Παράνομη η επ’ αόριστον κράτηση μεταναστών
Απόφαση που αντιτίθεται ευθέως στη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), την οποία συνυπέγραψε ο υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Νίκος Δένδιας, βάσει της οποίας γίνεται δυνατή η παράταση κράτησης αλλοδαπών στα κέντρα κράτησης πέραν του 18μήνου, έλαβε το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών.
Συγκεκριμένα, με την απόφαση 2255/23.5.2014 κρίθηκε παράνομη η επ' αόριστον κράτηση υπηκόου τρίτης χώρας υπό το πρόσχημα της επιβολής - μετά τη 18μηνη κράτηση - μέτρου υποχρεωτικής διαμονής σε κέντρο κράτησης. Πρόκειται μάλιστα για την πρώτη απόφαση που κρίνει αντιρρήσεις κρατουμένου κατά κράτησης, οι οποίες κατατέθηκαν και υποστηρίχθηκαν από τη Νομική Υπηρεσία του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ).
Γνωμοδότηση
Συγκεκριμένα, από τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ προβλέπεται ότι «σε περίπτωση κράτησης αλλοδαπού επί 18 συνολικά μήνες κατόπιν προηγούμενης αποφάσεως επιστροφής ή απελάσεως (...) τα αρμόδια όργανα (...) δύνανται αυτομάτως (...) να επιβάλουν σε αυτόν το μέτρο της υποχρεωτικής διαμονής στον χώρο κρατήσεως», κάνοντας διαχωρισμό ανάμεσα στην υποχρεωτική διαμονή και στην κράτηση. Αποψη που, όπως φαίνεται, δεν συμμερίζεται το Διοικητικό Πρωτοδικείο, το οποίο αποφάσισε πως «το περιοριστικό μέτρο που επιβλήθηκε στον αντιλέγοντα αποτελεί ουσιαστικά συνέχιση της κρατήσεώς του» και η κράτηση πέραν των 18 μηνών «δεν ερείδεται σε κάποια νομοθετική διάταξη», συνεπώς πρέπει να αρθεί.
Η εν λόγω απόφαση αφορά αφγανό υπήκοο, αιτούντα άσυλο, ο οποίος έλαβε έγγραφο που τον ενημέρωνε για την παράταση της κράτησής του μόλις τρεις ημέρες προτού «κλείσουν» 18 μήνες παραμονής του στο κέντρο κράτησης. Βάσει της παραπάνω απόφασης ο κρατούμενος δικαιώθηκε και αφέθηκε ελεύθερος. «Πρόκειται για μια κράτηση διοικητική και όχι ποινική. Οι αλλοδαποί δεν έχουν ποινικό μητρώο, αντιθέτως πολλοί από αυτούς, όπως Αφγανοί και Σουδανοί, ανήκουν σε ομάδες που χρήζουν διεθνούς προστασίας» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» η υπεύθυνη επικοινωνίας του ΕΣΠ κυρία Ελίνα Σαράντου. Μάλιστα συμπληρώνει ότι στόχος της παράτασης είναι οι άνθρωποι αυτοί να παραμείνουν στα κέντρα «ώσπου να συνηγορήσουν στην απέλασή τους».
Επιστολή στην ευρωπαία επίτροπο
Ασκώντας έντονη κριτική στη γνωμοδότηση του ΝΣΚ και στην υπουργική απόφαση, η οποία δεσμεύει τις αρμόδιες υπηρεσίες, το ΕΣΠ έστειλε την Τετάρτη 7 Μαΐου 2014 επιστολές στην αρμόδια επίτροπο κυρία Σεσίλια Μάλμστρεμ και στον υπουργό Δημόσιας Τάξης. Σε αυτές αναφέρεται ότι οι πρώτες αποφάσεις έχουν ήδη εκδοθεί και επιδοθεί σε κρατουμένους που συμπληρώνουν 15 μήνες κράτησης, με τις οποίες καλούνται να συναινέσουν και να συνεργαστούν για την υλοποίηση της απόφασης επιστροφής τους πριν από τη λήξη του 18μήνου, διαφορετικά θα τους επιβληθεί το «περιοριστικό μέτρο» της υποχρεωτικής διαμονής στο κέντρο κράτησης όπου ήδη βρίσκονται ή «σε οποιονδήποτε άλλον χώρο κράτησης απαιτηθεί».
Συγκεκριμένα, ζητείται από την επίτροπο της ΕΕ να θέσει επιτακτικά το ζήτημα στις ελληνικές αρχές ζητώντας την ανάκληση των σχετικών αποφάσεων παράτασης κράτησης που έχουν εκδοθεί και σε περίπτωση που οι ελληνικές αρχές αρνηθούν να το πράξουν να κινηθεί η διαδικασία παραπομπής της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας. «Στόχος μας είναι να χτίσουμε μια θετική νομολογία προκειμένου να σταματήσει η εφαρμογή της υπουργικής απόφασης. Ο υπουργός πρέπει να αποσύρει την υπογραφή του» επισημαίνει η κυρία Σαράντου.
«Ονοματίζεται περιοριστικό»
Οπως ενδεικτικά αναφέρεται σε ενημερωτικό δελτίο του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, «η μέγιστη προβλεπόμενη διάρκεια της κράτησης, σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει τους 18 μήνες». Ως προς το ερώτημα αν η υποχρεωτική διαμονή συνιστά στέρηση ελευθερίας, «επιβάλλεται να εκτιμηθούν (σταθμιστούν) όλα τα κριτήρια όπως ο τύπος, η διάρκεια, το αποτέλεσμα και ο τρόπος εφαρμογής του στερητικού της ελευθερίας μέτρου (βλ. ΕΔΔΑ, Guzzardi κατά Ιταλίας, αριθμ. προσφυγής 7367/76, 6.11.1980, παρ. 92)».
Το ΕΣΠ καταλήγει στο συμπέρασμα πως «το γεγονός ότι ένα μέτρο απόλυτης στέρησης της ελευθερίας, όπως αυτό της υποχρεωτικής διαμονής σε κέντρο κράτησης υπό τον διαρκή έλεγχο των αρμόδιων κρατικών αρχών, ονοματίζεται "περιοριστικό μέτρο" και όχι "κράτηση" δεν επιτρέπει στις ελληνικές αρχές να παρεκκλίνουν από τις υποχρεώσεις τους, όπως αυτές ορίζονται από την εθνική και την κοινοτική νομοθεσία, που επιβάλλουν την άμεση άρση της κράτησης υπηκόου τρίτης χώρας με τη συμπλήρωση του ανώτατου χρονικού διαστήματος κράτησης εν όψει απομάκρυνσης (18 μήνες), πολλώ δε μάλλον δεν δύναται να νομιμοποιήσει την επ' αόριστον επιβολή ενός τέτοιου στερητικού της ελευθερίας μέτρου».