ISIS:Το φοβερό δίκτυο διακίνησης παράνομων αρχαιοτήτων
Ποιοι διακινούν παράνομα αρχαιότητες στη Μέση Ανατολή; Πως διεξάγεται το λαθρεμπόριο από τη Συρία αρχικά προς την Τουρκία και τον Λίβανο και από εκεί την Ευρώπη; Το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του βρετανικού BBC φέρνει στην επικαιρότητα τον τρόπο που πραγματοποιείται το λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων, μία από τις βασικές πηγές εξεύρεσης πόρων για το Ισλαμικό Κράτος, μαζί με το πετρέλαιο και τις απαγωγές.
Ο Μοχάμεντ είναι 21 ετών, αλλά μοιάζει πολύ νεότερος. Λειτουργεί με βάση τη Δαμασκό, αλλά επιθυμεί να επεκτείνει τις δραστηριότητές του στα σύνορα Συρίας – Λιβάνου. Μετά από μεγάλη προσπάθεια, πολλά τηλεφωνήματα, υπομονή κι επιμονή, πείστηκε να συναντήσει τον βρετανό δημοσιογράφο Σάιμον Κοξ, απεσταλμένο του BBC στη Μέση Ανατολή.
΄Οπως λέει ο ίδιος, τα κέρδη του είναι αξιοσημείωτα αλλά υπάρχουν άλλοι λαθρέμποροι με καλύτερες διασυνδέσεις που πουλάνε αρχαιότητες των οποίων η αξία φθάνει και το 1 εκατ. δολάρια. Ο Μοχάμεντ έχει τρεις φίλους στο Χαλέπι με τους οποίους κανονίζει το λαθρεμπόριο. Εκείνοι πάνε οδικώς ως τα σύνορα με τον Λίβανο και από εκεί πληρώνουν κάποιο ταξί για να περάσει τα αντικείμενα μέσα στη χώρα. Ειδικεύεται σε μικρά αντικείμενα, που μεταφέρονται εύκολα, αλλά και αυτό ενέχει πολλούς κινδύνους.
Ο Μοχάμεντ μπορεί να έχει αποσυρθεί, συνεχίζοντας την «καριέρα» του στο λαθρεμπόριο αλλά όχι πια σε αρχαιότητες. Γνωρίζει, όμως, πολύ καλά ότι: «Το Ισλαμικό Κράτος κινεί τα νήματα. Αυτοί είναι που ελέγχουν το λαθρεμπόριο, τα έκλεψαν από μουσεία κυρίως στο Χαλέπι. Γνωρίζω ότι οι μαχητές έχουν διασυνδέσεις στο εξωτερικό», όπως λέει.
Από που προέρχονται τα αρχαόα αντικείμενα; Κυρίως από παράνομες ανασκαφές σε αρχαιολογικούς χώρους και, πολύ λιγότερο, από λεηλασίες μουσείων. Προορισμός τους είναι κυρίως χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπως η Ελβετία, η Βρετανία και η Γερμανία, αλλά και το Ντουμπάι και το Κατάρ στον Κόλπο.
Το δεύτερο πρόσωπο του ρεπορτάζ είναι ο Αχμέντ. Προκειμένου να πουλήσει κάποιος κλεμμένες αρχαιότητες χρειάζεται έναν μεσάζοντα όπως ο «Αχμέντ», αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC. Ο Αχμέντ κατάγεται από την Ανατολική Συρία αλλά η βάση του είναι μια μικρή πόλη στη Νότια Τουρκία. Ο ίδιος ζήτησε από τον βρετανό δημοσιογράφο να μην αποκαλύψει το όνομα της πόλης για να μην τον εντοπίσει η αστυνομία. ΄Οπως εξήγησε: «Οποιος θέλει να κάνει ανασκαφές πρέπει να πάρει άδεια από τους επιθεωρητές του Ισλαμικού Κράτους που ελέγχουν τη διαδικασία. Αυτοί καταστρέφουν τα αγαλματίδια με ανθρώπινη μορφή ως ειδωλολατρικά και επιβάλλουν φόρο 20%. Φορολογούν τα πάντα. Μετά τούρκοι έμποροι τα πουλάνε σε εμπόρους στην Ευρώπη».
Καθώς μιλάει τουρκικά, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους σύρους λαθρεμπόρους. Οπως εξηγεί ο Αχμέντ, οι αρχαιότητες, όπως αγάλματα από ζώα, βάζα και νομίσματα, «προέρχονται από τη Συρία, τη Ράκα, όλες τις περιοχές που ελέγχονται από το Ισλαμικό Κράτος».
΄Ενας ακόμα σταθμός του ρεπορτάζ του BBC για την αρχαιοκαπηλία στις περιοχές του Ισλαμικού Κράτους είναι το γειτονικό Λίβανο.
Στο εντυπωσιακό τουριστικό κατάστημα στο κέντρο της Βηρυτού βρίσκει κανείς πήλινα λυχνάρια, δαχτυλίδια και αντικείμενα από γυαλί. Ο ιδιοκτήτης μπορεί να ισχυρίζεται ότι τα περισσότερα αντικείμενα είναι αντίγραφα. Ωστόσο, όπως διαβεβαίωσε τον δημοσιογράφο του BBC, έχει και αυθεντικά αντικείμενα της ελληνιστικής και βυζαντινής περιόδου. Οποιος θέλει να αγοράσει κάποιο αρχαίο αντικείμενο και πρόκειται για κάτι μικρό, θα πρέπει ο ίδιος να το βγάλει παράνομα από τη χώρα με δική του ευθύνη. Αν πρόκειται για κάτι μεγαλύτερο, με μια χρέωση αρκετών χιλιάδων ευρώ ο έμπορος αναλαμβάνει να το στείλει στον τελικό προορισμό του.
΄Οπως λέει ο ίδιος, τα κέρδη του είναι αξιοσημείωτα αλλά υπάρχουν άλλοι λαθρέμποροι με καλύτερες διασυνδέσεις που πουλάνε αρχαιότητες των οποίων η αξία φθάνει και το 1 εκατ. δολάρια. Ο Μοχάμεντ έχει τρεις φίλους στο Χαλέπι με τους οποίους κανονίζει το λαθρεμπόριο. Εκείνοι πάνε οδικώς ως τα σύνορα με τον Λίβανο και από εκεί πληρώνουν κάποιο ταξί για να περάσει τα αντικείμενα μέσα στη χώρα. Ειδικεύεται σε μικρά αντικείμενα, που μεταφέρονται εύκολα, αλλά και αυτό ενέχει πολλούς κινδύνους.
Ο Μοχάμεντ μπορεί να έχει αποσυρθεί, συνεχίζοντας την «καριέρα» του στο λαθρεμπόριο αλλά όχι πια σε αρχαιότητες. Γνωρίζει, όμως, πολύ καλά ότι: «Το Ισλαμικό Κράτος κινεί τα νήματα. Αυτοί είναι που ελέγχουν το λαθρεμπόριο, τα έκλεψαν από μουσεία κυρίως στο Χαλέπι. Γνωρίζω ότι οι μαχητές έχουν διασυνδέσεις στο εξωτερικό», όπως λέει.
Από που προέρχονται τα αρχαόα αντικείμενα; Κυρίως από παράνομες ανασκαφές σε αρχαιολογικούς χώρους και, πολύ λιγότερο, από λεηλασίες μουσείων. Προορισμός τους είναι κυρίως χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπως η Ελβετία, η Βρετανία και η Γερμανία, αλλά και το Ντουμπάι και το Κατάρ στον Κόλπο.
Το δεύτερο πρόσωπο του ρεπορτάζ είναι ο Αχμέντ. Προκειμένου να πουλήσει κάποιος κλεμμένες αρχαιότητες χρειάζεται έναν μεσάζοντα όπως ο «Αχμέντ», αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC. Ο Αχμέντ κατάγεται από την Ανατολική Συρία αλλά η βάση του είναι μια μικρή πόλη στη Νότια Τουρκία. Ο ίδιος ζήτησε από τον βρετανό δημοσιογράφο να μην αποκαλύψει το όνομα της πόλης για να μην τον εντοπίσει η αστυνομία. ΄Οπως εξήγησε: «Οποιος θέλει να κάνει ανασκαφές πρέπει να πάρει άδεια από τους επιθεωρητές του Ισλαμικού Κράτους που ελέγχουν τη διαδικασία. Αυτοί καταστρέφουν τα αγαλματίδια με ανθρώπινη μορφή ως ειδωλολατρικά και επιβάλλουν φόρο 20%. Φορολογούν τα πάντα. Μετά τούρκοι έμποροι τα πουλάνε σε εμπόρους στην Ευρώπη».
Καθώς μιλάει τουρκικά, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους σύρους λαθρεμπόρους. Οπως εξηγεί ο Αχμέντ, οι αρχαιότητες, όπως αγάλματα από ζώα, βάζα και νομίσματα, «προέρχονται από τη Συρία, τη Ράκα, όλες τις περιοχές που ελέγχονται από το Ισλαμικό Κράτος».
΄Ενας ακόμα σταθμός του ρεπορτάζ του BBC για την αρχαιοκαπηλία στις περιοχές του Ισλαμικού Κράτους είναι το γειτονικό Λίβανο.
Στο εντυπωσιακό τουριστικό κατάστημα στο κέντρο της Βηρυτού βρίσκει κανείς πήλινα λυχνάρια, δαχτυλίδια και αντικείμενα από γυαλί. Ο ιδιοκτήτης μπορεί να ισχυρίζεται ότι τα περισσότερα αντικείμενα είναι αντίγραφα. Ωστόσο, όπως διαβεβαίωσε τον δημοσιογράφο του BBC, έχει και αυθεντικά αντικείμενα της ελληνιστικής και βυζαντινής περιόδου. Οποιος θέλει να αγοράσει κάποιο αρχαίο αντικείμενο και πρόκειται για κάτι μικρό, θα πρέπει ο ίδιος να το βγάλει παράνομα από τη χώρα με δική του ευθύνη. Αν πρόκειται για κάτι μεγαλύτερο, με μια χρέωση αρκετών χιλιάδων ευρώ ο έμπορος αναλαμβάνει να το στείλει στον τελικό προορισμό του.
Τελευταία στάση του ρεπορτάζ, η αστυνομία της Βηρυτού και οι ρωμαϊκές προτομές που κατέσχε η αστυνομία σε μια επιχείρηση στον Λίβανο. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του αντισυνταγματάρχη της αστυνομίας, Νίκολας Σαάντ, χιλιάδες πρόσφυγες από τη Συρία πέφτουν θύματα των συμμοριών που δραστηριοποιούνται στο λαθρεμπόριο αρχαίων στον Λίβανο. «Οι πρόσφυγες έρχονται κατά χιλιάδες και οι συμμορίες τοποθετούν διάφορα αντικείμενα στα υπάρχοντά τους» λέει. Η Συρία έχει γνωρίσει κατακόρυφη αύξηση στο λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων, το οποίο ελέγχει το Ισλαμικό Κράτος. Ο Λίβανος αποτελεί απλώς μια στάση στο λαθρεμπόριο των αρχαιοτήτων, αφού εκεί δεν υπάρχει αγορά για αυτά τα αντικείμενα....Τα πραγματικά χρήματα βρίσκονται στην Ευρώπη».
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών πρόσφατα απαγόρευσε το εμπόριο αρχαιοτήτων από τη Συρία στο σύνολό του, κατηγορώντας τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους ότι λεηλατούν την πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας «προκειμένου να οργανώνουν και να διεξάγουν τρομοκρατικές επιθέσεις».
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών πρόσφατα απαγόρευσε το εμπόριο αρχαιοτήτων από τη Συρία στο σύνολό του, κατηγορώντας τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους ότι λεηλατούν την πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας «προκειμένου να οργανώνουν και να διεξάγουν τρομοκρατικές επιθέσεις».