Η κυβέρνηση αποφάσισε να ακυρώσει το συμφωνητικό, που υπήρχε μεταξύ του μουσείου-εθνικού πάρκου και της μονής της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου. Για να βρεθεί η δικαιολογία για τη μονομερή διακοπή του συμφωνητικού, το υπουργείο Πολιτισμού της Ουκρανίας συνέστησε μια ειδική Επιτροπή, η οποία επιθεώρησε τα ευρισκόμενα στο χώρο της Λαύρας κτήρια, ως προς την ορθή χρήση τους.
Ως αποτέλεσμα της εργασίας αυτής της Επιτροπής, προέκυψε το πόρισμα, ότι η μονή χρησιμοποίησε με ακατάλληλο τρόπο ιστορικά, αρχιτεκτονικά και πολιτιστικά μνημεία. Και αυτός στάθηκε ο λόγος, για τη διακοπή του συμφωνητικού παραχώρησης μονομερώς. Ωστόσο, τα πορίσματα των εργασιών αυτής της επιτροπής, δεν μας παραδόθηκαν ποτέ επισήμως, και όχι μόνο σε μας, αλλά ούτε και στην κοινή γνώμη. Δηλαδή, κυκλοφόρησε μόνο ένα είδος δελτίου Τύπου ότι το αποτέλεσμα των εργασιών της Επιτροπής είναι ότι η Λαύρα κατά μη κατάλληλο τρόπο διαχειρίστηκε τα κτήρια. Όμως συγκεκριμένες αξιώσεις για κάθε κτήριο, για κάθε εγκατάσταση δεν παρουσιάστηκαν ούτε σε μας, ούτε στην κοινή γνώμη.
Δηλαδή ουσιαστικά η διακοπή του συμφωνητικού προκύπτει χωρίς να εξηγηθούν αναλυτικά οι συγκεκριμένοι λόγοι. Η κατάσταση είχε έτσι σχεδιαστεί, ώστε δεν μας δόθηκε καν η δυνατότητα να δώσουμε εξηγήσεις για κάποια σημεία και κατευθύνσεις των παρατηρήσεων.
Είναι αυτονόητο ότι η εκκλησιαστική κοινή γνώμη στην Ουκρανία τα θεώρησε αυτά μόνο πρόσχημα για να εκδιωχθεί η Εκκλησία μας από την Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου. Γι’ αυτό και ο πιστός λαός της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, που έχει προκαθήμενο τον μακαριώτατο μητροπολίτη Ονούφριο από τις 29 Μαρτίου, δηλαδή από τη στιγμή, που δημοσιεύθηκε η απόφαση για την ακύρωση του συμφωνητικού, άρχισε να συγκεντρώνεται στη Λαύρα, και τώρα βρίσκονται εκεί σχεδόν καθημερινά, ένα μέρος των ορθοδόξων πιστών κι ένα μέρος των λεγόμενων «πατριωτών – ακτιβιστών», που ζητούν την έξωσή μας. Είναι απολύτως προφανές ότι πρόκειται για μια πολιτική απόφαση και η κυβέρνηση έλαβε απόφαση, αν όχι ολοκληρωτικής καταστροφής, τότε μέγιστης αποδυνάμωσης της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και φυσικά σε αυτό το θέμα δεν έχουμε προστασία ούτε νομική, ούτε ως προς τα δικαιώματά μας, γι’ αυτό και επιμένουμε στα έγγραφα, που έχουμε επανειλημμένα στείλει σε διάφορες διεθνείς οργανισμούς, ότι επιβάλλονται διακρίσεις εις βάρος της Ουκρανικής
Ορθόδοξης Εκκλησίας με θρησκευτικά κριτήρια.
Τώρα η αστυνομία μοιράζει στους πιο δραστήριους ιερείς και ορθοδόξους πιστούς κλήσεις σε δικαστήριο για να καταθέσουν ως μάρτυρες για την υπόθεση της αντίστασης στο έργο της κρατικής Επιτροπής του υπουργείου Πολιτισμού, για την αρπαγή της Λαύρας. Ωστόσο, σύμφωνα με την ουκρανική νομοθεσία είναι αρκετά εύκολο να μετατραπούν από μάρτυρες σε κατηγορούμενους.
Αι.Πολυγένης: Ποια διάρκεια είχε το συμβόλαιο με το κράτος;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Το συμφωνητικό, που είχε υπογράψει η Λαύρα με το κράτος, ήταν όπως λέγεται σχετικώς αορίστου διαρκείας. Στα ουκρανικά δεδομένα αυτό περίπου σημαίνει 50 έτη. Λόγος γίνεται για συμφωνητικό του 2013. Έως τότε μεταξύ της μονής και του εθνικού πάρκου ίσχυαν συμβάσεις διαφόρων μορφών.
Αι.Πολυγένης: Ποιες οι σχέσεις Ζελένσκι – Ονούφριου, πώς άλλαξαν;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Καλή ερώτηση, πράγματι από τότε που εξελέγη πρόεδρος ο Βλαντίμιρ Ζελένσκι είχε υποσχεθεί στην προεκλογική του εκστρατεία, ότι θα τηρήσει ίσες αποστάσεις από όλα τα θρησκευτικά και δογματικά θέματα στην Ουκρανία δηλαδή θα επικρατήσει το λεγόμενο κοσμικό κράτος. Αυτό όντως επέτρεψε σε πολλούς επικεφαλής διαφόρων χριστιανικών, και όχι μόνο, ομολογιών στην Ουκρανία σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, να έχουν τη δυνατότητα ίσης πρόσβασης στην επικοινωνία με τον πρόεδρο, συμπεριλαμβανομένου του μακαριωτάτου μητροπολίτη Ονούφριου, ο οποίος επανειλημμένως συναντήθηκε με τον πρόεδρο και συμμετείχε σε κρατικές εκδηλώσεις.
Αι.Πολυγένης: Υπήρχαν σχέδια μεταβίβασης της Λαύρας και πριν τον πόλεμο;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Νομίζω πως υποστηρικτές μιας τέτοιας λύσης φυσικά και υπήρχαν στην Ουκρανία και είχαν ποικίλα σχέδια προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς, όμως, η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας τους έδωσε την ευκαιρία με τη μέγιστη ταχύτητα και επιθετικότητα να υλοποιήσουν την επιθυμία τους.
Π.Καρβουνόπουλος: Κάποια αντίδραση-μεσολάβηση από Δύση-Οικουμενικό Πατριαρχείο;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Δυστυχώς είμαστε κι εμείς οι ίδιοι όλοι σοκαρισμένοι από αυτό που συμβαίνει τώρα στο θρησκευτικό πεδίο στην Ουκρανία, γιατί είχαμε τη σοβαρή ελπίδα ότι η Ουκρανία θα ακολουθούσε τον ευρωπαϊκό δρόμο και τελικά ακόμη και τα περίπλοκα θρησκευτικά ζητήματα, καθώς η Ουκρανία ήταν πάντα ένα περίπλοκο θρησκευτικό πεδίο, θα επιλύονταν στο πλαίσιο του δικαίου και του νόμου. Αυτό δεν συμβαίνει καθόλου αυτή τη στιγμή. Περιμέναμε και περιμένουμε ενεργή υποστήριξη, αν όχι σ’ εμάς προσωπικά,
τουλάχιστον στο να καταδικαστεί η παραβίαση όλων των νόμιμων διαδικασιών, από διάφορους θρησκευτικούς ηγέτες και εν γένει από ανθρώπους με επιρροή.
Θ.Αυγερινός: Ποιοι είναι οι συσχετισμοί, με ποια Εκκλησία είναι η πλειοψηφία;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Σας ευχαριστώ για αυτή την ερώτηση και θα προσπαθήσω να είμαι αντικειμενικός. Όντως το ζήτημα της ύπαρξης δύο, τουλάχιστον δύο μεγάλων ορθόδοξων ομολογιών στην Ουκρανία δεν έχει λυθεί και είναι πολύ περίπλοκο. Εκτός αυτού θα ήθελα να επισημάνω ότι οι ουκρανικές δημοσκοπήσεις και υπάρχουν πολλές διαφορετικές έρευνες, όχι μόνο στον τομέα της θρησκείας, αλλά εν γένει σε ποικίλους τομείς, δυστυχώς απέχουν πολύ από την αντικειμενικότητα και συχνά παράγουν τα αποτελέσματα, που συμφέρουν τον πελάτη. Για να μην ακουστώ υπερφίαλος, θα πω μόνο το εξής: καταρχάς σε όλους σχεδόν τους ναούς και των δύο Εκκλησιών, ειδικά στις πόλεις, υπάρχει ζωντανή μετάδοση της θείας λειτουργίας. Όποιος σοβαρά ενδιαφέρεται γι’ αυτό το θέμα μπορεί να αφιερώσει λ.χ. τέσσερις Κυριακές το μήνα, ή σε κάποιες μεγάλες γιορτές να παρακολουθήσει τις ζωντανές μεταδόσεις από τους δικούς μας ναούς και από τους ναούς της άλλης Εκκλησίας. Έτσι μόνοι σας θα μπορέσετε να δείτε οι ίδιοι με τα μάτια σας και να βγάλετε το συμπέρασμά σας.
Το δεύτερο θέμα είναι ότι οι δημοσκοπήσεις βγάζουν λάθος συμπέρασμα και εξισώνουν αυτό που λέμε συμπάθεια κοινής γνώμης με τους πραγματικούς ενορίτες. Καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι αν κάθε μέρα δημοσιεύεται μια είδηση για το πόσο κακοί είναι οι λειτουργοί της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας τα ΜΜΕ θα δημιουργήσουν μια εικόνα ότι είμαστε από όλες τις απόψεις κάτι αρνητικό. Οι περισσότεροι άνθρωποι, που παρακολουθούν ειδήσεις,
επηρεάζονται και πιστεύουν τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Φυσικά και μας βλέπουν μέσα από το πρίσμα αυτών των μύθων που έχουν δημιουργηθεί. Και φυσικά στο ερώτημα αν συμπαθούν την Ουκρανική Εκκλησία ή την Εκκλησία της Ουκρανίας απαντούν τη δεύτερη.
Αλλά θα συνεχίσουν να είναι άνθρωποι μπροστά από τις τηλεοράσεις και όχι άνθρωποι που προσέρχονται στον πραγματικό ναό της Εκκλησίας αυτής.
Θ.Αυγερινός: Τι γίνεται με τον γκουρού της αυτοκεφαλίας Φιλάρετο, εξακολουθεί να διατηρεί για τον εαυτό του αυτό τον εξωτικό τίτλο του «Επιτίμου Πατριάρχη Κιέβου».
– Ναι
Θ.Αυγερινός: Και υπάγεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (ΟΕΟ);
Κοιτάξτε. Την ίδια στιγμή που ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αποφάσισε να χορηγήσει τον Τόμο για τη δημιουργία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας υπήρξαν εκεί κάποιες προϋποθέσεις. Όπως είναι ευρέως γνωστό πλέον συνδέονταν με το πρόσωπο του Φιλάρετου Ντενισένκο. Και τη στιγμή εκείνων των γεγονότων, ο Φιλάρετος δέχθηκε να παραιτηθεί και να δώσει χώρο για την εκλογή νέου Προκαθήμενου της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας, η οποία αναγνωρίζεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Όταν αυτό τότε συνέβη, μεταξύ του μητροπολίτη Επιφάνιου και του Πατριάρχη Φιλάρετου ξέσπασε προσωπική σύγκρουση, με αποτέλεσμα η «ΟΕΟ» να συνεχίζει να θεωρεί τον Πατριάρχη Φιλάρετο ως επίτιμο Πατριάρχη,
και ο Πατριάρχης Φιλάρετος να θεωρεί τον εαυτό του ανεξάρτητο, δεν αναγνωρίζει πλέον την ΟΕΟ και θεωρεί την οργάνωσή του επίσης ανεξάρτητη και συνεχίζει να τελεί χειροτονίες και να θεωρεί τον εαυτό του ως νόμιμο επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας – Πατριαρχείο Κιέβου.
Λ.Θωμά: Πώς και πότε καταδικάσατε την εισβολή; Πώς σας λένε κατασκόπους μετά από αυτό;
Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας άρχισε στις 24.02.2022. Ήδη αυθημερόν, ο μακαριώτατος μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονούφριος έκανε δήλωση με την οποία καταδίκασε τη ρωσική στρατιωτική επίθεση. Σε όλους τους μήνες, ήδη ένα έτος και, που διαρκεί ο πόλεμος, επανειλημμένως η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και προσωπικά ο μακαριώτατος και στις δηλώσεις της Συνόδου εκφράζονταν της πλήρους εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και καταδίκασαν τις στρατιωτικές ενέργειες της Ρωσίας.
Παρ’ όλ’ αυτά δημιουργείται για εμάς ένα συγκεκριμένο είδος μύθου όντως εξαπολύεται προπαγάνδα και διηγούνται ότι είμαστε πράκτορες της FSB, ότι δεν αναγνωρίζουμε την ύπαρξη ρωσικής επίθεσης, ότι έχουμε κάτι άλλο υποστηρίξει και ούτω καθεξής. Φυσικά θα ήθελα να πω ότι η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και ξεχωριστά η Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου, πρύτανης της οποίας είμαι, όλη αυτή τη χρονιά βοήθησε πολύ κατά δύναμη τους άνδρες του ουκρανικού στρατού. Παραδώσαμε τρόφιμα, δίναμε αίμα και ούτω καθεξής. Είναι όλα καταγεγραμμένα και όλα αυτά τα γνωρίζουν οι Αρχές. Και τώρα απλώς ισοπεδώνονται όλα αυτά. Και κανείς δεν τα θυμάται. Όμως πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπήρξαν ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις, συνεργασίας με τον εισβολέα ιερέων ή άλλων εκπροσώπων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Όμως ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν υπήρχαν κάποιες υποψίες, αν και διακινούνται ακόμη στα ΜΜΕ, οι υπηρεσίες ασφαλείας της Ουκρανίας, που ασχολήθηκαν με αυτές τις υποψίες, σε πολλές από αυτές τις υποθέσεις δεν κατέληξαν στην απαγγελία επίσημων κατηγοριών. Αυτό υποδηλώνει ότι ακόμη και όταν υπήρχαν υποψίες, η θεμελίωση σε αποδεικτικά στοιχεία ήταν σε πολλές περιπτώσεις ανεπαρκής. Ωστόσο δημιουργείται ο μύθος και έντονα καλλιεργείται, ότι σχεδόν
ο κάθε δεύτερος από εμάς είναι συνεργάτης του εισβολέα.
Αι.Πολυγένης: Αντιμετωπίστηκε το σχίσμα, για το οποίο έγινε η αυτοκεφαλία;
Όντως ο Οικουμενικός Πατριάρχης είχε επανειλημμένως δηλώσει ότι παρακινείται από την επιθυμία να επιλύσει το ζήτημα του διαχωρισμού των ορθοδόξων στην Ουκρανία. Ωστόσο, όπως θεωρούν οι περισσότεροι εκπρόσωποι όχι μόνο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, καθώς γνωρίζουμε την άποψη και πολλών Ελλήνων ιεραρχών και του αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου, του μητροπολίτη Πολωνίας Σάββα και πολλών πολλών άλλων θεολόγων, όχι μόνο ιερωμένων, η απόφαση αυτή και κυρίως η εφαρμογή της από τον αγιώτατο Πατριάρχη
Βαρθολομαίο όχι μόνο έγινε βιαστικά και δεν οδήγησε στα επιθυμητά αποτελέσματα, αλλά αντίθετα, ακόμη περισσότερο επιδείνωσε την εσωτερική ορθόδοξη κρίση στην Ουκρανία.
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Ποιους ακριβώς εννοείτε;
Θ.Αυγερινός: Αυτούς τους ιεράρχες, που σας απαρνήθηκαν, αρνήθηκαν την ύπαρξή σας.
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Για μας είναι εφιάλτης, σοκ και πόνος, δεδομένου ότι επί 30 χρόνια ο Οικουμενικός Πατριάρχης και πολλοί άλλοι μας αναγνώριζαν και μας θεωρούσαν κανονική Εκκλησία. Παρευρίσκονταν στην τελετή ενθρόνισης του μακαριώτατου μητροπολίτη Ονούφριου, δεν θεωρούσαν την εκκλησιαστική οργάνωση με επικεφαλής τότε τον Φιλάρετο Ντενισένκο κανονική Εκκλησία και ξαφνικά εν ριπή οφθαλμού όλα αυτά ανατράπηκαν πλήρως.
Π.Καρβουνόπουλος: Βιάστηκε το Οικουμενικό ή «πιέστηκε» από ΗΠΑ, ήταν σχέδιο;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Ας το πούμε ευθέως. Πράγματι όλες οι θρησκευτικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο είναι πάντοτε στον ένα ή τον άλλο βαθμό κάποτε συμμετέχοντες και άλλοτε όμηροι των γεωπολιτικών κινήσεων. Από πλευράς μου θα ήταν ανειλικρινές και αναληθές να ισχυριστώ ότι κάποιος Πατριάρχης ή κάποια τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι απολύτως απαλλαγμένοι από πολιτική πίεση ή επιρροή κάποιων ομάδων ή της πολιτικής εξουσίας. Ωστόσο η εμπειρία και η ισχύς της Εκκλησίας έγκειται στο ότι παρ’ όλ’ αυτά και σε τελική ανάλυση να ζει και να πετυχαίνει τους στόχους που έχει θέσει, με αμιγώς εκκλησιαστικούς τρόπους. Κάθε φορά που η Εκκλησία θέλει να πετύχει κάποιους στόχους με πολιτικά μέσα, πάρα πολύ από αυτό υποφέρει. Δεν γνωρίζω και δεν θέλω να εικάσω ποιες ήταν οι δυνατότητες ή ποιο ήταν το πλαίσιο λήψης των αποφάσεων του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Όμως γνωρίζω επακριβώς, ευρισκόμενος εδώ στην Ουκρανία ότι η απόφασή του από την άποψη του συμφέροντος της Εκκλησίας ήταν βεβιασμένη. Διότι ένας ιεράρχης τόσο υψηλού επιπέδου, όπως ο Οικουμενικός Πατριάρχης, πρέπει να προσπαθεί σε τελική ανάλυση για το μέγιστο καλό. Όμως βλέπουμε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Όχι μόνο δεν επιλύθηκε
το εσωτερικό Ουκρανικό ζήτημα, αλλά και διαιρέθηκε η παγκόσμια Ορθοδοξία. Ποιο είναι λοιπόν το καλό που έπραξε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος; Εδώ ενθυμούμαστε τη φράση από την Παλαιά Διαθήκη: «ἔστιν ὁδός, ἣ δοκεῖ παρὰ ἀνθρώποις ὀρθὴ εἶναι, τὰ δὲ τελευταῖα αὐτῆς ἔρχεται εἰς πυθμένα ᾄδου».
Θ.Αυγερινός: Πώς βλέπετε το μέλλον της Εκκλησίας σας, εφόσον δεν θα εγκαταλείψετε τη Λαύρα;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Θα μιλήσω ευθέως. Προς τους μετέχοντες της συνέντευξής μας και όλους τους θεατές που θα την παρακολουθήσουν. Για να καταλάβει ο καθένας τι συμβαίνει στη θρησκευτική σφαίρα της Ουκρανίας. Σε ιδιωτικές συνομιλίες με ανθρώπους που συνήθως ονομάζουμε μυστικές υπηρεσίες σε πολλούς επισκόπους και ιερείς έκαναν την πρόταση: είτε «μετεγγραφόμαστε» στην αυτοκέφαλη Εκκλησία και τότε μας αφήνουν ήσυχους και δεν θα υπάρχει ουδεμία αξίωση, ούτε για τα κτήρια, ούτε με το συμφωνητικό, ούτε με τη χρήση της γης, είτε δεν το κάνουμε και περαιτέρω θα μας συντρίβουν με κάθε τρόπο, όπως λέγεται, και θα μας υποβάλλουν σε καθεστώς διακρίσεων. Κάποιος δεν θα θελήσει να το πιστέψει αυτό, κάποιος θα πει ότι δεν πρέπει τώρα να μιλάμε γι’ αυτό, γιατί θα πλήξει τη διεθνή εικόνα της Ουκρανίας και αυτή πρέπει τώρα να είναι μόνο θετική. Όμως θα περάσουν χρόνια, ίσως δεκαετίες, όμως έτσι κι αλλιώς θα γίνει γνωστό, όπως έχουν γίνει γνωστά και τα εγκλήματα,
που έγιναν για θρησκευτικούς λόγους ή λόγω διακρίσεων γενικά και σε πολλές χώρες.
Σχετικά με το μέλλον της Εκκλησίας μας θα πω το εξής: Φυσικά και δεν ξέρω πόσο μακριά μπορεί να φθάσει το κράτος, ειδικά αν δεν υπάρξει ουδεμία αντίδραση της Δύσης στα συμβαίνοντα στη θρησκευτική σφαίρα της Ουκρανίας. Όμως είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ακόμα και με μια ολική απαγόρευση ή διάλυση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, δεν θα πάμε πουθενά, γιατί παραμένουν οι άνθρωποι και θα μας ακολουθήσουν. Στην μακρά της ιστορία η Εκκλησία επέζησε του Διοκλητιανού, της τουρκικής κατάκτησης και του οθωμανικού ζυγού στην Ορθόδοξη Εκκλησία και του σταλινικού καθεστώτος, και των διώξεων Χρουστσόφ, επομένως έναν υπουργό (σ.σ. Πολιτισμού) Τκατσένκο σίγουρα θα τον αντέξουμε.
Λ.Θωμά: Δεν καταλαβαίνουν οι πολιτικοί ότι ο διχασμός επηρεάζει το ηθικό στα μέτωπα, την κοινωνία;
Κάνω την ίδια ερώτηση κι εγώ κάθε μέρα που ξυπνώ. Δυστυχώς πρέπει να πω ότι προφανώς ο Κύριος κάπως έχει μπλοκάρει την κατανόηση και αφαίρεσε το μυαλό από εκείνους που λαμβάνουν και υποστηρίζουν αυτή την απόφαση, γιατί η Ουκρανία τώρα κατά τη διάρκεια του πολέμου με βεβαιότητα δεν χρειάζεται καμία εσωτερική αντιπαράθεση, διαίρεση και Θεός φυλάξοι ένα θρησκευτικό πόλεμο στο εσωτερικό της χώρας. Είμαι πεπεισμένος ότι από την κατάσταση, όπως εξελίσσεται στο θρησκευτικό πεδίο της Ουκρανίας, κερδίζουν μόνο οι εχθροί της Ουκρανίας. Γνωρίζουμε την ευαγγελική ρήση ότι «οἰκία μερισθεῖσα καθ᾽ ἑαυτῆς οὐ σταθήσεται». Και είναι ολοφάνερο ότι ορισμένες δυνάμεις θέλουν να διαιρέσουν στο μέγιστο βαθμό την Ουκρανία έσωθεν.
Αι.Πολυγένης: Μήπως κάτι γνώριζαν και έπρεπε να διχαστεί ο κόσμος νωρίτερα;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Ένα τέτοιο σενάριο είναι απολύτως πιθανό. Δεν μπορώ να κάνω μια τέτοια δήλωση, διότι δεν έχω τα στοιχεία και την πληροφόρηση για να βγει ασφαλές συμπέρασμα, αλλά με αφετηρία μια υποθετική σκέψη, σίγουρα μια τέτοια εκδοχή είναι απολύτως αληθοφανής.
Π.Καρβουνόπουλος: Αναμένετε κλιμάκωση ή κάποια άλλη λύση;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Νομίζω ότι το κράτος θα προσπαθήσει με κάθε δυνατό τρόπο να «ισοπεδώσει» εκείνους τους ανθρώπους που έρχονται στη Λαύρα ώστε να πάψει να συγκεντρώνονται, να μειωθεί η προσέλευση. Γιατί αυτή η εικόνα, που εκπέμπει τώρα η Λαύρα δεν συμφέρει την κυβέρνηση. Σχετικά με τα αιματηρά επεισόδια, ελπίζω πως δεν θα φτάσουμε μέχρι εκεί και πως η κυβέρνηση καταλαβαίνει ότι αν αυτό πραγματοποιηθεί, τότε θα δείξουν σε όλον τον κόσμο, ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου, δεν ελέγχουν την κατάσταση στο κέντρο της πρωτεύουσας. Ωστόσο βέβαια αναμένουν ότι σταδιακά ο κόσμος θα κουραστεί, ή ότι θα ξεκινήσει το καλοκαίρι και πολλοί θα σκορπίσουν, με αποτέλεσμα ο κόσμος που συγκεντρώνεται μπροστά από τη Λαύρα, σταδιακά θα διαλυθεί. Φυσικά υπάρχουν και διάφοροι γνωστοί τρόποι εκφοβισμού, μεταξύ άλλων και οι κλήσεις για κατάθεση στον ανακριτή, που ήδη ανέφερα.
Θ.Αυγερινός: Θυμόμαστε κι από τη δική μας χούντα τα φύλλα στρατολόγησης, στέλνουν στους φοιτητές σας;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Θα ήθελα να πω, ότι πράγματι διαδίδονται πληροφορίες πως καλούν στο στρατό τους φοιτητές της Θεολογικής Ακαδημίας του Κιέβου, αλλά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σε κανέναν φοιτητή δεν έχει επιδοθεί κλήση στράτευσης. Απλά όταν ο κόσμος ακούει τη λέξη κλήση (για ανάκριση) αμέσως τη συνδέει με την κλήση (για στράτευση). Στην πραγματικότητα οι κλήσεις, που δόθηκαν, είναι ακριβώς κλήσεις για κατάθεση στον ανακριτή ως μάρτυρες. Ωστόσο περιμένουμε ότι μπορεί να εμφανιστεί και η εκδοχή με κλήσεις στράτευσης.
Λ.Θωμά: Ίδια λέξη και η μαρτυρία, στο δικαστήριο και τη ζωή για τον χριστιανό;
Θ.Αυγερινός: Για την επίθεση στον μητροπολίτη Νικήτα γνωρίζετε κάτι;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Κοιτάξτε, γνωρίζω την υπόθεση μέσω των ειδήσεων, δεν γνωρίζω λεπτομέρειες. Ωστόσο ήταν φανερό ότι ο άνθρωπος, που επιτέθηκε και χτύπησε τον κ. Νικήτα, τον αναγνώρισε ως ορθόδοξο επίσκοπο και γι’ αυτό αντέδρασε τόσο επιθετικά στο πρόσωπό του.
Λ.Θωμά: Πώς βιώνουν τις εξελίξεις οι απλοί πιστοί, ειδικά παραμονές Πάσχα;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Ξέρετε ο λαός μας εισπράττει με μεγάλο ενθουσιασμό αυτό που συμβαίνει και πραγματικά πιστεύουν ότι είναι μια ευκαιρία για αυτούς, να ομολογήσουν την πίστη τους κατά τέτοιο τρόπο, που κάθε χριστιανός έχει διαβάσει στους βίους των μαρτύρων και νεομαρτύρων. Η αστυνομία νομίζει ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που στέκονται στη Λαύρα, προσκαλούνται ή έχουν οργανωθεί από κάποιον, αλλά είχα μια συζήτηση με τους ενορίτες ενός από τους ναούς, όπου οι ενορίτες μου είπαν ευθέως: «Αν εσείς φύγετε από τη Λαύρα, μπορείτε να κάνετε ό,τι θέλετε, αλλά εμείς τη Λαύρα δεν πρόκειται με τη θέλησή μας να τη δώσουμε». Είναι ένα πραγματικά λαϊκό κίνημα.
Αι.Πολυγένης: Σέρβος επίσκοπος – η Δύση έστειλε τον Οικουμενικό να καρφώσει το μαχαίρι στην καρδιά της Ρωσίας. Ποια ευχή; Πού θα πάει το σχίσμα;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Δύσκολο ερώτημα. Και ως προς τους Βούλγαρους προσπάθησα λίγο να μελετήσω αυτό το θέμα γιατί είμαι κατά το ήμισυ Βούλγαρος, φαίνεται από το επώνυμό μου.
Και παρά το ότι φαινόταν άλυτη η βουλγαρική κρίση, διέξοδος βρέθηκε. Πρέπει να βρούμε διέξοδο, γιατί αν δεν βρούμε διέξοδο, ας χρειαστούν 3, 5, 10 χρόνια, τότε πρέπει να συμβιβαστούμε με το γεγονός ότι η παγκόσμια Ορθοδοξία ως ένας μονολιθικός οργανισμός δεν υπάρχει πια. Και σε τελική ανάλυση αυτό θα οδηγήσει στην «αφαίμαξη» της Ορθοδοξίας
και στην ομαδική φυγή των πιστών από τις Εκκλησίες μας.
Π.Καρβουνόπουλος: Μεγαλύτερη διεθνοποίηση;
Θ.Αυγερινός: Να βοηθήσουμε και με μεγαλύτερα πάνελ.
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Σας ευχαριστώ για την υποστήριξη και εγώ προσωπικά, όπως και όλη η ομάδα της Θεολογικής Ακαδημίας του Κιέβου είμαστε πάντοτε έτοιμοι να απαντούμε σε ερωτήσεις, να έχουμε επικοινωνία, ωστόσο θα ήθελα να σημειώσω ότι κατά κανόνα
απευθύνονται σε εμάς δημοσιογράφοι εκτός Ουκρανίας, εσείς, δηλ. Ευρωπαίοι.
Οι εγχώριοι δημοσιογράφοι της Ουκρανίας, πρακτικά σε όλα τα κορυφαία δίκτυα, απλώς αρνούνται να επικοινωνήσουν μαζί μας. Τις πρώτες ημέρες όταν ξεκίνησε εδώ η αντιπαράθεση, πολλοί από εμάς προσεγγίσαμε προσωπικά εκπροσώπους των κορυφαίων καναλιών, τους είπαμε, ελάτε να συνομιλήσουμε, θα σας εξηγήσουμε τη θέση μας.
Ακόμα και αν τα κατέγραφαν στην κάμερα, κατά κανόνα δεν υπήρχε τίποτα σχετικό στα ρεπορτάζ. Υπάρχει λοιπόν ένας πληροφοριακός αποκλεισμός στα θέματα της ουκρανικής Ορθοδοξίας και στην κάλυψή τους από την πλευρά των εκπροσώπων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Βλέπουμε έναν τρόπο να σπάσει αυτός ο αποκλεισμός μόνο επικοινωνώντας με δημοσιογράφους που βρίσκονται εκτός της επικράτειας της Ουκρανίας.
Γνωρίζω προσωπικά ότι πολλοί ιεράρχες επανειλημμένα έστειλαν διάφορα έγγραφα, δηλαδή επεξηγήσεις, ανοικτές επιστολές, εκκλήσεις σε διεθνείς οργανισμούς και ορθόδοξους ιεράρχες.
Κατά κανόνα έρχεται η απάντηση ότι παρακολουθούμε την κατάσταση, σας υποστηρίζουμε, σας ευχόμαστε να είστε γενναίοι, αλλά πέρα από γενικές φράσεις ευγένειας, δυστυχώς, δεν προχωρά τίποτα. Θα είμαι προσωπικά ευγνώμων σε κάθε έναν από εσάς, εάν μπορέσετε να βρείτε την ευκαιρία, τουλάχιστον στο έδαφος της Ελλάδας να αφηγηθείτε την κατάσταση στην Ουκρανία ώστε να φροντίσετε να ακουστεί η φωνή και η θέση μας. Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνείτε μαζί μας, αλλά νομίζω ότι κάθε φωνή πρέπει να ακούγεται.
Αι.Πολυγένης: Αποσιώπηση αποδεικνύει παρασκηνιακό σχεδιασμό, κάτι δεν πάει καλά.
Θ.Αυγερινός: Επίσκεψη Πομπέο στο Κίεβο, μεσολάβησε στα εκκλησιαστικά;
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Είναι κοινό μυστικό ότι ο κ. Πομπέο και όσο ήταν υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε επανειλημμένως την Ουκρανία και συνάντησε τον μητροπολίτη Επιφάνιο, και εντελώς πρόσφατα επίσης βρέθηκε στο Κίεβο για επίσκεψη και όπως γράφτηκε σε πολλά κοινωνικά δίκτυα για να συναντήσει εκπροσώπους των αυτοκέφαλων. Είναι απίθανο απλώς να συζήτησαν κάποια επιφανειακά θέματα και να ήπιαν τσάι, είναι ολοφάνερο ότι συνομίλησαν για στρατηγικά ζητήματα. Δεν μπορούμε να ξέρουμε, παρά μόνο να φοβόμαστε και να εικάζουμε, τι θα μπορούσε να είναι, σε κάθε περίπτωση είναι κοινώς γνωστό ότι όταν δινόταν ο Τόμος της αυτοκεφαλίας στην «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» συζητούνταν το θέμα ότι στον Πατριάρχη Κων/λεως θα πρέπει συν τω χρόνω να μεταβιβασθούν «ιστορικά σταυροπήγια». Κατ’ αυτόν τον τρόπο παραδόθηκε και τώρα είναι η επίσημη έδρα του Εξάρχου του Πατριάρχη Κων/λεως στην Ουκρανία επισκόπου Μιχαήλ, ο παλαιός καθεδρικός ναός του Αγίου Ανδρέα. Με δεδομένο ότι υπάρχει ήδη προηγούμενο και με δεδομένο ότι και η Λαύρα ήταν κάποτε σταυροπήγιο του Οικουμενικού Πατριάρχη, η εκδοχή κατά την οποία μπορεί να υπάρξει επιστροφή και στην ουσία αρπαγή από εμάς της Λαύρας και μερικών ακόμη παλαιών μοναστηριών προς όφελος της Κωνσταντινούπολης είναι κάτι παραπάνω από πιθανή.
Αι.Πολυγένης: Γολγοθάς της Ορθοδοξίας η Ουκρανία σήμερα.
Λ.Θωμά: Εκδίωξη από μονή τελευταία φορά έγινε από τον ΙΣΙΣ στη Μααλούλα της Συρίας
Θ.Αυγερινός: Τελειώσαμε, αν θέλετε κάποιο μήνυμα στους αδελφούς σας στην Ελλάδα και την Κύπρο
Αρχιεπ. Σίλβεστρος: Είμαι ο πρύτανης της Θεολογικής Ακαδημίας και της Ιερατικής Σχολής
του Κιέβου, ο αρχιεπίσκοπος Μπέλγκοροντ Σίλβεστρος και θα ήθελα να απευθυνθώ στους Έλληνες αδελφούς και αδελφές. Τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα τώρα στην Ουκρανία, στο θρησκευτικό πεδίο και τα προηγηθέντα γεγονότα, που σχετίζονταν με την ίδρυση της (αυτοκέφαλης) «Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας», προκάλεσαν ταραχή και δίχασαν τον κάποτε ενιαίο ορθόδοξο κόσμο.
Εσείς κι εμείς, αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, πρέπει να καταλάβουμε και να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει άλλος κόσμος εκτός του ορθοδόξου. Όποιος πιστεύει στον ρωσικό ή τον ελληνικό ή τον σλαβικό ή κάποιον άλλο κόσμο απαρνιέται τον κόσμο του Χριστού, που είναι η Αγία Συνοδική Ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι η μόνη Μεγάλη Κοινωνία, στην οποία ο καθένας από εμάς ανήκει και είναι κατανοητό ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να είναι διαφορετικής εθνικότητας,
γλώσσας, φύλου, αλλά τώρα ειδικά είναι που πρέπει να θυμόμαστε τα λόγια του αγίου Αποστόλου Παύλου ότι εν Χριστώ Ιησού δεν υπάρχει ούτε Έλληνας, ούτε βάρβαρος, ούτε Σκύθης, ούτε Ιουδαίος, ούτε δούλος, ούτε ελεύθερος. Πρέπει όλοι να ενωθούμε εν Χριστώ. Εάν για κάποιον είναι πιο σημαντικό να είναι Έλληνας παρά Ορθόδοξος ή να είναι περισσότερο Ρώσος παρά Ορθόδοξος ή να είναι περισσότερο Ουκρανός παρά Ορθόδοξος, αυτό σημαίνει
ότι δεν είμαστε έως τέλους Χριστιανοί, ο Χριστός δεν είναι πλήρως μέσα μας και μεις δεν είμαστε πλήρως εντός του.
Τώρα, αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, οι ευρισκόμενοι και υπαγόμενοι στις ελληνόφωνες κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες, πρέπει να κατανοήσετε και να συνειδητοποιήσετε ότι οι εν Χριστώ αδελφοί και αδελφές σας οι ευρισκόμενοι στην Ουκρανία υφίστανται διακρίσεις, δημιουργούνται διάφοροι μύθοι για μας. Υπάρχουν όλων των ειδών οι αναληθείς πληροφορίες για εμάς, αλλά έτσι ήταν πάντα. Εάν κοιτάξουμε τους βίους πολλών μεγάλων μαρτύρων που γνωρίζουμε, η μνήμη των οποίων διατηρήθηκε χάρη ειδικά στους Έλληνες αδελφούς και τις Ελληνίδες αδελφές μας, θα δούμε ότι πολύ συχνά οι κατηγορίες αυτές δεν ήταν θρησκευτικές, αλλά πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες, ή αν πάρουμε τις μεγάλες διώξεις
που υπήρξαν στη Σοβιετική Ένωση εναντίον των ορθόδοξων χριστιανών, εάν διαβάσουμε τους ανακριτικούς ατομικούς φακέλους των εκτελεσθέντων ιερέων, μοναχών και λαϊκών για την ορθόδοξη πίστη, επίσης θα δούμε ότι σχεδόν ποτέ δεν τους ζήτησαν να αρνηθούν τον Χριστό.
Οι κατηγορίες είναι χαλκευμένες στο πολιτικό πεδίο και τώρα επαναλαμβάνεται αυτή η φρικιαστική ιστορία. Μόλις τώρα αρχίζει να παίρνει μια τροπή, που μπορεί να σταματήσει μόνο υπό τον όρο ότι θα υψώσετε τη φωνή σας και προσπεράσετε ίσως κάποιες πικρίες, την ακατανοησία, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών και μας αντιμετωπίσετε τους αδελφούς και αδελφές σας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με επικεφαλής τον μακαριώτατο μητροπολίτη Ονούφριο ως αδελφούς και αδελφές εν Χριστώ, οι οποίοι αγωνίζονται για την πίστη και τις αρχές τους και όχι για κάτι άλλο. Και αν σας διηγούνται ότι είμαστε κάποιοι πράκτορες, ή ότι ομολογούμε κάποιον ρωσικό κόσμο ή ότι είμαστε έτοιμοι να δώσουμε τη ζωή μας για κάτι άλλο εκτός από την ορθόδοξη πίστη, μην τους πιστεύετε.
Είμαστε ορθόδοξοι χριστιανοί της Ουκρανίας, αφοσιωμένοι στον Κύριο Ιησού Χριστό και το περισσότερο, που θέλουμε αυτό, για το οποίο προσευχόμαστε σε κάθε λειτουργία, είναι
να ζήσουμε μια ήσυχη και γαλήνια χριστιανική ζωή και εάν θα γίνει αυτό, είτε δεν θα γίνει, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τη δική σας θέση, που πρέπει να ακουστεί και στην παγκόσμια Ορθοδοξία και στην παγκόσμια κοινότητα. Σας παρακαλούμε αυτές τις μέρες να προσευχηθείτε για μας.
Όλοι μαζί ευχές, αποχαιρετισμός.