Ισλαμικός εξτρεμισμός: Το νέο τακτικό όπλο μαζικής καταστροφής;
Δείχνει τόσο απλό. Ένα αυτοκίνητο, νοικιασμένο ή όχι, ή ένα μαχαίρι, αρκούν για μια μίνι εκατόμβη. Αν υπάρχουν διαθέσιμα όπλα ή εκρηκτικά ακόμη καλύτερα -τα θύματα θα είναι περισσότερα.
Άλλωστε, άμαχοι ως επί το πλείστον, δεν μπορούν να αντιδράσουν ενώ ο αιφνιδιασμός σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις είναι απόλυτος. Θα μπορούσε να διδάσκεται σε εγχειρίδια ανορθοδόξου πολέμου: απλά μέσα, αποφασισμένοι εκτελεστές, ανυπεράσπιστοι στόχοι (soft targets) και εντυπωσιακά αποτελέσματα για μεγαλύτερο αντίκτυπο στην κοινή γνώμη του “εχθρού”.
Την ώρα που το Ισλαμικό Κράτος πιέζεται ασφυκτικά σε στρατιωτικό επίπεδο στην Συρία και το βόρειο Ιράκ υφιστάμενο απώλειες μαχητών και κυρίως, εδαφών, ο κάθε ένας μπορεί να εξαπολύσει ένα φρικιαστικό χτύπημα στο όνομά του στην Ευρώπη των “απίστων”. Το ζήτημα όμως είναι τακτικό ή θρησκευτικό;
Όπως φαίνεται και τα δύο. Από τακτικής απόψεως, ένας επιτιθέμενος και δη με απλά μέσα δύναται να προκαλέσει δυσανάλογα μεγάλες απώλειες στον “εχθρό” -η επιτομή ενός ασύμμετρου πολέμου. Όμως αυτό που καθιστά το πράγμα πολύ πιο πολύπλοκο από έναν πόλεμο ατάκτων είναι η θρησκευτική του διάσταση.
Στην σύγχρονη Ευρώπη, η θρησκεία είναι κάτι που αφορά όσους πιστεύουν χωρίς να έχει πλέον τον κυρίαρχο ρόλο των παλαιοτέρων εποχών. Αυτό δεν φαίνεται να ισχύει για το Ισλάμ, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Ο ριζοσπαστικός ισλαμισμός και δη ως πολιτική έκφραση έχει γιγαντωθεί σε σημείο να απειλεί ακόμη και μουσουλμανικές χώρες με σαφή κοσμικό χαρακτήρα.
Αυτό που κάνει τους ριζοσπαστικοποιημένους ισλαμιστές επικίνδυνους σαν βόμβα έτοιμη να εκραγεί είναι η “απουσία ταυτότητας” που χαρακτηρίζει πολλούς μουσουλμάνους μετανάστες δεύτερης γενιάς στην Ευρώπη. Αποξενωμένοι και διχασμένοι μεταξύ δύο διαφορετικών πολιτισμικών κόσμων, κάποιοι, ιδίως νέοι, βρίσκουν “λογική” στον εξτρεμισμό του φονταμενταλιστικού Ισλάμ γι' αυτό και τα εμπρηστικά του κηρύγματα βρίσκουν τέτοια απήχηση.
Η θρησκεία παρέχει την ασφάλεια που οι ευρωπαϊκές κοινωνίες και η πολιτική δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να δώσουν. Η ανασφάλεια από την αυξανόμενη ανεργία, κυρίως για τους ανειδίκευτους νέους χαμηλής μόρφωσης, οργισμένους με τους πάντες και με τα πάντα, συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα που το μόνο που θέλει είναι την θρυαλλίδα του θρησκευτικού εξτρεμισμού. Και σίγουρα η αντιμετώπιση από πλευράς κεντρωευρωπαίων -αντιμετώπιση η οποία συχνά φλερτάρει ανερυθριάστως με τον ρατσισμό- δεν κάνει τα πράγματα καλύτερα.
"Αυτό που ζούμε από πέρυσι τον Ιούλιο είναι μία νέα μορφή τρομοκρατίας" τονίζει ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής του Πάντειου Πανεπιστημίου, Άγγελος Συρίγος, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων "Πρακτορείο 104,9 FM", για την τρομοκρατική επίθεση στη Βαρκελώνη. Η συγκεκριμένη επίθεση, η 8η που γίνεται μέσα σε ένα χρόνο, ξεκινώντας από πέρυσι στη Νίκαια, κατά τον κ Συρίγο "δεν σχετίζεται με το ό,τι το Ισλαμικό Κράτος βρίσκεται υπό πολύ μεγάλη πίεση. Σχετίζεται με την αντίληψη που υπάρχει σε έναν αριθμό Μουσουλμάνων εν σχέση προς τη θέση τους στον κόσμο των απίστων".
"Είναι μια ολόκληρη κοσμοθεωρία ενός τμήματος του Ισλάμ που χωρίζει τον κόσμο σε δυο πλευρές. Είναι ο κόσμος του Ισλάμ, ο κόσμος του Θεού, και ο κόσμος των απίστων. Οι φανατισμένοι αυτής της δεύτερης ομάδας είναι αυτοί οι οποίοι θεωρούν ότι μπορούν να σπέρνουν τον τρόμο με απλά, καθημερινά μέσα, όπως ένα αυτοκίνητο" επισημαίνει.
Αντίθετα με ότι θέλουν να παρουσιάζουν οι Αρχές χωρών που έχουν ματώσει από τρομοκρατικές επιθέσεις με δεκάδες θύματα, οι “μοναχικοί λύκοι” δεν είναι άτομα διαταραγμένα ψυχολογικά. Οι επιθέσεις, όσο απλές κι αν είναι στην σύλληψη και εκτέλεσή τους, έγιναν βάσει σχεδίου.
Πώς μπορούν να αντιδράσουν οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών; Σίγουρα όχι με τακτικό τρόπο. Οι περιπολίες στρατιωτών σε κεντρικά σημεία των ευρωπαϊκών πρωτευουσών δεν έδειξαν να βοηθούν σε κάτι. Επιθέσεις έγιναν και θα ξαναγίνουν διότι απλούστατα ο επιτιθέμενος έχει την πρωτοβουλία. Στην Βρετανία, οι αρχές τοποθέτησαν στην γέφυρα του Λονδίνου ένα ειδικό διαχωριστικό, σχεδιασμένο να σταματά ένα όχημα που θα κατευθυνόταν κατά πεζών.
Αρκεί όμως αυτό; Μετά από κάθε επίθεση μαθαίνουμε ότι “οι Αρχές γνώριζαν τον δράστη” και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα “ήταν υπό παρακολούθηση”. Αυτό όμως δεν τους εμπόδισε να πραγματοποιήσουν την επίθεση. Σύμφωνα με την Europol, το Ισλαμικό Κράτος “έχει αναπτύξει την δυνατότητα διεξαγωγής ενός νέου τρόπου μάχης με μεγάλης κλίμακας τρομοκρατικές επιθέσεις σε παγκόσμια κλίμακα”.
Η μεταναστευτική κρίση τροφοδοτεί τον ISIS με “επιχειρήματα” υπέρ του “σκοπού” του, δίνοντάς του την ευκαιρία να υπερτονίζει την αξία ενός πολιτισμικού πολέμου του Ισλάμ κατά της Δύσης των “απίστων”. Σε αυτόν τον -ασύμμετρο- πόλεμο, οι απλές επιθέσεις κατά αμάχων έχουν καταστεί τακτικό όπλο που τουλάχιστον μέχρι στιγμής οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν. Μπορεί να έχουν αποτρέψει κάποιες επιθέσεις αλλά οι τελευταίες επιθέσεις στην Ισπανία καταδεικνύουν ότι οι φανατικοί εξτρεμιστές έχουν ακόμη το τακτικό πλεονέκτημα.
Την ώρα που το Ισλαμικό Κράτος πιέζεται ασφυκτικά σε στρατιωτικό επίπεδο στην Συρία και το βόρειο Ιράκ υφιστάμενο απώλειες μαχητών και κυρίως, εδαφών, ο κάθε ένας μπορεί να εξαπολύσει ένα φρικιαστικό χτύπημα στο όνομά του στην Ευρώπη των “απίστων”. Το ζήτημα όμως είναι τακτικό ή θρησκευτικό;
Όπως φαίνεται και τα δύο. Από τακτικής απόψεως, ένας επιτιθέμενος και δη με απλά μέσα δύναται να προκαλέσει δυσανάλογα μεγάλες απώλειες στον “εχθρό” -η επιτομή ενός ασύμμετρου πολέμου. Όμως αυτό που καθιστά το πράγμα πολύ πιο πολύπλοκο από έναν πόλεμο ατάκτων είναι η θρησκευτική του διάσταση.
Στην σύγχρονη Ευρώπη, η θρησκεία είναι κάτι που αφορά όσους πιστεύουν χωρίς να έχει πλέον τον κυρίαρχο ρόλο των παλαιοτέρων εποχών. Αυτό δεν φαίνεται να ισχύει για το Ισλάμ, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Ο ριζοσπαστικός ισλαμισμός και δη ως πολιτική έκφραση έχει γιγαντωθεί σε σημείο να απειλεί ακόμη και μουσουλμανικές χώρες με σαφή κοσμικό χαρακτήρα.
Αυτό που κάνει τους ριζοσπαστικοποιημένους ισλαμιστές επικίνδυνους σαν βόμβα έτοιμη να εκραγεί είναι η “απουσία ταυτότητας” που χαρακτηρίζει πολλούς μουσουλμάνους μετανάστες δεύτερης γενιάς στην Ευρώπη. Αποξενωμένοι και διχασμένοι μεταξύ δύο διαφορετικών πολιτισμικών κόσμων, κάποιοι, ιδίως νέοι, βρίσκουν “λογική” στον εξτρεμισμό του φονταμενταλιστικού Ισλάμ γι' αυτό και τα εμπρηστικά του κηρύγματα βρίσκουν τέτοια απήχηση.
Η θρησκεία παρέχει την ασφάλεια που οι ευρωπαϊκές κοινωνίες και η πολιτική δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να δώσουν. Η ανασφάλεια από την αυξανόμενη ανεργία, κυρίως για τους ανειδίκευτους νέους χαμηλής μόρφωσης, οργισμένους με τους πάντες και με τα πάντα, συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα που το μόνο που θέλει είναι την θρυαλλίδα του θρησκευτικού εξτρεμισμού. Και σίγουρα η αντιμετώπιση από πλευράς κεντρωευρωπαίων -αντιμετώπιση η οποία συχνά φλερτάρει ανερυθριάστως με τον ρατσισμό- δεν κάνει τα πράγματα καλύτερα.
"Αυτό που ζούμε από πέρυσι τον Ιούλιο είναι μία νέα μορφή τρομοκρατίας" τονίζει ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής του Πάντειου Πανεπιστημίου, Άγγελος Συρίγος, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων "Πρακτορείο 104,9 FM", για την τρομοκρατική επίθεση στη Βαρκελώνη. Η συγκεκριμένη επίθεση, η 8η που γίνεται μέσα σε ένα χρόνο, ξεκινώντας από πέρυσι στη Νίκαια, κατά τον κ Συρίγο "δεν σχετίζεται με το ό,τι το Ισλαμικό Κράτος βρίσκεται υπό πολύ μεγάλη πίεση. Σχετίζεται με την αντίληψη που υπάρχει σε έναν αριθμό Μουσουλμάνων εν σχέση προς τη θέση τους στον κόσμο των απίστων".
"Είναι μια ολόκληρη κοσμοθεωρία ενός τμήματος του Ισλάμ που χωρίζει τον κόσμο σε δυο πλευρές. Είναι ο κόσμος του Ισλάμ, ο κόσμος του Θεού, και ο κόσμος των απίστων. Οι φανατισμένοι αυτής της δεύτερης ομάδας είναι αυτοί οι οποίοι θεωρούν ότι μπορούν να σπέρνουν τον τρόμο με απλά, καθημερινά μέσα, όπως ένα αυτοκίνητο" επισημαίνει.
Αντίθετα με ότι θέλουν να παρουσιάζουν οι Αρχές χωρών που έχουν ματώσει από τρομοκρατικές επιθέσεις με δεκάδες θύματα, οι “μοναχικοί λύκοι” δεν είναι άτομα διαταραγμένα ψυχολογικά. Οι επιθέσεις, όσο απλές κι αν είναι στην σύλληψη και εκτέλεσή τους, έγιναν βάσει σχεδίου.
Πώς μπορούν να αντιδράσουν οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών; Σίγουρα όχι με τακτικό τρόπο. Οι περιπολίες στρατιωτών σε κεντρικά σημεία των ευρωπαϊκών πρωτευουσών δεν έδειξαν να βοηθούν σε κάτι. Επιθέσεις έγιναν και θα ξαναγίνουν διότι απλούστατα ο επιτιθέμενος έχει την πρωτοβουλία. Στην Βρετανία, οι αρχές τοποθέτησαν στην γέφυρα του Λονδίνου ένα ειδικό διαχωριστικό, σχεδιασμένο να σταματά ένα όχημα που θα κατευθυνόταν κατά πεζών.
Αρκεί όμως αυτό; Μετά από κάθε επίθεση μαθαίνουμε ότι “οι Αρχές γνώριζαν τον δράστη” και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα “ήταν υπό παρακολούθηση”. Αυτό όμως δεν τους εμπόδισε να πραγματοποιήσουν την επίθεση. Σύμφωνα με την Europol, το Ισλαμικό Κράτος “έχει αναπτύξει την δυνατότητα διεξαγωγής ενός νέου τρόπου μάχης με μεγάλης κλίμακας τρομοκρατικές επιθέσεις σε παγκόσμια κλίμακα”.
Η μεταναστευτική κρίση τροφοδοτεί τον ISIS με “επιχειρήματα” υπέρ του “σκοπού” του, δίνοντάς του την ευκαιρία να υπερτονίζει την αξία ενός πολιτισμικού πολέμου του Ισλάμ κατά της Δύσης των “απίστων”. Σε αυτόν τον -ασύμμετρο- πόλεμο, οι απλές επιθέσεις κατά αμάχων έχουν καταστεί τακτικό όπλο που τουλάχιστον μέχρι στιγμής οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν. Μπορεί να έχουν αποτρέψει κάποιες επιθέσεις αλλά οι τελευταίες επιθέσεις στην Ισπανία καταδεικνύουν ότι οι φανατικοί εξτρεμιστές έχουν ακόμη το τακτικό πλεονέκτημα.