Πρωτοφανής είναι ο αριθμός των προσφυγόπουλων που φτάνουν μόνα τους στην Ευρώπη και άλλες «ασφαλείς» χώρες, όπου όμως καραδοκεί ο κίνδυνος να πέσουν θύματα trafficking.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), το 2015 σχεδόν 100.000 ασυνόδευτοι ανήλικοι υπέβαλαν αιτήσεις ασύλου σε όλο τον κόσμο. Αριθμός τριπλάσιος σε σχέση με το 2014 και ο υψηλότερος από το 2006, όταν άρχισαν να τηρούνται αρχεία.
Μόνο στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 10.000 εξ αυτών αγνοούνται, και εκφράζονται φόβοι ότι έχουν πέσει θύματα κυκλωμάτων εμπορίου ανθρώπινης σαρκός.
Η οργάνωση Missing Children Europe (MCE) εκτιμά πως τα παιδιά που ζουν στις σκιές της κοινωνίας αυξάνονται ραγδαία και καλεί τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναλάβουν δράση.
Ποια είναι η ρίζα του προβλήματος;
Βάσει στοιχείων του ΟΗΕ, το περασμένο έτος ο αριθμός των προσφύγων και των εκτοπισμένων άγγιξε τα 65,3 εκατομμύρια. Αυξήθηκε σημαντικά σε σύγκριση με το 2014, όταν είχαν καταγραφεί 59,5 εκατομμύρια πρόσφυγες και εκτοπισμένοι σε όλο τον πλανήτη.
Καθοριστικός παράγοντας είναι ο συνεχιζόμενος εμφύλιος στη Συρία, που δημιούργησε τεράστιες προσφυγικές ροές προς τον Λίβανο, την Τουρκία και την Ευρώπη.
Οι αιτήσεις ασύλου είναι αυξημένες γενικώς, αλλά ειδικότερα εκ μέρους ασυνόδευτων ανηλίκων.
Σύμφωνα με το Missing Children Europe, από τα 100.000 ασυνόδευτα προσφυγόπουλα του 2015, το 42% είναι κάτω των 15 ετών.
Μιλώντας στο euronews, η γεν. γραμματέας του MCE, Ντελφίν Μοραλίς, εξηγεί πως κάποιο ανήλικοι αποχωρίζονται τους γονείς τους κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Άλλοι όμως ξεκινούν μόνοι τους το ταξίδι από πολεμικές ζώνες όπως η Συρία. Συχνά, οι οικογένειές τους χρηματοδοτούν το ταξίδι πουλώντας όλα τα υπάρχοντά τους.
Παραδέχεται επίσης πως κάποιοι έφηβοι προσποιούνται ότι είναι ενήλικοι για να έχουν καλύτερες πιθανότητες να τους δοθεί άσυλο.
Τι αντιμετωπίζουν όταν φτάσουν στην Ευρώπη;
Σύμφωνα με τη UNICEF, πολλά παιδιά, αλλά κυρίως τα ασυνόδευτα, έχουν πέσει στα «κενά» της διαδικασίας χορήγησης ασύλου.
Σχετική μελέτη της αναφέρει ότι «πολύ συχνά, παιδιά κρατούνται πίσω από κάγκελα, λόγω έλλειψης χώρου στις υπηρεσίες προστασίας ανηλίκων».
10,000 αγνοούμενα προσφυγόπουλα;
Σχολιάζοντας την εκτίμηση της Europol ότι πάνω από 10.000 προσφυγόπουλα αγνοούνται στην Ευρώπη, η Ντελφίν Μοραλίς υποστηρίζει ότι ο αριθμός μπορεί να είναι μεγαλύτερος.
Όπως επισημαίνει, η ομοσπονδιακή αστυνομία της Γερμανίας έχει αναφέρει ότι αγνοούνται 8.600 προσφυγόπουλα, ενώ από τα 1.800 παιδιά που έφτασαν σε παραλιακό θέρετρο της Σουηδίας, πάνω από τα μισά διέφυγαν.
«Ειλικρινά, δεν έχει πλέον σημασία αν είναι 10 ή 12 χιλιάδες. Είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αλλάζει την συζήτηση που θα έπρεπε να έχουμε στο μεταναστευτικό ζήτημα. Εξελίσσεται σε παιδική κρίση αντί για προσφυγική κρίση και πρέπει να επικεντρωθούμε σ’ αυτό», τονίζει η Μοραλίς.
Για ποιο λόγο διαφεύγουν;
Το Missing Children Europe μελέτησε επτά χώρες της ΕΕ και διαπίστωσε πλημμελή μέτρα για την αποτροπή εξαφάνισης παιδιών.
Σύμφωνα με την Ντελφίν Μοραλίς, δεν υπάρχει αρκετή βοήθεια για τα παιδιά. Υποστηρίζει πως στην Ιταλία και την Ελλάδα το σύστημα ανάθεσης συνοδών δεν έχει την επιθυμητή αποτελεσματικότητα. Προβλήματα έχουν εντοπιστεί επίσης στη Γερμανία και τη Σουηδία από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
ανηλίκων».
10,000 αγνοούμενα προσφυγόπουλα;
Η UNICEF υποστηρίζει πως αρκετά παιδιά αποφασίζουν να διαφύγουν επειδή δεν εμπιστεύονται τις αρχές ή απογοητεύονται από τη μακρόχρονη διαδικασία επεξεργασίας των υποθέσεων.
Κατά την Μοραλίς, υπάρχει επίσης αυξανόμενη σύνδεση ανάμεσα στους διακινητές που φέρνουν τα παιδιά στην Ευρώπη και τους επιτήδειους που τα εκμεταλλεύονται αφού έχουν φτάσει.
Ποια μέτρα λαμβάνονται;
Κατά τις διαδικασίες μετεγκατάστασης 100.000 προσφύγων από την Ιταλία και την Ελλάδα, οι οδηγίες προς τα κράτη – μέλη της ΕΕ είναι να δίνεται προτεραιότητα στα ασυνόδευτα παιδιά.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, μόλις το 2% των προσφύγων αυτών έχει μετεγκατασταθεί. Μεταξύ αυτών, μόνο 23 ασυνόδευτοι ανήλικοι.
Η Αυστρία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία δεν συμμετέχουν καν στο σχέδιο.
«Είναι απογοητευτικό αλλά και ανησυχητικό, αν διαπιστώνουμε ότι η Ευρώπη, που έχει οικοδομηθεί πάνω σε αξίες, αφήνει μια πολύ μεγάλη ομάδα παιδιών ξεκρέμαστα», σχολιάζει η Μοραλίς και προσθέτει:
«Πιστεύω πως δεν βλέπουμε το θέμα σωστά. Η προστασία των παιδιών προβλέπεται στις συνθήκες της ΕΕ. Πρέπει νομίζω να θυμηθούμε ότι έχουμε υποχρέωση να τα προστατεύσουμε και ότι όλα τα παιδιά είναι ίσα, είτε είναι μετανάστες ή όχι.
Το 11 μηνών μωρό που κρατούσα σε ένα καταυλισμό της Ελλάδας την περασμένη εβδομάδα, έχει τα ίδια δικαιώματα με ένα παιδί που μεγαλώνει στη χώρα μας. Υπάρχει γενική έλλειψη αντίληψης της πραγματικότητας ότι μιλάμε για πολύ μικρά παιδιά σε πολύ ευάλωτη θέση. Είναι το 40% του προβλήματος, κι όμως απουσιάζουν από τον διάλογο για τη μετανάστευση».