωπαϊκή ήπειρο όφειλε να προβληματίσει πολύ περισσότερο... η ευρωπαϊκή αδράνεια που παρατηρείται σε μια τέτοια περίπτωση θα έχει ως πρώτο θύμα την Ελλάδα, η οποία αποτελεί την «Αχίλλειο Πτέρνα» της Ε.Ε.
Τα περισσότερα τουρκικά ΜΜΕ ελέγχονται από τον Ερντογάν ειδικά, μετά την αγορά του ομίλου DOGAN από φιλοκυβερνητικά χέρια. Πόσο επικίνδυνη είναι η τακτική αυτή για τις διμερείς μας σχέσεις με τη γείτονα και τι πρέπει να περιμένουμε;
Αν η είδηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μορφή πολέμου τότε για άλλη μια φορά η τουρκική πλευρά θα χρησιμοποιήσει τα μέσα που διαθέτει για τη διαμόρφωση ευνοϊκού κλίματος εντός και εκτός της χώρας. Αυτή η διάσταση έχει κατ’ επανάληψη χρησιμοποιηθεί στην Ιστορία και σχεδόν όλοι οι πόλεμοι έχουν την διάσταση χρήσης των φιλικών μέσων μαζικής ενημέρωσης για να διαμορφώσουν θετικό εσωτερικό περιβάλλον, δηλαδή την εσωτερική νομιμοποίηση έτσι ώστε όλοι οι πολίτες της χώρας να συντάσσονται με τον ηγέτη τους, αλλά και να δίνεται προς το περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον μια αντίστοιχη ομόφωνη άποψη.
Εκ των πραγμάτων ο Ερντογάν δείχνει ότι χρησιμοποιεί τα μέσα προς όφελος των απόψεων του αλλά και «τιμωρεί» με φυλακίσεις όλους όσους δεν φαίνονται διατεθειμένοι να συνταχθούν με τις βλέψεις και τις απόψεις του. Έχουμε να κάνουμε με ένα απόλυτα αυταρχικό καθεστώς το οποίο προβαίνει σε συνεχείς διεθνείς ελιγμούς. Παρά τον εσωτερικό διχασμό που βίωσε και βιώνει σε κοινωνικό επίπεδο, έχει διαμορφωθεί ένα κράτος που λειτουργεί περιφερειακά ως σημαία της αναγέννησης της μουσουλμανικής επιρροής. Για το σκοπό αυτό εκπέμπει ιδεολογία και διαθέτει πόρους. Η δε κατευθυνόμενη πληροφόρηση και οι μεγαλοϊδεατικοί συμβολισμοί μοιραία φέρνουν στη μνήμη μας, διαδικασίες χειραγώγησης της κοινής γνώμης που οδήγησαν σε παγκοσμίους πολέμους και συρράξεις. Η εκμετάλλευση και αξιοποίηση του «έσω» και του «έξω» εχθρού αναμένεται να αποδώσει τα μέγιστα υπέρ του Ερντογάν. Το ακροατήριο του Ερντογάν είναι πλέον πεπεισμένο ότι η Τουρκία επεκτείνεται «αμυνόμενη» διεκδικώντας γεωπολιτικά τον ιστορικό χώρο και ρόλο που διαδραμάτισε η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Θα τον βάλει κανείς στη θέση του τον Ερντογάν; Ποιές πιστεύετε ότι θα είναι οι επόμενες κινήσεις της ΕΕ όσον αφορά την τουρκική προκλητικότητα;
Τουλάχιστον έως τώρα δεν φαίνεται ότι υπάρχει κάποιο κράτος που θα έρθει σε ρήξη με την τουρκική πλευρά. Όσον αφορά την ΕΕ δεν φαίνεται να έχει ενιαία αντίληψη για το θέμα (όπως και για πολλά άλλα) και το κάθε κράτος μέλος λειτουργεί βάση των δικών του συμφερόντων. Οι κοινές δηλώσεις της ΕΕ έχουν μικρότερη αξία από τις δηλώσεις των μεμονωμένων ισχυρών κρατών της. Ας μην ξεχνάμε ότι η ΕΕ δεν έχει κοινή εξωτερική πολιτική άμυνας και ασφάλειας ενώ το ΝΑΤΟ έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του για τις διαφορές μεταξύ δύο μελών του. H EE το μόνο που κάνει είναι να απαντά στους λεονταρισμούς και τις απειλές του Ερντογάν, μέσω της χορήγησης χρηματοδοτικών πακέτων για το προσφυγικό. Πρόκειται για μια πολιτική προσωρινού κατευνασμού του, η οποία επαναλαμβάνεται περιοδικά.
Το πρόβλημα με την ΕΕ είναι ότι αφιερώνει πλέον πολύ περισσότερο χρόνο στις εσωτερικές της διενέξεις και στο «διεθνή εμπορικό και νομισματικό πόλεμο» απ’ ότι σε αυτό που ονομάζαμε παλαιότερα θεσμική εμβάθυνση. Οι δε ΗΠΑ διέρχονται μια μακρά πορεία αναταράξεων κατά τη θητεία Τράμπ με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τη σταθερότητα της εξωτερικής τους πολιτικής. Το μόνο σημείο που θα κάνει τις ΗΠΑ να κινητοποιηθούν είναι η ολοένα και μεγαλύτερη όσμωση των Τουρκικών συμφερόντων με αυτών της Ρωσίας. Για τη Ρωσία η τροφοδοσία της Ευρώπης με αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο θα ήταν μεγάλο πλήγμα. Μια κινητοποίηση πάντως των ΗΠΑ δεν συνεπάγεται ότι θα είναι ντε φάκτο υπέρ της Ελλάδας. Στην ουσία φαίνεται ότι είμαστε μόνοι μας και οφείλουμε να είμαστε απόλυτα έτοιμοι, διπλωματικά, στρατιωτικά αλλά και σε επίπεδο πολιτικής προστασίας.
Η άμυνα των νησιών του Αιγαίου οφείλει να οργανωθεί με τρόπο ώστε να εξοικονομηθεί ναυτική και αεροπορική ισχύς που θα μπορεί να καλύψει την προς ανατολάς, πέραν του Καστελόριζου, θαλάσσια περιοχή. Η δημιουργία τετελεσμένων εκ μέρους της Τουρκίας στο σημείο αυτό του χάρτη θα είναι μη αναστρέψιμη, όπως αντίστοιχα συνέβη και με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Της Αγγελικής Ν. Μαξούρη
