Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2018

Υπόθεση Ριχάρδου: 15.000% πάνω οι εξαγωγές χρυσού στην Τουρκία τα χρόνια της κρίσης

 
 
Μεγάλο πλιάτσικο στα 6.000 (νόμιμα και παράνομα) ενεχυροδανειστήρια - Σε φοροδιαφυγή άνω των 150.000 και ξέπλυμα μαύρου χρήματος εστιάζουν οι αρχές - «Ξέραμε πως είναι φούσκα» λέει το «δεξί χέρι» του Ριχάρδου
Μεγάλο πλιάτσικο με τον χρυσό των Ελληνων στα χρόνια της κρίσης αποκαλύπτουν τα στοιχεία για ελέγχους στα ενεχυροδανειστήρια. Από το 2009 οι εξαγωγές χρυσού και πολύτιμων μετάλλων και λίθων από Ελλάδα προς Τουρκία σημείωσαν αστρονομική αύξηση (έως και 15.000%) αλλά οι 15.000 έλεγχοι που έκανε η Αστυνομία μέσα σε 4 χρόνια έδειξαν μόλις 547 παραβάσεις.

Το... αγγελικά χαμηλό ποσοστό παραβατικότητας (μόλις 3,6%) όταν οι έλεγχοι της ΑΑΔΕ δείχνουν 20,6% σε άλλους κλάδους, όπως στα πρατήρια καυσίμων, ή 63% στα νησιά το καλοκαίρι, αποκαλύπτει ότι οι έλεγχοι δεν φτάνουν σε βάθος. Το αποτέλεσμα είναι να χάνουν περιουσίες τα νοικοκυριά και έσοδα εκατομμυρίων το κράτος.
Η αιτία εντοπίζεται στην πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων που αφήνει έκθετους τους πολίτες στο έλεος των κυκλωμάτων. Από το 2015 το ΣΔΟΕ κάνει ελέγχους μόνο κατόπιν εισαγγελικής εντολής, η Ελληνική Αστυνομία αδειοδοτεί και επιτηρεί τα ενεχυροδανειστήρια αλλά δεν μπορεί να τα ελέγξει σε βάθος, ενώ η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή δεν έχει δεχθεί ούτε μία καταγγελία τα τελευταία χρόνια. Τελωνεία και Εφορίες μπαίνουν δυνατά στο κυνήγι του οικονομικού εγκλήματος, αλλά και όταν εντοπίζουν φοροδιαφυγή πέφτουν σε «κενό νόμου».

Το χάος των αρμοδιοτήτων αποκαλύπτεται στα επίσημα στοιχεία. Σε έκθεση 260 σελίδων που εκπόνησαν από κοινού πάνω από 12 ελληνικές διωκτικές αρχές (Οκτώβριος 2018) αναφέρονται μόλις 453 καταγεγραμμένοι ενεχυροδανειστές υπόλογοι για να τηρούν κανόνες για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς υπολογίζουν σε 6.000 συνολικά τα νόμιμα και παράνομα ενεχυροδανειστήρια. Το 2015 πόρισμα του υπουργείου Οικονομίας επικαλείτο στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών και ανέφερε ότι «μέχρι το 2010 λειτουργούσαν 81 επιχειρήσεις αγοράς χρυσού, (αλλά) μέχρι τον Οκτώβριο του 2013 λειτουργούσαν νόμιμα 939 επιχειρήσεις με 309 υποκαταστήματα, που παρείχαν υπηρεσίες ενεχυροδανειστή», δηλαδή αυξήθηκαν κατά 1.500%!
Ελεγχοι στα τυφλά
Τα στοιχεία εξάλλου για ελέγχους στα ενεχυροδανειστήρια έχουν μπει στο στόχαστρο της Ομάδας Χρηματοπιστωτικής Δράση (FATF), η οποία πιέζει ασφυκτικά την Αθήνα για ελέγχους ουσίας. Η έκθεση που της παρέδωσε πριν από έναν μήνα αναφέρει ότι η αδειοδότηση και ο έλεγχος για τα ενεχυροδανειστήρια γίνεται από την Ελληνική Αστυνομία. Μέσα σε 50 μήνες (αρχές 2013 έως τον Μάρτιο 2017) η ΕΛ.ΑΣ. διαπίστωσε 547 παραβάσεις - τις περισσότερες το 2013. Το 95% του συνόλου των παραβάσεων μάλιστα είναι «τυπικού» χαρακτήρα. Συγκεκριμένα:

■ Η Αστυνομία εντόπισε 19 κρούσματα κλεπταποδοχής και διάθεσης προϊόντων εγκλήματος (Αρθρο 394 του Ποινικού Κώδικα).

■ 514 παραβάσεις συνολικά (η μεγάλη μάζα) αφορούν στην «Αστυνομική Διάταξη 5Α», δηλαδή τη μη ορθή τήρηση του βιβλίου στο οποίο υποχρεούνται οι ενεχυροδανειστές να καταγράφουν τις συναλλαγές τους και να καταχωρούν τα έγγραφα ταυτοποίησης του πελάτη. Φαντάζει «τυπική» παράβαση, αλλά το βιβλίο αυτό είναι το κλειδί που θα οδηγούσε στην αποκάλυψη τίνος, πώς, πόσα και ποια τιμαλφή διακινήθηκαν, ώστε να διαπιστωθεί αν ο χρυσός που λιώνεται και εξάγεται αντιστοιχεί στα δηλωμένα στα βιβλία αντικείμενα. Παρά τα ευρήματα, όπως λένε στα υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών, η Αστυνομία δεν έχει την τεχνογνωσία για να οδηγηθεί σε άλλες διαπιστώσεις και αποτελέσματα.

■ Εντοπίστηκαν μόλις τρεις περιπτώσεις φοροδιαφυγής, καθώς και 9 ακόμη για μη τήρηση του βιβλίου και ωραρίου εργασίας (όλες το 2015). Ποιο ήταν το αποτέλεσμα των ελέγχων; Η έκθεση αναφέρει ότι «στα στατιστικά στοιχεία των Δικαστικών Υπηρεσιών δεν καταγράφεται η επαγγελματική δραστηριότητα του προσώπου στο οποίο έχουν επιβληθεί οι ποινικές κυρώσεις, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία αναφορικά με αυτές που έχουν επιβληθεί σε ενεχυροδανειστές, είτε για ξέπλυμα χρήματος, είτε για άλλο βασικό ή παρεπόμενο αδίκημα»
Ακόμη, ο αριθμός των κρουσμάτων που αποκαλύπτονται εμφανίζεται περιορισμένος και επειδή, όπως λένε αρμόδιοι υπηρεσιακοί, «τα κυκλώματα άδειασαν και μετέφεραν εδώ και χρόνια ήδη ό,τι μπορούσαν από τον χρυσό των Ελλήνων». Αυτό εξηγεί και γιατί ενώ οι έλεγχοι δεκαπλασιάστηκαν την περίοδο 2015-2016, οι παραβάσεις που διαπιστώνονται μειώνονται. Οι έρευνες εστιάζουν επίσης σε κυκλώματα κλεπταποδοχής και φαινόμενα ξεπλύματος μαύρου και βρώμικου χρήματος από Ελληνες και αλλοδαπούς.
Οι ράβδοι περνούν νόμιμα από τα τελωνεία
Στα χρόνια της κρίσης, πάντως, οι εξαγωγές χρυσού και τιμαλφών στην Τουρκία 150πλασιάστηκαν (αύξηση 15.000%)! Σύμφωνα με στοιχεία -ως το 2013- της Τουρκικής Στατιστικής Υπηρεσίας οι εξαγωγές των προϊόντων του «Κεφαλαίου 71» (πολύτιμα μέταλλα και λίθοι) από Ελλάδα προς Τουρκία αυξήθηκαν από 254.136 δολάρια το 2009 σε 39.658.900 το 2013!. Τελωνειακές πηγές αναφέρουν ότι «ο χρυσός περνάει νόμιμα (ή νομότυπα) από τα μηχανήματα του “Ελ. Βενιζέλος” και τα σύνορα, αλλά οι “χελώνες” (ράβδοι) με τον λιωμένο χρυσό έχουν προσμείξεις και στα τελωνεία δεν υπάρχουν π.χ. φασματογράφοι για να διαπιστωθεί η καθαρότητα και αν η πραγματική αξία είναι αυτή που δηλώνεται». Ο έλεγχος περιορίζεται στα τυπικά χαρτιά, που σχεδόν πάντα συμφωνούν με τις δηλωθείσες εξαγόμενες ποσότητες. Με αεροπλάνα, πλοία και λεωφορεία όμως (όπως και προ ημερών στον Eβρο) ο χρυσός της Ελλάδας μεταφέρεται και λαθραία στην Τουρκία, καθώς εκεί υπάρχει μεγάλο εργοστάσιο καθαρισμού από τις προσμείξεις. Στη συνέχεια το καθαρό χρυσάφι μεταφέρεται στη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Αν και το Ευρωπαϊκό Δασμολόγιο (Ε.Ε. ΚΑΝ 2658/1987) δεν προβλέπει δασμούς για εξαγωγή χρυσού από και προς τρίτες χώρες (ή άλλα προστατευτικά μέτρα όπως ισχύουν π.χ. για πολεμικό υλικό ή είδη της πανίδας και της χλωρίδας υπό εξαφάνιση), καίριες αλλαγές θα μπορούσαν να αποκαλύψουν μεγάλη φοροδιαφυγή με σημαντικό όφελος για το Δημόσιο. Η απλή και δραστική λύση που εισηγούνται οι διωκτικές αρχές είναι «οτιδήποτε δεν έχει καταγραφεί σωστά στο βιβλίο της Αστυνομίας να θεωρείται αυτομάτως προϊόν κλεπταποδοχής και εγκλήματος και να κατάσχεται».

Χρυσό φιάσκο Για τη φυσική και πολιτική ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. η υπόθεση «Ριχάρδος» ήταν κομβικής σημασίας. Θα αποτελούσε το εφαλτήριο για την ανάδειξη -προς πολιτική χρήση- μεγάλων υποθέσεων κοινωνικού χαρακτήρα εν όψει των επικείμενων εκλογών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι πριν καλά-καλά ασκηθούν διώξεις ο πρωθυπουργός έσπευσε να την ανακοινώσει, να την πανηγυρίσει και να προαναγγείλει μεγάλες «επιτυχίες».

Tελικά η δουλειά «στράβωσε» κυρίως, όπως λένε όσοι γνωρίζουν από λάθη της Εισαγγελίας, από την εμμονή των αστυνομικών να μη ζητήσουν βοήθεια από πουθενά προκειμένου να μη διαρρεύσει η υπόθεση και ενημερωθεί η «πιάτσα» γι’ αυτό που ψάχνουν. Ετσι, ακόμη και οι ερωτήσεις που έκαναν οι αξιωματικοί κατά την κατάθεση του εκτελωνιστή, που θεωρήθηκε πρόσωπο «μη ασφαλές», για το λαθρεμπόριο χρυσού αφορούσαν γενικά και αόριστα τρίτες χώρες και όχι αποκλειστικά την Τουρκία, με αποτέλεσμα οι απαντήσεις που πήραν να μην είναι συγκεκριμένες. Εγιναν μικρά λάθη που οδήγησαν σε ένα μεγάλο φιάσκο... Μπορεί σύμφωνα με το γράμμα του νόμου η Ασφάλεια να περιμένει εντολές από τον εφέτη ανακριτή που θα αναλάβει την υπόθεση για νέο κύκλο ερευνών, όμως οι πληροφορίες λένε ότι ήδη έχει καθοριστεί το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούν οι αξιωματικοί προκειμένου να σώσουν την παρτίδα. Ουσιαστικά μιλάμε για τέσσερις άξονες που θα μπουν στο μικροσκόπιο προκειμένου αυτή τη φορά να δέσουν καλά την υπόθεση. Ετσι, τη λαθρεμπορία θα τη μετατρέψουν σε φοροδιαφυγή, την πολυτέλεια και τη χλιδάτη ζωή των αρχηγών όπως επίσης και τα μεγάλα επενδυτικά projects που αναφέρουν στο διαβιβαστικό σε πιθανό ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ενώ θα μαζέψουν στοιχεία για τοκογλυφία και κλεπταποδοχή.
Κακουργηματική φοροδιαφυγή
Μετά το φιάσκο και την αποφυλάκιση του συνόλου των εμπλεκομένων πλην του Δημήτρη-Ριχάρδου Μυλωνά και άλλων επτά, πληροφορίες από την Ασφάλεια λένε ότι αρκεί η ογκωδέστατη δικογραφία που έχει σχηματιστεί να εμπλουτιστεί με νέα στοιχεία που θα στηρίζουν επιπλέον κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος. Η πεποίθηση των αξιωματικών είναι ότι όποιες ποσότητες μπορούσε να «σπρώξει» ο Ριχάρδος με νομότυπα παραστατικά τις προώθησε μέσω του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος», όμως το μεγαλύτερο κομμάτι του χρυσού έφευγε με λεωφορεία από τους Κήπους του Εβρου. Ετσι, μπορεί το έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) να λέει ότι η εξαγωγή χρυσού στην Τουρκία είναι αδασμολόγητη, αυτό όμως -λένε οι αστυνομικοί- αφορά στις νόμιμες εξαγωγές που διαθέτουν παραστατικά. Θα πρέπει δηλαδή ο χρυσός να έχει λιώσει σε νόμιμο χυτήριο, να συνοδεύεται από εκθέσεις του χημείου για την καθαρότητά του, να φέρει ειδική σφραγίδα και, φυσικά, να περάσει από το τελωνείο πριν εξαχθεί στην Τουρκία.

Στην περίπτωση του Ριχάρδου ο χρυσός ήταν κρυμμένος σε ασυνόδευτα δέματα, δεν είχε περάσει από το τελωνείο, ενώ μέσα στη δικογραφία υπάρχουν καταθέσεις για απόλυτη μυστικότητα στη διακίνηση των πλακών από άτομα εμπιστοσύνης που χρησιμοποιούσαν ειδικές ζώνες-πατέντες με άγκιστρα. Οσο για την προέλευση του χρυσού, δεν βρέθηκε κάποιο έγγραφο που να την πιστοποιεί. Ακόμη και οι εξαγωγές που γίνονταν με νομότυπο τρόπο από το «Ελευθέριος Βενιζέλος» μπήκαν στο μικροσκόπιο, καθώς υπάρχουν υπόνοιες για χρήση πλαστών και εικονικών τιμολογίων.

Ετσι, μπορεί να μην προκύπτει κακουργηματική λαθρεμπορία χρυσού, εντούτοις διαφαίνεται εκτεταμένη φοροδιαφυγή που ξεπερνά τις 150.000 ευρώ και άρα είναι κακούργημα. Το μόνο μειονέκτημα σε αυτό το σενάριο που επεξεργάζεται η Αστυνομία είναι ότι δεν βρέθηκαν οι τεράστιες ποσότητες χρυσού που θα έκαναν πιο εύκολη τη δουλειά της.
Ελιωναν τα κλεμμένα χρυσαφικά
Στις πρώτες σελίδες του διαβιβαστικού η Ασφάλεια αναφέρει ότι «οι αρχηγοί μέσω της αφθονίας των οικονομικών μέσων που διέθεταν χρηματοδοτούσαν καθημερινά μέλη τους με σκοπό την αγορά σχεδόν του συνόλου του χρυσού που οι οικονομικά εξαθλιωμένοι συμπολίτες μας, ένεκα της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας, ενεχυρίαζαν ή πουλούσαν...», συμπληρώνοντας: «Καθώς και την αγορά χρυσού από κάθε πηγή αδιάφορου προέλευσης», υπονοώντας φυσικά ότι έλιωναν και κλεμμένα κοσμήματα. Αυτό το κομμάτι που δεν είχε ψαχτεί όσο έπρεπε αναμένεται να μπει στο μικροσκόπιο. Και υπάρχουν στη δικογραφία στοιχεία και πρόσωπα που, αν δουλευτούν σωστά, μπορεί να αποδειχθεί ότι και στις δύο ομάδες κατέληγαν και κλεμμένα χρυσαφικά από συμμορίες ληστών και διαρρηκτών που είχαν ρημάξει σπίτια σε όλη την Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι η δεύτερη ομάδα φέρεται να είχε διασυνδέσεις με Ρομά που την προμήθευαν με αδιευκρίνιστης προέλευσης κοσμήματα.

Στη σελίδα 33 του διαβιβαστικού υπάρχει ειδική παράγραφος που αναφέρεται στη συγκέντρωση τιμαλφών από τους λεγόμενους «γυρολόγους». Εκεί, οι συντάκτες διευκρινίζουν ότι «το μέλος με ρόλο γυρολόγου συγκέντρωνε τιμαλφή από άγνωστα στην προανάκριση πρόσωπα, προφανώς μη επιτηδευματίες, συναλλαγές του δρόμου. Τα συγκεκριμένα μέταλλα παραδίδονταν από τον ίδιο στα γραφεία- καβάντζα και η χρηματοδότηση για την αγορά των πολύτιμων τιμαλφών γινόταν είτε απευθείας με την παράδοσή τους, είτε υπήρχε προγενέστερη της πράξης χρηματοδότηση με σκοπό την αγορά χρυσού λόγω της εμπιστοσύνης που είχαν τα αρχηγικά στο χρηματοδοτούμενο μέλος».

Στους έξι μήνες που οι αστυνομικοί του Τμήματος Ασφαλείας Αμαρουσίου παρακολουθούσαν τις κινήσεις των εμπλεκομένων στην υπόθεση, διαπίστωσαν ότι υπήρχαν ενέργειες που έδειχναν ότι γινόταν και τοκογλυφία. Χαρακτηριστικά, στη δικογραφία αναφέρεται ο τρόπος που λειτουργούσε ένα από τα αρχηγικά μέλη της δεύτερης οργάνωσης: «Φρόντιζε η λειτουργία της να γίνεται με τέτοιον τρόπο ώστε το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους να μπαίνει στα ταμεία της οργάνωσης που διαχειριζόταν ο ίδιος και με αυτά να πραγματοποιεί δανειοδότηση με τοκογλυφικούς όρους σε τρίτα συγκεκριμένα κάθε φορά πρόσωπα, αυξάνοντας ακόμα περισσότερο τον παράνομο πλουτισμό». Σε αυτό το κομμάτι της υπόθεσης οι αστυνομικοί λένε ότι δεν έγινε ενδελεχής έρευνα και υπάρχουν πράγματα που αν ψαχτούν σωστά ίσως βγει λαβράκι.
Ξέπλυμα: Η κομπίνα με τους Κινέζους
Σύμφωνα με τη δικογραφία, τα κέρδη των οργανώσεων από τις εξαγωγές χρυσού ήταν τεράστια. Εκατομμύρια ευρώ, που όμως δεν έχουν βρεθεί στα ταμεία των νόμιμων επιχειρήσεων, και, έτσι οι αστυνομικοί, λένε οι πληροφορίες, αναζητούν τις διαδρομές του χρήματος κατά το δόγμα «follow the money». Ο Ριχάρδος είχε βρει ένα μοναδικής σύλληψης τέχνασμα, όπως το χαρακτηρίζουν στη δικογραφία οι αστυνομικοί, που του επέτρεπε να εισπράττει στην Αθήνα τα λεφτά από τις εξαγωγές στην Τουρκία χωρίς μεταφορά χρημάτων και εμπλοκή τραπεζών. «Το τέχνασμα αυτό βασιζόταν στη χρησιμοποίηση Κινέζων εμπόρων ρούχων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας έχοντας εταιρείες στο κέντρο της Αθήνας και οι οποίοι πραγματοποιούσαν αγορές στο εξωτερικό.

Τα χρήματα μετατρέπονταν στο σύνολό τους στην Τουρκία σε κινέζικο νόμισμα και με αυτά Κινέζοι που δραστηριοποιούνταν επαγγελματικά στην Ελλάδα ως χονδρέμποροι ρούχων αγόραζαν στο εξωτερικό είδη ένδυσης, τα οποία εισάγονταν στην Ελλάδα μέσω μεταφορικής και παραδίδονταν σε αυτούς. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας παρέδιδαν χαρτονομίσματα των 10 και 20 ευρώ στην εγκληματική οργάνωση. Η εν λόγω μέθοδος εξασφάλιζε και τις δύο πλευρές συναλλασσομένων. Για την Ε.Ο. μείωνε ή εξανέμιζε τα ρίσκα μεταφοράς χρημάτων, για δε τους Κινέζους χονδρέμπορους έσπαγε τα capital controls και βοηθούσε στην αγορά και πώληση φορολογικά μαύρων προϊόντων. Η εν λόγω διαδικασία λάμβανε χώρα σε καθημερινή βάση και αφορούσε κατά μέσο όρο ποσά της τάξεως των 100.000 ευρώ ημερησίως». Επιπλέον, λένε, για να νομιμοποιούν το μαύρο χρήμα αγόραζαν σωρηδόν κερδισμένα δελτία του ΟΠΑΠ από πρακτορεία.