Στον Τίμιο Σταυρό αναφέρεται σε κήρυγμα του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γόρτυνος κ. Ιερεμίας.
''Ό,τι λέγεται για τον Σταυρό λέγεται για την Παναγία· και ό,τι λέγεται για την Παναγία λέγεται για τον Σταυρό'', αναφέρει μεταξύ άλλων ο Σεβασμιώτατος.
Σε άλλο σημείο τονίζει: ''Οι αιρετικοί δεν κάνουν Σταυρό! Ο χιλιαστής κόβει το χέρι του, αλλά Σταυρό δεν κάνει. Και ο Πάπας με τους παπικούς του, σαν αιρετικοί που είναι, κάνουν αιρετικά τον Σταυρό τους. Τον κάνουν με τέσσερα δάχτυλα!''
Ακολουθεί το κήρυγμα του Σεβασμιωτάτου:
1. Στο σημερινό μου κήρυγμα, αδελφοί μου χριστιανοί, θα σας μιλήσω για τον Τίμιο Σταυρό, το ιερό σύμβολο της πίστης μας. Τα πάντα στην Εκκλησία μας τελετουργούνται διά του Σταυρού.
Κάνοντας τον Σταυρό μας δηλώνουμε ότι πιστεύουμε στον Ιησού Χριστό και ότι ανήκουμε στην Αγία Του Εκκλησία. Όταν οι ειδωλολάτρες βασιλείς και αυτοκράτορες έλεγαν στους χριστιανούς να πουν τί πιστεύουν, αυτοί έκαναν το Σταυρό τους και δήλωναν με αυτό την πίστη τους.
2. Η Εκκλησία μας τιμά τον Τίμιο Σταυρό με μεγάλη εορτή στις 14 Σεπτεμβρίου, την λεγομένη «Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού». Αλλά θέλω σήμερα, αδελφοί μου, να σας μιλήσω για μία άλλη εορτή του Σταυρού, που την έχουμε λησμονήσει.
Ξέρετε ότι ο Σταυρός πάνω στον Οποίο σταυρώθηκε ο Χριστός μας, ήταν καταχωμένος στον Γολγοθά και με την έρευνα του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης βρέθηκε θαυματουργικά. Πότε έγινε αυτό το μεγάλο γεγονός; Έγινε το έτος 326 μ.Χ. στις 6 Μαρτίου. Και γιατί δεν το γιορτάζουμε με καμπανοχτύπια και μεγάλη πανήγυρη το θαυμαστό και μεγάλο και λαμπρό αυτό γεγονός της πίστης μας;
Το θέμα αυτό, αγαπητοί μου, κρύβει μιά αλήθεια, λειτουργική και πνευματική αλήθεια. Παρακαλώ να την ακούσετε: Η 6η Μαρτίου πέφτει την Μ. Τεσσαρακοστή, γιατί «δεν λείπει ο Μάρτης από την Τεσσαρακοστή», όπως λέγει ο λαός μας. Την Τεσσαρακοστή όμως δεν επιτρέπεται Θεία Λειτουργία, παρά μόνο το Σάββατο και την Κυριακή. Γιατί αυτό; Γιατί η Τεσσαρακοστή έχει πένθιμο χαρακτήρα – πάμε για τα πάθη του Χριστού την Μ. Εβδομάδα – η δε Θεία Λειτουργία έχει χαρμόσυνο, έχει αναστάσιμο χαρακτήρα. Δεν μπορούμε λοιπόν να τελέσουμε Θεία Λειτουργία στις 6 Μαρτίου, γιατί συνήθως αυτή η ημέρα πέφτει μεσοβδόμαδα, και χωρίς Θεία Λειτουργία δεν μπορούμε να κάνουμε πανήγυρη.
Αλλά και δεν έπρεπε να χαθεί η εορτή αυτή της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού για να τον προσκυνήσουμε λαμπρά στην Εκκλησία μας. Ακούστε, χριστιανοί μου, τί κάνει η Εκκλησία μας: Ὅταν την Μ. Τεσσαρακοστή πέφτει μιά σημαντική γιορτή, που θέλει να την προβάλει, την παίρνει από την ημέρα που τιμάται – γιατί είναι καθημερινή η ημέρα αυτή – και την μεταθέτει σε κάποια Κυριακή της Μ. Τεσσαρακοστής, που γίνεται Θεία Λειτουργία.
Έτσι, λοιπόν, η Εκκλησία μας καθόρισε η εορτή της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού στις 6 Μαρτίου, καθόρισε, λέγω, να εορτάζεται μία Κυριακή της Μ. Τεσσαρακοστής. Ποιά Κυριακή; Για πνευματικό λόγο η Εκκλησία την προσκύνηση του Τιμίου Σταυρού για την εύρεσή Του (6 Μαρτίου) καθόρισε να την εορτάζουμε την Γ´ Κυριακή των Νηστειών.
Γιατί την Γ´ Κυριακή; Γιατί η Κυριακή αυτή είναι το μέσον της Μ. Τεσσαρακοστής. Και οι χριστιανοί, που κάνουν έντονο πνευματικό αγώνα την περίοδο αυτή, δυναμώνονται βλέποντας τον Σταυρό του Κυρίου και συνεχίζουν με μεγαλύτερη προθυμία τον πνευματικό τους αγώνα για το υπόλοιπο μισό της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Τον παίρνει όμως πάλι τον Σταυρό η Εκκλησία, τον κρύπτει στο ιερό Βήμα, και τον παρουσιάζει πάλι την Μ. Παρασκευή, την μεγάλη αυτή Ημέρα της Σταυρώσεως του Χριστού μας.
3. Είναι μεγάλη, αγαπητοί μου, η τιμή της Εκκλησίας μας στον Τίμιο Σταυρό, γιατί είναι μεγάλη η θεολογία Του. Δύο πράγματα, πράγματα και θάματα, στην Εκκλησία μας έχουν την πιό μεγάλη τιμή και την πιό μεγάλη και βαθειά θεολογία. Όποιος τα γνωρίζει αυτά τα δύο, γνωρίζει όλη την θεολογία της Εκκλησίας μας. Όλη, όλη! Αυτά τα δύο είναι: Ο ΣΤΑΥΡΟΣ και η ΠΑΝΑΓΙΑ! Η ΠΑΝΑΓΙΑ και ο ΣΤΑΥΡΟΣ!
Η θεολογία του Σταυρού και η Θεοτοκολογία, είναι δύο μεγάλα μυστήρια, στα οποία συγκεφαλαιώνεται όλη η πίστη μας. Και ακριβώς επειδή και τα δύο αυτά είναι μεγάλα, γι᾽ αυτό και παραλληλίζονται: Ό,τι λέγεται για τον Σταυρό λέγεται για την Παναγία· και ό,τι λέγεται για την Παναγία λέγεται για τον Σταυρό! Θα σας αναφέρω ένα-δύο παραδείγματα: Τί είναι ο Σταυρός; Είναι το δέντρο εκείνο, που έχει βαθειά την ρίζα του στο χώμα, το δέντρο, που έχει ως γλυκό Καρπό την Θεία Κοινωνία και κάτω από την σκιά του δέντρου αυτού αναπαύονται τα παιδιά του Σταυρού. Και για την Παναγία μας ομοίως λέμε: «Χαίρε δένδρον αγλαόκαρπον, εξ ου τρέφονται πιστοί· χαίρε ξύλον ευσκιόφυλλον υφ᾽ ου σκέπονται πολλοί»!
Ο Σταυρός πάλι ήταν το κλειδί εκείνο που άνοιξε τον Παράδεισο. Χιλιάδες χρόνια ήταν κλεισμένος ο Παράδεισος, αλλά με την Σταύρωση του Χριστού μας, σαν με κλειδί, άνοιξε ο Παράδεισος και ο πρώτος που μπήκε σ᾽ αυτόν ήταν ένας αμαρτωλός, ένας πολύ αμαρτωλός, ο ληστής. Και για την Παναγία μας ομοίως λέμε: «Χαίρε, δι᾽ ης ηνοίχθη Παράδεισος· χαίρε η κλεις της Χριστού Βασιλείας»!
4. Σας είπα, χριστιανοί μου, ότι ο Σταυρός έχει γενικά όλη την πίστη μας. Ακούστε ερμηνεία του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού για τον Σταυρό: Τα τρία δάχτυλα, με τα οποία κάνουμε το Σταυρό μας, δηλώνουν την Αγία Τριάδα: Τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Με το ότι τα δάχτυλα αυτά τα έχουμε ενωμένα, δηλώνουμε ότι τα Τρία Θεία Πρόσωπα, είναι ομοούσια.
«Τριάδα, ομοούσιος και αχώριστος». Με το ότι το χέρι μας το βάζουμε στο κεφάλι και έπειτα στην κοιλιά δηλώνουμε ότι ο Χριστός κατέβηκε από τα ουράνια στην Κοιλία της Παναγίας μας και σαρκώθηκε. Έγινε άνθρωπος για ᾽μας. Αυτό είναι η Πρώτη Παρουσία του Χριστού κάτω στην γη. Και με το ότι έπειτα το χέρι μας το βάζουμε στον δεξί και στον αριστερό ώμο δηλώνουμε την Δεύτερη Παρουσία του Χριστού και σαν να ευχόμαστε μυστικά: Χριστέ μου, στην Δεύτερή Σου Παρουσία, που θα κρίνεις τον κόσμο, πάρε με στα Δεξιά Σου, στον Παράδεισο, και όχι αριστερά στην Κόλαση.
Βλέπετε, λοιπόν, χριστιανοί μου, ότι κάνοντας το σημείο του Σταυρού δηλώνουμε την Αγία Τριάδα, την Παναγία μας, και την Πρώτη και Δεύτερη έλευση του Χριστού μας. Αλλά και με το σχήμα του Σταυρού που κάνουμε δηλώνουμε την πίστη μας στον σταυρικό θάνατο του Χριστού, από τον οποίο ήρθε η σωτηρία μας.
5. Χριστιανοί μου, όλοι πάνω σας να έχετε Σταυρό. Προτού να κοιμηθείτε το βράδυ να σταυρώνετε το μαξιλάρι τρεις φορές «Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Θα σας πω και κάτι άλλο: Ο,τιδήποτε πράγμα παίρνετε, μικρό ή μεγάλο, να το σταυρώνετε, όταν το βάζετε στο σπίτι σας. Το έκαναν οι παλαιοί αυτό, οι άγιες γιαγιάδες μας, οι οποίες μάλιστα σταύρωναν με την λαμπάδα του Πάσχα και το ανώφλιο της πόρτας του σπιτιού. Όλο το σπίτι τους ήταν σταυρωμένο και γι᾽ αυτό ευλογημένο και έτσι το φύλαγε ο Σταυρός του Χριστού!
6. Οι αιρετικοί δεν κάνουν Σταυρό! Ο χιλιαστής κόβει το χέρι του, αλλά Σταυρό δεν κάνει. Και ο Πάπας με τους παπικούς του, σαν αιρετικοί που είναι, κάνουν αιρετικά τον Σταυρό τους. Τον κάνουν με τέσσερα δάχτυλα!... Αφού έχουν άλλη Αγία Τριάδα, αφού δηλαδή έχουν άλλο Θεό, πολύ φυσικό να έχουν και άλλο σταυρό. Ας τους φωτίσει ο Θεός να αρνηθούν τις αιρέσεις τους και να μάθουν τουλάχιστον, αυτό που ξέρει και ένα δικό μας μικρό ορθόδοξο παιδάκι: Το να κάνουν σωστά το Σταυρό τους.
Σας εύχομαι, χριστιανοί μου, να έχετε κουράγιο στην ζωή σας παίρνοντας δύναμη από τον Παντοδύναμο Τίμιο Σταυρό του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ΑΜΗΝ.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
