Ο ρόλος του διαδικτύου και των smartphones στο Ισλάμ.Είναι γνωστό πως το σκληροπυρηνικό Ισλάμ δεν αρέσκεται
καθόλου στην τεχνολογία και τα επιτεύγματά της: στα προγράμματα συνδιάλεξης
(καθότι μπορούν να οδηγήσουν σε φλερτ) ή στη χρήση στίχων από το Κοράνι ως ring
tones (καθότι συνιστούν ένδειξη ασέβειας).
Παρά ταύτα, οι Μουσουλμάνοι έχουν αγκαλιάσει τις
διαδικτυακές εφαρμογές και τα smartphones, ακολουθώντας το σύγχρονο παγκόσμιο
trend και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του περιοδικού Economist, στατιστικές
έρευνες, διενεργημένες από την εταιρεία έρευνας αγοράς Ipsos, δείχνουν
πως οι πλούσιες μουσουλμανικές χώρες κατέχουν μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά αγοράς και χρήσης smartphones, με προεξάρχοντα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (61%).
Ακόμη όμως και σε άλλα φτωχότερα κράτη, τα ποσοστά είναι
εντυπωσιακά, όπως γίνεται φανερό στην περίπτωση της Αιγύπτου (26%, τη στιγμή
που στη Γερμανία το ποσοστό φτάνει το 29%), ενώ περισσότερο από το ένα τρίτο
του πληθυσμού της Μέσης Ανατολής κάνει χρήση του Διαδικτύου.Οι Μουσουλμάνοι χρησιμοποιούν τα γκάτζετς τους με τον ίδιο
τρόπο και για τον ίδιο σκοπό με τον υπόλοιπ κόσμο: αποστολή γραπτών μηνυμάτων,
χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, online αγορές.
Ωστόσο, ο εναγκαλισμός της τεχνολογίας από τον μουσουλμανικό
κόσμο έχει κι ένα βαθύτερο νόημα, όπως υποστηρίζει ο Μπαρτ Μπάρεντρετ του
Πανεπιστημίου του Λάιντεν, του οποίου οι μελέτες εστιάζονται στον ολοένα
διογκούμενο ρόλο της ψηφιακής κουλτούρας. Καθώς λέει ο ίδιος: «Οι νεαροί
Μουσουλμάνοι υιοθετούν τις νέες τεχνολογίες σαν ένα μέσο απομάκρυνσης και
αποστασιοποίησης από τις παλαιές, παραδοσιακές πρακτικές».
Πολλές εφαρμογές για smartphones ανταποκρίνονται σε
θρησκευτικές ανάγκες: κάποιες εντοπίζουν τα τζαμιά που βρίσκονται κοντά στην
τοποθεσία του χρήστη. Το πρόγραμμα Salah 3D είναι ένας οδηγός για iPhone που σε
καθοδηγεί πώς να προσευχηθείς, ενώ μία άλλη εφαρμογή με την ονομασία Quran
Majeed περιλαμβάνει γραπτές και προφορικές εκδοχές του Κορανιού, όχι μόνο στα
Αραβικά, αλλά και σε άλλες γλώσσες, καθιστώντας το Ιερό Βιβλίο πιο προσιτό σε
εκείνους τους Μουσουλμάνους των οποίων η πρώτη γλώσσα δεν είναι η αραβική. Η
τελευταία αυτή εφαρμογή έχει σημειώσει περί τα τρία εκατομμύρια downloads.
Δεν είναι λίγες επίσης οι διαδικτυακές τοποθεσίες που απευθύνονται
αποκλειστικά σε Μουσουλμάνους: ένας Τούρκος επιχειρηματίας, λόγου χάρη, σύντομα
θα θέσει σε λειτουργία το πρώτο facebook για Μουσουλμάνους, το Salamworld.
«Πολλοί άνθρωποι μας είπαν ότι ανησυχούν για τα ηθικά
στάνταρντς στο διαδίκτυο. Δεν αισθάνονται ασφαλείς σε αυτό», σημειώνει ο ίδιος.
Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα τελευταία
χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί οι online υπηρεσίες γνωριμιών, καθώς και τα
ποσοστά συμμετοχής σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ορισμένα από τα παράπλευρα, σημαντικά όμως, πλεονεκτήματα
της εισβολής της τεχνολογίας στην καθημερινότητα των Μουσουλμάνων είναι η
αυξανόμενη παρουσία των γυναικών στην αγορά εργασίας, καθώς έχουν τη δυνατότητα
να βρίσκονται μέσα στο σπίτι, να προσέχουν την οικογένεια και να μην αντιμετωπίζουν
προβλήματα με την hijab (το πέπλο που καλύπτει το πρόσωπό τους).
Όπως όλα τα πράγματα όμως έτσι και η τεχνολογία έχει
περισσότερες της μιας όψεις: πολύ προτού τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
συμβάλλουν αποφασιστικά στο ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης, οι Τζιχάντις ή
αλλιώς ιεροί πολεμιστές είχαν κάνει ήδη χρήση της τεχνολογίας και των δικτύων,
προκειμένου να προσελκύσουν και να προσηλυτίσουν εύκολα θύματα-στρατιώτες.
Κατ' αυτή την έννοια, ο Ισλαμικός κόσμος έχει ακόμη πολύ
δρόμο να διανύσει προς μία ισορροπημένη χρήση και εγκόλπωση των δυνατοτήτων που
προσφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες.