Το νέο στρατιωτικό Δόγμα Πούτιν είναι «απόλυτα αμυντικό»
Την ανάγκη νέου αμυντικού Δόγματος επέβαλαν τα νέα γεωστρατηγικά δεδομένα στα δυτικά σύνορα της Ρωσίας, καθώς και η αναταραχή στη Μ.Ανατολή.
Οι ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις καλούνται να είναι σε απόλυτη εγρήγορση, ενώ το ΝΑΤΟ θεωρείται ως «αναβαθμισμένη» εξωτερική απειλή.Το νέο αμυντικό Δόγμα που επικύρωσε πρόσφατα ο Βλαντίμιρ Πούτιν, απηχεί τις απόψεις του Κρεμλίνου για τους σύγχρονους κινδύνους που απειλούν τη Ρωσία. Τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία, η επιδείνωση στις σχέσεις της Μόσχας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ -θεσμοί που δεν έχουν ανακόψει την επεκτατική προέλαση τους προς Ανατολάς- η ενίσχυση των παραδοσιακών, καθώς και η εμφάνιση νέων απειλών για την εθνική ασφάλεια, αποτέλεσαν τους κύριους λόγους για την επεξεργασία ενός νέου αμυντικού Δόγματος στη Ρωσία. Καινούργια στοιχεία στο νέο Δόγμα, είναι η εισαγωγή εννοιών όπως η «ετοιμότητα κινητοποίησης» της Ρωσικής Ομοσπονδίας και ο «μηχανισμός μη-πυρηνικής αποτροπής».
Σε σύγκριση με το προηγούμενο Δόγμα, το νέο, το οποίο εγκρίθηκε στα τέλη του Δεκεμβρίου 2014, περιέχει μια σειρά από σημαντικές αλλαγές και καινοτομίες. Ειδικότερα, για πρώτη φορά σε επίσημο κείμενο του Κρεμλίνου για την αμυντική πολιτική, υπάρχει ο τίτλος «Σχέδιο Άμυνας», στη βάση του οποίου θα δομείται στο εξής το πολυεπίπεδο σύστημα άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται και η χρήση του στρατιωτικού δυναμικού της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, συμμάχων της Μόσχας στην περιοχή του Καυκάσου, που έχουν μεγάλη στρατηγική σημασία για την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού συστήματος άμυνας στη «Νότια κατεύθυνση». Μάλιστα, και οι δυο τους για πρώτη φορά χαρακτηρίζονται ως «σύμμαχοι» σε κείμενο «αμυντικού Δόγματος».
Σημαντική θέση έχει επίσης η στενότερη συνεργασία της Ρωσίας με τα κράτη-μέλη της ομάδας BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική). Αναγνωρίζεται ακόμα, η ανάγκη να εντατικοποιηθούν οι διαδικασίες διεύρυνσης του κύκλου των κρατών - εταίρων της Ρωσίας στους τομείς της στρατιωτικό-πολιτικής και αμυντικής-τεχνικής συνεργασιών.
Απειλή για την ύπαρξη της Ρωσίας ως κράτους
Η ρωσική αμυντική βιομηχανία αλλάζει προσανατολισμό
Στο νέο Δόγμα εμφανίστηκαν οι όροι: «Ετοιμότητα κινητοποίησης» της Ρωσικής Ομοσπονδίας και «μηχανισμός μη-πυρηνικής αποτροπής». Η πρώτη έννοια ορίζεται ως «η ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), άλλων δυνάμεων και οργάνων, των οικονομικών μηχανισμών της χώρας, καθώς και των Ομοσπονδιακών και Περιφερειακών αρχών και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να υλοποιήσουν σχέδια κινητοποίησης», εφόσον απαιτηθεί. Στο προηγούμενο Δόγμα, το θέμα της κινητοποίησης του κρατικού μηχανισμού καλυπτόταν, αλλά όχι με τόση λεπτομέρεια. Αντίθετα, τώρα καταλαμβάνει ένα ιδιαιτέρως μεγάλο κομμάτι του κειμένου για το νέο «αμυντικό Δόγμα».
Εμμέσως πλην σαφέστατα, λοιπόν, φαίνεται ότι η ρωσική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία προβλέπει την επιδείνωση της κατάστασης στην περίμετρο των συνόρων της Ρωσίας. Γι’ αυτό, δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην προετοιμασία της χώρας, ώστε να είναι σε θέση να αποκρούσει τις οιεσδήποτε απειλές για την εθνική ασφάλεια. Πολύ περισσότερο, στο νέο κείμενο προβλέπεται η διασφάλιση της ικανότητας αποτροπής από κινδύνους που μπορεί να απειλήσουν την ίδια την ύπαρξή της Ρωσίας ως κυρίαρχο κράτος.
«Μηχανισμός στρατηγικής μη-πυρηνικής αποτροπής»
Η ειδική Επιτροπή που διαμόρφωσε το νέο αμυντικό Δόγμα, εισήγαγε και μια νέα έννοια. Το «μηχανισμό στρατηγικής μη-πυρηνικής αποτροπής». Αυτή ορίζεται ως το «σύνολο μέτρων εξωτερικής πολιτικής, στρατιωτικών και αμυντικών μέσων για την πρόληψη επιθέσεων εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας με μη-πυρηνικά όπλα», δηλαδή με συμβατικά οπλικά συστήματα, δίχως τη χρήση πυρηνικών που διαθέτει η Ρωσία.
Ποιοί είναι οι λόγοι που επέβαλαν την αλλαγή στρατηγικής στο αμυντικό Δόγμα; Πρώτον, η πυρηνική αποτροπή, αν και εξακολουθεί να παραμένει ένας από τους πυλώνες του διεθνούς συστήματος ασφαλείας σε παγκόσμια κλίμακα, δεν είναι πανάκεια. Δεν αποτελεί ένα «καθολικό» μέσο και για το λόγο αυτό, ειδικά τα πυρηνικά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον των μη-πυρηνικών κρατών ή για την αντιμετώπιση περιφερειακών, υπο-περιφερειακών και μικρότερης κλίμακας προβλημάτων. Δεύτερον, λόγω των παραπάνω δεδομένων, η μη-πυρηνική αποτροπή έχει από καιρό εδραιωθεί στο οπλοστάσιο της εθνικής ασφάλειας των κορυφαίων διεθνών «παικτών» και βέβαια των ΗΠΑ.
Κυβερνο-επιθέσεις και απειλές από το διάστημα
Μεγάλη προσοχή στο νέο Δόγμα δίνεται στις απειλές από τις προηγμένες ηλεκτρονικές τεχνολογίες, τις κυβερνοεπιθέσεις, και στις απειλές από το διάστημα. Στο κείμενο, μάλιστα, υπογραμμίζεται η ανάγκη να διασφαλιστεί η ανάσχεση μαζικών εχθρικών χτυπημάτων με τη χρήση διαφόρων μέσων αεροδιαστημικής επίθεσης.
Ξεχωριστή θέση στο νέο Δόγμα έχει η ασφάλεια των πληροφοριών του κράτους και η καταπολέμηση των απειλών στον κυβερνοχώρο. Όπως αναφέρεται στο κείμενο, το τομέας αυτός επιβάλλεται να θωρακιστεί, διότι υπάρχει σαφής τάση να πληγούν οι αμυντικές δομές της Ρωσίας, αλλά και οι ποιο νευραλγικοί τομείς του κρατικού μηχανισμού της με επιθέσεις στον τομέα των πληροφοριών.
Η αντιπυραυλική ασπίδα, το ΝΑΤΟ και η Αρκτική
Το ΝΑΤΟ, στο νέο αμυντικό Δόγμα, «αναβαθμίστηκε» ως απειλή, και, έτσι, θεωρείται πάλι ως μια από τις κυρίαρχες εξωτερικές στρατιωτικές απειλές για τη Ρωσία. Πιο συγκεκριμένα, η απειλή εκφράζεται με την αύξηση του στρατιωτικού δυναμικού της βορειοατλαντικής Συμμαχίας, καθώς και την ανάπτυξη ή τη «συσσώρευση» στρατιωτικών δυνάμεων ξένων κρατών ή ομάδων κρατών (αμυντικά μπλοκ) σε εδάφη που γειτνιάζουν με τη Ρωσία και τις χώρες συμμάχους της. Οι κύριοι λόγοι αυτής ΝΑΤΟϊκής κινητικότητας «έχει στόχο την άσκηση πολιτικής και στρατιωτικής πίεσης στη Ρωσία».
Στη λίστα των καθηκόντων προτεραιότητας, η οποία αποσκοπεί στη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας της Ρωσίας, περιλαμβάνεται η προστασία των εθνικών κυριαρχικών συμφερόντων στην Αρκτική και η «καταπολέμηση της προσπάθειας μεμονωμένων κρατών να επιτύχουν στρατιωτική υπεροχή μέσω της ανάπτυξης του στρατηγικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας», ορίζεται στο νέο αμυντικό Δόγμα της Ρωσίας.
Σε σύγκριση με το προηγούμενο Δόγμα, το νέο, το οποίο εγκρίθηκε στα τέλη του Δεκεμβρίου 2014, περιέχει μια σειρά από σημαντικές αλλαγές και καινοτομίες. Ειδικότερα, για πρώτη φορά σε επίσημο κείμενο του Κρεμλίνου για την αμυντική πολιτική, υπάρχει ο τίτλος «Σχέδιο Άμυνας», στη βάση του οποίου θα δομείται στο εξής το πολυεπίπεδο σύστημα άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται και η χρήση του στρατιωτικού δυναμικού της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, συμμάχων της Μόσχας στην περιοχή του Καυκάσου, που έχουν μεγάλη στρατηγική σημασία για την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού συστήματος άμυνας στη «Νότια κατεύθυνση». Μάλιστα, και οι δυο τους για πρώτη φορά χαρακτηρίζονται ως «σύμμαχοι» σε κείμενο «αμυντικού Δόγματος».
Σημαντική θέση έχει επίσης η στενότερη συνεργασία της Ρωσίας με τα κράτη-μέλη της ομάδας BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική). Αναγνωρίζεται ακόμα, η ανάγκη να εντατικοποιηθούν οι διαδικασίες διεύρυνσης του κύκλου των κρατών - εταίρων της Ρωσίας στους τομείς της στρατιωτικό-πολιτικής και αμυντικής-τεχνικής συνεργασιών.
Απειλή για την ύπαρξη της Ρωσίας ως κράτους
Η ρωσική αμυντική βιομηχανία αλλάζει προσανατολισμό
Στο νέο Δόγμα εμφανίστηκαν οι όροι: «Ετοιμότητα κινητοποίησης» της Ρωσικής Ομοσπονδίας και «μηχανισμός μη-πυρηνικής αποτροπής». Η πρώτη έννοια ορίζεται ως «η ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), άλλων δυνάμεων και οργάνων, των οικονομικών μηχανισμών της χώρας, καθώς και των Ομοσπονδιακών και Περιφερειακών αρχών και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να υλοποιήσουν σχέδια κινητοποίησης», εφόσον απαιτηθεί. Στο προηγούμενο Δόγμα, το θέμα της κινητοποίησης του κρατικού μηχανισμού καλυπτόταν, αλλά όχι με τόση λεπτομέρεια. Αντίθετα, τώρα καταλαμβάνει ένα ιδιαιτέρως μεγάλο κομμάτι του κειμένου για το νέο «αμυντικό Δόγμα».
Εμμέσως πλην σαφέστατα, λοιπόν, φαίνεται ότι η ρωσική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία προβλέπει την επιδείνωση της κατάστασης στην περίμετρο των συνόρων της Ρωσίας. Γι’ αυτό, δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην προετοιμασία της χώρας, ώστε να είναι σε θέση να αποκρούσει τις οιεσδήποτε απειλές για την εθνική ασφάλεια. Πολύ περισσότερο, στο νέο κείμενο προβλέπεται η διασφάλιση της ικανότητας αποτροπής από κινδύνους που μπορεί να απειλήσουν την ίδια την ύπαρξή της Ρωσίας ως κυρίαρχο κράτος.
«Μηχανισμός στρατηγικής μη-πυρηνικής αποτροπής»
Η ειδική Επιτροπή που διαμόρφωσε το νέο αμυντικό Δόγμα, εισήγαγε και μια νέα έννοια. Το «μηχανισμό στρατηγικής μη-πυρηνικής αποτροπής». Αυτή ορίζεται ως το «σύνολο μέτρων εξωτερικής πολιτικής, στρατιωτικών και αμυντικών μέσων για την πρόληψη επιθέσεων εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας με μη-πυρηνικά όπλα», δηλαδή με συμβατικά οπλικά συστήματα, δίχως τη χρήση πυρηνικών που διαθέτει η Ρωσία.
Ποιοί είναι οι λόγοι που επέβαλαν την αλλαγή στρατηγικής στο αμυντικό Δόγμα; Πρώτον, η πυρηνική αποτροπή, αν και εξακολουθεί να παραμένει ένας από τους πυλώνες του διεθνούς συστήματος ασφαλείας σε παγκόσμια κλίμακα, δεν είναι πανάκεια. Δεν αποτελεί ένα «καθολικό» μέσο και για το λόγο αυτό, ειδικά τα πυρηνικά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον των μη-πυρηνικών κρατών ή για την αντιμετώπιση περιφερειακών, υπο-περιφερειακών και μικρότερης κλίμακας προβλημάτων. Δεύτερον, λόγω των παραπάνω δεδομένων, η μη-πυρηνική αποτροπή έχει από καιρό εδραιωθεί στο οπλοστάσιο της εθνικής ασφάλειας των κορυφαίων διεθνών «παικτών» και βέβαια των ΗΠΑ.
Κυβερνο-επιθέσεις και απειλές από το διάστημα
Μεγάλη προσοχή στο νέο Δόγμα δίνεται στις απειλές από τις προηγμένες ηλεκτρονικές τεχνολογίες, τις κυβερνοεπιθέσεις, και στις απειλές από το διάστημα. Στο κείμενο, μάλιστα, υπογραμμίζεται η ανάγκη να διασφαλιστεί η ανάσχεση μαζικών εχθρικών χτυπημάτων με τη χρήση διαφόρων μέσων αεροδιαστημικής επίθεσης.
Ξεχωριστή θέση στο νέο Δόγμα έχει η ασφάλεια των πληροφοριών του κράτους και η καταπολέμηση των απειλών στον κυβερνοχώρο. Όπως αναφέρεται στο κείμενο, το τομέας αυτός επιβάλλεται να θωρακιστεί, διότι υπάρχει σαφής τάση να πληγούν οι αμυντικές δομές της Ρωσίας, αλλά και οι ποιο νευραλγικοί τομείς του κρατικού μηχανισμού της με επιθέσεις στον τομέα των πληροφοριών.
Η αντιπυραυλική ασπίδα, το ΝΑΤΟ και η Αρκτική
Το ΝΑΤΟ, στο νέο αμυντικό Δόγμα, «αναβαθμίστηκε» ως απειλή, και, έτσι, θεωρείται πάλι ως μια από τις κυρίαρχες εξωτερικές στρατιωτικές απειλές για τη Ρωσία. Πιο συγκεκριμένα, η απειλή εκφράζεται με την αύξηση του στρατιωτικού δυναμικού της βορειοατλαντικής Συμμαχίας, καθώς και την ανάπτυξη ή τη «συσσώρευση» στρατιωτικών δυνάμεων ξένων κρατών ή ομάδων κρατών (αμυντικά μπλοκ) σε εδάφη που γειτνιάζουν με τη Ρωσία και τις χώρες συμμάχους της. Οι κύριοι λόγοι αυτής ΝΑΤΟϊκής κινητικότητας «έχει στόχο την άσκηση πολιτικής και στρατιωτικής πίεσης στη Ρωσία».
Στη λίστα των καθηκόντων προτεραιότητας, η οποία αποσκοπεί στη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας της Ρωσίας, περιλαμβάνεται η προστασία των εθνικών κυριαρχικών συμφερόντων στην Αρκτική και η «καταπολέμηση της προσπάθειας μεμονωμένων κρατών να επιτύχουν στρατιωτική υπεροχή μέσω της ανάπτυξης του στρατηγικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας», ορίζεται στο νέο αμυντικό Δόγμα της Ρωσίας.