Ευαγγελισμός είναι η χαρμόσυνη είδηση για το Χριστιανισμό, της γέννησης του Ιησού Χριστού, που δόθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στην Παρθένο Μαρία.
Ευαγγελισμός σημαίνει αναγγελία χαρμόσυνης είδησης και ετυμολογικά προέρχεται από το ευάγγελος, επίρρημα ευ (αγαθός, καλός) + άγγελος (από το ρήμα αγγέλω). Η Εκκλησία μας τιμά την ανάμνηση αυτού του γεγονότος την 25η Μαρτίου, μέρα έναρξης της Εθνικής απελευθερωτικής Επαναστάσεως του 1821 κατά των Τούρκων κατακτητών.
Ο Ευαγγελισμός τα Θεοτόκου, περιγράφεται στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον (1:26-38): «Ἐν δὲ τῷ μηνὶ τῷ ἔκτῳ ἀπεστάλη ὁ ἄγγελος Γαβριὴλ ἀπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς πόλιν ταῆς Γαλιλαίας, ᾖ ὄνομα Ναζαρὲτ πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρί, ᾧ ὄνομα Ἰωσήφ, ἐξ οἴκου Δαυίδ, καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου Μαριάμ. Καὶ εἰσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτὴν εἶπε: Χαῖρε, κεχαριτωμένη ὁ Κύριος μετά σου εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν. Ἡ δὲ ἰδοῦσα διεταράχθη ἐπὶ τῷ λόγῳ αὐτοῦ, καὶ διελογίζετο ποταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος. Καὶ εἶπεν ὁ ἄγγελος αὐτῇ: Μὴ φοβοῦ, Μαριὰμ εὖρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ. Καὶ ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν. Οὗτος ἔσται μέγας καὶ υἱὸς ὑψίστου κληθήσεται, καὶ δώσει αὐτῶ Κύριος ὁ Θεὸς τὸν θρόνον Δαυὶδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. Καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰακὼβ εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος. Εἶπε δὲ Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον: Πῶς ἔσται μοὶ τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω; Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ: Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοὶ διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται υἱὸς Θεοῦ. Καὶ ἰδοὺ Ἐλισάβετ ἡ συγγενής σου καὶ αὐτὴ συνεληφυῖα υἱὸν ἐν γήρει αὐτῆς, καὶ οὗτος μὴν ἕκτος ἐστὶν αὐτῇ τῇ καλουμένῃ στείρα, ὅτι οὐκ ἀδυνατήσει παρὰ τῷ Θεῷ πᾶν ρῆμα. Εἶπεν δὲ Μαριάμ: Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου γένοιτο μοὶ κατὰ τὸ ρῆμά σου. Καὶ ἀπῆλθεν ἀπ’ αὐτῆς ὁ ἄγγελος».
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά το γεγονός του Ευαγγελισμού έλαβε χώρα στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας, πατρίδα των γονέων της Παρθένου Μαρίας και της ίδιας της μητέρας του Ιησού και πιθανόν και του μνήστορος Ιωσήφ.
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ παρίσταται δίπλα στο θρόνο του Θεού, έρχεται προς την αγνή Παρθένο και της απευθύνει το χαρμόσυνο χαιρετισμό «Χαῖρε κεχαριτωμένη». Πρώτη και μόνη αυτήν την κόρη από όλο τον κόσμο προσφώνησε ο άγγελος με αυτό το χαιρετισμό προσθέτοντας «ὁ Κύριος μετά σου», δηλαδή είναι μαζί σου ο Κύριος. Όχι κάποιος γήινος νυμφίος, αλλά Αυτός που είναι ο Κύριος της αγιότητας, ο πατέρας της αγνότητας, ο δημιουργός της αφθαρσίας. Αυτός που χαρίζει την ελευθερία, που φροντίζει για τη σωτηρία των ανθρώπων, ο άρχων και χορηγός της αληθινής ειρήνης. Ακολούθως, ο Γαβριήλ φανερώνει το περιεχόμενο της ευαγγελίας του. Η Παρθένος Μαρία πρόκειται να φέρει στον κόσμο τον Ιησού, ο οποίος «ἔσται μέγας» και θα αναγνωριστεί από όλους ως «υἱὸς ὑψίστου». Για να δηλωθεί πως ο υιός αυτός θα είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας, αναφέρει την καταγωγή του εκ του Δαυίδ όπως προείπαν οι προφήτες, αλλά και το αιώνιο της Βασιλείας του.
Στο τέλος της Ευαγγελικής περικοπής, ένα σημαντικό, θεολογικό μήνυμα περιέχεται: ο Αρχάγγελος Γαβριήλ τελείωσε μεν την ευαγγελία του προς την Παρθένο Μαρία, όχι όμως και την αποστολή του. Περιμένει τη συγκατάθεσή της. Για τον Ευαγγελιστή Λουκά, ούτε μια τέτοια σπουδαία ενέργεια του Θεού δεν αφαιρεί από τον άνθρωπο το χάρισμα της συν-δημιουργίας: «Ευτυχισμένη Μαρία, ο κόσμος όλος περιμένει τη συγκατάθεσή σου» αναφέρει ο ιερός Αυγουστίνος. Πράγματι, η μητρότητα αυτή είναι θεληματική. Μπροστά στην απροσδόκητη κλήση που της αναγγέλλει ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, η Παρθένος Μαρία ενδιαφέρεται να καταλάβει το κάλεσμα του Θεού. Όταν διαφωτίζεται πλήρως, δέχεται, και η διακονία της αποτελεί δείγμα ελεύθερης βούλησης.
Οι πιστοί συνοδεύουν την αγγελική τους δοξολογία προς εκείνη, πληρώνουν κατά δύναμη το χρέος της ευγνωμοσύνης τους απέναντί της, υμνώντας «Χαῖρε κεχαριτώμενη, ὁ Κύριος μετά σου…». Με την αμόλυντη Θεοτόκο, ο τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, ο Θεάνθρωπος, στον Οποίο κατοικεί ολόκληρη η θεία και ανθρώπινη φύση, πλησιάζει τον άνθρωπο.
Σήμερα η Θεία Χάρη, που με τη βοήθειά της ελπίζουμε να δούμε τα αιώνια αγαθά, φωτίζεται εξαιρετικά με τα θαύματα που υπερβαίνουν το ανθρώπινο λογικό και μας επιτρέπουν να παρατηρήσουμε φανερά το μυστήριο της σωτηρίας των ανθρώπων, αλλά και την αρχή της δημιουργίας του κόσμου αιωνίως. Το γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αποτελεί καρπό της χάριτος του Θεού, δώρο προς την Ανθρωπότητα.
