Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος απηύθυνε στις 11 Μαρτίου 2023 επιστολές στους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, καθώς και σε θρησκευτικούς ηγέτες και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, όπου μοιράστηκε τη βαθιά του ανησυχία εξαιτίας της απότομης αύξησης της κρατικής πίεσης στους ορθοδόξους χριστιανούς της Ουκρανίας.
Όπως είναι γνωστό, στις 10 Μαρτίου 2023 η διεύθυνση του Εθνικού Φυλασσόμενου Πάρκου «Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου» του υπουργείου Πολιτισμού και Ενημερωτικής Πολιτικής της Ουκρανίας ανακοίνωσε στην κοινότητα της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας την καταγγελία του συμφωνητικού χρήσεως των ναών και κτηρίων της μονής και την απαίτηση να εκκενώσουν τον χώρο της μονής εντός προθεσμίας έως την 29η Μαρτίου 2023.
Ο Αγιώτατος υπενθύμισε ότι της εν λόγω αποφάσεως προηγήθηκε ολόκληρη σειρά μέτρων άσκησης πίεσης στη μοναστική κοινότητα της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου.
Υπέδειξε ειδικότερα τις ταπεινωτικές έρευνες των κτηρίων της μονής και των χώρων διαμονής των οικιστών, που οργανώθηκαν από τις μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας τον Νοέμβριο του 2022 και την καταγγελία του συμφωνητικού με τη μονή για τη χρήση των δύο μεγαλύτερων ιερών ναών της στις 31 Δεκεμβρίου 2022.
Πίεση αποτελεί και η πολύμηνη δυσφημιστική εκστρατεία με τη συμμετοχή των κρατικών ΜΜΕ και τηλεοπτικών δικτύων, καθώς και εξτρεμιστών πολιτικών, θρησκευτικών και κοινωνικών παραγόντων, οι οποίοι στρέφονταν κατά της μονής με εκκλήσεις να αφαιρεθεί από τη χρήση της κοινότητας, ακόμη και να καταληφθεί βιαίως.
«Η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου είναι η πρώτη μονή του κράτους των Ρως του Κιέβου, υφιστάμενη από τον 11ο αι., γεννήτωρ της κοινής πνευματικής και μοναχικής παραδόσεως του ουκρανικού, του ρωσικού και του λευκορωσικού λαού. Είναι λίκνο του πολιτισμού μας και της εθνικής κουλτούρας καθενός», υπενθύμισε ο Πατριάρχης Κύριλλος και συνέχισε: «Εδώ συντάχθηκε το πρώτο ιστορικό μνημείο της Παλαιάς Γης των Ρως “Χρονικό των περασμένων χρόνων”, εδώ βρίσκεται η αφετηρία της γραμματείας και λογοτεχνίας των λαών μας . Κατά τη διάρκεια της χιλιετούς ιστορίας της, η μονή έχει κατ’ επανάληψιν υποστεί επιδρομές, κατακτήσεις από ξένους, διομολογιακές συγκρούσεις και ανοικτές διώξεις σε βάρος των χριστιανών. Αλλά μόνον κατά τα χρόνια κυριαρχίας της επιθετικής αθεΐας τον 20ό αι. οι μονάζοντες της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου εκδιώκονταν από τη μονή».
Ωστόσο, επεσήμανε ο Αγιώτατος κ. Κύριλλος, «οι νέες γενιές μοναχών αναστήλωσαν εκ νέου από τις στάχτες και τα ερείπια το ιερό καθίδρυμα και κατέβαλαν κολοσσιαίες προσπάθειες και πόρους, με ελάχιστη συνδρομή του κράτους, ενίοτε και με έλλειψη αυτής, για να αποκαταστήσουν τη μονή, να αναστηλώσουν τους υφαρπαχθέντες σήμερα ναούς της Κοιμήσεως και της Τραπέζης, αλλά κυρίως για να αναβιώσουν στη μονή τις παλαιότερες πνευματικές παραδόσεις και του ολοκληρωμένου μοναχικού βίου.
Αφού διαπίστωσε ότι σήμερα η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου είναι ένα ιερό σέβασμα με πανορθόδοξη εμβέλεια με χιλιάδες προσκυνητές να προσέρχονται στους ναούς της, ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας τόνισε: «Η Λαύρα παραμένει μια εκ των μεγαλύτερων ορθοδόξων ιερών μονών παγκοσμίως με περισσότερους από διακόσιους μοναχούς και δοκίμους. Στον χώρο της στεγάζεται η έδρα της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, διαμένουν εκατοντάδες υποψήφιοι κληρικοί, δηλαδή οι φοιτητές της Θεολογικής Ακαδημίας και της Ιερατικής Σχολής Κιέβου».
Ο Πατριάρχης Κύριλλος αναφέρθηκε ιδιαιτέρως στο ότι τo δημοσιευθέν στα ουκρανικά ΜΜΕ τελεσίγραφο των κρατικών Αρχών προς τη μονή των Σπηλαίων του Κιέβου «προκαλεί εντύπωση για την έλλειψη σε αυτό ισχυρών νομικών επιχειρημάτων». Μάλιστα, «το έργο κάποιας επιτροπής αναζήτησης παραβιάσεων στην οικονομική δραστηριότητα τής μονής είχε αδιαφανή χαρακτήρα και ο κατασταλτικός σκοπός αυτής, δηλαδή η πλήρης εκδίωξη των μοναζόντων από τη Λαύρα, δεν κρυβόταν από τους κρατικούς αξιωματούχους και τους εκπροσώπους άλλων θρησκευτικών οργανώσεων της Ουκρανίας».
«Προκαλεί λύπη το γεγονός ότι παρόλο, που η πολιτειακή ηγεσία της Ουκρανίας διακηρύσσει την προσήλωσή της στις δημοκρατικές αρχές, την ευρωπαϊκή πορεία ανάπτυξης, τον σεβασμό των δικαιωμάτων και ελευθεριών του ανθρώπου, αυτά τα δικαιώματα και οι ελευθερίες καταπατώνται σήμερα με τον πλέον κραυγαλέο τρόπο, κατά παράβαση των θεμελιωδών διεθνών συμφωνιών και κανόνων», υπογράμμισε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος.
Ο κ. Κύριλλος απευθύνθηκε στους θρησκευτικούς ηγέτες και εκπροσώπους των διεθνών οργανώσεων με την έκκληση «να καταβάλλετε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτραπεί το καταναγκαστικό κλείσιμο της μονής, το οποίο θα οδηγήσει στην παραβίαση των δικαιωμάτων εκατομμυρίων Ουκρανών χριστιανών ως προς την ελευθερία του θρησκεύεσθαι, τα οποία είναι εγγυημένα από το Σύνταγμα της Ουκρανίας, καθώς και συμφωνίες, όπως ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ, η Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διακήρυξη για την Εξάλειψη κάθε μορφής Μισαλλοδοξίας και Διάκρισης με βάση τη Θρησκεία ή τις Πεποιθήσεις και πολλά άλλα έγγραφα διεθνούς κύρους».
Οι επιστολές ειδικότερα απεστάλησαν στους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, στον Πάπα της Ρώμης Φραγκίσκο, τον Πατριάρχη της Κοπτικής Εκκλησίας Θεόδωρο Β΄, τον επικεφαλής της Αγγλικανικής Κοινότητας Αρχιεπίσκοπο Καντερβουρίας Τζάστιν Ουέλμπι, τον Γενικό Γραμματέα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών Δρ. Τζέρι Πιλέι, τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, την Γενική Γραμματέα του ΟΑΣΕ Χέλγκα Μαρία Σμιντ, την Γενική Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης Μαρία Πεϊτσίνοβιτς-Μπούριτς, τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τιουρκ, τον Διευθυντή του Γραφείου του ΟΑΣΕ για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ματέο Μεκάτσι.