Μισό εκατομμύριο νεογέννητα νεκρά λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης
Μισό εκατομμύρια νεογνά πέθαναν πρόωρα το 2019 εξαιτίας της μόλυνσης του περιβάλλοντος κατά τον πρώτο μήνα της ζωής τους. Άκρως σοκαριστικά, αλλά πέρα για πέρα αληθινά, τα στοιχεία έδειξαν ότι στην πλειονότητά τους τα μωρά αυτά γεννήθηκαν σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική ή τη Νοτιοανατολική Ασία σύμφωνα με έκθεση της State of Global Air 2020, μιας ανεξάρτητης ΜΚΟ που χρηματοδοτείται από τον Οργανισμό Προστασίας Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τα έμβρυα δεν έμειναν ανεπηρέαστα. Η συνεχής έκθεση της εγκύου σε ένα «βρώμικο» ατμοσφαιρικό περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό ή να επηρεάσει την ανάπτυξη του μωρού της μέσα στη μήτρα αφού υπάρχει μεγάλη πιθανότητα αυτό να γεννηθεί ελλιποβαρές.
Ως γνωστόν, τα νεογέννητα πολύ χαμηλού βάρους που καταφέρνουν να επιβιώσουν, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο στην πορεία της ζωής τους να εμφανίσουν για παράδειγμα διαβήτη, να είναι επιρρεπή σε πνευμονίες και μολύνσεις, καρδιαγγειακά νοσήματα ή να παρουσιάσουν προβλήματα σε ζωτικά όργανα ακόμη και στον εγκέφαλο.
Από τις 500.000 θανάτους που καταγράφηκαν πέρυσι, σχεδόν δυο στους τρεις, σχετίζονται με την κακή ατμόσφαιρα μέσα στα σπίτια, κυρίως λόγω καύσης στερεών καυσίμων όπως ξυλάνθρακα, ή κοπριάς ζώων: «Δεν πρόκειται για την ατμοσφαιρική ρύπανση που βλέπουμε στις σύγχρονες πόλεις του ανεπτυγμένου κόσμου αλλά σαν εκείνη που είχαμε πριν από 150 χρόνια στο Λονδίνο και άλλα μέρη, όπου σε εσωτερικούς χώρους ο κόσμος ζεσταινόταν με μαγκάλια» αναφέρει στον Guardian και τη συντάκτρια Φιόνα Χάρβεϊ, η Μπεάτε Ριτζ. Η καθηγήτρια επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο UCLA του Λος Άντζελες, υπογραμμίζει παράλληλα ότι «η ατμοσφαιρική ρύπανση των εσωτερικών χώρων δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, αλλά θα έπρεπε».
Ιστορία παλιά
Το φαινόμενο δεν είναι καινούριο. Χρόνια τώρα εμπειρογνώμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσουν οι αναθυμιάσεις και το διοξείδιο του άνθρακα ιδίως σε ηλικιωμένα άτομα αλλά και ευπαθείς ομάδες, ωστόσο οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη συσχέτιση του μολυσμένου περιβάλλοντος με τη θνησιμότητα των εμβρύων.
«Δεν καταλαβαίνουμε πλήρως ποιοι μηχανισμοί βρίσκονται σε αυτό το στάδιο, αλλά υπάρχει κάτι που προκαλεί διαταραχή στην ανάπτυξη των εμβρύων και τελικά στο βάρος γέννησής τους. Υπάρχει ένας επιδημιολογικός σύνδεσμος, που εμφανίζεται σε πολλές χώρες σε πολλές μελέτες», τονίζει η Κατρίν Γουόκερ, επιστήμονας στο Ινστιτούτο Health Effects, που ειδικεύεται στην έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Επιδείνωση των συνθηκών
Ορισμένες από αυτές τις συνέπειες –που αφορούν κυρίως γυναίκες και παιδιά διότι περνούν περισσότερες ώρες στο σπίτι- υπήρχαν ανέκαθεν, καθώς οι άνθρωποι αιώνες τώρα μαγειρεύουν με ξύλα ή κάρβουνα εισπνέοντας βλαβερά σωματίδια. Σήμερα παρόλα αυτά, το πρόβλημα επιδεινώνεται εξαιτίας της πυκνότητας των πληθυσμών πολλών αναπτυσσόμενων πόλεων αλλά και από τη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Η έκθεση επικεντρώνεται σε δεδομένα του 2019, οπότε δεν περιλαμβάνει τις επιπτώσεις από τα lockdown που επιβλήθηκαν σε όλο τον κόσμο το 2020. Είναι σαφές ότι η πανδημία του κορωνοϊού θα έχει αντίκτυπο στον αέρα και τους θανάτους που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλά οι επιπτώσεις αυτές δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί.
Παρά τις δραματικές εκκλήσεις των επιστημόνων για τους κινδύνους που διατρέχουν όσοι ζουν μέσα σε περιβάλλον με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση, ελάχιστα σημάδια βελτίωσης υπήρξαν την τελευταία πενταετία. Τουλάχιστον 6,7 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως το 2019 οφείλονται σε μακροχρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση που είναι η υψηλότερη αιτία θανάτου μετά το κάπνισμα και την κακή διατροφή.