Η χριστιανική Ρωσία ήταν πάντα για τους Έλληνες Ποντίους η γειτονική προστάτρια δύναμη, όπου κατέφευγαν στις δύσκολες περιόδους των διωγμών, αλλά και για αναζήτηση καλύτερων όρων ζωής. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης και μετά, στα χρόνια των ρωσοτουρκικών πολέμων (1828-1829 και 1877-1878), οι Πόντιοι βρίσκονταν πάντα στο πλευρό των Ρώσων, διατηρώντας την κρυφή ελπίδα ότι η φίλη Ρωσία θα τους απαλλάξει κάποτε από τους Οθωμανούς. Έτσι, με κάθε υποχώρηση των Ρώσων, ακολουθούσαν ομαδικές μεταναστεύσεις Ποντίων στο ρωσικό έδαφος, για να αποφύγουν τα τουρκικά αντίποινα.
Οι Πόντιοι που μετανάστευσαν στη Ρωσία δημιούργησαν εστίες στον Καύκασο, το Καρς, την Τιφλίδα και άλλες περιοχές της Νότιας Ρωσίας και προόδευσαν στις νέες τους πατρίδες ως έμποροι, γεωργοί, αλλά και μεταλλωρύχοι. Δημιούργησαν μεγάλες και ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες, με σχολεία και έντονη κοινωνική δράση. Πολλοί Πόντιοι έφτασαν να κατέχουν ακόμη και ανώτατες κρατικές και στρατιωτικές θέσεις και άλλοι διέπρεψαν στο εμπόριο.
Η τελευταία αθρόα μετανάστευση Ποντίων στο ρωσικό έδαφος έγινε το 1918-1922, όταν χιλιάδες καταδιωγμένοι Πόντιοι κατέφυγαν στις συνοριακές ρωσικές πόλεις, περιμένοντας να τελειώσει η μικρασιατική κρίση. Μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης (1923) οι περισσότεροι από αυτούς εγκατέλειψαν σταδιακά τη Ρωσία, για να εγκατασταθούν στην Ελλάδα.
Οι Πόντιοι που παρέμειναν στη Ρωσία προσπάθησαν να προσαρμόσουν τη ζωή τους στις νέες συνθήκες της Σοβιετικής Ένωσης. Νέες ταλαιπωρίες όμως τους περίμεναν το 1938-1939, όταν η σταλινική κυβέρνηση εξανάγκασε σε μετοίκηση στην Ελλάδα τους Ποντίους που είχαν ελληνική υπηκοότητα και εκτόπισε πολλούς από όσους απέμειναν στις στέπες του Ουσμπεκιστάν, του Καζακστάν και της Σιβηρίας (1942-1949). Το 1965 μετοίκησε στην Ελλάδα ένα δεύτερο κύμα Ποντίων της Ρωσίας, από το Καζακστάν. Από το 1988 και εξής, με τις μεταβολές που επέφερε η πτώση του σοβιετικού καθεστώτος, οι Πόντιοι της Ρωσίας σταδιακά μετοικούν στην Ελλάδα με την ίδια εκείνη ελπίδα του πρόσφυγα για ένα καλύτερο και ασφαλέστερο μέλλον στη φυσική του κοιτίδα.
www.epm.gr
